Search results

1

Korespondencja Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z austro-węgierskimi władzami okupacyjnymi w sprawie przejęcia archiwaliów pozostawionych przez urzędy rosyjskie (marzec–lipiec 1918)

100%

Nowak A.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2018

|

vol. 25

309-323

2

Józef Piłsudski i sprawa polska podczas I wojny światowej: dyskusja panelowa i promocja książki w Wiedniu

100%

Gaul J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2018

|

vol. 25

347-349

3

Działalność Józefa Polikarpa Brudzińskiego w latach 1915–1916

100%

Rutkowski T. P.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2017

|

vol. 24

69-84

EN

Józef P. Brudziński (1874–1917), doctor of medical sciences, in 1910–1916 organizer and chief physician of children’s hospital in Warsaw, has played an important role in Polish politics during World War I. After the commencement of war he was involved in work on organizing a Polish university in Warsaw, and after Warsaw was seized by German troops, he played an important role in the works of the Higher Schools Section of the Civic Committee, heading the University Commission. Appointed by the German authorities as rector of the re-established University in Warsaw, he played an enormous role in its organization and fi rst years of operation. Brudziński’s popularity in Warsaw, as well as his unequivocal position with respect to cooperation with Germany in scope of reconstruction of Polish state resulted in his appointment as Chairman of the City Council of Warsaw in July 1916. Despite some hesitation, he also agreed to lead Polish delegation to Berlin and Vienna, postulating establishing an autonomous Polish state and presenting Polish postulates to the governments of occupying forces. He participated in proclamation of the declaration of the two powers, known as the Act of 5th November. His political career gradually collapsed in 1917, as a result of lack of concessions for Polish aspirations on German side. Deteriorating health has determined Brudziński’s withdrawal from political activity Brudziński died on 18 December 1917. With his death, Poland has lost a great, promising social and political activist, with great organizational talents and personal authority.

PL

Józef P. Brudziński (1874–1917), doktor medycyny, w latach 1910–1916 organizator i lekarz naczelny szpitala dziecięcego w Warszawie, odegrał istotną rolę w polityce polskiej w czasie I wojny światowej. Już po wybuchu wojny zaangażował się w prace nad kształtem polskiego uniwersytetu w Warszawie, a po zajęciu Warszawy przez Niemców odegrał istotną rolę w pracach Sekcji Szkół Wyższych Komitetu Obywatelskiego, kierując jej Komisją Uniwersytecką. Mianowany przez Niemców rektorem odtwarzanego w Warszawie Uniwersytetu odegrał ogromną rolę w jego organizacji i pierwszych latach działalności. Popularność Brudzińskiego w Warszawie oraz jednoznaczne opowiedzenie się przezeń za współpracą z Niemcami w działaniach na rzecz odbudowy państwa polskiego spowodowały, że w lipcu 1916 r. został mianowany przewodniczącym Rady miejskiej Warszawy. Mimo wahań zdecydował się także na przewodniczenie polskiej delegacji do Berlina i Wiednia, postulującej powołanie autonomicznego państwa polskiego i przedstawiającej rządom państw okupacyjnych polskie postulaty. Brał udział w ogłoszeniu deklaracji obu mocarstw – tzw. Aktu 5 Listopada. Jego kariera polityczna uległa stopniowemu załamaniu w 1917 r., w związku z brakiem ustępstw strony niemieckiej wobec polskich aspiracji. Pogarszający się stan zdrowia zadecydował o wycofaniu się Brudzińskiego z działalności politycznej. Brudziński zmarł 18 XII 1917 r. Polska straciła wówczas świetnie zapowiadającego się działacza społecznego i politycznego o wielkim talencie organizacyjnym i autorytecie osobistym.

