Search results

1

Translation as a source of information on text creation – the case of sentence openings in Norwegian and German

100%

Data-Bukowska E.

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego

|

2020

|

vol. 76

393-408

EN

The paper examines the way declarative sentences are introduced in a text in two closely related languages – Norwegian and German. It aims to reveal to what extent the languages under investigation are similar when it comes to meaning construal in this respect and which mechanisms may be classified as language specific. For the purposes of the study, the Norwegian item DET, which possesses multiple functions in sentence openings, has been chosen as a point of departure in a detailed contrastive analysis based on translation data taken from a parallel corpus. The research shows clear similarities in word order between Norwegian and German in sentence openings. However, in German, the notional subject, complex adverbials and even objects, are clearly preferred as thematic and most prominent parts of an event, while they typically appear in the sentence-final position in Norwegian. These differences in meaning construal are explained on the basis of different perspectives adopted in German and Norwegian – a narrow point of view in the former and a distant one in the latter.

PL

Niniejszy artykuł analizuje sposoby rozpoczynania zdań oznajmujących w tekście w dwóch blisko spokrewnionych językach - norweskim i niemieckim. Ma na celu pokazanie w jakim zakresie badane języki są podobne pod tym względem, a jakie mechanizmy można zaklasyfikować jako specyficzne dla danego języka. W przeprowadzonym badaniu za podstawę szczegółowej analizy kontrastywnej, opartej na danych tłumaczeniowych, wybrano zdania zawierające w swojej inicjalnej części norweską jednostkę leksykalną DET, spełniającą wiele funkcji w tym języku. Analiza została przeprowadzona w oparciu o materiał językowy zaczerpnięty z wielojęzycznego korpusu równoległego. Badanie pokazuje wyraźne podobieństwa zachodzące między j. norweskim a j. niemieckim na poziomie inicjalnego szyku zdania w wypowiedzeniach w tekście. Jednak w języku niemieckim podmiot pojęciowy, złożone okoliczniki, a nawet dopełnienia są wyraźnie preferowane jako tematyczne i najbardziej wyraziste elementy zdarzenia, o którym mowa. W języku norweskim zwykle pojawiają się one natomiast w części finalnej zdania. Zaobserwowane różnice są wyjaśniane w oparciu o różne perspektywy preferowane w omawianych językach na płaszczyźnie konstruowania treści w tekście – postrzeganie zdarzenia z bliska w j. niemieckim i z oddalenia w j. norweskim. Wyrazy klucze: funkcjonalna perspektywa zdania, tłumaczenie dosłowne, analiza kontrastywna

2

Analyse contrastive dans la perspective de la grammaire cognitive – cas des noms de parties du corps humain dans le domaine des instruments de musique

94%

Taraszka-Drożdż B.

|

2021

|

vol. 69

|

issue 6

139-153

PL

Analiza kontrastywna z perspektywy gramatyki kognitywnej – nazwy części ciała w domenie instrumentów muzycznych Proponując metodologię opartą na postulatach gramatyki kognitywnej, artykuł przedstawia analizę kontrastywną rozszerzeń metaforycznych w języku francuskim i polskim, a dokładniej, relacji kategoryzujących stanowiących ich podstawę. Przedmiotem analizy są nazwy części ciała ludzkiego odnoszące się do części instrumentów muzycznych. Badanie zakłada opis podobieństw i różnic w relacjach kategoryzujących na różnych poziomach abstrakcji: przechodząc od poziomu najwyższego, poprzez strukturę schematyczną [część ciała ludzkiego] - - - > [część instrumentu muzycznego], po poziom poszczególnych elaboracji tej struktury, tj. poziom poszczególnych rozszerzeń. Te ostatnie przeanalizowane zostają na trzech poziomach ekwiwalencji: leksykalnym, referencyjnym oraz aktywowanych domen. Prowadzi to do wskazania kilku typów ekwiwalencji miedzy francuskimi i polskimi uszczegółowieniami wspomnianej wyżej struktury schematycznej. En proposant une méthodologie basée sur les postulats de la grammaire cognitive, l’article présente une analyse contrastive français-polonais des extensions métaphoriques, et plus précisément, des relations de catégorisation sur lesquelles elles sont fondées. L’étude porte sur les noms de parties du corps humain désignant des parties des instruments de musique. Elle vise à dévoiler les similitudes et les divergences entre ces catégorisations aux différents niveaux d’abstraction : allant du niveau le plus élevé, par la structure schématique [partie du corps humain] - - - > [partie d’un instrument de musique], jusqu’aux élaborations de cette dernière, c’est-à-dire aux extensions particulières. Celles-ci sont analysées aux trois niveaux d’équivalence : lexical, référentiel et celui des domaines activés. Cela met en évidence quelques types d’équivalence entre les élaborations françaises et polonaises de la structure schématique citée ci-haut.

