Search results

1

Polskie centra kulturalne i naukowe w wieku XVIII: Warszawa, Kraków i… Lipsk

100%

Grzesiuk E.

Studia Europaea Gnesnensia

|

2010

|

issue 1-2

311-326

PL

The Saxon times, which set off the apogee of Sarmatism, are habitually seen as a pe-riod of decline culture in Poland. Going against such views, the author demonstrates that already in the middle 18th century Poland there were cultural centres and projects of educational reform. A particular role in the process fell to people-institutions, such as brothers Stanisław and Józef Załuski.

2

Z prac Biblioteki Narodowej nad inwentarzem zachowanych rękopisów z dawnej Biblioteki Załuskich

59%

Kossarzecki K.

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

|

2017

|

vol. Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny

263-270

EN

With the destruction of Warsaw in the autumn of 1944, many rich collections of seve- ral Polish libraries were destroyed, including manuscripts kept in the National Library. Only less than two thousands manuscripts from the former collection of Załuskis survived this disaster, ironically mainly because they were captured by Germans earlier during the occupation and transported away to Germany. Similarly all inventories were lost. After the war, specialists from the National Library attempted to recreate this collection. Thanks to cooperation with the Russian National Library in Sankt Petersburg it was possible to use 19th century inventories, which were prepared when Załuski collection was a part of the Imperial Library in the Russian capital city. Moreover it turned out, that several hundred manuscripts, belonging to the former collection of Załuski, were not given back to the Poles by Soviet official before the World War II. It represented blatant violation of the Riga treaty, but thanks to it these priceless documents had a chance to survive. Currently some intense works are being undertaken on the preparation of the inventory of all remained manuscripts from the former Zaluski Library, kept in both countries. This article discusses these issues and informs about questions associated with identifying and describing these objects.

PL

Jesienią 1944 r. wraz ze zrujnowaniem Warszawy zagładzie uległy bogate zbiory kilku polskich bibliotek, w tym Biblioteki Narodowej. Ze zbiorów rękopisów dawnej Biblioteki Załuskich ocalało niecałe 2000 manuskryptów – głównie w języku niemieckim – które Niemcy w czasie okupacji wywieźli do Rzeszy. Zniszczone zostały wszystkie spisy i inwentarze. Po wojnie specjaliści Biblioteki Narodowej podjęli prace nad odtworzeniem zawartości kolekcji rękopisów dawnej Biblioteki Załuskich. W ramach współpracy z Rosyjską Narodową Biblioteką w Petersburgu korzystano z zachowanych tam dziewiętnastowiecznych inwentarzy. Dzięki temu odnaleziono jeszcze kilkaset znajdujących się w Petersburgu rękopisów należących do Załuskich. Obecnie prowadzone są ostatnie prace nad sporządzeniem inwentarza wszystkich zachowanych manuskryptów z dawnej Biblioteki Załuskich. Artykuł omawia te zagadnienia i informuje o problemach związanych z identyfikacją i opracowaniem wskazanych obiektów.

3

Udział Zygmunta Mocarskiego w pracach rewindykacyjnych polskich zbiorów bibliotecznych z Rosji (1922–1923)

51%

Tomkowiak K.