4

Nietrafiony projekt? Skutki prawno-polityczne Aktu 5 listopada 1916 roku

100%

Makiłła D.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2017

|

vol. 24

103-115

EN

The paper presents the circumstances of creation, in mid-1916, of a concept for Germany and Austro-Hungarian Empire to create a Polish state in Polish territories captured from Russia in 1915. The newly created Kingdom of Poland was to be subordinated to the Central Powers. Its creation was announced in the Manifesto of 5th November 1916 by Emperor of Germany Wilhelm II and Emperor of Austria, Franz Joseph I. The concept of creating a Polish state was an expression of political and military interests of the Central Powers. Its implementation was dependent on the turns of war, volatility of which resulted in inconsistent behaviour of the Central Powers, disappointed by Polish community’s cautious reaction to the Act of 5ht November. Within the Kingdom of Poland, a number of institutions and bodies of state were established. Since Central Powers lost the war, their policy with respect to the newly created Polish state brought benefi ts only to the Polish side.

PL

W artykule przedstawiono okoliczności powstania w połowie 1916 r. koncepcji utworzenia państwa polskiego przez Niemcy i Austro-Węgry na ziemiach polskich zdobytych w 1915 r. na Rosji. Nowo utworzone Królestwo Polski miało podlegać zwierzchnictwu państw centralnych. Jego powstanie zadeklarowali w manifeście z 5 XI 1916 r. cesarz niemiecki Wilhelm i cesarz austro-węgierski Franciszek Józef. Koncepcja utworzenia państwa polskiego była wyrazem politycznych i militarnych interesów państw centralnych. Jej realizacja zależna była od koniunktury wojennej, której zmienność wpływała na niekonsekwentne postępowanie państw centralnych zawiedzionych ostrożną reakcją społeczeństwa polskiego na akt 5 listopada. W ramach powstałego Królestwa Polski utworzono szereg instytucji i organów państwowych. Wskutek przegranej przez państwa centralne wojny korzyści z ich polityki w sprawie nowo powstałego państwa polskiego odniosła jedynie strona polska.

5

Władysława Studnickiego ocena działań politycznych Romana Dmowskiego na podstawie książki „Polityka polska i odbudowanie państwa”

100%

Radziwiłłowicz D.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2017

|

vol. 24

163-174

EN

Władysław Studnicki’s views on the opportunity to restitute sovereignty through war between the occupying states were similar to those of Roman Dmowski. Although principal assumptions of Dmowski and Studnicki were similar, conclusions they have drawn from them were quite the opposite. While Dmowski intended to ally with Russia in oncoming war, Studnicki was counting on the Central Powers (Austria-Hungary and Germany). From today’s perspective, the dispute between Dmowski and Studnicki is a minor episode in the history of Polish political thought. It would seem, that the words of Konrad Studnicki-Gizbert from 2002, as presented in the foreword to Volume 2 of Selected works of Władysław Studnicki, become even more relevant today: „From the perspective of the 21st century, it seems that Dmowski’s concept was less realistic: creation of an independent Polish state could have been in the interest of Germany, as a measure of safety against Russia, while for Russia, giving up the Central Poland („the Kingdom of Poland”) meant moving further away from the West. There is an analogy in this respect between the situation of Poland and current situation of Ukraine: Poland may accept the loss of Lviv, but for Russia, breaking ties with Ukraine would be a serious blow; therefore, not Poland but Russia constitutes a threat to independence of Ukraine”.

PL

Poglądy Władysława Studnickiego na temat szans odzyskania niepodległości dzięki wojnie między państwami zaborczymi były analogiczne do poglądów Romana Dmowskiego. Chociaż podstawowe założenia Dmowskiego i Studnickiego były podobne, to jednak wnioski z nich płynące były przeciwne. O ile Dmowski zamierzał w zbliżającej się wojnie postawić na Rosję, to Studnicki na państwa centralne (Austro-Węgry i Niemcy). Z perspektywy dnia dzisiejszego spór Dmowski-Studnicki jest mało znaczącym epizodem w historii polskiej myśli politycznej. Wydaje się, że słowa Konrada Studnickiego-Gizberta z 2002 r., zamieszczone we wstępie do tomu drugiego Pism Wybranych Władysława Studnickiego zyskują właśnie dzisiaj na aktualności: „Z perspektywy XXI wieku wydaje się, że koncepcja Dmowskiego była mniej realistyczna: w interesie Niemiec mogło być stworzenie niepodległego państwa polskiego jako zabezpieczenia przeciw Rosji, natomiast dla Rosji oddanie środkowej Polski („Królestwa Polskiego”) było oddaleniem się od Zachodu. Istnieje pod tym względem analogia między sytuacją Polski i obecną sytuacją Ukrainy: Polska może pogodzić się z utratą Lwowa, ale dla Rosji zerwanie związku z Ukrainą jest poważnym ciosem; zatem nie Polska, ale Rosja stanowi zagrożenie niepodległości Ukrainy”.

