Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 4

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  XIX w
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Wojciech Wierciński i jego potomkowie

100%
PL
Wojciech Wiercieński herbu Ślepowron (ok. 1744 – 1829) był wpływowym właścicielem ziemskim na południowo-zachodniej Lubelszczyznie, wywodzącym się z ubogiej szlachty podlaskiej. Karierę prawniczą zrobił w Lublinie, gdzie został obrońcą przy Trybunale Koronnym. Jako doświadczony prawnik piastował niższe urzędy ziemskie. Utrzymywał bliskie kontakty z wpływowymi ludźmi kultury (Kajetan Koźmian) i polityki (Józef Puchała). Wzbogacony dzięki udanym mariażom majątek pozostawił dzieciom z drugiego małżeństwa. Dóbr Wierzchowiska nie zdołały jednak utrzymać
EN
Wojciech Wiercieński of Ślepowron coat of arms (ca. 1744 – 1829) was an influential landowner in the south-west Lublin regions, coming from a needy nobility of Podlasie. He made law career in Lublin, where he became a defense attorney in the Crown Tribunal. As an experienced lawyer, he held lower office. He stayed in a close contact with influential people of culture (Kajetan Koźmian) and politics (Józef Puchała). Thanks to successful marriages, he left his property to his children from his second marriage. However, they could not keep the property in Wierzchowiska
PL
Powyższy artykuł stanowi próbę ukazania dziejów jednej z gałęzi rodu hrabiów Zamoyskich (herbu Jelita), która w latach 1835 - 1944 posiadała dobra Podzamcze, Maciejowice i Trzebień, w powiecie garwolińskim. Autor dokonując charakterystyki jej losów, skupił się na prezentacji dokonań trzech najwybitniejszych przedstawicieli: Stanisława Kostki młodszego (1820 - 1889), Andrzeja Przemysława (1853 - 1927) oraz Jana Kantego (1900 - 1961). Wykazali się oni dużą aktywnością ekonomiczną, która wykraczała poza ramy gniazda rodowego czy powiatu. Wskazywała na to kwestia nabycia przez hr. Andrzeja Przemysława dóbr ziemskich na węgierskim Spiszu. Losy tego rodu były również ilustracją przeobrażeń pozycji społecznej w okresie XIX - XX w., oraz zdolności do adaptacji w warunkach dokonujacych się wówczas przeobrażeń stosunków kapitalistycznych (poprzez m. in. strategię małżeństw, prowadzących do utrwalenia wpływowej pozycji w polskim i europejskim środowisku arystokratycznym)
PL
W artykule przeprowadzona została analiza problemu stosunku przedstawicieli polskiej elity intelektualnej i politycznej do idei rządów prawa w początkach XIX w. Na wstępie przedstawiono rozwój tej koncepcji, poddając weryfikacji tezę, iż podłożem ideowym dla zasady państwa prawa była myśl oświeceniowa, na bazie której wykształciła się doktry-na liberalna. Poczynione uwagi służyły do poszukiwania odpowiedzi na pytanie o cha-rakterystykę modelu rządów ustanowionych mocą Konstytucji Królestwa Polskiego z 1815 r. Podjęto się wykazania, iż skoro istniejące do 1831 r. Królestwo było państwem, w którym obowiązywała jedna z najbardziej liberalnych konstytucji w pierwszej połowy XIX w., to akt ten spełniał wszystkie warunki, które były wymagane dla powstania pań-stwa prawa według standardów przyjętych w tym stuleciu. Rozważania te kończą uwa-gi o dalszej ewolucji polskiej myśli liberalnej, jaka nastąpiła w latach dwudziestych. Zaczęła ona odróżniać się od liberalnych założeń, na jakich zbudowana została niemiecka doktryna Rechtstaat. Paradoksalnie były one bliższe polskiemu liberalizmowi we wcze-śniejszym (proto-liberalnym) stadium jego rozwoju w czasach Księstwa Warszawskiego.
EN
The article analyzes the problem of the attitude towards the idea of the rule of law of rep-resentatives of the Polish elite at the beginning of the 19th century. The author presents the development of the idea of the rule of law in the introduction. He verifies the thesis that the ideological basis for the concept of the rule of law was the Enlightenment thought on the basis of which the liberal doctrine developed. He used it to seek an answer to the question about the characteristics of the model of government established by the Con-stitution of the Kingdom of Poland of 1815. The author attempted to prove that, since the Kingdom (existing until 1831) with one of the most liberal constitutions in the first half of the 19th century was in force, then this act met all the conditions required for the es-tablishment of the rule of law according to the standards adopted in that century. These considerations conclude with remarks on the further evolution of Polish liberal thought in the 1820s. It began to differ from the liberal assumptions on which the German Recht-staat doctrine was built. Paradoxically, Rechtstaat concept had much more in common to Polish liberalism in the earlier (proto-liberal) stage of its development in the times of the Duchy of Warsaw (1807–1815) than of the Kingdom of Poland (1815–1831).
PL
Artykuł pokazuje, jak proces emancypacji postrzegały ówczesne pisarki minorum gentium, a pośrednio – także ich czytelniczki, z których oczekiwaniami autorki niewątpliwie się liczyły. Tekst dotyczy fragmentu całego zjawiska – szans bohaterek ośmiu wybranych powieści na zdobycie wykształcenia umożliwiającego im funkcjonowanie na tych obszarach rynku pracy, które zarezerwowane lub zdominowane były dotąd przez mężczyzn. Wyróżniono trzy drogi zdobycia niezależności: 1) przygotowanie do zawodu, dającego pewną możliwość podjęcia pracy zarobkowej; 2) kształcenie artystyczne; 3) naukę niejako „dla siebie”, z motywów autotelicznych. Prezentowany artykuł szczegółowo omawia pierwszą z owych dróg, poczynając od planów i oczekiwań bohaterek, poprzez okres studiów, aż do momentu podjęcia pracy zawodowej.
EN
The article shows how the process of emancipation has been perceived by the minor (‘minorum gentium’) female novelists of the time, and indirectly – by their female readers, whose expectations surely did matter to the authors. The text concerns a fragment of a larger phenomenon – the chances of gaining an education which would allow the heroines of eight selected novels to function in the areas of job market previously occupied mostly or solely by men. Three different ways of gaining independence were distinguished: 1) learning a profession which would ensure a gainful employment; 2) artistic education; 3) an education, as it were, ‘for oneself’, without any further plans. In the following paper I have concentrated on the first of the abovementioned paths, starting from the plans and expectations of the heroines, through the period of studies up to the moment of starting work.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.