Folia Toruniensia

|

2018

|

vol. 18

57-87

PL

Cel/Teza: Przedmiotem artykułu jest opisanie działań Zygmunta Mocarskiego w trakcie prac mających na celu zwrot polskich zbiorów bibliotecznych z Rosji, na mocy zapisów zawartych w traktacie ryskim z 18 marca 1921 r. Pracował on jako czasowy ekspert biblioteczny i wydatnie pomógł w poczynaniach rewindykacyjnych Delegacji Polskiej w Komisji Mieszanej Specjalnej w Moskwie i Piotrogrodzie od 13 września 1922 r. do końca kwietnia 1923 r. Metoda badawcza: Aby odtworzyć jego pracę w tej Komisji, poddałam analizie zachowane dokumenty i korespondencję uczestników tych poczynań rewindykacyjnych, jakie zachowały się w polskich archiwach i Książnicy Kopernikańskiej. Kompletna dokumentacja prac Komisji Mieszanej Specjalnej, przechowywana w Archiwum Skarbowym w Warszawie, nie zachowała się. Pomocne okazały się także wydane drukiem na prawach rękopisu sprawozdania z pracy Komisji. Wyniki/Wnioski: Zygmunt Mocarski, opierając się na rozdziale XI wymienionego traktatu, wydatnie przyczynił się do odzyskania, polskich inkunabułów i starodruków, jakie znajdowały się w Rosji już od czasów zaborów. Gros polskich, unikatowych druków zgromadzono w słynnej b. Cesarskiej Bibliotece w Petersburgu (Rosyjskiej Bibliotece Publicznej). To w jej zbiorach Mocarski orientował się najlepiej, pomogła mu także doskonała znajomość języka rosyjskiego – wykazałam, że był cenionym członkiem tego gremium. To dzięki jego zaangażowaniu odzyskano druki, które pochodziły z Biblioteki Załuskich.

EN

Aim: The subject of the article is to describe the activities of Zygmunt Mocarski during works the aim of which was to bring back the Polish library collections from Russia, pursuant to the provisions of the Riga Treaty of 18 March 1921. He worked as a temporary library expert and helped considerably in the revindication actions of the Polish Delegation in the Joint Special Commission in Moscow and Petrograd from 13 September 1922 to the end of April 1923. Research method: The analysis of documents from Polish institutions, printed materials and review of literature. Results/Conclusions: Zygmunt Mocarski, on the basis of Chapter 9 of the Treaty of Riga, significantly contributed to the recovery of Polish incunabula and old prints that had been kept in Russia since the time of the partitions. The majority of Polish unique prints were stored in the famous former Imperial Library in St. Petersburg (the Russian Public Library). Mocarski had a significant knowledge concerning the collections of this library, his excellent command of Russian being of great help here. I showed that he was a valued member of this group. It was thanks to his involvement that the prints from the Załuski Library were recovered.

DE

These/Ziel: Der Beitrag bezieht sich auf die Tätigkeit von Zygmunt Mocarski im Bereich der Rückforderung polnischer Bibliotheksbestände aus Russland laut den Bestimmungen des Friedensvertrags von Riga vom 18. März 1921. Er arbeitete vorübergehend als Bibliotheksexperte und war eindeutig für die Rückforderung engagiert, die von der Polnischen Delegation des Gemischten Sonderausschusses in Moskau und Petersburg seit dem 13. September 1922 bis zum Ende April 1923 vorgenommen wurde. Forschungsmethode: Analyse von Dokumenten polnischer Einrichtungen, der im Druck gegebenen Materialien sowie Literaturübersicht. Ergebnisse/Schlussfolgerungen: In Bezug auf das Kapitel XI des Friedensvertrags von Riga trug Zygmunt Mocarski wesentlich dazu bei, die polnischen Inkunabeln und alten Drucke, welche sich in Russland seit den Teilungen Polens befanden, zurückzugewinnen. Zahlreiche einmalige polnische Drucke wurden in der berühmten früheren Kaiserlichen Bibliothek in Petersburg (der Russischen Öffentlichen Bibliothek) gesammelt, deren Bestände Mocarski sehr gut kannte. Behilflich waren auch seine hervorragenden Russischkenntnisse. Aus diesem Grund war er ein anerkanntes Mitglied dieses Gremiums. Dank seinem Engagement wurden die alten Drucke, die aus der Załuski-Bibliothek stammten, zurückgewonnen.

Refine search results

1 Folia Toruniensia

1 Studia Europaea Gnesnensia

1 Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

1 2018

1 2017

1 2010

1 Grzesiuk E.

1 Kossarzecki K.

1 Tomkowiak K.

Polskie centra kulturalne i naukowe w wieku XVIII: Warszawa, Kraków i… Lipsk

Z prac Biblioteki Narodowej nad inwentarzem zachowanych rękopisów z dawnej Biblioteki Załuskich

Udział Zygmunta Mocarskiego w pracach rewindykacyjnych polskich zbiorów bibliotecznych z Rosji (1922–1923)