6

Nietrafiony projekt? Skutki prawno-polityczne Aktu 5 listopada 1916 roku

100%

Makiłła D.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2017

|

issue 24

103-115

PL

W artykule przedstawiono okoliczności powstania w połowie 1916 r. koncepcji utworzenia państwa polskiego przez Niemcy i Austro-Węgry na ziemiach polskich zdobytych w 1915 r. na Rosji. Nowo utworzone Królestwo Polski miało podlegać zwierzchnictwu państw centralnych. Jego powstanie zadeklarowali w manifeście z 5 XI 1916 r. cesarz niemiecki Wilhelm i cesarz austro-węgierski Franciszek Józef. Koncepcja utworzenia państwa polskiego była wyrazem politycznych i militarnych interesów państw centralnych. Jej realizacja zależna była od koniunktury wojennej, której zmienność wpływała na niekonsekwentne postępowanie państw centralnych zawiedzionych ostrożną reakcją społeczeństwa polskiego na akt 5 listopada. W ramach powstałego Królestwa Polski utworzono szereg instytucji i organów państwowych. Wskutek przegranej przez państwa centralne wojny korzyści z ich polityki w sprawie nowo powstałego państwa polskiego odniosła jedynie strona polska.

EN

The paper presents the circumstances of creation, in mid-1916, of a concept for Germany and Austro-Hungarian Empire to create a Polish state in Polish territories captured from Russia in 1915. The newly created Kingdom of Poland was to be subordinated to the Central Powers. Its creation was announced in the Manifesto of 5th November 1916 by Emperor of Germany Wilhelm II and Emperor of Austria, Franz Joseph I. The concept of creating a Polish state was an expression of political and military interests of the Central Powers. Its implementation was dependent on the turns of war, volatility of which resulted in inconsistent behaviour of the Central Powers, disappointed by Polish community’s cautious reaction to the Act of 5ht November. Within the Kingdom of Poland, a number of institutions and bodies of state were established. Since Central Powers lost the war, their policy with respect to the newly created Polish state brought benefi ts only to the Polish side.

7

Działalność Józefa Polikarpa Brudzińskiego w latach 1915–1916

100%

Rutkowski T. P.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2017

|

issue 24

69-84

PL

Józef P. Brudziński (1874–1917), doktor medycyny, w latach 1910–1916 organizator i lekarz naczelny szpitala dziecięcego w Warszawie, odegrał istotną rolę w polityce polskiej w czasie I wojny światowej. Już po wybuchu wojny zaangażował się w prace nad kształtem polskiego uniwersytetu w Warszawie, a po zajęciu Warszawy przez Niemców odegrał istotną rolę w pracach Sekcji Szkół Wyższych Komitetu Obywatelskiego, kierując jej Komisją Uniwersytecką. Mianowany przez Niemców rektorem odtwarzanego w Warszawie Uniwersytetu odegrał ogromną rolę w jego organizacji i pierwszych latach działalności. Popularność Brudzińskiego w Warszawie oraz jednoznaczne opowiedzenie się przezeń za współpracą z Niemcami w działaniach na rzecz odbudowy państwa polskiego spowodowały, że w lipcu 1916 r. został mianowany przewodniczącym Rady miejskiej Warszawy. Mimo wahań zdecydował się także na przewodniczenie polskiej delegacji do Berlina i Wiednia, postulującej powołanie autonomicznego państwa polskiego i przedstawiającej rządom państw okupacyjnych polskie postulaty. Brał udział w ogłoszeniu deklaracji obu mocarstw – tzw. Aktu 5 Listopada. Jego kariera polityczna uległa stopniowemu załamaniu w 1917 r., w związku z brakiem ustępstw strony niemieckiej wobec polskich aspiracji. Pogarszający się stan zdrowia zadecydował o wycofaniu się Brudzińskiego z działalności politycznej. Brudziński zmarł 18 XII 1917 r. Polska straciła wówczas świetnie zapowiadającego się działacza społecznego i politycznego o wielkim talencie organizacyjnym i autorytecie osobistym.

