Search results

1

Metaforyczne wino. Językowe sposoby charakteryzowania cech wina w kontekście lingwistyki kognitywnej

100%

Skrzypczak K.

Conversatoria Linguistica

|

2013

|

issue 7

101-108

PL

The article is going to show metaphorical language of wine tasting notes and wine tasting notes dictionaries available on Polish internet wine services. The language shows how we conceptualize wine. The analysis is conducted and based on cognitive linguistic approach, is a basis for further research and does not constitute an exhausted subject.

2

Ecophilosophy and the natural environment

71%

Hull Z.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2020

|

vol. 18

|

issue 5

15-22

PL

Artykuł zawiera analizę semantyczną pojęcia „eko-filozofia” oraz prezentuje szeroką dyskusję na temat tego zagadnienia, ukazując jednocześnie bliskie związki człowieka ze środowiskiem naturalnym.

EN

The article contains a semantic analysis of the terms of ecophilosophy and discusses the theme widely as well as closely presenting the relationship between a human being and the natural environment.

3

POKORA i POKORNOŚĆ w polszczyźnie (w świetle jednostek kolokacyjnych, frazeologicznych i paremicznych)

63%

Wysoczański W.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2021

|

issue 16

224-238

EN

The main intention in the presentation of Humility and Being Humble in the Old and Contemporary Polish language is to reveal the formation and consolidation of these concepts in the minds of language users. The subject of the review are multi-word units – collocation, phraseology and paremism. In the image of Humility and Being Humble, two fundamental planes are distinguished. The multifaceted fulfillment of the manifestations of a human attitude boils down to: an attitude towards humility, its formation, its manifestation and the attitude expressed; in the case of humility – to acquire it, form it, manifest it, act in harmony with it, and obey something in humility. You express the nature of humility as the source of something else, the perpetration, effects, coexistence with certain concepts; humility determines its character and consequences.

4

Zakres semantyczny pojęcia „rodzina” w prawie polskim

63%

Sterna-Zielińska K.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2016

|

vol. 8

|

issue 1

99-117

EN

The recent changes in moral and the influence of other cultures caused that the traditional scope of the term “family” as people bound by the ties of marriage or blood is not so obvious. The Polish legislation does not provide for one legal definition of this term. The family status and its composition is determined by both the provisions of the Polish Constitution and other acts, but the scope of this notion fundamentally differs, depending on the area of legislation which is considered. The question then arises whether there is a need, and if so, whether it is possible to create a definition which would be common to different areas of law. The article contains a semantic analysis of the concept of “family” in Polish legislation on account of its structural scope.

PL

Ostatnie zmiany zarówno obyczajowe, jak i wpływ innych kultur spowodowały, że tradycyjny zakres pojęcia „rodzina” jako osób powiązanych węzłem małżeńskim bądź więzami krwi nie jest już tak oczywisty. W polskim ustawodawstwie brak jest jednej mającej normatywny charakter legalnej definicji pojęcia „rodziny”. Status tej instytucji i jej skład jest jednak wyznaczany zarówno przez przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jak i inne ustawy szczegółowe, przy czym zakres tego pojęcia różni się zasadniczo w zależności od obszaru ustawodawstwa, który rozpatrujemy. Powstaje zatem pytanie, czy istnieje potrzeba, a jeśli tak, to czy możliwe jest stworzenie takiej definicji, która byłaby wspólna dla różnych dziedzin prawa. Artykuł zawiera analizę semantyczną pojęcia „rodzina” w polskim ustawodawstwie ze względu na jego zakres strukturalny.

5

Wojna w języku

63%

Miodek J.

Oblicza Komunikacji

|

2015

|

vol. 8

9-13

EN

The article is devoted to the functioning of the word war in the Polish langue. The author presents its etymology, evolution of its meaning as well as morphological affinities. In addition, he points to the most frequently used phrases, proverbs and the so-called winged words featuring the word war. The last part of the article is devoted to war-related metaphors in sport.

6

Fakty i mity o „faktach”. W związku z artykułem M. Danielewiczowej „Niepodważalne fakty. Jak o nich mówimy?” (Poradnik Językowy 2017/9)

63%

Duraj-Nowosielska I.

Linguistica Copernicana

|

2019

|

vol. 16

EN

The article refers to discussions on the semantics of Polish expressions with the word fakt (‘fact’), and it is polemical towards “objective” interpretations, in which “facts” are “fulfilled states of affairs”, independent of how they are conceptualized by speaking subjects; it refers especially to the article of M. Danielewiczowa (PJ 2017/9) on that subject. Both attitudes are rooted in the tradition of structuralistic semantics and both discuss the contemporary meaning of fakt (in various linguistic variants). It is argued that the interpretation of “fact” as an object of speaking (according to the speaker’s knowledge) is better testified in language usage, as well as it is more effective as far as lexical analysis is concerned. That is because it is a convenient starting point both for the “strictly objective” meaning (fakt ≈ what is happening or what happened), typically mentioned in dictionaries, and for popular nowadays uses of that word, in which it introduces hypotheses or subjective judgments of the speaker. The latter can be accounted for by pragmatic mechanisms of speaking, whereas the “objective” meaning is interpreted as an effect of metonymy (pointing in speaking to a particular state of affairs → the state of affairs itself).

PL

Artykuł jest głosem w dyskusji nad semantyką polskich wyrażeń ze słowem fakt, polemicznym wobec ujęć „obiektywistycznych”, upatrujących w „faktach” zrealizowane stany rzeczy, niezależne od tego, jak je ujmują podmioty mówiące; w szczególności odwołuje się do artykułu M. Danielewiczowej (PJ 2017/9) na ten temat. Obydwa ujęcia są zakorzenione w tradycji semantyki strukturalistycznej i obydwa dotyczą współczesnego znaczenia faktu (w różnych odsłonach językowych). W artykule uzasadnia się, że interpretacja „faktu” jako obiektu mówienia (zgodnie z wiedzą nadawcy) ma zarówno mocniejsze oparcie w świadectwach językowych, jak i większą skuteczność na gruncie analizy leksykalnej; stanowi ona bowiem dobry interpretacyjny punkt wyjścia zarówno dla znaczenia „stricte obiektywnego” (fakt ≈ to, co zaszło lub zachodzi), typowo wskazywanego w słownikach, jak i dla powszechnych obecnie zastosowań tego słowa, w których ono w jakiś sposób maskuje hipotezy lub subiektywne sądy nadawcy. Z tego drugiego zdają sprawę pragmatyczne mechanizmy mówienia, znaczenie „obiektywne” jest natomiast interpretowane jako efekt przesunięcia metonimicznego (wskazanie w mówieniu na określony stan rzeczy → sam ten stan rzeczy).

7

Dobro dziecka w projekcie Kodeksu rodzinnego – analiza semantyczna pojęcia

63%

Barankiewicz I., Bogdańska-Maciak M., Perkowska-Klejman A., Zduńczyk N., Żurek E.

Praca Socjalna

|

2021

|

vol. 36(6)

89-107

EN

The best interests of the child in the project of the Family Code – a semantic analysis of the concept ABSTRACT The aim of the article is a semantic analysis of the concept of the best interests of the child appearing in the draft of the new Family Code. The research material is a legal document, though it was analysed from an interdisciplinary perspective. The main research question was the following: what meanings constitute the content dominant of the best interests of the child concept, and which appear rarely, if there are any dilemmas, discrepancies, and critical points related to the concept of the best interests of the child. Six separate networks were created (equivalents, terms, associations, oppositions, descriptions of actions, and descriptions of actions regarding the best interests of the child), which, after being put in order created the semantic field of the concept of the best interests of the child. This way, the real meaning and clusters of associations related to the analysed concept were found. Each network is described separately. Based on the analysis –by using the semantic network – a detailed definition of the best interests of the child existing in the draft of the new Family Code was determined.

PL

Celem artykułu jest analiza semantyczna pojęcia dobra dziecka pojawiającego się w projekcie nowego Kodeksu rodzinnego. Materiał badawczy to dokument prawny, ale analizowano go z perspektywy interdyscyplinarnej. Jako podstawowe postawiono następujące pytania badawcze: jakie znaczenia stanowią treściową dominantę pojęcia dobra dziecka, a które pojawiają się rzadko? Czy wokół pojęcia dobra dziecka pojawiają się jakieś dylematy, rozbieżności, punkty newralgiczne? Utworzono sześć odrębnych sieci (ekwiwalenty, określenia, asocjacje, opozycje, opisy działań i opisy działań wobec dobra dziecka), które po uporządkowaniu złożyły się na pole semantyczne pojęcia dobra dziecka. W ten sposób odnaleziono realne znaczenie i wiązki skojarzeń układające się wokół pojęcia będącego przedmiotem badań. Każda sieć została opisana po kolei. Na podstawie analiz – z wykorzystaniem sieci semantycznej – zbudowano szczegółową definicję dobra dziecka funkcjonującą w projekcje nowego Kodeksu rodzinnego.

8

Obraz zagrożeń w polskiej świadomości społecznej w świetle krytycznej teorii bezpieczeństwa

51%

Kołodziej J. H.

Przegląd Politologiczny

|

2017

|

issue 1

115-126

EN

Polish security as a subject and object of public discourse is typically reduced to the military security of the state. Research has indicated, however, that a majority of Poles have a different approach to security (primarily caring for their well-being and social matters within their immediate surroundings), which actually conforms to the system of private and collective values. This paper illustrates the extent to which the way the ordinary people understand security differs from the official language employed by generals, politicians and other experts. The analysis of selected samples of the official security discourse conducted in this paper leads to the conclusion that this discourse uses three different language variations producing fundamental communications obstacles. These variants include the dominant jargon of professional officers in command and officers-instructors, an administrative and official language and an abstract language of academic experts who examine international relations. The paper is written from the point of view of critical security theory and is based on the results of representative surveys of Poles.

PL

Jako przedmiot i temat publicznego dyskursu bezpieczeństwo Polaków zwykle jest zredukowane do bezpieczeństwa militarnego państwa. Tymczasem badania pokazują, że większość z nas myśli o bezpieczeństwie inaczej (troszcząc się głównie o swój byt i sprawy socjalne w kontekście bliskiego otoczenia), zgodnie zresztą z podzielanym systemem wartości prywatnych i zbiorowych. Artykuł ilustruje, jak bardzo sposób rozumienia bezpieczeństwa przez zwykłych ludzi odbiega od oficjalnego języka, którym posługują się generałowie, politycy i inni eksperci. Przeprowadzona analiza wybranych przykładów oficjalnego dyskursu o bezpieczeństwie prowadzi do wniosku, że składają się nań trzy składowe odmiany języka, przyczyniające się do zasadniczych problemów komunikacyjnych. Są to: dominujący żargon środowiska zawodowego oficerów-dowódców i oficerów-pedagogów, odmiana języka administracyjno urzędowego oraz abstrakcyjny język akademickich ekspertów badających stosunki międzynarodowe. Artykuł napisany jest z perspektywy krytycznej teorii bezpieczeństwa i opiera się na danych pochodzących z reprezentatywnych dla ogółu Polaków badań społecznych.

9

Ekofilozofia i środowisko przyrodnicze

51%

Hull Z.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2006

|

vol. 4

|

issue 1

367-376

EN

The article contains a semantic analysis of the terms of eco-philosophy, and discusses this theme widely as well as closely presenting the relation between a human being and the natural environment.

PL

Artykuł zawiera analizę semantyczną pojęcia „eko-filozofia” oraz prezentuje szeroką dyskusję na temat tego zagadnienia, ukazując jednocześnie bliskie związki człowieka ze środowiskiem naturalnym.

10

Przezwiska i pseudonimy sportowców

51%

Kojder M., Koper M.

Prace Językoznawcze

|

2016

|

issue XVIII/3

EN

The authors present a selection of sportspersons' nicknames and pseudonyms used in the Polish and European media. The onomastic material was excerpted from the press, radio, television and the Internet. Dozens of personal names of Polish and world sportspersons were collected and analysed. The material was taken from the texts in, among others, Polish, English, German and Spanish. This paper aims at a typology of sportspersons' nicknames and pseudonyms and it constitutes an attempt to unveil the primary onomastic and language-systemic mechanisms behind such formations. Also, their semantic as well as structural-grammatical motivation is discussed.

11

Skutkowe czy formalne przestępstwo nadużycia władzy

51%

Nowak P.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2015

|

vol. 25

|

issue 1

43-60

EN

The author makes reflections on the nature of Article 231 (1) of Criminal Code in terms of material or formal character, referring to the main arguments pointed out in the literature and judicature in favor of one or the other position. As a result of the analysis comes to the conclusion that Article 231 (1) of Criminal Code regulates offense of abstract exposure to danger, formulating the proposals de lege ferenda of narrowing the field of criminalization

PL

Autor przeprowadza rozważania w przedmiocie charakteru art. 231 § 1 k.k. w kontekście jego skutkowego bądź bezskutkowego charakteru, odnosząc się do głównych argumentów wskazywanych w literaturze i orzecznictwie na rzecz jednego albo drugiego stanowiska. W wyniku przeprowadzonej analizy dochodzi do konkluzji, że art. 231 § 1 k.k. statuuje przestępstwo abstrakcyjnego narażenia na niebezpieczeństwo, jednocześnie formułując postulaty de lege ferenda zawężenia jego pola kryminalizacji.

12

Czym jest Kraków? Analiza pola semantycznego

51%

Warmińska K., Urbaniak A.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

|

2017

|

issue 3(963)

87-102

PL

W artykule przedstawiono sposoby definiowania Krakowa przez jego mieszkańców. Został on oparty na wynikach badań jakościowych, które opracowano z zastosowaniem analizy pola semantycznego. Dzięki temu możliwe stało się odtworzenie tego, w jaki sposób mieszkańcy określają Kraków, z czym się im kojarzy, czemu jest przeciwstawiany, jakie działania można podjąć wobec Krakowa i jakie działania podejmuje Kraków. Wnioski wynikające z analizy wskazują, że Kraków rozumiany jest w kategoriach miasta / miejsca.

EN

The article presents ways the inhabitants of Cracow define the city they live in. It is based on the results of qualitative research, elaborated using semantic field analysis of the term „Cracow”, which enabled us to show how people define Cracow, how they describe it, what they associate it with, what it is thought to stand against, what Cracow does and what can be done to Cracow.

13

Zastosowanie analizy semantycznej w interpretacji Mt 6,22-23

45%

Wielgut F.

Sympozjum

|

2017

|

issue 2(33)

173-191

PL

Fragment Jezusowego Kazania na górze o oku i świetle (Mt 6,22-23) sprawia egzegetom niemałe trudności z interpretacją. Większość z nich odnosi się do różnych tradycji biblijnych i pozabiblijnych, które stanowią podstawowy kontekst dla badanego fragmentu. Niniejszy artykuł sięga do interpretacji powiedzenia Jezusa metodą naturalnego metajęzyka semantycznego, opracowaną przez Annę Wierzbicką, profesor językoznawstwa. Głównymi kryteriami wyznaczającymi analizę tekstu są kryteria głębi i spójności. Badanie obejmuje kontekst całości Pisma Świętego, niektóre dokumenty nauczycielskie Kościoła, odwołujące się do omawianej tematyki biblijnej, jak również zagadnienia filozofii języka. Przez to pozwala ono dotrzeć do kilku prostych, zrozumiałych dla ludzi wszystkich kultur i języków stwierdzeń, wyrażających sedno słów Jezusa, oraz trzech uniwersalnych pojęć: prawdy, dobra i zła, stanowiących fundament nauczania Jezusa o naturalnym świetle.

EN

A fragment of Sermon on the Mount about the eye and the light (Matt 6:22-23) makes exegetists difficult to interpret. Most of them refer to different biblical and extra biblical traditions, which are the basic context for the passage. This article refers to the interpretation of Jesus’ saying by the Natural Semantic Metalanguage method, developed by Anna Wierzbicka, professor of linguistics. The main criteria for text analysis are: the criterion of depth and the criterion of coherence. The text analysis includes the context of the Bible as a whole, some of the Church’s documents, which references to discussed biblical subject, and also language philosophy issues. In that one allows to reach a few propositions, which are simple, transparent for people of all cultures and languages, expressing the essence of Jesus’ words, and the three universal notions of truth, good and evil that underlie Jesus’ teaching of natural light.

Refine search results

Metaforyczne wino. Językowe sposoby charakteryzowania cech wina w kontekście lingwistyki kognitywnej

Ecophilosophy and the natural environment

POKORA i POKORNOŚĆ w polszczyźnie (w świetle jednostek kolokacyjnych, frazeologicznych i paremicznych)

Zakres semantyczny pojęcia „rodzina” w prawie polskim

Wojna w języku

Fakty i mity o „faktach”. W związku z artykułem M. Danielewiczowej „Niepodważalne fakty. Jak o nich mówimy?” (Poradnik Językowy 2017/9)

Dobro dziecka w projekcie Kodeksu rodzinnego – analiza semantyczna pojęcia

Obraz zagrożeń w polskiej świadomości społecznej w świetle krytycznej teorii bezpieczeństwa

Ekofilozofia i środowisko przyrodnicze

Przezwiska i pseudonimy sportowców

Skutkowe czy formalne przestępstwo nadużycia władzy

Czym jest Kraków? Analiza pola semantycznego

Zastosowanie analizy semantycznej w interpretacji Mt 6,22-23