EN

Proposing a methodology based on the assumptions of Cognitive Grammar, this article presents a contrastive analysis of metaphorical extensions in French and Polish or, more precisely, of the categorising relationships that constitute their foundations. The object of analysis is the names of body parts that refer to parts of musical instruments. The analysis assumes the description of different levels of abstraction of the similarities and differences in the categorising relationships: beginning with the highest level, through the schematic structure [part of the body] - - - > [part of the musical instrument], to the level of specific elaborations of this structure, i.e. the level of specific extensions. These lowest-level extensions are analysed at three levels of equivalence: lexical, referential, and that of the activated domains. This leads to the identification of several types of equivalence between the French and Polish elaborations of the above-mentioned schema.

FR

En proposant une méthodologie basée sur les postulats de la grammaire cognitive, l’article présente une analyse contrastive français-polonais des extensions métaphoriques, et plus précisément, des relations de catégorisation sur lesquelles elles sont fondées. L’étude porte sur les noms de parties du corps humain désignant des parties des instruments de musique. Elle vise à dévoiler les similitudes et les divergences entre ces catégorisations aux différents niveaux d’abstraction : allant du niveau le plus élevé, par la structure schématique [partie du corps humain] - - - > [partie d’un instrument de musique], jusqu’aux élaborations de cette dernière, c’est-à-dire aux extensions particulières. Celles-ci sont analysées aux trois niveaux d’équivalence : lexical, référentiel et celui des domaines activés. Cela met en évidence quelques types d’équivalence entre les élaborations françaises et polonaises de la structure schématique citée ci-haut.

3

Błędy interferencji zewnętrznej w interjęzyku ucznia

84%

Borecka V. E.

Linguodidactica

|

2016

|

vol. 20

PL

Błąd językowy jest jednym z najistotniejszych problemów współczesnej glottodydaktyki. Przyczyny powstawania błędów są wielopłaszczyznowe i wynikają ze złożonych czynników. Niewystarczająca kompetencja językowa wyzwala mechanizm interferencji, polegający na transferze nawyków nabytych w języku ojczystym do języka obcego. Celem publikacji jest zwrócenie uwagi na różnorodność błędów językowych wynikających z oddziaływania międzyjęzykowego w interjęzyku ucznia. Materiał badawczy stanowią wypowiedzi pisemne w języku angielskim 116 uczniów białostockich szkół ponadgimnazjalnych. Dokonana analiza wyekscerpowanych z tego korpusu błędów doprowadziła do powstania klasyfikacji błędów interferencyjnych w płaszczyźnie leksykalnej oraz gramatycznej wraz z komentarzem glottodydaktycznym. Zastosowanie wyników badań w praktyce pedagogicznej może pomóc nauczycielom zrozumieć procesy powstawania błędów oraz podjąć stosowne decyzje metodyczne dotyczące profilaktyki i terapii błędów.

EN

A linguistic error is one of the most fundamental problems of modern language teaching. Causes of errors are complex and result from different factors. Insufficient language competence triggers the mechanism of interference, involving the transfer of habits acquired in a native language to a foreign language. The aim of the publication is to highlight the diversity of linguistic errors resulting from crosslinguistic influence in a learner’s interlanguage system. The research material consists of written tasks performed in English by 116 students of secondary schools in Bialystok. The analysis of the errors excerpted from the corpus led to the classification of interlingual interference errors of lexical and grammatical categories along with linguistic commentary. The application of the research results in teaching practice can help teachers understand the nature of errors and take appropriate methodological decisions concerning prevention and treatment procedures.

4

Łączliwość składniowa i leksykalno-semantyczna czasowników odnoszących się do stanów emocjonalnych w polu semantycznym gniewu, złości i podziwu – na materiale języka francuskiego i arabskiego

84%

Safa Z.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2018

|

vol. 36

|

issue 1

EN

The study concerns the correspondences between French and Arabic in the expression of emotion. For the verbs of emotion, some authors offer a classification based on syntactic criteria (Harris, 1988). Others propose a distribution of verbs based on homogeneous semantic features (Mathieu, 2000). Proposing a third way, our objective is to better understand the specificities of the verbal combining of emotion in French and Arabic through the structuring of this semantic field in both languages in relation to what is proposed in linguistic, literature, syntax and contrasting semantics. We examine syntactic-semantic correspondences in the verbal combinations between the two languages seeking to know if verbs belonging to the same types of emotion in the two languages attract the same companions. We choose to base our study on the analysis of syntactic and lexical combination (Novakova, Tutin, 2009), which allow us to identify the combination of emotion studied in the two compared languages. We use Lexical priming theory (Hoey, 2005) to examine the preferred syntactic relationships of the verbal combination of emotion and to verify whether they are linked to the semantic dimensions that they can possibly convey. We show that semantics is systematically connected to syntax. After presenting the theoretical framework, the contrastive approach and the methodology of the work, and the corpus on which this research was based (Emolex and Arabicorpus), we propose a semantic-syntactic analysis of the combinations of emotion verbs belonging to the lexical fields of anger and admiration, in the two compared languages.

