Search results

1

Wpływy polskie w jidysz według "History of the Yiddish Language" Maxa Weinreicha – przegląd i próby weryfikacji

100%

Gajek M.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

|

2016

|

vol. 51

EN

Polish influence on Yiddish as described in Max Weinreich’s History of the Yiddish Language – overview and attempts at verificationThe Article concentrates on the findings regarding Slavic influence on Yiddish, described in the newest English-language edition of Max Weinreich’s History of the Yiddish Language – a canonical title for modern Yiddish studies. Its first task is to acquaint Polish readers with M. Weinreich’s propositions and findings on the general character of Polish-Yiddish and Slavic-Yiddish language contact. This will also be taken as an opportunity to briefly review the research on this subject conducted by Polish scholars. Additionally, the article will elaborate (albeit not exhaustively) on the attempts to question and verify M. Weinreich’s theories which may prove interesting from the point of view of Slavic studies. Its second, equally important task is to describe chosen examples of the results of Slavic influence, in which Polish played a significant role, as they present themselves in the lexicon, morphology, word formation and syntax of Yiddish. Wpływy polskie w jidysz według History of the Yiddish Language Maxa Weinreicha – przegląd i próby weryfikacjiArtykuł skupia się na ustaleniach na temat wpływów słowiańskich w jidysz, zawartych w najnowszym, anglojęzycznym wydaniu pracy Maxa Weinreicha pt. History of the Yiddish Language, mającej status pozycji kanonicznej współczesnej jidyszystyki. Jego pierwszym celem jest przybliżenie polskiemu czytelnikowi tez i ustaleń M. Weinreicha, dotyczących ogólnego charakteru językowych kontaktów polsko- i słowiańsko-żydowskich. Przy tej okazji uwzględnione zostaną informacje na temat badań, jakie do tej pory poczynili w tej materii językoznawcy polscy. Ponadto (niewyczerpująco) poruszona zostanie kwestia prób weryfikacji i podważenia jego twierdzeń, interesująca z punktu widzenia slawistyki. Drugim, nie mniej ważnym zadaniem jest przedstawienie wybranych wpływów słowiańskich, w których niemały udział miała polszczyzna, w poszczególnych podsystemach języka jidysz: leksyce, morfologii i słowotwórstwie oraz składni.

2

„Jesteśmy straconym pokoleniem”. Wspólnoty Żydów birobidżańskich w Izraelu: relacja z badań terenowych (lipiec 2012 r.)

100%

Makarova M.

Adeptus

|

2013

|

issue 2

EN

“We are the lost generation”. Communities of Birobidzhan Jews in Israel: field research report (July 2012) In this article I describe the fieldwork conducted in Israel in 2012 among those who have emigrated from the Jewish Autonomous Oblast in Russia. Along with a general overview of the research I present a detailed analysis of my interlocutors’ discourses regarding the languages they speak and their attitude towards Judaism and what is commonly understood as Jewishness. I concentrate mainly on the knowledge of Yiddish (which up until now is the official language in Birobidzhan) and Hebrew, and also on the categories that define the Jewish element of identity for them.

3

Zum Phasen-Modell in der Syntax

86%

Mecner P.

Glottodidactica

|

2018

|

vol. 45

|

issue 2

229-241

DE

The article examines some aspects of the modern syntax and algorithmic modeling. In 1974, in Dedham, Massachusetts, an international meeting took place which paved the way for the interdisciplinary research field of biolinguistics. The key focus area was syntax, its hierarchical structure and system of discrete infinity, unusual for the biological world. Here, some aspects of computational efficiency are analyzed in recent generative frameworks: operation Merge, the probe-goal system and the concept of the phase, among others. The aim of this article is to investigate an intriguing structure with final subject of unaccusatives in Yiddish, a Germanic language with Slavonic influences, and to show phase structures, feature inheritance, probe-goal, and a cyclic transfer system

4

Polsko-żydowskie pogranicze językowe – stan i perspektywy badań

72%

Krasowska A.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2019

|

vol. LXVII

149-171

PL

Polsko-żydowskie pogranicze językowe powstało w wyniku zetknięcia się ograniczonej terytorialnie jednojęzycznej kultury polskiej z wielojęzyczną i aterytorialną kulturą żydowską. W wyniku tego zetknięcia doszło do szeregu interferencji językowych, a także do ukształtowania się socjolektu mieszanego (polszczyzny Żydów) i języka mieszanego (jidysz – zgodnie z teorią slawocentryczną). Artykuł poświęcony jest omówieniu stanu polskich rozważań nad wzajemnymi wpływami polsko- -żydowskimi w dziedzinie językowej i ogólnemu zarysowaniu perspektyw badawczych, zwłaszcza w obrębie socjolingwistyki historycznej i dialektologii kontrastywnej.

