Search results

1

Gniew, współczucie, solidarność – w stronę politycznie i krytycznie zorientowanej pedagogiki emocji

100%

Starego K.

Problemy Wczesnej Edukacji

|

2016

|

vol. 12

|

issue 4(35)

64-75

EN

This paper will address an issue that is not often discussed in the context of civic and democratic education – the shaping of political emotions. My main purpose is to outline pedagogical currents that are oriented towards cultivating the ability to identify with the suffering of the Other. This emotional identification is based on an ability to perceive structural processes that generate marginalisation and injustice and can serve as a basis for an affirmative, collective action. The thesis presented in this paper is that educational institutions should work towards fostering democratic and collective forms of subjectivity. Drawing on ideas from the existing literature I will discuss the political dimension of anger and the notion of critical pedagogy of compassion that are placed in a broader perspective of radically conceived solidarity.

2

Ontyczne konsekwencje grzechu Adama w ujęciu Maksyma Wyznawcy

100%

Kochańczyk-Bonińska K.

Vox Patrum

|

2013

|

vol. 59

295-302

EN

Maximus the Confessor points out that Adam’s sin totally changed the mode of existence of human nature, which has since been proliferated via procreation involving sensual pleasure. The focus on sensual pleasure is the primary consequence of Adam’s sin. Sensual experiences are not sinful as such though they are particularly vulnerable to Satan’s temptations. It is particularly dangerous when our will is weakened and inclined to choose evil. That is why Maximus links pleasure with suffering and death which are consequences of Adam’s turning to pleasure – pleasure which at the same time caused his separation from God. Despite of passibility, corruption of will and death, which directly affect human nature, there are other consequences of Adam’s sin that involve the universe as a whole. These are five divisions which destroy harmony in the cosmos: the division between man and woman, created and uncreated, sensual and intelligible, earth and heaven, settled world and paradise.

3

Obsesja wstrętu. Wizje rozkładu a kategoria obrzydzenia w poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera

100%

Kamińska L.

Pamiętnik Literacki

|

2023

|

vol. 114

|

issue 3

5-23

PL

Artykuł jest poświęcony nader częstym w twórczości poetyckiej Kazimierza Przerwy-Tetmajera wizjom rozkładu, których katalizatorem jest doświadczany przez podmiot wstręt, zwłaszcza opisywany przez Julię Kristevą „wstręt do siebie”. Rozkładowi, mającemu charakter destruktywnej siły, w imaginarium Tetmajera podlegają ciało i dusza, życie i śmierć, natura i poezja, podmiot i jego wspomnienia czy uczucia. Za najbardziej reprezentatywne przykłady szczególnego nagromadzenia wspomnianych motywów uznać należy dwa najwcześniejsze tomy – pierwszą (1891) oraz drugą (1894) serię „Poezji”. Do interpretacji poezji Tetmajera wykorzystane zostały założenia studiów afektywnych. W tekście zaprezentowano też następujące problemy: wstręt do życia, pejzaże rozkładu, figury wstrętu, rozkład „ja”, wstręt do cielesności, rozkład pamięci i wspomnień.

EN

The paper is devoted to common in Kazimierz Przerwa-Tetmajer’s poetic work visions of decay, the catalytic agent in which is repulsion experienced by the subject, in particular the one described by Julia Kristeva as „fear of the self.” The body and soul, life and death, nature and poetry, subject and its memories and feelings in Tetmajer’s imaginarium are subordinated to decay—a destructive force in its nature. Most representative examples of uncommon accumulation of the motifs in question are two earliest volumes: the first (1891) and the second (1894) series of “Poezje” (“Poetry”). Assumptions of affective studies are employed to interpret Tetmajer’s poetry. The article also touches the following issues: repulsion to life, landscapes of decay, repulsion figures, decay of the self, repulsion of the bodily, decay of memory and memories.

4

LYRICISM AS A POLEMICAL CONCEPT IN NORWID, BRZOZOWSKI, AND SZTUKA I NAROD

80%

Zehnder C.

Świat Tekstów. Rocznik Słupski

|

2020

|

vol. 18

179-185

EN

The concept of “lyricism” (lyrisme) was coined in France in the late 1820s to declare a particularly exalted, “singing” poetic mode. It can be understood as a way of codifying Romantic self-empowerment. However, in the context of late Romanticism, the term soon became ambivalent. It now often described a conventionalized Romantic literary manner and, moreover, an exaggeratedly sentimental behavior. This paper presents a series of examples from Polish literature where lyricism (liryzm/liryczność) undergoes not only such a partial but, as it were, complete devaluation and functions instead as a universally applicable pejorative polemical concept in Reinhard Koselleck’s sense. In the late Romantic poet Cyprian Norwid (1821–1883), “lyricism” describes specific rhetorical moves that compensate for the lack of civic courage and self-reflection among Polish intellectuals. The fin de siècle philosopher, critic, and writer Stanisław Brzozowski (1878–1911), dwelling on the same notion, criticizes the “decadent” insistence on artistic autonomy as a pretext to avoid both facing modernity and acknowledging technical progress. The young right-wing poets gathered around the underground magazine Art and Nation (Sztuka i Naród, Warsaw, 1942–44) – obviously referring to Norwid’s and Brzozowski’s strategies – used “lyricism” as a discursive weapon against some of the “defeatist” representatives of prewar literature and as a negative foil for the constant reworking of their own stance in the field of clandestine literature during the Occupation. These polemical appropriations of “lyricism”, the paper argues, instantiate a mode of contestation that contributed to a controversial tradition of Romantic subjectivity, rather than to abandon it.

PL

Pojęcie liryzmu (lyrisme) weszło w obieg we Francji w latach 20. XIX wieku i posłużyło do określenia szczególnie wyegzaltowanego, „śpiewnego” trybu wypowiedzi poetyckiej. Można go ponadto oddać jako narzędzie samoutwierdzania się romantyzmu. Tymczasem w kontekście późnego romantyzmu określenie to niedługo przybrało zabarwienie ambiwalentne, gdyż opisywało coraz częściej konwencjonalizowany styl romantyczny, i to nie tylko w piśmienności, lecz także w zachowaniu. W artykule tym omawiam szereg przykładów z literatury polskiej, w których liryzm/liryczność przechodzi nie tylko taką częściową, lecz – jak się wydaje – zupełną dewaluację. Funkcjonuje wówczas jako koncept polemiczny o pejoratywnym wydźwięku i uniwersalnym zakresie zastosowania – zgodnie z koncepcją Reinharda Kosellecka. U późnego romantyka Cypriana Norwida „liryzm” opisuje specyficzne zabiegi retoryczne rozpowszechnione wśród polskiej elity, które mają kompensować brak odwagi cywilnej i autorefleksji. Filozof, krytyk i pisarz Młodej Polski Stanisław Brzozowski, używając tego samego określenia, krytykuje „dekadenckie” upieranie się przy autonomii sztuki jako pretekstu do uniknięcia nowoczesności i akceptacji rozwoju technicznego. Wreszcie młodzi poeci konspiracyjnego czasopisma „Sztuka i Naród” (Warszawa 1942–44) – wyraźnie nawiązując do strategii Norwida i Brzozowskiego – eksploatowali koncept „liryzmu” jako dyskursywną broń przeciw „defetystycznym” reprezentantom literatury dwudziestolecia międzywojennego oraz jako pole odniesienia przy ciągłym przepracowywaniu własnej postawy w konspiracyjnym polu literackim okresu okupacji. Te polemiczne zawłaszczania „liryzmu” – oto teza artykułu – ujawniają taki tryb kontestacji, który przyczynił się do kontrowersyjnego przekazywania miast odrzucenia podmiotowości romantycznej.

5

The Question of the Psychological Structure of Affects

80%

Tereshchuk A.

Roczniki Teologiczne

|

2018

|

vol. 65

|

issue 10: Nauki o rodzinie

209-217

EN

The article examines the nature of affect development, its regression and implication in the theories of different psychological approaches of modern psychology. Benefits and comparative significance of affects for the whole psychobiological activity are presented and described. The mechanisms of affect influence on behaviour and personal reactions to external stimuli are defined. Affects become specific as their meanings and circumstances are associated with certain situations, reactions, feelings, bodily gestures, facial expressions and words. They are associated with certain objects and states of the Ego and can acquire protective functions. The affect psychological structure is such that the given emotional state influences the psyche in general, and in particular, the consciousness.