FR

L’étude concerne les correspondances entre le français et l’arabe dans l’expression de l’émotion. Certains chercheurs proposent de classifier les verbes d’émotion en s’appuyant sur des critères syntaxiques (Harris, 1988). D’autres partent, à l’inverse, d’ensembles sémantiquement similaires de verbes pour aborder leurs structures syntaxiques (Mathieu, 2000). Nous proposons, ici, une troisième voix dont l’objectif consiste à mieux appréhender les spécificités de la combinatoire des d’émotion à travers la structuration de ce champ sémantique dans les deux langues par rapport à ce que propose la littérature linguistique en syntaxe et en sémantique contrastive. Nous examinerons, ainsi, les aspects sémantico-syntaxiques de ces associations pour savoir, si des verbes appartenant aux mêmes types d’affect dans les deux langues attirent les mêmes accompagnateurs ou non. Nous choisissons de recourir à la combinatoire syntaxique et lexicale (Novakova et Tutin, 2009), qui permet d’identifier les associations lexicales relevées en français en arabe. Le travail s’appuie sur la théorie du Lexical priming de Michael Hoey (2005) qui permet d’examiner les relations syntaxiques privilégiées des combinaisons verbales d’émotion et de vérifier si elles sont liées aux dimensions sémantiques qu’elles peuvent éventuellement véhiculer. Après une présentation du cadre théorique, de l’approche contrastive et de la méthodologie, ainsi que des corpus (Emolex et Arabicorpus), nous proposerons une analyse sémantico-syntaxique de ces associations et ce, dans les deux langues comparées.

PL

Celem artykułu jest pokazanie podobieństw w wyrażaniu emocji w języku francuskim i arabskim na przykładzie czasowników odnoszących się do stanów emocjonalnych. Niektórzy lingwiści proponują klasyfikację wymienionych leksemów opartą na kryteriach syntaktycznych (Harris, 1988), inni – ich podział na podstawie homogenicznych cech semantycznych (Mathieu, 2000). Biorąc pod uwagę dotychczasową literaturę przedmiotu w obrębie składni i semantyki kontrastywnej, w badaniach skoncentrowano się na ukazaniu specyfiki łączliwości interesujących nas czasowników przez analizę sposobu ustrukturyzowania pola semantycznego nazw emocji w obu porównywanych językach. Opisano zatem syntaktyczną i leksykalno-semantyczną łączliwość czasowników (Novakova, Tutin, 2009), aby dowiedzieć się, czy leksemy czasownikowe, które nazywają ten sam rodzaj emocji w języku francuskim i arabskim, współwystępują z ekwiwalentnymi wyrazami. Pozwoliło to zidentyfikować połączenia, w skład których wchodzą czasowniki emocji w porównywanych językach. W artykule odwołano się do teorii primingu leksykalnego (Hoey, 2005), aby zbadać preferowane relacje syntaktyczne w połączeniach z czasownikami emocji i zweryfikować, czy są one powiązane z takimi parametrami semantycznymi, jak intensywność czy aspekt. Pokazano, że semantyka jest systemowo powiązana ze składnią. Po przedstawieniu ram teoretycznych analizy kontrastywnej i metodologii pracy oraz scharakteryzowaniu korpusu, na którym oparto badania (Emolex i Arabicorpus), zaproponowano semantyczno-syntaktyczną analizę związków łączliwych, należących do pól semantycznych colère (gniew, złość) oraz admiration (podziw) w języku francuskim i arabskim.

5

Dopełniacz w nauczaniu dzieci z Ukrainy języka polskiego jako drugiego. Wnioski z analizy kontrastywnej języka polskiego, ukraińskiego oraz rosyjskiego

84%

Błasiak-Tytuła M., Shevchuk-Kliuzheva O.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2023

|

issue 18

41-59

EN

The similarities between the first language and the acquired second language are the cause of the interference. Inflectional errors committed by Ukrainians learning Polish include the adoption from Ukrainian or Russian of inflectional endings in the complement of the noun belonging to the multifunctional case. The article presents a contrastive analysis of Polish, Ukrainian and Russian on the example of the complement form of a hundred nouns. In this way, the differences between the three Slavic languages could be described, which in turn enables the selection of teaching material for Polish as a second language, which could cause the greatest difficulties for Ukrainian children. After all, when teaching Polish to children, it is important that the right language pattern is established from the beginning.