EN

Józef P. Brudziński (1874–1917), doctor of medical sciences, in 1910–1916 organizer and chief physician of children’s hospital in Warsaw, has played an important role in Polish politics during World War I. After the commencement of war he was involved in work on organizing a Polish university in Warsaw, and after Warsaw was seized by German troops, he played an important role in the works of the Higher Schools Section of the Civic Committee, heading the University Commission. Appointed by the German authorities as rector of the re-established University in Warsaw, he played an enormous role in its organization and fi rst years of operation. Brudziński’s popularity in Warsaw, as well as his unequivocal position with respect to cooperation with Germany in scope of reconstruction of Polish state resulted in his appointment as Chairman of the City Council of Warsaw in July 1916. Despite some hesitation, he also agreed to lead Polish delegation to Berlin and Vienna, postulating establishing an autonomous Polish state and presenting Polish postulates to the governments of occupying forces. He participated in proclamation of the declaration of the two powers, known as the Act of 5th November. His political career gradually collapsed in 1917, as a result of lack of concessions for Polish aspirations on German side. Deteriorating health has determined Brudziński’s withdrawal from political activity Brudziński died on 18 December 1917. With his death, Poland has lost a great, promising social and political activist, with great organizational talents and personal authority.

8

Władysława Studnickiego ocena działań politycznych Romana Dmowskiego na podstawie książki „Polityka polska i odbudowanie państwa”

100%

Radziwiłłowicz D.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2017

|

issue 24

163-174

PL

Poglądy Władysława Studnickiego na temat szans odzyskania niepodległości dzięki wojnie między państwami zaborczymi były analogiczne do poglądów Romana Dmowskiego. Chociaż podstawowe założenia Dmowskiego i Studnickiego były podobne, to jednak wnioski z nich płynące były przeciwne. O ile Dmowski zamierzał w zbliżającej się wojnie postawić na Rosję, to Studnicki na państwa centralne (Austro-Węgry i Niemcy). Z perspektywy dnia dzisiejszego spór Dmowski-Studnicki jest mało znaczącym epizodem w historii polskiej myśli politycznej. Wydaje się, że słowa Konrada Studnickiego-Gizberta z 2002 r., zamieszczone we wstępie do tomu drugiego Pism Wybranych Władysława Studnickiego zyskują właśnie dzisiaj na aktualności: „Z perspektywy XXI wieku wydaje się, że koncepcja Dmowskiego była mniej realistyczna: w interesie Niemiec mogło być stworzenie niepodległego państwa polskiego jako zabezpieczenia przeciw Rosji, natomiast dla Rosji oddanie środkowej Polski („Królestwa Polskiego”) było oddaleniem się od Zachodu. Istnieje pod tym względem analogia między sytuacją Polski i obecną sytuacją Ukrainy: Polska może pogodzić się z utratą Lwowa, ale dla Rosji zerwanie związku z Ukrainą jest poważnym ciosem; zatem nie Polska, ale Rosja stanowi zagrożenie niepodległości Ukrainy”.