PL

Artykuł analizuje naturę rozwoju afektów, ich regresje i implikacje w różnych psychologicznych teoriach i podejściach współczesnej psychologii. Omówiono i opisano korzyści oraz znaczenie afektów w całej aktywności psychobiologicznej człowieka. Określono mechanizmy wpływu afektów na zachowanie i indywidualne reakcje na bodźce zewnętrzne. Afekty stają się specyficzne, ponieważ ich znaczenie i okoliczności są powiązane z pewnymi sytuacjami, reakcjami, uczuciami, gestami ciała, mimiką i słowami. Są związane z pewnymi przedmiotami i stanami Ego i mogą pełnić funkcje ochronne organizmu. Struktura psychologiczna afektów sprawia, że dany stan emocjonalny ogólnie wpływa na psychikę, a w szczególności na świadomość.

6

„Die Botin treuen Sinns“. Das Sehnsuchtsmotiv in der Musik der deutschen Romantik

80%

Janikowski T.

Transfer. Reception studies

|

2022

|

vol. 7

289-301

PL

Emocje należą do najbardziej elementarnego obszaru ludzkiej psychiki. Paradoks związany z nimi polega na tym, że z jednej strony tworzą one płaszczyznę łącząca gatunek ludzki ze światem zwierząt, z drugiej strony emocjonalizacja i narracje afektywne obecne są w niezwykle wysublimowanych wytworach kultury. Niniejszy artykuł wychodzi od krótkiego wstępu teoretycznego, przechodząc następnie do próby pokazania ujętego diachronicznie potencjału afektywnego tęsknoty jako uczucia, w znacznym stopniu wpływającego na charakter muzyki doby romantyzmu.

EN

Emotions belong to the most elementary area of the human psyche. The paradox associated with them is that on the one hand, they create a ground connecting the human species with the world of animals. On the other hand, emotionalization and affective narratives are present in extremely sublime products of culture. This article begins with a short theoretical introduction, then moves on to an attempt to show the diachronic affective potential of longing as a feeling that significantly influenced the character of the music of the Ro-mantic era.

DE

Emotionen gehören zum grundsätzlichen Bereich der menschlichen Psyche. Paradoxerweise verbinden sie einerseits die menschliche Gattung mit der Tierwelt, andererseits lassen sich die Emotionalisierung und affektive Narrationen in hochsublimierten Kulturerzeugnissen erkennen. Der vorliegende Beitrag beginnt mit einer kurzen theoretischen Einleitung und zeigt dann aus der diachronischen Perspektive das affektive Potenzial der Sehnsucht als eine Emotion, die auf bedeutende Weise den Charakter der romantischen Musik geprägt hat.

7

Więcej niż teatr, więcej niż media – scena rzeczywistości rozszerzonej

80%

Pieniążek M.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2015

|

vol. 6

|

issue 4

67-90

PL

Artykuł omawia narastający proces mediatyzacji współczesnego teatru. Analizując kilkanaście wybranych spektakli współczesnych reżyserów (m.in. Jaya Scheiba, Lukasa Bangertera, Krzysztofa Warlikowskiego, Krystiana Lupy, Wojciecha Ziemilskiego), wskazuje na specyficzne wykorzystanie narzędzi medialnych w kształtowaniu wydarzenia scenicznego. Postaci teatralne upodabniające się w stylu bycia do modelu znanego z popkultury, polityki, reklam, billboardów są podstawą do wskazania na rodzący się nowy paradygmat przedstawień teatralnych, silnie absorbujących aktualne sposoby mediatyzacji rzeczywistości. Autor analizuje symptomy przenoszenia tego, co dramatyczne, dialogiczne i teatralne, w obszary rekonfiguracji percepcji, kognitywnych manipulacji i gier z wrażeniami. Puentą artykułu jest próba skodyfikowania jednej z tendencji teatru współczesnego, w której główną rolę odgrywa otwieranie widza na nowe przestrzenie kultury, które mają charakter zbiorowo doświadczanej rzeczywistości rozszerzonej.

EN

The article discusses the growing process of mediatization of contemporary theater. Analyzing the dozen of chosen performances of contemporary directors (Jay Scheib, Lukas Bangerter, Krzysztof Warlikowski, Krystian Lupa, Wojciech Ziemilski) indicates the specific use of media tools in shaping the events on stage. Characters of the contemporary theater are often created in style of celebrities of pop culture, politics, advertising. The analyzed trends allow to point out the emerging new paradigm of theatrical performances, strongly absorbing current ways of mediatization of reality. The author analyzes the performances in which can we observe transferring the traditionally elements of theatre in the new areas of technological mediatization, manipulation of perception, cognitive convergence and affects. The author also proposes an attempt to codify one of the trends in contemporary theater, in which the main role is played by opening new space of culture, which is a collective experience of Augmented Reality.

8

Homo academicus polonicus. Autoteorie jako twórcze i krytyczne pisanie akademickie

80%

Adamczewska-Baranowska I.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2022

|

issue 11

43-57

EN

The author explains and defines autotheories by analyzing Polish-language texts: Znikanie (Disappearance) by Izabela Morska, Polska, rozkosz, uniwersytet (Poland, Pleasure, University) by Michał Paweł Markowski and Harcowanie na planie. Her-storia stawania się matką-akademiczką w polskim uniwersytecie (Enter Stage Left. Her-story of Becoming Mother-Academic at a Polish University) by Beata Karpińska-Musiał. Upon reading of these texts, it becomes evident that there is a critical potential in autotheories that link academic writing with memoir. Autotheories are also an example of creative, literary academic writing.

PL

Autorka przybliża i definiuje autoteorie, analizując polskojęzyczne przykłady: Znikanie Izabeli Morskiej, Polskę, rozkosz, uniwersytet Michała Pawła Markowskiego oraz Harcowanie na planie. Her-storia stawania się matką-akademiczką w polskim uniwersytecie Beaty Karpińskiej-Musiał. Z lektury tekstów wynika, że autoteorie łączące piśmiennictwo naukowe z memuarem mogą mieć potencjał krytyczny. Są też przykładem twórczego, literackiego piśmiennictwa naukowego.

9

Między teoriami

61%

Kraskowska E.

Forum Poetyki

|

2019

|

issue 18

116-123

EN

The paper discusses the latest monograph by Anna Łebkowska, Somatopoetyka – afekty – wyobrażenia. Literatura XX i XXI wieku in the context of previous Research and publications of this author. Theoretical issues related to modern prose, cultural approach in literary studies and affective turn in humanities play the most important roles here.

PL

Artykuł omawia najnowszą monografię Anny Łebkowskiej pt. Somatopoetyka – afekty – wyobrażenia. Literatura XX i XXI wieku w kontekście wcześniejszych badań i publikacji autorki. Na pierwszy plan wysuwają się tu zagadnienia teoretyczne związane z prozą współczesną, podejście kulturowe w badaniach literackich oraz zwrot afektywny w humanistyce.

10

The Materiality of Poiesis

61%

Orska J.

Praktyka Teoretyczna

|

2019

|

vol. 34

|

issue 4

PL

W tym szkicu podejmuję próbę wyjaśnienia, dlaczego dochodzi do swego rodzaju wtórnego rozdzielenia Spinozjańskiej zasady immanencji – wydarzającej się czy też konstruowanej na po Deleuzjańsku rozumianej płaszczyźnie praktyki – a przyjmowanej jako teza zasadnicza dla zwrotu posthumanistycznego. W koncepcjach tych zasadniczą rolę odgrywają tezy zmierzające do obalenia wszelkiego rodzaju rozdzierających istniejącą substancję dychotomii (formy-materii, ale i wewnętrzności-zewnętrzności, podmiotu-przedmiotu, duszy-ciała, odbicia-prawdy/doświadczenia). Przyjęcie takiej, performatywnie rozumianej perspektywy „wykonywania” teorii czy filozofii staje się, co ciekawe, możliwe dopiero dzięki zastrzeżeniu rozłączności „immanencji praktyki” z dominującą w ramach zwrotu „poststrukturalistycznego” literackością czy tekstualnością. Ta bowiem sfera kojarzona była jako tradycyjnie umieszczająca w centrum swoich zainteresowań człowieka, jego język i jego wytwory intelektualne (przez np. Braidotti czy Barad). Ta głęboko strukturalistyczna koncepcja została z pozytywnym skutkiem przekroczona – jako pewien typ nowoczesnego, absolutyzującego porządkowania przestrzeni doświadczenia – przez wszystkich właściwie poststrukturalistów, w tym Deleuze’a i Guattariego, którym przede wszystkim poświęcam tej esej. Nie przyczyniło się to jednak do wykluczenia sztuki języka, także literatury, pojmowanej jako rodzaj społecznej praktyki, a co za tym idzie ważnego przedmiotu zainteresowania francuskich filozofów.