6

METODA KONTRASTYWNA I KRYTERIA TEKSTUALNOŚCI W PRZEKŁADZIE TEKSTÓW PRAWNICZYCH

83%

BIELAWSKI P.

Comparative Legilinguistics

|

2017

|

vol. 31

89-113

DE

In dem vorliegenden Text wird der Übersetzungsprozess juristischer Texte analysiert. Zunächst definiert der Verfasser juristische Texte und hebt hervor eine besondere Verantwortung, die mit dem Übersetzen dieser Texte einhergeht.Im ersten Schritt wird die Verbindung zwischen Recht und Staat unterstrichen und darauf hingewiesen, dass dies begriffliche und mithin terminologische Unterschiede bewirkt. Vor diesem Hintergrund werden kontrastive Methoden in den Mittelpunkt gestellt: die Rechtsvergleichung und der terminologische Vergleich. Voraussetzungen beider Herangehensweisen werden erörtert in bezug auf Übersetzung juristischer Texte. Im letzten Schritt betont wird die Rolle von sieben Kriterien der Textualität im Übersetzungsprozess.Das Ziel des vorliegenden Textes ist es, die Bedeutung kontrastiver Methoden und der Textualitätskriterien für Übersetzung juristischer Texte hervorzuheben. In Fokus geraten hier diejenigen Übersetzungsaspekte, die es ermöglichen, einen mit dem Ausgangstext funktional äquivalenten Zieltext zu erstellen.

EN

This paper focuses on legal translation. First, the author defines legal texts and points to particular responsibility related with legal translation resulting from the status of these texts. Turning to the aspects of translation, the author underlines the boundness of each legal system to the country it is in force. At the same time, he points to the conceptual and terminological uniqueness resulting from this boundness. Against this backdrop, the premisses of, both, the comparative law and comparative terminology are presented. With regard to legal translation the similarities and differences existing between both comparative approaches are stated. In the final step, the author points to the importance of seven standards of textuality in legal translation. The purpose of the present paper is to emphasize the importance of the comparative approach and of the textuality for legal translation. The Author stresses here these aspects of translation which allow the target text to become a functional equivalent to the source text.

PL

Niniejszy tekst dotyczy translacji tekstów prawniczych. Autor definiuje pojęcie tekstów tego rodzaju i zwraca uwagę na wynikającą z ich statusu szczególną odpowiedzialność związaną z ich przekładem. W tekście podkreślony jest ścisły związek prawa z krajem, w którym ono obowiązuje i wynikająca z tego unikalność konceptualno-terminologiczna. Na tym tle przedstawione są kwestie dotyczące metod kontrastywnych: komparatystyki prawniczej i terminologicznej. Autor wskazuje cechy obu komparatystyk i podkreśla istniejące między nimi różnice i podobieństwa. Założenia obu metod porównawczych są odniesione do przekładu tekstów prawniczych. W ostatnim kroku autor podkreśla rolę siedmiu kryteriów tekstualności w procesie przekładu. Celem niniejszego tekstu jest wskazanie na istotę analizy porównawczej oraz aspektów tekstualności w przekładzie tekstów prawniczych. Autor zwraca uwagę na te aspekty przekładu, które umożliwiają sporządzenie translatu równoważnego z tekstem źródłowym pod względem funkcjonalnym.

7

Metonymy as characteristic relation in language of emotions

67%

Krzyżanowska A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

|

2017

|

issue 2

EN

Emotion terms are usually subject to the mechanisms of semantic change. In French and Polish, the most typical ones are metonymic: emotion – cause (joie, radość ‘joy’), emotion – cause – causer (Y est le bonheur de Y, Y jest szczęściem X-a ‘Y is X’s happiness’), emotion – object (Y est l’amour de X, Y jest miłością X-a ‘Y is X’s love’). The first of these is the most characteristic type in both languages, whereas the metonymy emotion – a manifestation of emotion (des respects ‘expressions of respect’) is absent from the latter language. Not all Polish counterparts of French terms are subject to the same processes of semantic evolution, e.g. Pol. rozpacz and French désespoir ‘despair’.