EN

The Polish-Jewish language borderland was created as a result of the meeting of the territorially limited monolingual Polish culture with the multilingual and aterritorial Jewish culture. As a result of this encounter, a number of linguistic interferences and a mixed sociolect (Jewish Polish) and mixed language (Yiddish – according to the Slavocentric theory) emerged. This article discusses the state of Polish reflections on the mutual Polish-Jewish influences in the linguistic field and outlines general research perspectives, especially in the context of historical sociolinguistics and contrastive dialectology.

5

INTERKULTURELLE DISKURSKONTAKTE DEUTSCH VS. BUCHENLAENDISCH - UKRAINISCH (BZW. IHR INTERFERENZGRAD) IN DER BUKOWINA (1900-1920)

72%

OGUY O.

Concordia Discors vs Discordia Concors: Researches into Comparative Literature, Contrastive Linguistics, Cross-Cultural and Translation Strategies

|

2011

|

vol. 3

189-212

EN

Due to the colonization policy of the Austro-Hungarian monarchy, Bukovinian dialects of Ukrainian, Romanian, Polish, Buchenländisch and Yiddish were spoken in Bukovina. Their literary forms were written, but with some spots of language interference. Having taken into consideration the present changes, the author finds criteria for using the interference coefficient for languages of Bukovina.

6

Видавнича діяльність Культур-Ліги в Києві у 1918–1931 рр.: періоди та жанри

72%

Umanska A.

Міжнародні зв’язки України: наукові пошуки і знахідки

|

2021

|

issue 30

405-427

EN

The article covers the introduction of Yiddish publishing activities, initiated by the Jewish civic and cultural-educational organization “Kultur-Lige” in the period from 1918 to 1931. The research analyzes the historical context and preconditions of the organization beginning in the 19th century. Among the main preconditions, the author highlights the rapid modernization of Eastern European Jewry, the proclamation of Yiddish as one of the many national languages at the inter-party conference on Yiddish in Chernivtsi in 1908, and the revolutionary events of the first half of the twentieth century. In addition, the article encloses the concept of secular Jewish culture proposed by members of the Kultur-Lige and ways of its implementation through printed Yiddish-language products, the main "marketplaces" of Yiddish textbooks, teaching materials, fiction, periodicals. The article analyzes the printed products of the Kultur-Lige, after preliminary structuring and systematization of publications by category: the sources were divided into a layer of textbooks, teaching and learning materials, children's books, and fiction. The authors of the educational books, textbooks, and books for children were usually young Jewish writers and members of the Literature section of Kultur-Lige. The main consumer of such Yiddish books were the educational institutions established by the Kultur-Lige. Specifically, the Jewish public Yiddish schools, public libraries, and reading rooms, as well as Jewish Public University. Educational institutions organized by Kultur-Lige provided education for all categories of the Jewish community. The article also includes some information about the book design of Kultur-Lige artists. Among the illustrators was Mark Chagall, Sara Shor, Eliezer Lissitzky, Joseph Chaikov, Mark Epstein, etc. This organization provided unique opportunities to implement their artistic idea in the area of book illustrations. Besides that, the article includes information about the print run of some books and the financial sources of the publishing section.