EN

This article attempts to explain the reason behind a secondary division within the Spinozian immanence principle - a principle that occurs, or is construed, within what could be seen (after Deleuze) as the level of practice, and that remains crucial to the so-called posthumanist turn. Posthumanism seems to ascribe an important role to claims and theses that are oriented towards the abolishment of all dichotomies that rupture the existing substance (dichotomies such as form-matter, but also internal-external, subject-object, soul-body, reflection-truth/experience). Interestingly, embracing such a performative perspective - one in which philosophy or theory is something that is „performed” - is only possible when the division between the „immanence of practice” and the „poststructuralist” ideas of literariness or textuality is maintained and emphasised. The reason for this is that the latter has been strongly associated with the centrality of the human being, their language and their intellectual creations (see e.g. Braidotti, Barad). But, as I would like to point out, referring to Deleuze and Guattari themselves, this allegedly poststructuralist framework has been successfully transcended by poststructuralists themselves. Nonetheless, this did not lead them to exclude the art of language - including literature which, seen here as a type of social practice, was among the chief interests of these French philosophers.

11

Schnitte, Einstiche, Öffnungen – Stichpunkte zu einer einschneidenden Literatur (Kleist, Büchner, Jahnn, Heiner Müller)

61%

Schütte U.

Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

|

2010

19-43

PL

Artykuł poszukuje śladów diachronicznych w literaturze niemieckiej dotyczących poetyki noża. W centrum uwagi znajdują się prace różnych autorów, od roku 1800 do późnego XX wieku, których teksty charakteryzuje wspólna, a zarazem różnie wyrażana tendencja do przekraczania granic poprzez emocjonalnie nacechowany język, jak również transgresyjne pragnienie ujawnienia radykalnej prawdy, przez co zyskują miano literatury ekstremistycznej. Koncentrując się w różnym stopniu wokół metafory noża, teksty stają się formą przemocy wobec ciała ludzkiego zaatakowanego gwałtownie nożem.

EN

This essay traces the tradition of what could be described as a poetics of the knife in German literature. Dealing with texts by writers from around 1800 until late twentieth century, examples of aesthetically extremist literature are being considered. What unites the various authors is that an emotionally charged language, as well as a transgressive desire to reveal the truth believed to be located inside the human body characterize their texts. Writing turns into a form of opening up of bodies which is why the texts examined feature bodies being violently attacked by knives.

DE

Der Aufsatz verfolgt anhand mehrerer Stichproben die diachronen Spuren einer Poetik des Messers in der deutschen Literatur. Die Werke der behandelten Autoren aus der Zeit um 1800 bis zum späten 20. Jahrhundert können aufgrund ihrer gemeinsamen, wenngleich unterschiedlich ausgeprägten Tendenz zu Grenzüberschreitung durch affektive Aufladung von Sprache und dem Ausdruck eines radikalen Wahrheitswillens einem Begriff extremistischer Literatur zugerechnet werden, die sich in jeweils unterschiedlicher Ausprägung um die Metapher des Messers zentriert, das dem menschlichen Körper gewaltsam zu Leibe rückt.

Refine search results

Gniew, współczucie, solidarność – w stronę politycznie i krytycznie zorientowanej pedagogiki emocji

Ontyczne konsekwencje grzechu Adama w ujęciu Maksyma Wyznawcy

Obsesja wstrętu. Wizje rozkładu a kategoria obrzydzenia w poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera

LYRICISM AS A POLEMICAL CONCEPT IN NORWID, BRZOZOWSKI, AND SZTUKA I NAROD

The Question of the Psychological Structure of Affects

„Die Botin treuen Sinns“. Das Sehnsuchtsmotiv in der Musik der deutschen Romantik

Więcej niż teatr, więcej niż media – scena rzeczywistości rozszerzonej

Homo academicus polonicus. Autoteorie jako twórcze i krytyczne pisanie akademickie

Między teoriami

The Materiality of Poiesis

Schnitte, Einstiche, Öffnungen – Stichpunkte zu einer einschneidenden Literatur (Kleist, Büchner, Jahnn, Heiner Müller)