FR

Les transfers de sens affectent souvent des noms d’émotion. En français et en polonais, les alternances sémantiques s’appuient alors sur les mêmes catégories de lien, à savoir sur la métonymie : émotion pour la cause de l’émotion (joie, joies, radość, radości) ; émotion pour l’agent causatif (quelqu’un est le souci de quelqu’un d’autre, ktoś jest czyimś zmartwieniem) ; émotion pour l’objet de l’émotion (quelqu’un est l’amour de quelqu’un d’autre, ktoś jest czyjąś miłością) ; émotion pour la manifestation de l’émotion (quelqu’un présente des respects à quelqu’un d’autre, ktoś odnosi się do kogoś z szacunkiem, Mes respects !, Moje uszanowanie!). À son tour, la relation métonymique émotion pour la durée de l’émotion – effet de la recatégorisation – est spécifique pour le français (des joies et des peines). En polonais, on utilise dans ce cas-là les classifieurs de type chwile smutku i radości. L’analyse effectuée montre que la métonymie constitue l’un des mécanismes importants générateurs de la polysémie.

PL

Nazwy uczuć zazwyczaj podlegają zmianom semantycznym. W obu opisywanych językach najczęściej mamy do czynienia ze zmianą o charakterze metonimicznym: uczucie – przyczyna (joie, joies, radość, radości); uczucie – przyczyna – sprawca (quelqu’un est le souci de quelqu’un d’autre, ktoś jest czyimś zmartwieniem); uczucie – obiekt (quelqu’un est l’amour de quelqu’un d’autre, ktoś jest czyjąś miłością); uczucie – manifestacja uczucia (quelqu’un présente des respects à quelqu’un d’autre ‘ktoś składa komuś wyrazy szacunku, uszanowania’, ktoś odnosi się do kogoś z szacunkiem, Mes respects !, Moje uszanowanie!). Z kolei przesunięcie metonimiczne uczucia – czas trwania uczucia, będące rezultatem zjawiska rekategoryzacji, jest relacją charakterystyczną tylko dla francuszczyzny: des joies et des peines. W polszczyźnie odpowiadają cytowanym przykładom leksykalne wykładniki parametryzacji typu: chwile smutku i radości. Przedstawiona analiza pokazała, że metonimia stanowi jeden z istotnych mechanizmów generujących wieloznaczność.

8

The language of English and Polish corporate tweets – a corpus analysis

67%

Tereszkiewicz A., Tereszkiewicz A.

Kwartalnik Neofilologiczny

|

2019

|

issue 1

9

Étude comparée de la terminologie linguistique : Le cas de la phraséologie française et polonaise

67%

Krzyżanowska A.

|

2017

|

vol. 65

|

issue 8: Lingwistyka korpusowa i translatoryka

117-129

FR

L’objectif de notre communication est d’aborder le problème de l’équivalence de la métalangue utilisée par les chercheurs français et polonais dans le domaine phraséologique. Dans une perspective plus large, il s’agit de comparer deux discours scientifiques, produits de milieux spécialisés faisant appel aux traditions méthodologiques propres (différentes approches, conceptions et outils d’analyse adoptés). La recherche de la correspondance terminologique adéquate en L1 et L2 se trouve alors perturbée par plusieurs facteurs. Premièrement, les stocks terminologiques disponibles dans les deux langues ne sont pas les mêmes ; deuxièmement, à l’intérieur de chaque domaine concerné, les ensembles dont il est question contiennent des éléments héterogènes (fr. expression ou séquence figée, locution, unité polylexicale, tour, tournure, formule, expression idiomatique, collocation, mot composé, lexie, phrase figée, blocs lexicaux ; pl. związek frazeologiczny, jednostka frazeologiczna, stałe połączenie wyrazowe, idiome, frazem, zwrot, kolokacja, zwiazek łączliwy, fraza). À la richesse et l’hétérogénéité des dénominations utilisées s’ajoutent les divergences au niveau conceptuel, déterminées par les catégorisations menées dans chaque langue. Il est important aussi de prendre en considération les relations que les termes entretiennent entre eux à l’intérieur d’une théorie linguistique, ainsi que le fonctionnement de ces termes dans le texte.

PL

Artykuł dotyczy ekwiwalencji metajęzyka używanego przez badaczy francuskich i polskich w opisach frazeologii. W szerszej perspektywie chodzi o porównanie dwóch dyskursów (stylów) naukowych, ukształtowanych w środowiskach specjalistycznych, które odwołują się do różnych tradycji metodologicznych (różnych opracowań i koncepcji oraz stosowanych narzędzi analizy). Jest kilka czynników, które utrudniają poszukiwanie adekwatności terminologicznej w języku źródłowym (L1) i docelowym (L2). Przede wszystkim, aktualne leksykony terminologiczne różnią się pod względem ilościowym i jakościowym (por. fr. expression ou séquence figée, locution, unité polylexicale, tour, tournure, formule, expression idiomatique, collocation, mot composé, lexie, phrase figée, blocs lexicaux ; pl. związek frazeologiczny, jednostka frazeologiczna, stałe połączenie wyrazowe, idiome, frazem, zwrot, kolokacja, zwiazek łączliwy, fraza). Dodatkowe różnice dotyczą poziomu konceptualnego ze względu na odmienną kategoryzację charakterystyczną dla różnych języków. Istotne jest także, aby wziąć pod uwagę istniejące relacje miedzy terminami w ramach wybranej teorii językoznawczej, a także ich funkcjonowanie w tekście.

EN

The paper deals with the problem of the equivalence of meta-language used by French and Polish researchers in descriptions of phraseology. In a broader perspective, it is about comparing two scientific discourses (styles) formed in specialist environments which refer to different methodological traditions (various studies and concepts and analysis tools applied). There are several factors that make it difficult to find terminological adequacy in the source (L1) and target (L2) language. First of all, the current terminological lexicons differ in qualitative and quantitative terms (cf. fr. expression ou séquence figée, locution, unité polylexicale, tour, tournure, formule, expression idiomatique, collocation, mot composé, lexie, phrase figée, blocs lexicaux ; pl. związek frazeologiczny, jednostka frazeologiczna, stałe połączenie wyrazowe, idiom, frazem, zwrot, kolokacja, związek łączliwy, fraza). Additional differences concern the conceptual level due to the different categorization characteristic for different languages. It is also important to take into account the existing relationships between terms within a chosen linguistic theory as well as their functioning in the text.

10

La coesione in italiano e in russo: alcune tendenze nell’espressione dei rapporti di caratterizzazione

67%

Govorukho R.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

|

2017

|

issue 9(1) "Gli orizzonti dell’italianistica: tradizione, attualita e sfide di ricerca"

59-71

IT

L’articolo presenta diverse tendenze di esprimere i rapporti di caratterizzazione in italiano e russo, riconducibili non tanto alle differenze del sistema grammaticale, quanto all’uso comune condiviso dai parlanti. Quando l’elemento centrale di una situazione contiene un rinvio a un’altra situazione, la giustapposizione/coordinazione (con una forma di legamento di tipo prevalentemente anaforico) degli esempi russi viene spesso trasformata in italiano in una subordinazione relativa nella sua versione appositiva o predicativa, creando quindi un rapporto più stretto dal punto di vista sintattico.

PL

Artykuł prezentuje różne sposoby wyrażenia relacji charakterystyki w języku włoskim i rosyjskim widziane nie jako różnice w systemach gramatycznych, ale jako uzus językowy. Kiedy główny element wypowiedzi zawiera odesłanie do innej sytuacji, rosyjskie wyrażenia współrzędne spójnikowe/bezspójnikowe (będące formą łącznika anaforycznego) zostaną przekształcone na włoskie zdania podrzędne względne (przydawkowe lub predykatywne), tworząc w ten sposób znacznie bliższą relację ze składniowego punktu widzenia.

11

Miejsce internacjonalizacji w systemie słowotwórczym języka polskiego i języka arabskiego na przykładzie międzynarodowych formacji imiennych z prefiksem anty-

59%

Król I.

Polonica

|

2020

|

vol. 40

EN

This paper presents a contrastive Polish-Arabic analysis of the strategies of equivalentization of internationalisms present in both language systems based on the example of nouns and adjectives with the anti- prefix. Its conclusions refer to semantic and pragmatic effects of different strategies assumed in both systems.

PL

Artykuł stanowi kontrastywną, polsko-arabską analizę systemowych strategii ekwiwalentyzacji internacjonalizmów na przykładzie rzeczownikowych i przymiotnikowych formacji z prefiksem anty-. Zaprezentowane wnioski dotyczą semantycznych i pragmatycznych konsekwencji odmiennych strategii obecnych w obu systemach.

12

L’attitude énonciative d’opposition introduite par mais – l’approche contrastive français-polonais

59%

Dutka-Mańkowska A.

Roczniki Humanistyczne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 5: Neofilologia

7-20

FR

Le connecteur mais au début d’une réplique dans le dialogue et ses équivalents polonais sont considérés comme des marqueurs de l’attitude énonciative (Anscombre 2009). L’analyse a montré qu’en polonais l’opposition est souvent intensifiée et le connecteur ale/ ależ est facultatif. L’opposition peut aussi être affaiblie, l’interprétation dépend des expressions telles que lecz, co tam, co ty, etc. Dans la traduction du polonais en français, presque systématiquement mais est ajouté au début de la réplique, ce qui aussi montre des contraintes discursives spécifiques pour les deux langues. L’approche contrastive a démontré que l’approche de mais comme marqueur de l’attitude énonciative d’opposition permet d’expliquer d’une manière plus générale et systématique le rôle de ses équivalents polonais, qui dans le texte, réalisent divers aspects de ses fonctions sémantico-pragmatiques.