UK

У статті висвітлено тему впровадження їдишської видавничої діяльності, що здійснювалася за ініціативи культурно-просвітницької організації «Культур-Ліга» у період з 1918 до 1931 рр. Проаналізовано історичний контекст та передумови постання організації, що беруть свій початок у ХІХ столітті. Серед основних передумав авторка виділяє стрімку модернізацію східноєвропейського єврейства, проголошення мови їдиш однією з багатьох національних мов на міжпартійній конференції з мови їдиш у Чернівцях 1908 року та революційні події першої половини ХХ ст. Крім того, розкрито концепцію світської єврейської культури, запропоновану членами Культур-Ліги, та шляхи її втілення через друковану їдишемовну продукцію, наведено основні «ринки збуту» їдишських підручників, методичних матеріалів, художньої літератури, періодики. У межах статті проаналізовано друковану продукцію Культур-Ліги, після попередньої структуризації та систематизації видань за категоріями: джерела було розподілено на пласт підручників, методичних і навчальних матеріалів, на дитяче книговидання та художню літературу.

7

Correspondence in Yiddish between personel in Red Army and their relatives during Soviet German war, 1941-1945

72%

Smilovitsky L.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2015

|

vol. 5

|

issue 5

133-143

PL

Szczególnym zjawiskiem w korespondencji wojennej są litery w jidysz. Różniły się one od listów w ogólnym obiegu korespondencji szeregiem cech. Szczególnie dramatycznych barw nadał im los Żydów, którzy po najeździe hitlerowskim latem 1941 r. znaleźli się na skraju zagłady. Na froncie i na tyłach sowieccy Żydzi doświadczali antysemityzmu zarówno ze strony władz, jak i miejscowej ludności. Korespondencja w jidysz odzwierciedla wszystkie te problemy i daje wyobrażenie o stanie faktycznym. Artykuł powstał na podstawie kilkudziesięciu listów w języku jidysz napisanych w latach 1941-1945 i wysłanych z obszarów ewakuacji na front i tyły.

EN

Letters in Yiddish represent a special phenomenon in the war correspondence. They differed from the letters in the general flow of correspondence by a number of features. The fate of the Jews who after the Nazi invasion in the summer of 1941 were put on the brink of extinction gave them an especially dramatic color. In the frontline and in the rear the Soviet Jews were experiencing anti-Semitism on the part of both the authorities and the local population. The correspondence in Yiddish reflects all these problems and gives a notion of the actual state of affairs. The article is based on several tens of letters in Yiddish written in 1941-1945 and sent from the areas of evacuation to the front and back.

8

Miejsce urodzenia po Zagładzie w poezji Rejzl Żychlińskiej – w stronę innego projektu tożsamościowego

72%

Koprowska K.

Narracje o Zagładzie

|

2019

|

issue 5

66-84

EN

This article aims at exploring how the experience of the Shoah reorients a Jewish birthplace with regard to its symbolic and signifying potential, and, thereafter, conceptualises its impact on the identity. Precisely, this text attempts to describe and define the specificity of a birthplace after the Shoah, relying on Rajzel Żychlińsky’s poetry, still a marginal author writing in Yiddish. As it is shown, birthplaces depend on the duality which resurfaces at the precise moment of a homecoming: they are both spectral and real; this last fact is analysed in the text along with the project of dispersed identity, which the aforementioned binary inaugurates.

PL

Celem artykułu jest zbadanie, w jaki sposób pod wpływem doświadczenia Zagłady dokonuje się reorientacja symbolicznego i znaczeniowego wymiaru żydowskiego miejsca urodzenia, a następnie konceptualizacja jego tożsamościowego potencjału. Próba opisania i zdefiniowania specyfiki żydowskiego miejsca urodzenia po Zagładzie zostaje tu przeprowadzona na podstawie poezji Rejzl Żychlińskiej, wciąż mało znanej pisarki tworzącej w języku jidysz. Autorka analizuje podwójność miejsca urodzenia – jego fantomowość i realność – która ujawnia się w momencie powrotu, a także wynikający z niej projekt tożsamości rozproszonej.

9

Miejsce urodzenia po Zagładzie w poezji Rejzl Żychlińskiej – w stronę innego projektu tożsamościowego

72%

Koprowska K.

Narracje o Zagładzie

|

2019

|

issue 5

66-84

EN

This article aims at exploring how the experience of the Shoah reorients a Jewish birthplace with regard to its symbolic and signifying potential, and, thereafter, conceptualises its impact on the identity. Precisely, this text attempts to describe and define the specificity of a birthplace after the Shoah, relying on Rajzel Żychlińsky’s poetry, still a marginal author writing in Yiddish. As it is shown, birthplaces depend on the duality which resurfaces at the precise moment of a homecoming: they are both spectral and real; this last fact is analysed in the text along with the project of dispersed identity, which the aforementioned binary inaugurates.

PL

Celem artykułu jest zbadanie, w jaki sposób pod wpływem doświadczenia Zagłady dokonuje się reorientacja symbolicznego i znaczeniowego wymiaru żydowskiego miejsca urodzenia, a następnie konceptualizacja jego tożsamościowego potencjału. Próba opisania i zdefiniowania specyfiki żydowskiego miejsca urodzenia po Zagładzie zostaje tu przeprowadzona na podstawie poezji Rejzl Żychlińskiej, wciąż mało znanej pisarki tworzącej w języku jidysz. Autorka analizuje podwójność miejsca urodzenia – jego fantomowość i realność – która ujawnia się w momencie powrotu, a także wynikający z niej projekt tożsamości rozproszonej.

10

„Czerwonym klinem bij Białych”. Żydowskie inspiracje El Lissitzky’ego

58%

Kamczycki A.

Studia Europaea Gnesnensia

|

2011

|

issue 4

189-202

PL

The article focuses on the analysis of the 1919 poster entitled “Beat the Whites with the Red Wedge”. The intention of the text is to demonstrate the artist’s inspirations with Jewish mysticism, messianism and Kabbalah, exploited for the needs of the Soviet, revolutionary interpretation of building a new world

11

O relacjach żydowsko-chrześcijańskich w twórczości Szaloma Asza (1880-1957)

58%

Gluba-Pieprz A.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2018

|

vol. 8

|

issue 7-8

63-74

EN

The reflection on Jewish-Christian relations is one of the most significant topics of Sholem Asch’s work. The brilliant author of Yiddish literature, twice nominated for the Noble Prize was born in Kutno in 1880. In his autobiographical works, he mentioned his childhood in a small Jewish-Christian community. Asch noticed that this period influenced his literature, worldview, and his social commitment. For more than 50 years, until he died in 1957, he was a propagator of Judeo-Christian reconciliation, to which he exhorted through his texts.

PL

Refleksja nad stosunkami żydowsko-chrześcijańskimi jest jednym z najważniejszych tematów twórczości Szaloma Asza. Genialny autor literatury jidysz, dwukrotnie nominowany do Nagrody Nobla, urodził się w Kutnie w 1880 roku. W swoich pracach autobiograficznych wspominał o swoim dzieciństwie w małej społeczności żydowsko-chrześcijańskiej. Asz zauważył, że okres ten wpłynął na jego literaturę, światopogląd i zaangażowanie społeczne. Przez ponad 50 lat, aż do śmierci w 1957 r., był propagatorem pojednania judeochrześcijańskiego, do czego nawoływał w swoich tekstach.

12

Kokebe, Czutyk, dos Gesl i inne. Żydowskie toponimy Lublina

58%

Nazaruk P.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2020

|

vol. 10

|

issue 9-10

87-98

EN

The paper analyses pre-war Yiddish toponyms of the city of Lublin, their types, meaning and etymology. Although Polish Jews used to use unique common Yiddish names for streets and places in cities and towns they lived in, researching such names is often difficult due to the lack of essential sources. In the case of Lublin, however, two important papers on the subject of Yiddish toponyms, penned by local Jewish researchers – Yosef Hernhut and Yakov Koyfman, were published in a Yiddish journal “Yidish far ale” (Yiddish for Everyone) shortly before the outbreak of the Second World War. The paper supplements Hernhut’s and Koyfman’s typology with research based on findings in Lublin Yiddish press, oral histories and other minor sources.

PL

Artykuł analizuje przedwojenne toponimy miasta Lublina w języku jidysz, ich rodzaje, znaczenie i etymologię. Chociaż polscy Żydzi używali unikalnych wspólnych nazw jidysz dla ulic i miejsc w miastach, w których mieszkali, poszukiwanie takich nazw jest często utrudnione ze względu na brak istotnych źródeł. Jednak w przypadku Lublina dwa ważne artykuły na temat toponimów jidysz, autorstwa miejscowych badaczy żydowskich – Josefa Hernhuta i Jakowa Kojfmana, ukazały się w jidyszowym czasopiśmie „Jidysz far ale” (Jidysz dla wszystkich) na krótko przed wybuchem II wojny światowej. Artykuł uzupełnia typologię Hernhuta i Kojfmana o badania oparte na ustaleniach lubelskiej prasy jidysz, przekazach ustnych i innych pomniejszych źródłach.

13

In pursuit of the rejected "Jew from the Golah”. On life and works of dr. Jacob (Kobi) Weitzner

58%

Lewkowicz-Shenholz L. E.

Lud

|

2023

|

vol. 107

|

issue 1

274-286

PL

Od powstania państwa Izrael w 1948 roku wszystko co wiązało się z diasporą (Golah) – kultura, język czy mentalność – uważane było za niegodne szacunku i Izraelczycy starali się trzymać od tego z daleka. Doktor Jacob (Kobi) Weitzner był pisarzem, dramaturgiem i reżyserem teatru żydowskiego. Artykuł nie omawia jego osiągnięć akademickich czy twórczości artystycznej, lecz przełomową działalność na rzecz zachowania kultury żydowskiej w diasporze.

EN

Since the establishment of the state of Israel in 1948 everything related to the Diaspora (“Golah”) such as culture, language, or mentality was considered despicable and Israelis tried to keep away from it. Dr. Jacob (Kobi) Weitzner a writer, playwright and Yiddish theater director. This article is not about his academic achievements or artistic works, but his seminal activity for the preservation of Jewish culture in the Diaspora.

14

Warsaw and Yiddish: Europe’s Once Largest Jewish City

58%

Kamusella T. D.

Wortfolge. Szyk Słów

|

2022

|

vol. 6

1-29

DE

Vor der Katastrofe (jiddisch für „Holocaust“) fungierte Warschau als Welthauptstadt Jiddischlands oder der aschkenasischen Zivilisation der jiddischen Sprache und Kultur. In Bezug auf die absolute Anzahl jüdischer Einwohner überholte New York City um die Wende des 20. Jahrhunderts Warschau. Aus Sicht kultureller und politischer Institutionen und Organisationen blieb Warschau jedoch das Zentrum des jüdischen Lebens in Europa. Dieser Artikel bietet einen Überblick über den Aufstieg Warschaus als ein solches Zentrum, seine Zerstörung während des Zweiten Weltkriegs und die teilweise Wiederbelebung des Zentrums nach 1945, gefolgt von seiner Auslöschung, die mit der antisemitischen ethnischen Säuberung der letzten jüdischen Gemeinden in Polen 1968 besiegelt wurde. Zwanzig Jahre nach dem Fall des Kommunismus, beginnend um die Wende des ersten Jahrzehnts des 21. Jahrhunderts, hat sich im letzten Jahrzehnt ein neues Bewusstsein für die jüdische Facette der Kultur und Geschichte Warschaus und Polens entwickelt. Es ist eine Chance für eine neue Öffnung, für die Anerkennung der jüdischen Kultur, des Jiddischen und des Judentums als inhärente Elemente der polnischen Kultur und Geschichte. Die Geschichte und Kultur dieses Landes wurde nicht ausschließlich von Katholiken geschaffen, wie Ethnonationalisten gerne fälschlicherweise behaupten. Der Aufsatz soll daher als Korrektiv zu diesem anachronistischen Vorurteil dienen.

PL

Przed Katastrofe (jid. Holokaust) Warszawa była światową stolicą Jidyszlandu, czyli aszkenazyjskiej cywilizacji języka i kultury jidysz. Pod względem liczby ludności żydowskiej na przełomie XIX i XX wieku Nowy Jork prześcignął Warszawę. Z punktu widzenia instytucji oraz organizacji kulturalnych i politycznych Warszawa pozostała jednak centrum życia żydowskiego w Europie. Niniejszy artykuł przedstawia formowanie się Warszawy jako takiego centrum, dzieje jego zniszczenia podczas II wojny światowej oraz częściowego odrodzenia się centrum po roku 1945, a następnie jego zaniknięcia, które zostało przypieczętowane antysemicką czystką etniczną ostatnich polskich społeczności żydowskich w roku 1968. Dwadzieścia lat po upadku komunizmu, począwszy od przełomu pierwszej dekady XXI wieku, czyli w ciągu ostatniej dekady, wykształciła się nowa świadomość żydowskiego wymiaru kultury i historii Warszawy oraz Polski. Stanowi to szansę na nowe otwarcie, na przyjęcie i pełną akceptację kultury żydowskiej, jidysz i judaizmu jako nieodłącznych elementów polskiej kultury i historii. Historia i kultura tego kraju nie zostały stworzone wyłącznie przez katolików, jak błędnie twierdzą etnonacjonaliści, dlatego też niniejszy esej ma służyć jako korekta tego uprzedzenia naznaczonego przez alogiczny anachronizm polskiej narracji etniczno-nacjonalistycznej.

XX

ט אַ בסטראַ ק:ט: ֿפאַ ר דער קאַ טאַ סטראָ פע )ייִדיש ֿפאַ ר ’חורבן‘(, האָ ט וואַ רשע ֿפונקציאָ נירט ווי די וועלט-הויּפטשטאָ ט ֿפון ייִד�י אידישע באוווינער, אין די אָ נהייב פון די 02 יאָ רהונדערט, ניו יארק סיטי איז איבער ווארשע. אָ בער ֿפון דער ּפערסּפעקטיוו ֿפון קולטורעלע און ּפאָ ליטישע אינסטיטוציעס און אָ רגאַ ניזאַ ציעס, איז וואַ רשע ֿפאַ רבליבן דער צענטער ֿפון אייראָ ּפעישן ייִדישן לעבן. דער אַ רטיקל אָ פפערס אַ ן איבערבליק פון די העכערונג פון וואַ רשע ווי אַ זאַ אַ צענטער און זייַן צעשטערונג בעשאַ ס דער צווייטער וועלט מלחמה. דערנאָ ך ווערט דער טיילווײַ ז אויֿפלעב ֿפון דעם צענטער אַ נאַ ליזירט נאָ ך .1945 צום באַ דויערן, האָ ט די אַ נטיסעמיטישע עטנישע רייניקונג ֿפון די לעצטע ייִדישע קהילות אין ּפוילן אין 1968 חרוֿב געווען דעם צענטער. נאָ כן ֿפאַ ל ֿפון קאָ מוניזם, האָ ט זיך אין די לעצטע יאָ רצענדליק אַ נטוויקלט אַ נײַ ער באַ וואוסטזיין וועגן דער ייִדישער אויסמעסטונג ֿפון דער קולטור און געשיכטע ֿפון וואַ רשע און ּפוילן. דאָ ס איז אַ געלעגנהייט ֿפאַ ר אַ נײַ ער עֿפענונג, צו אַ רומנעמען די ייִדישע קולטור, ייִדיש און ייִדישקייט ווי אײַ נגעבונדענע עלעמענטן ֿפון דער ּפוילישער קולטור און געשיכטע. די געשיכטע און קולטור פון דעם לאַ נד איז נישט באשאפן אויסשליסלעך דורך קאַ טהאָ ליקס, ווייַל עטהנאָ נאַ טיאָ נאַ ליסץ זענען נישט פאָ דערן פאַ לש. דעריבער, דער עסיי איז בדעה צו דינען ווי אַ קערעקטיוו צו דעם אַ נאַ כראָ ניסטיק ּ

EN

Prior to the Katastrofe (Yiddish for ‘Holocaust’), Warsaw was the world’s capital of Yiddishland, or the Ashkenazic civilization of Yiddish language and culture. In the terms of absolute numbers of Jewish inhabitants, at the turn of the 20th century, New York City surpassed Warsaw. Yet, from the perspective of cultural and political institutions and organizations, Warsaw remained the center of Europe’s Jewish life. This article offers an overview of the rise of Warsaw as such a center, its destruction during World War II, and the center’s partial revival in the aftermath, followed by its extinction, which was sealed with the antisemitic ethnic cleansing of Poland’s last Jewish communities in 1968. Twenty years after the fall of communism, beginning at the turn of the 2010s, a new awareness of the Jewish facet of Warsaw’s and Poland’s culture and history has developed during the past decade. It is a chance for a new opening, for embracing Jewish culture, Yiddish and Judaism as inherent elements of Polish culture and history This country’s history and culture was not created exclusively by Catholics, as ethnonationalists are wont to claim incorrectly. Hence, the essay is intended to serve as a corrective to this anachronistic preconception.

15

Pierwsza lekcja hebrajskiego. Transgresja tożsamościowa Żydów polskich od końca XIX do połowy XX wieku

58%

Sroka Ł. T.

Dzieje Najnowsze

|

2022

|

vol. 54

|

issue 4

85-108

EN

The Zionist movement, born at the end of the nineteenth century, called for the establishment of an independent state for the Jews. The development of the Zionist idea and the restoration of Jewish statehood was accompanied by restoring Hebrew into a language of daily use. Hebrew became the gateway to Israel. The first Hebrew lesson triggered the process of initiation into the new culture. The adoption of Hebrew was accompanied by an identity transgression that crossed many boundaries set by cultural norms associated with Diaspora languages. This process was not always quick and unambiguous. It was not infrequently accompanied by a state of limbo between old and new lifestyles, habits and requirements accompanying acclimatization to new living conditions in Israel.

PL

Pod koniec XIX w. narodził się ruch syjonistyczny, który postulował odbudowę siedziby narodowej Żydów. W synergii z rozwojem idei syjonistycznej i odbudową państwowości żydowskiej znajdował się proces przywrócenia języka hebrajskiego do codziennego użytku. Hebrajski stał się bramą do Izraela. Pierwsza lekcja hebrajskiego uruchamiała proces inicjacji do nowej kultury. Przysposobieniu języka hebrajskiego towarzyszyła transgresja tożsamościowa, która skutkowała przekroczeniem wielu granic wyznaczanych wcześniej przez powiązane z językami diaspory normy kulturowe. Proces ten nie zawsze był szybki i jednoznaczny. Nierzadko towarzyszył mu stan zawieszenia pomiędzy dawnym i nowym stylem życia, przyzwyczajeniami i wymogami towarzyszącymi aklimatyzacji do nowych warunków życia w Izraelu.

16

Möglichkeiten und Grenzen der Fragebogenmaterialien des „Language and Culture Archive of Ashkenazic Jewry“ am Beispiel der Wortstellung von Verbpartikeln

51%

Schäfer L.

Colloquia Germanica Stetinensia

|

2019

|

issue 28

5-31

PL

Atlas języka i kultury Żydów aszkenazyjskich „Language and Culture Archive of Ashkenazic Jewry” (LCAAJ, 1959–1972) Uriela Weinreicha stanowi niepowtarzalny rejestr nagrań audiolingwalnych oraz transkrypcji wywiadów z rodzimymi użytkownikami języka jidysz, których różnorodność reprezentują byłe dialekty występujące przed i w trakcie zagłady. Artykuł ukazuje, w jaki sposób rejestr danych LCAAJ może zostać wykorzystany do opisu gramatyki języka jidysz. Na przykładzie szyku zdania z przedrostkami odczasownikowymi rozdzielnymi wykazano, że analizy dialektyczno-syntaktyczne niekoniecznie muszą wykazywać (geograficzną) różnorodność, aby posiadać lingwistyczne znaczenie.

EN

Uriel Weinreich’s atlas project the “Language and Culture Archive of Ashkenazic Jewry” (LCAAJ, 1959–1972) has created an unique dataset of audio recordings and transcripts of interviews with Yiddish speakers whose varieties represent the former dialects from before the Shoah. This paper shows how the LCAAJ’s written materials can be used to describe the Yiddish grammar. Taking the example of word order of separable verb particles it shows that dialect-syntactic analyses do not have to show inevitably (geographical) variation to have linguistic relevance.

DE

Uriel Weinreichs Atlasprojekt ‚Language and Culture Archive of Ashkenazic Jewry‘ (LCAAJ, 1959–1972) hat einen einzigartigen Datensatz von Audioaufnahmen und Transkripten von Interviews mit jiddischen Sprechern geschaffen, deren Varietäten die mittlerweile größtenteils untergegangenen Dialekte von vor der Shoah repräsentieren. Der Beitrag zeigt, wie die schriftlichen Materialien der LCAAJ zur Beschreibung der jiddischen Grammatik verwendet werden können. Am Beispiel der Wortstellung von trennbaren Verbpartikeln zeigt sich, dass dialekt-syntaktische Analysen nicht zwangsläufig (geografische) Variationen aufweisen müssen, um linguistische Relevanz zu haben.

17

Zur Syntax des anaphorischen, medialen und lexikalischen Reflexivspronomens im Deutschen und im Polnischen im Vergleich mit ausgewählten Beispielen aus dem Jiddischen

44%

Ochmańska K.

Colloquia Germanica Stetinensia

|

2020

|

issue 29

173-185

DE

Im Beitrag wird unter Bezugnahme auf die Darstellung der Funktionen des Reflexivpronomens laut Reis und Haider das Funktionieren des Reflexivpronomens im Deutschen und im Polnischen besprochen, wobei angeführte Beispiele für die Stellung des Reflexivpronomens in beiden Sprachen zugleich mit Reflexivkonstruktionen im Jiddischen verglichen werden. Damit beabsichtigt der Artikel nachzuweisen, dass die generative Erklärung des Phänomens von anaphorischen, lexikalischen und medialen Reflexivkonstruktionen universal für die deutsche, polnische und jiddische Sprache ist.

EN

n this article, the functioning of the reflexive pronoun in German and Polish is discussed with reference to the presentation of the functions of the reflexive pronoun according to Reis and Haider. The examples given for the position of the reflexive pronoun in both languages are compared with reflexive constructions in Yiddish. Thus, the article aims to prove that the generative explanation of the phenomenon of anaphoric, lexical and medial reflexive constructions is universal for the German, Polish and Yiddish languages.

PL

W artykule omówiono funkcjonowanie zaimka zwrotnego w języku niemieckim i polskim w odniesieniu do opisu funkcji zaimka zwrotnego według Reis i Haidera, przy czym przykłady podane dla pozycji zaimka zwrotnego w obu językach porównano z konstrukcjami zwrotnymi w języku jidysz. Artykuł ma zatem na celu udowodnienie, że generatywny sposób wyjaśnienia zjawiska anaforycznych, leksykalnych i medialnych konstrukcji zwrotnych jest uniwersalny dla języka niemieckiego, polskiego oraz jidysz.

Refine search results

Wpływy polskie w jidysz według "History of the Yiddish Language" Maxa Weinreicha – przegląd i próby weryfikacji

„Jesteśmy straconym pokoleniem”. Wspólnoty Żydów birobidżańskich w Izraelu: relacja z badań terenowych (lipiec 2012 r.)

Zum Phasen-Modell in der Syntax

Polsko-żydowskie pogranicze językowe – stan i perspektywy badań

INTERKULTURELLE DISKURSKONTAKTE DEUTSCH VS. BUCHENLAENDISCH - UKRAINISCH (BZW. IHR INTERFERENZGRAD) IN DER BUKOWINA (1900-1920)

Видавнича діяльність Культур-Ліги в Києві у 1918–1931 рр.: періоди та жанри

Correspondence in Yiddish between personel in Red Army and their relatives during Soviet German war, 1941-1945

Miejsce urodzenia po Zagładzie w poezji Rejzl Żychlińskiej – w stronę innego projektu tożsamościowego

Miejsce urodzenia po Zagładzie w poezji Rejzl Żychlińskiej – w stronę innego projektu tożsamościowego

„Czerwonym klinem bij Białych”. Żydowskie inspiracje El Lissitzky’ego

O relacjach żydowsko-chrześcijańskich w twórczości Szaloma Asza (1880-1957)

Kokebe, Czutyk, dos Gesl i inne. Żydowskie toponimy Lublina

In pursuit of the rejected "Jew from the Golah”. On life and works of dr. Jacob (Kobi) Weitzner

Warsaw and Yiddish: Europe’s Once Largest Jewish City

Pierwsza lekcja hebrajskiego. Transgresja tożsamościowa Żydów polskich od końca XIX do połowy XX wieku

Möglichkeiten und Grenzen der Fragebogenmaterialien des „Language and Culture Archive of Ashkenazic Jewry“ am Beispiel der Wortstellung von Verbpartikeln

Zur Syntax des anaphorischen, medialen und lexikalischen Reflexivspronomens im Deutschen und im Polnischen im Vergleich mit ausgewählten Beispielen aus dem Jiddischen