EN

Władysław Studnicki’s views on the opportunity to restitute sovereignty through war between the occupying states were similar to those of Roman Dmowski. Although principal assumptions of Dmowski and Studnicki were similar, conclusions they have drawn from them were quite the opposite. While Dmowski intended to ally with Russia in oncoming war, Studnicki was counting on the Central Powers (Austria-Hungary and Germany). From today’s perspective, the dispute between Dmowski and Studnicki is a minor episode in the history of Polish political thought. It would seem, that the words of Konrad Studnicki-Gizbert from 2002, as presented in the foreword to Volume 2 of Selected works of Władysław Studnicki, become even more relevant today: „From the perspective of the 21st century, it seems that Dmowski’s concept was less realistic: creation of an independent Polish state could have been in the interest of Germany, as a measure of safety against Russia, while for Russia, giving up the Central Poland („the Kingdom of Poland”) meant moving further away from the West. There is an analogy in this respect between the situation of Poland and current situation of Ukraine: Poland may accept the loss of Lviv, but for Russia, breaking ties with Ukraine would be a serious blow; therefore, not Poland but Russia constitutes a threat to independence of Ukraine”.

9

Korespondencja Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z austro-węgierskimi władzami okupacyjnymi w sprawie przejęcia archiwaliów pozostawionych przez urzędy rosyjskie (marzec–lipiec 1918)

100%

Nowak A.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2018

|

issue 25

309-323

10

Józef Piłsudski i sprawa polska podczas I wojny światowej: dyskusja panelowa i promocja książki w Wiedniu

100%

Gaul J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2018

|

issue 25

347-349

11

Polonika w oddziale kwatermistrzowskim c. i k. Naczelnej Komendy Armii w Archiwum Wojny w Wiedniu (styczeń–luty 1918)

80%

Gaul J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2018

|

vol. 25

291-308

12

Odzyskanie niepodległości przez Polskę w źródłach z zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych

80%

Gaul J., Nowak A., Próba M.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2018

|

vol. 25

325-346

13

Polonika w oddziale kwatermistrzowskim c. i k. Naczelnej Komendy Armii w Archiwum Wojny w Wiedniu (styczeń–luty 1918)

80%

Gaul J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2018

|

issue 25

291-308

14

Odzyskanie niepodległości przez Polskę w źródłach z zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych

80%

Gaul J., Nowak A., Próba M.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2018

|

issue 25

325-346

Refine search results

14 Miscellanea Historico-Archivistica

8 2018

6 2017

6 Gaul J.

4 Nowak A.

2 Makiłła D.

2 Próba M.

2 Radziwiłłowicz D.

2 Rutkowski T. P.

Korespondencja Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z austro-węgierskimi władzami okupacyjnymi w sprawie przejęcia archiwaliów pozostawionych przez urzędy rosyjskie (marzec–lipiec 1918)

Józef Piłsudski i sprawa polska podczas I wojny światowej: dyskusja panelowa i promocja książki w Wiedniu

Działalność Józefa Polikarpa Brudzińskiego w latach 1915–1916

Nietrafiony projekt? Skutki prawno-polityczne Aktu 5 listopada 1916 roku

Władysława Studnickiego ocena działań politycznych Romana Dmowskiego na podstawie książki „Polityka polska i odbudowanie państwa”

Nietrafiony projekt? Skutki prawno-polityczne Aktu 5 listopada 1916 roku

Działalność Józefa Polikarpa Brudzińskiego w latach 1915–1916

Władysława Studnickiego ocena działań politycznych Romana Dmowskiego na podstawie książki „Polityka polska i odbudowanie państwa”

Korespondencja Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z austro-węgierskimi władzami okupacyjnymi w sprawie przejęcia archiwaliów pozostawionych przez urzędy rosyjskie (marzec–lipiec 1918)

Józef Piłsudski i sprawa polska podczas I wojny światowej: dyskusja panelowa i promocja książki w Wiedniu

Polonika w oddziale kwatermistrzowskim c. i k. Naczelnej Komendy Armii w Archiwum Wojny w Wiedniu (styczeń–luty 1918)

Odzyskanie niepodległości przez Polskę w źródłach z zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych

Polonika w oddziale kwatermistrzowskim c. i k. Naczelnej Komendy Armii w Archiwum Wojny w Wiedniu (styczeń–luty 1918)

Odzyskanie niepodległości przez Polskę w źródłach z zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych