Search results - CEJSH

1

Salon ze Sztukateriami pałacu w Dobrzycy

100%

Andrzejewska E., Witkowski J.

Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego

|

2006

|

issue 1(1)

3-17

2

"Cithara octochorda" – najważniejszy śpiewnik kościelny w dziejach Chorwacji

100%

Baer M.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2014

|

vol. 14

7-14

EN

Octochorda cithara songbook was first published in Vienna in 1701. The texts which were included in it came from the second half of the seventeenth century from the area of the Archdiocese of Zagreb, as this set was created as the main songbook in that area. Cithara Octochorda became so important because it is the first printed collection of songs in Croatian church containing the notation. All the previous works of this type written in Latin, are printed, but do not have the notation, and those written in the earlier period in various dialects of the Croatian language at that time remained still in manuscript form, but often have the musical notation. The purpose of this paper is to present the most famous Croatian church songbook, which became a model for the editors of later works of a similar nature. The paper includes such issues as a language, literary and cultural role that cithara Octochorda played in the development of consciousness and national identity of Croats. The paper will also mention research capabilities that Cihtara Octochorda songbook gives researchers of different scientific fields. The songbook also contains Croatian texts written in kajkavian dialect used in the eighteenth century as a literary language in the Archdiocese of Zagreb, which is the reason why from the linguistic point of view the work is a source for linguistic analysis. For musicologists this collection is important and valuable, as it contains the notation of many songs, which is one of the first in Croatia. Songbook can also be a source of historical research because of the names of the authors of some texts and melodies.

3

Recenzja]: Bolesław Przybyszewski, Katalog kanoników krakowskiej kapituły katedralnej w XVIII wieku, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 2009, ss. 290 + wklejka

100%

Prokop K. R.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2012

|

vol. 98

477-485

4

Pamięć a struktura spektaklu „all’improvviso”

100%

Surma-Gawłowska M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

|

2013

|

issue 008

167-174

IT

Il saggio illustra il ruolo della memoria nell’improvvisazione, considerata parola-chiave per il teatro dei comici italiani, soprattutto nei secoli XVI-XVIII. Basandosi su descrizioni di spettacoli all’italiana nonché su testi di vari autori legati alla realtà del teatro si può estrarne informazioni sulla vera natura dell’improvvisazione. Evaristo Gherardi putava sul ruolo dell’immaginazione, la quale in uno spettacolo dell’improvvisa contava più della memoria. Luigi Riccoboni, pur non essendo favorevole all’improvvisazione, ne sottolineava i lati positivi, tra cui la naturalezza della recitazione. Jean-Augustin-Julien Desboulmiers ammirava il carattere collettivo della tecnica, nonché la “naturalezza e verità” della recitazione con il loro impatto sulla struttura dello spettacolo. Infine il famoso attore della commedia dell’arte, Flaminio Scala dava una delle caratteristiche più riuscite della tecnica dell’improvvisazione, ricorrendo alla visione aristotelica dello spettacolo. Da tutte quelle osservazioni emerge un’idea dell’improvvisazione intesa come una peculiare tecnica che non fa a meno del testo e della memoria, ma che li sfrutta in un modo del tutto originale.

5

Sfery użycia języków polskiego i „ruskiego” na terenach polsko-ruskiego pogranicza kulturowego w XVIII wieku (na materiale druków typografii bazyliańskich)

100%

Getka J.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2015

|

vol. 15

265-280

EN

Eastern lands of the former Republic of Poland have always been multicultural and multilingual. In the 18th century there existed together languages: Old Church Slavonic, German, Lithuanian, French, Russian, Romanian, Polish, Rus’, Latin. Basilians printed texts in all those, so as to reach the greatest number of readers. It is important to marc, however, that in everyday communication were used only Polish and Rus’ languages (prosta mova). Other languages had been used in the literature, science, religious life. That is why the purpose of this article is to analyze the content of Polish and Rus’ language prints. This analysis is a basis to compare the scope of use of these languages. It can also be a valuable measure of the demand of Polish and Rus’ language readers for different type of texts. The analysis can lead to more complete picture of the eighteenth-century cultural and sociolinguistic situation of eastern part of former Republic of Poland.

6

Marek Nahajowski, „Od Printza do Forkela. Wizje dziejów muzyki europejskiej w historiografii XVIII wieku”, Łódź: Akademia Muzyczną im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów, 2019, ss. 439. ISBN 978-83-60929-66-7

100%

Korpanty K.

Muzyka

|

2022

|

vol. 67

|

issue 4

172-181

EN

This text is a review of Marek Nahajowski's book entitled Od Printza do Forkela. Wizje dziejów muzyki europejskiej w historiografii XVIII wieku [From Printz to Forkel. Visions of the history of European music in the historiography of the 18th century] published in 2019 by the Grażyna and Kiejstut Bacewicz Academy of Music in Lodz. In the book, the author showed the development of music historiography in the eighteenth century. The article is complemented by references to the results of previous musicological research on the subject.

PL

Niniejszy tekst stanowi recenzję książki Marka Nahajowskiego pt. Od Printza do Forkela. Wizje dziejów muzyki europejskiej w historiografii XVIII wieku wydanej w roku 2019 przez Akademię Muzyczną im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi. W książce autor ukazał rozwój historiografii muzycznej w wieku XVIII. Wywód dopełniają odniesienia do wyników dotychczasowych badań muzykologicznych na podjęty temat.

7

Szlacheckie kontrakty małżeńskie jako źródła do badań biograficznych i majątkowych na przykładzie intercyzy przedślubnej Antoniny Rzewuskiej i Piotra Miączyńskiego

88%

Penkała A.

Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego

|

2014 (2015)

|

vol. 6

153 - 325

EN

Prenuptial agreements, made before marriage, are interesting source materials that enable to show some important regulations shaping marriages of the nobility. Simultaneously, agreements serve as a verification of the current biographical information, both in relation to the married couple and the other signatories of the act. The analysis of the prenuptial agreement between Antonina Rzewuska and Piotr Miączyński shows that such a source may not only compliment currently available information but also correct the false one. Furthermore, the agreement shows how family relationships and dowry influenced the material conditions of the married couple. Because of its special function and formal form, prenuptial agreements constitute an important source material which provides an insight into the financial situation of the nobility and into the motivation of the signatories

DE

Die noch vor Eheschlieβungen unterschriebenen Eheverträge bilden ein interessantes Quellenmaterial, dank dem es möglich ist, eine Menge von wesentlichen Regelungen zu zeigen, die den Charakter von adeligen Ehen prägten. Gleichzeitig sind die Eintragungen der Kontrakte bei Überprüfung der bisherigen biographischen Angaben dienlich, und zwar sowohl in Bezug auf die Jungverheirateten, als auch auf die anderen Unterzeichner. Die Analyse des Ehevertrags zwischen Piotr Miączyński und Antonina Rzewuska deutet darauf hin, dass solche Quellen nicht nur der Ergänzung der vorherigen Informationen über die Verlobten, sondern auch der Berichtigung der falschen biographischen Angaben dienen können. Darüber hinaus zeigen die Bestimmungen des Ehevertrags deutlich, welchen Einfluss auf die Finanzlage des Brautpaars die Familienbeziehungen und entsprechende Einkünfte einer Frau hatten. Die Eheverträge sind dank ihrer besonderen Funktion und der formellen Eintragungsform zum wichtigen Quellenmaterial geworden, das die Beleuchtung der adeligen Finanzlagen und Geschäfte ermöglicht, die für die vertragsschlieβenden Parteien entscheidend waren

FR

Les contrats de mariage dressés avant des mariages constituent une source intéressante, qui permet de présenter la série des réglementations essentielles qui influencent le caractère des mariages de la noblesse. En même temps, les actes servent à la vérification des découvertes biographiques actuelles, en rapport de nouveaux mariés et les autres signataires de l'acte. L’analyse du contrat de mariage établi avant de mariage de Piotr Miączyński et Antonina Rzewuska indique que l’usage des sources de ce type dans la recherche peut permettre non seulement à compléter les découvertes précédentes concernant les deux fiancés, mais aussi à corriger les fautes biographiques. De plus, les contrats démontrent que les rapports familiaux et le bon état de finances d’une femme avaient une grande influence sur la condition financière des nouveaux époux. Grâce à sa fonction particulière et la forme du remplissage formalisée, les contrats de mariage constituent alors une pièce de source importante permettant de se faire connaître avec la condition financière de la noblesse et les intérêts des parties

RU

Брачный контракт, составленный перед вступлением в брак, -это довольно интересный источнико информации, целью которого является обозначение ряда важных правил, влияющих на то, каким будет брак. Записи, содержащиеся в контракте, могут быть также использованы для проверки существующих биографических данных молодоженов и других лиц, подписавших документ. Анализ брачного контракта Пётра Мёнчинского и Антонины Жевуской показывает, что использование в исследованиях подобных источников позволяет не только дополнить имеющуюся ранее информацию о лицах, вступающих в брак, но и скорректировать неверные биографические данные. Кроме того, данные в контракте свидетельствуют о том, насколько сильно влияли на имущественное положение молодожёнов семейное родство и приданое невесты. Благодаря своей особой функции и формальной форме изложения брачный договор является важным источником информации о финансовом положении аристократической семьи и преимуществах , которые они могли получить при вступлении в брак

8

Świat chrześcijański wobec dziedzictwa słowiańskiego. Wyobrażenia ludowe w bazyliańskich Teologiach moralnych (XVIII wiek)

88%

Getka J.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2016

|

vol. 16

EN

Since the dawn of ages the mankind has been bothered with the existence problems. Therefore spells, magic and sorcerers have always been an object of interest of both secular society and the church hierarchy. The church treated them as a threat to the grounding of faith. Based on the decision of the Synod of Zamosc (1720) the Basilians written their moral theologies containing the teaching of the Church’s standards of conduct. The moral theologies were strongly influenced by folk beliefs and imaginings. Therefore Basilian’s moral theologies perfectly reflect the status of folk beliefs in the eighteenth century. Folk beliefs are not described explicitly, but descriptions of sins against Commandments give their image. The purpose of this article is to capture the state of folk beliefs on the one hand, and on the other hand – the dogmas of moral theology in the eighteenth century. Both of these systems have been modified, but even in these days still penetrate each other, especially in folk culture.

9

Lista przeorów karmelitów gdańskich w XVIII i XIX wieku

88%

Puziak M.

Studia Gdańskie

|

2022

|

vol. 50

66-79

PL

In the literature on the subject, there are several lists of the priors of Gdańsk Carmelites created by older and newer researchers (Schwengel, Fankidejski, Kościelak, Januszjtis). However, they are incomplete. The article proposes to supplement this list for the period of the 18th-19th centuries. During this period, the Gdańsk convent belonged to the Greater Poland Province of the Blessed Sacrament. The files of the chapters and definitors of this province, today kept in the Carmelite Archives in Krakow, constitute the source basis for the analysis proposed here. The presented list of priors (and sub-priors) is supplemented with a series of general observations that characterize the monks performing this function in the basic prosopographic aspects. Several comments were also made about the circumstances of the changes at this office. Further research is postulated on the basis of the analyzed files, e.g. prosopographic, or the presence of the Gdańsk Carmelite community in local church and socio-economic structures.

10

Macierzyństwo w świetle korespondencji Karoliny Teresy z Radziwiłłów Jabłonowskiej do matki Anny z Sanguszków Radziwiłłowej

88%

Penkała-Jastrzębska A.

Horyzonty Wychowania

|

2019

|

vol. 18

|

issue 46

69-82

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest omówienie procesu wychowania szlacheckich dzieci i wskazanie najważniejszy etapów ich rozwoju i źródeł wiedzy, którymi posiłkowano się, kierując rozwojem najmłodszych. Jako egzemplifikację wykorzystano korespondencję Karoliny Teresy z Radziwiłłów 1. voto Sapieżyny 2. voto Jabłonowskiej (zm. 1765).PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zachowana korespondencja stanowi wyjątkowe i – co najistotniejsze – rzadkie źródło, pozwalające poddać analizie sposoby przygotowywania się do narodzin kolejnych dzieci i opieki nad nimi, proces wychowania, troskę o zdrowie, a także radzenie sobie z bólem i niemocą po stracie najmłodszych członków rodziny. Artykuł oparty jest na analizie wskazanej korespondencji i zestawieniu jej z dotychczasowymi ustaleniami badawczymi dotyczącymi procesu wychowania w epoce nowożytnej.PROCES WYWODU: Zachowana korespondencja ujęta została w układzie problemowym, począwszy od wskazania największych obaw związanych z macierzyństwem, poprzez najistotniejsze działania podejmowane w celu ochrony i wychowania dzieci, po ujęcie zagadnienia śmierci nieletnich w szlacheckim domu.WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Zachowany materiał źródłowy stanowi wyjątkowy przykład tak skrupulatnej, pełnej i wieloaspektowej relacji dotyczącej osiemnastowiecznego macierzyństwa. Daje on możliwość prześledzenia elementów związanych z założeniem i utrzymaniem rodziny – od relacji dotyczących kolejnych okresów ciąży, po narodziny dzieci i pierwsze lata ich rozwoju, ujawnia też niepokoje, z którymi radzić musiała sobie młoda matka, i wskazuje na newralgiczne okresy rozwoju dzieci.WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zaprezentowany materiał źródłowy pozwala na szerokie ujęcie przedstawionego zjawiska. Przeprowadzone badania pogłębiają wiedzę o specyfice rodziny osiemnastowiecznej, a przede wszystkim o kwestii dojrzewania i wychowania dzieci widzianej z matczynej perspektywy. Dają również szerokie możliwości do dalszych analiz porównawczych.

11

„Już z Białegostoku wkrótce Wersal mają robić”. Europejskie aspiracje dworu Katarzyny Barbary z Radziwiłłów Branickiej (zm. 1730)

75%

Penkała-Jastrzębska A.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2023

|

vol. 30

|

issue 1

EN

This is the first attempt to examine the activity of Katarzyna Barbara Branicka née Radziwiłł and her influence on the private court in Białystok. The reconstruction of the residence was one of the first and, at the same time, the most important projects undertaken by the spouses. The idea of the reconstruction corresponded with the European aspirations of the magnate couple. The article draws on the preserved extensive correspondence of Katarzyna Barbara, supplemented by the letters of her husband, Jan Klemens and mother, Anna Katarzyna Radziwiłł née Sanguszko. The scale of the work carried out and the funds allocated for the extension of the residence brought the intended effect - the residence in Białystok became one of the most beautiful from the eighteenth-century Polish-Lithuanian Commonwealth.

PL

Artykuł jest pierwszą próbą ujęcia aktywności Katarzyny Barbary z Radziwiłłów Branickiej i jej wpływu na przebudowę rezydencji w Białymstoku. Przebudowa rezydencji była jednym z pierwszych, a zarazem najważniejszych przedsięwzięć, jakiego podjęli się małżonkowie. Zamysł projektu miał bowiem odpowiadać europejskim aspiracjom magnackiej pary. W artykule wykorzystano obszerne zachowane zasoby korespondencji Katarzyny Barbary, uzupełnione o listy jej męża Jana Klemensa i matki Anny Katarzyny z Sanguszków Radziwiłłowej. Skala wykonanych prac i fundusze przeznaczone na rozbudowę rezydencji przyniosły zamierzony efekt – rezydencja w Białymstoku stała się jedną z najpiękniejszych w osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej.

12

Działalność gospodarcza ks. Franciszka Józefa Wybickiego (1709-1765)

75%

Kropidłowski Z.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2009

|

vol. 91

103-118

EN

Priest Franciszek Józef Wybicki came from a moderately rich noble family, who rendered great service to the country. Judging from the numerous posts he served at the request of the bishops of Włocławek, he was an educated theologian and lawyer. Apart from managing the parish of the Archangel Michael in Skarszewy (1736-1765), he was a surrogate to several general officials in Gdańsk since 1743; in 1747 he was first mentioned as one of the canons in the Włocławek chapter. Since 1758 he was the chancellor of the Kruszwice chapter and the archdeacon of the Pomorian District since 1764. His business activity was limited to the parish in Skarszewy, situated in the vicinity of Gdansk. First of all, he rebuilt the parish church, which had been consecrated in 1750, where he founded two altars: the main altar, devoted to the Archangel Michael and the one devoted to St Mary. In addition, he built a poor-house for 8 people and furnished it generously. The farm buildings were also restored. He tried to regain the sums due to the provosts of Skarszewy, suing the debtors in six trials; he won one case, two others were still in court when he died and, in view of the fact that he lacked sufficient evidence to win, he renounced the remaining ones. Priest F.J. Wybicki did not do any business himself; he was content with rebuilding and leasing two home farms, a large and a small one; he also regenerated the parish forest and renounced the taproom rights. He collected tithes, offerings on account of iura stolae or Christmas visits, Easter confessions or donations for celebrating masses. The total parish revenues came up to 3 thousand florins and about 200 bushels of wheat and oats. The tenants were obliged to work 132 days a year for him. Owing to his efforts, the revenues rose by 50%, the parish remaining one of the most profitable in 18th century Poland. It should be noted that he resigned the offerings of the guild of bakers, whose request to do so was based on their difficult financial situation.

13

Stan katolickiego duchowieństwa w Winnicy na Podolu w świetle spisu ludności z 1795 roku

75%

Rosowski W.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2010

|

vol. 94

275-286

14

Specyfikacja kamienic i moderacje pogłównego Lublina z 1738 r

75%

Wójciuk M. T.

Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego

|

2014 (2015)

|

vol. 6

170 - 278

EN

The article is an edition of specifications of tenements in Lublin (the city inside walls and Krakowskie Przedmieście) complied by the city office in 1738 for tax reasons. The materials presented encompass: the specification of tenements on 3 November 1738, as well as a revitalization of the Old Town on 29 April 1738 and 18 August 1738, and the revitalization of Krakowskie Przedmieście on 20 August 1738. All censuses are kept in a book number 295, which can be found in the State Archive of Lublin. The material presented is the entire list of tenements and other city properties built in Poland in the Saxon period and preserved until today. It is an interesting source of knowledge, crucial for getting to know the Old Polish Lublin, the topography of the city, as well as its social specification. Registries list the owners of particular real estates as well as their residents, show the localization of tenement houses belonging to the clergy (both diocesan and monastic), magnates, nobility, and middle class (patriciate and common people), and the localization of other buildings such as: schools, hospitals, inns, taverns, and business places. This source could be also used in onomastic studies, whether of an anthroponymic or toponymic character, as well as in genealogical studies. The material could be also useful for socio-topographical reconstructions. They are a repository of names and nicknames of the Lublin members of the middle class or real estate owners, the names of streets and squares. Among the owners and residents of tenements one could find very important names (members of the magnates holding the post of a dignitary or senator), representatives of the middle nobility, some influential people in Lublin working in the civil councils, as well as craftsmen, traders, and peddlers. It is also a source of information about the ethnic minorities living in the Lublin of that time, e.g. of a Jewish, German, Armenian, Italian, or French origin

DE

Das Werk stellt die Herausgabe der Verzeichnisse der Miethäuser von Lublin (der sich in den Mauern befindenden Stadt und Krakowskie Przedmieście) dar, die die Stadtkanzlei zu steuerlichen Zwecken 1738 bearbeitet hat. Die präsentierten Dokumente enthalten: die Spezifikation der Miethäuser vom 3. November 1738 und die Moderationen von der Stadt vom 29. April 1738 und 18. August 1738 sowie von Krakowskie Przedmieście vom 20. August 1738. Alle Verzeichnisse befinden sich in dem mit dem Zeichen 295 versehenen Buch, das einen Teil von den Unterlagen Akte der Stadt von Lublin [Akta miasta Lublina] bildet, die sich im Staatsarchiv in Lublin [Archiwum Państwowe w Lublinie] befinden. Der geschilderte Stoff stellt das vollständigste in der Saxon – Ära geschaffene und bis zu den heutigen Zeiten erhaltene Verzeichnis der Miethäuser und anderen städtischen Immobilien dar. Das ist eine interessante Quelle, dank der man sich mit dem Aussehen des altpolnischen Lublins, mit der Topographie der Stadt und ihren sozialen Besonderheiten vertraut machen kann. In die Verzeichnisse wurden Eigentümer einzelner Immobilien und Mieter der Gebäude aufgenommen. Die Verzeichnisse zeigen den Standort der Mietshäuser, die der Geistlichkeit (der Diözese und des Ordens), dem Hochadel, Adel und Bürgertum (Patriziat und Pöbel) gehörten, sowie den Standort anderer Gebäude wie Schulen, Krankenhäuser, Wirtshäuser, Schenken und der für die Handelstätigkeit bestimmten Stellen. Das ist auch eine Quelle, die für die onomastische Forschung, sowohl anthroponymische als auch toponymische, und die genealogischen Analysen nützlich ist. Die besprochenen Materialien können auch in den soziotopographischen Rekonstruktionen angewendet werden. In diesen Quellen sind die Namen und auch die Spitznamen der Bürger Lublins und der Besitzer der Immobilien sowie die Ortsnamen, z.B. die damals allgemein benutzten Straßen- oder Platznamen bis in unsere Zeit hinein erhalten geblieben. Unter den Besitzern und Bewohnern der Wohnhäuser tauchen die meist prominenten Personen in dem Staat (die Vertreter des Hochadels, die Würdenträger waren und die Senatorenämter bekleideten), und die Vertreter des mittleren Hochadels auf; wir lernen die einflussreichsten Persönlichkeiten kennen, die bürgerlichen Ämter innehatten, und auch viele Handwerker, Händler und Krämer. Viel Platz nehmen in den Verzeichnissen auch die Vertreter der in Lublin wohnenden verschiedenen ethnischen Gruppen u.a.: Juden, Deutsche, Armenier, Italiener, Franzosen

FR

L’ouvrage présente l’édition de la liste d’anciens immeubles à Lublin (la ville limitée par les murs et la rue Krakowskie Przedmieście) élaborée par la chancellerie municipale dans les buts fiscaux à 1738. Le matériel ci-présenté inclut : une spécification d’anciens immeubles du 3 novembre 1738 et des modification de la ville de taille royale du 29 avril 1738 et du 18 août 1738 et aussi de la rue Krakowskie Przedmieście du 20 août 1738. Toutes les listes sont incluses dans le livre portant le numéro du dossier 295 qui constitue une partie du groupe des Actes de la ville de Lublin présent dans les Archives Nationales à Lublin. Le matériel ci-présenté est une liste la plus complète d’anciens immeubles et d’autres immeubles municipaux construits pendant la période anglo-saxonne et conservé jusqu’au présent. C’est une source très intéressante et importante pour présenter l’apparence de Lublin de l’ancienne Pologne, la topographie de la ville et sa particularité sociale. Les propriétaires et les locataires de chaque immeuble ont été enregistés sur les listes. Les listes incluent une localisation d’anciens immeubles appartenant au clergé (d’une diocèse et d’un ordre), à l’aristocratie, à la noblesse, à la bourgeoisie (les patriciens et la plèbe) et aussi une localisation d’autres batîments: des écoles, des hôpitaux, des auberges, des guinguettes et des endroits denstinés à l’activité commerciale. C’est non seulement une source utile pour des recherches onomastiques, anthroponymiques et toponymiques mais aussi bien pour des analyses généalogiques. Le matériel y élaboré peut être également utilisé aux réconstructions sociotopographiques. Les noms, sobriquets des bourgeoises de Lublin et des propréteurs des immeubles ainsi que les noms locaux, par exemple les noms des rues et places de ce temps-la, se sont conservés dans ces sources. Parmi les propréteurs et locateurs des bâtiments les plus importantes personnes dans le pays (les représentants de l'aristocratie qui exerçaient les fonctions des dignitaires et des sénateurs) et les représentants de la noblesse moyenne apparaissent. Nous pouvons connaître les plus influentes personnes de Lublin qui occupaient les postes municipaux et un considérable nombre d'artisans, marchands et commerçants. Les registres très souvent mentionnent les représentants des divers groupes ethniques qui habitaient à Lublin: Juifs, Allemands, Arméniens et Italiens et Français

RU

Работа представляет собой список домов Люблина (Старого города и Краковского предместья), составленных муниципальной службой для целей налогообложения в 1738г. Предоставленные материалы состоят из: Специфики домов с 3 ноября 1738г. и подушного налога Старого города с 29 апреля 1738г. и 18 августа 1738, а также Краковского предместья с 20 августа 1738г. Все записи находятся в книге с учетным номером 295, которая входит в состав официального Досье города, находящегося в Национальном архиве Люблина. Представленные материалы являют собой полный список домов и другой городской недвижимости, построенных в «саскую эпоху» и сохранившихся до наших дней. Представляют они особый интерес с исторической, топографической, а также социальной точки зрения для ознакомления со старым Люблином. В записях находятся имена владельцев конкретных домов и имена их жителей. Кроме того, списки включали расположение домов, принадлежащих духовенству (епархиальному и монашествующему), аристократии, дворянам и буржуазии (патриции и простолюдинам), а также расположение других объектов, таких как школы, больницы, таверны или торговые точки. Материалы являются ценным источником ономастических, антропонимических, топонимических и генеалогических исследований. Эти же материалы могут быть использованы для социотопографических исследований. До наших дней сохранились в них имена и прозвища горожан Люблина и владельцев недвижимости, а также широко использованные в те времена названия улиц и площадей. Среди владельцев и арендаторов зданий находятся также наиболее видные жители страны (в лице аристократов, занимающих самые высокие государственные должности), а также представители дворянства. Мы узнаем о самых влиятельных фигурах города Люблин, находящихся некогда на высоких постах правительства, о значительном количестве ремесленников, торговцев и перекупщиков. Особое место занимают представители разных этнических групп, проживающих в Люблине, например евреи, немцы, армяне, итальянцы и французы

15

Mecenat muzyczny Radziwiłłów w XVIII wieku – od Karola Stanisława do Karola Stanisława „Panie Kochanku” Radziwiłła

75%

Bieńkowska I.

Rocznik Lituanistyczny

|

2015

|

vol. 1

EN

Support for musical and theatrical activities by the Nesvizh line of the Radziwill family in the eighteenth century merits attention because of the innovative solutions and high artistic level of the music production. Within the context of royal court theatre, the princes created thriving cultural centres within their residences. For example, the first stages and free-standing theatre buildings were built (Slutsk, Biała), one of the first Polish operas was played at the court of Karol Stanisław (1784), and the first professional ballet group consisting solely of Polish dancers was developed in Slutsk (1756). The princes acquired musical instruments that were both modern and of good quality (by contemporary standards) for their courts. We can also observe that significant eff ort was made by the princes to attract good performers, though the same eff ort was not made to recruit worldfamous composers. Less positive observations of patronage of the arts by the Radziwill family would include the low level of support provided to the careers of the artists, as well as the failure to amass a collection of quality music that would provide evidence of the patrons’ refi ned tastes. The Radziwill family failed to create centres of music to do justice to the courts’ size and the ambitions that the royal families professed to have. Their courts’ attempts lagged far behind the ambitious cultural projects realised by the fi nest aristocratic centres in Western Europe. It is clear that the main reasons for this stem from the family’s intellectual shallowness in the eighteenthcentury, though another reason could be the lack of tradition and social acceptance in Poland at the time for the nobility to engage in musical aff airs. Despite this the continuity of the Radziwill family’s patronage of the arts is worth noting, because there are few similar examples in eighteenth-century Poland. We know of interesting and comparable artistic projects within the courts of J.K. Branicki, M.K. Ogiński or A. Tyzenhauz, but these activities had no successors, while the continuity of musical patronage observed within the courts of Rzewuski, Lubomirski or Sapieha families, did not have the scale of the Radziwill eff orts.

PL

Wspieranie przez Radziwiłłów muzyki i teatru zasługuje na uwagę ze względu na nowatorskość rozwiązań i niezły poziom artystyczny produkcji muzycznych. Książęta stworzyli w swoich rezydencjach prężne ośrodki kulturowe, które wiodły prym, jeśli chodzi o teatr dworski. W połowie XVIII w. były to dwory, na których najwcześniej powstały sceny teatralne, tu też pojawiły się pierwsze wolno stojące budynki teatralne (Słuck, Biała), a na dworze Karola Stanisława „Panie Kochanku” zaprezentowano jedną z pierwszych polskich oper (1784). W Słucku ponadto wykształcono pierwszą zawodową grupę baletową składającą się wyłącznie z polskich tancerzy (1756). Warto także odnotować, że książęta zgromadzili w swoich pałacach dość dobre i nowoczesne na tamte czasy instrumenty muzyczne. W działaniach książąt widać znaczną dbałość o pozyskanie dobrych i bardzo dobrych wykonawców, chociaż nie zauważono starań o zatrudnienie światowej sławy kompozytorów. Po negatywnej stronie mecenatu radziwiłłowskiego należy odnotować nieznaczne wspieranie kariery artystycznej muzyków, śpiewaków czy tancerzy, a także brak dążeń do stworzenia ekskluzywnej kolekcji muzycznej, która mogłaby zaświadczyć o dobrym smaku muzycznym jej właścicieli. Jednej z najpotężniejszych familii Rzeczypospolitej nie udało się powołać do życia ośrodków muzyczno-teatralnych na miarę swojej wielkości i królewskich ambicji. Mając możliwości finansowe i umiłowanie sztuki dźwięków, Radziwiłłowie stworzyli co prawda istotne ośrodki kulturalne kraju, ale daleko im było do ambitnych przedsięwzięć europejskich. Warto jednak odnotować ciągłość mecenasowskich poczynań Radziwiłłów, bo podobnych przykładów w XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej nie było wiele. Bardzo ciekawe i porównywalnej skali przedsięwzięcia artystyczne na dworach J.K. Branickiego, M.K. Ogińskiego czy A. Tyzenhauza nie miały kontynuatorów, natomiast ciągłość mecenatu muzycznego, który można zauważyć np. na dworze Rzewuskich, Lubomirskich czy Sapiehów, nie była tej skali co poczynania radziwiłłowskie.

16

O hiszpańskich dyplomatach w Rosji XVIII wieku uwag kilka

75%

Taracha C., de la Fuente P.

Studia Rossica Gedanensia

|

2016

|

issue 3

431-441

EN

In the 18th century diplomatic relations between Spain and Russia became constant and from 1761 the Spanish embassy in Saint Petersburg operated on a continuous basis. In the period between 1727 and 1808 there were 26 Spanish diplomats working in the diplomatic posts of Saint Petersburg (Moscow), including 13 heads and 13 secretaries of the Spanish diplomatic mission. The social background, education and preparation for duties of the aforementioned personnel are the key issues tackled in the paper. The authors postulate that Spanish diplomats in Russia were typical representatives of the 18th century diplomatic corps.

PL

W XVIII wieku relacje dyplomatyczne pomiędzy Hiszpanią a Rosją przybrały charakter trwały, a od 1761 roku hiszpańska ambasada w Petersburgu funkcjonowała w sposób ciągły. W okresie od 1727 do 1808 roku na placówce w Petersburgu (Moskwie) pracowało 26 hiszpańskich dyplomatów, w tym 13 szefów oraz 13 sekretarzy poselstwa. Ich pochodzenie społeczne, formacja oraz przygotowanie do służby stanowią główny przedmiot rozważań niniejszego tekstu. Autorzy stawiają tezę, że dyplomaci pracujący w Rosji są typowymi przedstawicielami osiemnastowiecznego korpusu dyplomatycznego.

17

Oddzielenie i odosobnienie. Listy Józefa Szymanowskiego do Anieli ze Świdzińskich Szymanowskiej

75%

Chachaj M.

Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

|

2021

|

vol. 27: IZOLACJA I KOMUNIKACJA – ROZWAŻANIA NAD FORMAMI KOMUNIKACJI LITERACKIEJ I KULTUROWEJ

57-74

EN

The article recollects the letters of Józef Szymanowski to Aniela Szymanowska (née Świdzińska) , written in the years 1792–1801. The state of isolation seems to be an important perspective for understanding the nature of the correspondence. This could be discussed in many inter-connected aspects, each shedding light on the other. The separation and isolation of Szymanowski stem both from being in a situation of pressure, as well as from his own choice. At the same time, they do not become a reason behind the voluntary breaking off of ties, separation from loved ones, or an experience of social exclusion. Letter-writing is one of the coping mechanisms for the state of isolation in every-day existence. The first aspect of reviewing the letters is the state of separation of the correspondents, imposed by political events. The second one is connected to the progressing process of isolation, induced by the deteriorating health of Szymanowski. This has a significant bearing on the activity of the author, it forces him to undertake treatment and restrict personal contacts, it makes him unable to meet with others and determines his moods. Gradually, it forces him to take up letter-writing as a form of maintaining ties with his loved ones. The inability to write and, in some instances, dictation (which, to a great degree, removes the quality of intimacy), restricts the length of the letters. The third aspect is the attitude of separateness as a way of participating in life. We take into consideration the moral aspects and the patriotic stance, which determine the withdrawal, and the choosing of a role of an observer and commentator. Likewise, physical constitution causes remaining out of the spotlight (though in regular contact) to appear as a solution which can guarantee psychological comfort. Separateness is also an attitude resulting from the author’s personality, which was important in the documented period of his life. It is related to an inner need for independence. It also refers to the bond between the correspondents. The above-mentioned aspects of isolation, forced and chosen, have been utilised as a perspective for reading the correspondence of Szymanowski. They illustrate the methods and range of communicating via letters.

18

Polskie rozstanie z Unią greckokatolicką na wschodnich rubieżach Rzeczypospolitej

75%

Kiper D.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2019

|

vol. 111

471-474

EN

-

19

Don Jaime Miguel de Guzmán: el marqués de la Mina y su carrera militar

71%

Karkut M.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 2

11-24

EN

The II marquis of la Mine was one of the Spanish officers most admirable in the Century of the Enlightenment who is still unknown in the European historiography. His most splendid military career started during the War of the Spanish Succession (1701–1713), later he participated in every Spanish military conflict in the first half of the 18th century. In 1754, he was appointed as a Captain General of a Spanish army and as a head of a Real Court of Catalonia. He died without descendents in 1767 in Barcelona.

PL

Don Jaime Miguel de Guzmán: markiz de la Mina i jego kariera wojskowa II markiz de la Mina to jeden z najbardziej godnych podziwu wojskowych epoki Oświecenia, wciąż jednak mało znany w europejskiej historiografii. Jego wspaniała kariera wojskowa rozpoczęła się podczas wojny o sukcesję hiszpańską (1701–1713), następnie brał udział we wszystkich hiszpańskich konfliktach zbrojnych w pierwszej połowie XVIII wieku. W 1754 r. został mianowany kapitanem generalnym armii katalońskiej i zwierzchnikiem Audiencia Real, czyli sądu królewskiego. Zmarł bezpotomnie w 1767 r. w Barcelonie. Don Jaime Miguel de Guzmán: el marqués de la Mina y su carrera militar El II marqués de la Mina fue uno de los militares más admirables del Siglo de las Luces que todavía está muy poco conocido en la historiografía europea. Su espléndida carrera militar empezó durante la Guerra de Sucesión Española (1701–1713), luego participó en todos los conflictos militares españoles de la primera mitad del siglo XVIII. En el año 1754 es nombrado capitán general de Cataluña y se pone en frente de la Audiencia Real. Muere sin descendencia en 1767 en Barcelona.

20

Moja, twoja, nasza... Wolność i zaimki w polskiej myśli politycznej XVIII wieku

71%

Grześkowiak-Krwawicz A.

Horyzonty Polityki

|

2013

|

vol. 4

|

issue 7

89-108

EN

Analyzing the pronouns which accompanied the notion of liberty in 18th-century Polish political thought, the article brings to light essential questions from the borderland between political ideology philosophy and philosophy of the state. The fact that it was liberty within some community – ours, rather than that of the individual, mine – is particularly emphasized. The basis of possessing liberty was the fact of being a citizen of the Commonwealth, or being a nobleman; that is, belonging to a certain society. Only that guaranteed freedom and it could be fulfilled only within this framework. It was not only a collective liberty – within a community, everyone enjoyed liberty personally, deciding for himself individually, which is eloquently illustrated by the unspoken popularity of the pronouns “himself” and “his” (on “his” own) . Thus, “their” liberty occurs considerably rarely, more often it is rather „their” slavery – that of the orders different from the noblemen (szlachta) and that of states which are different from the Commonwealth. Conceptualizations of community were about to be changed at the end of the 18th century, when, under the influence of Western theories, more and more attention was paid to “my”/”his” liberty, the one that was derived from nature for every man. However, the vision of “our” liberty turned out to be exceptionally long-lasting and was revived in the 19th century, when the loss of independence proved that without the community’s liberty, the very liberty of the individuals who constitute that community is threatened.

PL

Artykuł poprzez analizę zaimków towarzyszących pojęciu wolności w polskiej myśli politycznej XVIII wieku pokazuje istotne kwestie z pogranicza ideologii politycznej i filozofii państwa. Przede wszystkim fakt, że była to nie tyle wolność indywidualna – moja, ile wolność w ramach pewnej wspólnoty – nasza. Podstawą posiadania wolności był fakt bycia obywatelem Rzeczypospolitej, czy bycia szlachcicem, czyli przynależność do określonej zbiorowości. Tylko ona gwarantowała swobodę i tylko w jej ramach mogła się ona realizować. Stąd wolność „ich” występuje stosunkowo rzadko, częściej jest to raczej „ich” niewola – stanów innych niż szlachecki, państw innych niż Rzeczpospolita. Nie była to jednak tylko wolność kolektywna – w ramach wspólnoty każdy indywidualnie cieszył się wolnością, sam decydował o sobie, czego wymowną ilustracją jest niesłychanie popularny zaimek „sam, sobie”. Koncepcje wspólnotowe zaczęły ulegać zmianom pod koniec wieku XVIII, kiedy pod wpływem teorii zachodnich coraz więcej uwagi poświęcano wolności „mojej/jego” – wolności należnej z natury każdemu człowiekowi. Wizja wolności „naszej” okazała się jednak wyjątkowo trwała, odżyła w wieku XIX, kiedy utrata niepodległości pokazała, że bez wolności wspólnoty zagrożona jest także wolność jednostek ją składających.

Refine search results