EN

The French connective mais at the beginning of a reply in a dialogue and its Polish counterpart are regarded as indicating enunciative attitude (attitude énonciative, Anscombre 2009). Analysis shows that in Polish texts an opposed position is frequently strengthened by the addition of several words and the connective ale/ależ at the beginning of a reply is then facultative, or it can be weaker and then other markers (lecz, co tam, co ty, etc.) are decisive for understanding the text. In translating into French, translators often add the word mais at the beginning of a reply. Contrastive analysis showed that the use of mais is much more systematic and general than the Polish words which give varying degrees of complexity at the semantic-pragmatic level.

PL

Francuski konektor mais na początku repliki w dialogu i jego polskie odpowiedniki ukazane są jako wyznaczniki postawy wypowiadaniowej (jak proponuje to Anscombre 2009). Analiza wykazała, że w języku polskim często opozycję intensyfikują rozmaite wyrażenia, a konektor ale/ależ jest na początku repliki fakultatywny. Opozycja może być też osłabiona, interpretacja zależy zaś od wyrażeń takich jak lecz, co tam, co ty itp. W tłumaczeniu z języka polskiego na francuski często mais jest wprowadzane na początku repliki. Ujęcie kontrastywne wykazało że ujęcie mais jako wyznacznika postawy wypowiadaniowej pozwala wyjaśnić w sposób bardziej ogólny i systematyczny rolę ekwiwalentów polskich, które w tekście oddają rozmaite aspekty jego funkcji semantyczno-pragmatycznych.

13

Sources of data and methodological foundations of a contrastive linguistic analysis of emotion concepts

51%

Lewandowska-Tomaszczyk B., Wilson P. A.

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego

|

2018

|

vol. 74

157-190

EN

The aim of the paper is a presentation of methodological foundations of semantics of emotion concepts in contrastive linguistic analyses and identifying the sources of data in Polish and English obtained by less frequently used research methods. The main assumption is the presence of not fully determinate concepts in linguistic semantics and the need to interpret emotion concepts in terms of prototypical meanings and cluster models. This requires the application of cognitive linguistics categories and cultural models of emotions and emotion events. The methodological part demonstrates the qualitative and quantitative nature of sources and research (GRID, sorting and ranking, cognitive linguistic analysis of corpus data, metaphoricity). The examples analyzed in fuller detail are Eng. compassion and Pol. współczucie in their respective emotion clusters. The conclusions present implications of this interdisciplinary and multimethod approach to develop a new methodology of contrastive research in emotion studies.

PL

Celem artykułu jest prezentacja podstaw metodologii badań nad znaczeniem pojęć wyrażających emocje i uczucia w aspekcie kontrastywnym oraz wskazania na źródła danych do badań na przykładzie języka polskiego i angielskiego w kontekście rzadziej stosowanych metod badawczych. Głównym założeniem pracy jest obecność znaczeń nie w pełni określonych w semantyce językowej oraz konieczność interpretacji znaczeń emotywnych w kognitywnych terminach znaczeń prototypowych z jednej strony i klasterów znaczeniowych z drugiej. Wymaga to sięgnięcia do kategorii językoznawstwa kognitywnego oraz kulturowych modeli uczuć i emocji oraz zdarzeń emotywnych. Wczęści metodologicznej pracy zaprezentowano źródła i badania danych ilościowych oraz, czerpiące z inspiracji językoznawstwa kognitywnego, badania jakościowe pojęć emotywnych i ich metaforyki (kwestionariusze GRID, zadania online sortowania i rankingu oraz badania korpusowe). Jako przykład omówiono angielskie pojęcie compassion w szerszym klasterze emotywnym oraz polskie pojęcie współczucie, jak też wzorce ich występowania w autentycznym materiale językowym. We wnioskach przedstawione są implikacje tak pojętych analiz interdyscyplinarnych, czerpiących z połączenia metodologii i źródeł badań psychologicznych, socjologicznych, kulturowych i językowych dla nowego podejścia w językowych badaniach kontrastywnych.

14

Cuire et wypalać/wypalić dans la terminologie de la poterie/céramique

51%

Cholewa J.

|

2019

|

vol. 67

|

issue 8: Lingwistyka korpusowa i translatoryka

119-133

EN

The purpose of this paper is to analyze the verb cuire, associated primarily with the kitchen, as a term used in the field of craft (pottery/ceramics). Its meaning is then juxtaposed with the meaning of the Polish equivalents: wypalać/wypalić, which are absent in the kitchen-related terminology. The analysis will make it possible to check whether the meanings of the verbs in both languages refer back to the same extra-linguistic reality. Moreover, this study includes nominal derivatives of the verbs examined: cuisson for French and wypalanie/wypalenie for Polish. The meaning of cuire as a term used in pottery/ceramics is focused on the modification through heat as well as on the practical aspect. Wypalać/wypalić highlights both the importance of high temperature and the product’s properties: robustness and resistance. Cuisson refers to the process, just like wypalanie, a noun with two synonyms, wypalenie and wypał. The former is rarely used in the pottery/ceramics-related terminology, while the latter has an additional meaning of the product.

PL

Celem niniejszego artykułu jest analiza czasownika cuire, kojarzonego przede wszystkim z kuchnią, jako terminu z dziedziny rzemiosła (garncarstwo/ceramika). Jego znaczenie jest następnie zestawione ze znaczeniem polskich odpowiedników: wypalać/wypalić, których brak w terminologii związanej z kuchnią. Analiza umożliwi sprawdzenie, czy znaczenia czasowników z obu języków odsyłają do tej samej rzeczywistości pozajęzykowej. Badanie obejmuje również derywaty nominalne analizowanych czasowników: cuisson dla języka francuskiego i wypalanie/wypalenie/ wypał dla języka polskiego. Znaczenie cuire jako terminu garncarstwa/ceramiki skupione jest na modyfikacji poprzez ciepło oraz w aspekcie użytkowym. Wypalać/wypalić podkreśla znaczenie działania wysokiej temperatury oraz właściwości produktu: solidność i odporność. Cuisson odnosi się do procesu, podobnie jak wypalanie, rzeczownik posiadający dwa synonimy – wypalenie i wypał. Pierwszy z nich stosowany jest rzadko w terminologii garncarstwa/ceramiki, natomiast drugi posiada dodatkowo znaczenie produktu.

FR

Le présent article a pour l’objectif d’analyser le verbe cuire, associé surtout au domaine de la cuisine, en tant que terme de l’artisanat (poterie/céramique). Son sens est confronté à celui de ses correspondants polonais : wypalać/wypalić, absents dans la terminologie de la cuisine. L’analyse vise à vérifier si les sens des verbes de deux langues renvoient à la même réalité extralinguistique. L’étude est prolongée sur les dérivés nominaux des verbes analysés : cuisson pour le français et wypalanie/wypalenie/wypał pour le polonais. Le sens de cuire comme terme de la poterie/céramique focalise sur la modification par la chaleur et l’aspect utilitaire. Wypalać/wypalić mettent en valeur l’action de la haute température et les propriétés du produit : la solidité et l’endurance. Cuisson se réfère à un processus, de même que wypalanie, qui a deux synonymes : wypalenie et wypał. Le premier est rare dans la terminologie de la poterie/céramique et le deuxième possède en plus le sens de produit.

Refine search results

Translation as a source of information on text creation – the case of sentence openings in Norwegian and German

Analyse contrastive dans la perspective de la grammaire cognitive – cas des noms de parties du corps humain dans le domaine des instruments de musique

Błędy interferencji zewnętrznej w interjęzyku ucznia

Łączliwość składniowa i leksykalno-semantyczna czasowników odnoszących się do stanów emocjonalnych w polu semantycznym gniewu, złości i podziwu – na materiale języka francuskiego i arabskiego

Dopełniacz w nauczaniu dzieci z Ukrainy języka polskiego jako drugiego. Wnioski z analizy kontrastywnej języka polskiego, ukraińskiego oraz rosyjskiego

METODA KONTRASTYWNA I KRYTERIA TEKSTUALNOŚCI W PRZEKŁADZIE TEKSTÓW PRAWNICZYCH

Metonymy as characteristic relation in language of emotions

The language of English and Polish corporate tweets – a corpus analysis

Étude comparée de la terminologie linguistique : Le cas de la phraséologie française et polonaise

La coesione in italiano e in russo: alcune tendenze nell’espressione dei rapporti di caratterizzazione

Miejsce internacjonalizacji w systemie słowotwórczym języka polskiego i języka arabskiego na przykładzie międzynarodowych formacji imiennych z prefiksem anty-

L’attitude énonciative d’opposition introduite par mais – l’approche contrastive français-polonais

Sources of data and methodological foundations of a contrastive linguistic analysis of emotion concepts

Cuire et wypalać/wypalić dans la terminologie de la poterie/céramique