Search results

1

Informacyjny most między biologią a socjologią

100%

Kaczmarek K. M.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2012

|

issue 18

2

O argumentowaniu z analogii w dyskursie prawniczym. Uwagi na tle sporu o stosowanie art. 745 Kodeksu postępowania cywilnego

94%

Barszcz T.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2020

|

vol. 30

|

issue 1

7-20

EN

The aim of this article is to determine the specific features of argument from the similarity (analogy) in legal discourse. This is undertaken in regard to the dispute over application of article 745 of the Polish Civil Code to deciding on costs of proceedings to secure claims when: a) the plaintiff initiated the proceedings to secure claims on the grounds of order for payment; b) the measures for claim safeguarding were enforced by the judicial enforcement officer; and c) the defendant did not raise objections against the order for payment.

PL

Celem artykułu jest ukazanie specyficznych cech prawniczego argumentowania w oparciu o analogię. Jest on realizowany w odniesieniu do zaistniałego w obrocie prawnym sporu dotyczącego stosowania art. 745 k.p.c. do rozstrzygania o kosztach postępowania zabezpieczającego w sytuacji, gdy: a. powód zainicjował postępowanie zabezpieczające w oparciu o nakaz zapłaty wydany w po- stępowaniu nakazowym; b. zabezpieczenie powództwa zostało wykonane przez komornika sądowego; c. pozwany nie wniósł skutecznie zarzutów od nakazu zapłaty.

3

Jakim rodzajem wnioskowania jest według Arystotelesa argumentacja przez przykład (paradeigma)?

94%

Stefańczyk A. P.

Roczniki Filozoficzne

|

2021

|

vol. 69

|

issue 2

101-129

EN

The paradigm (example) is an inductive argument in rhetoric. However, the paradigm is not about moving from many specific cases to a certain generalization, i.e. universalization of all individual cases - as it normally happens in inductive argumentation. Instead, it is rather a transition from one detail to another similar one; with the condition being that both specific cases belong to the same type. Therefore, the paradigm is not an induction in the strict sense, but it seems more to meet the conditions of analogy. The article formulates the thesis that Aristotle distinguishes three types of inference: deduction, induction and analogy. In order to demonstrate the specific nature of inference by the paradigm, which seems to be a type of analogy, other types of inferences are also examined, i.e. apodeictic, dialectical, and inductive syllogisms. The article is an attempt to present the characteristics of argumentation by paradigm and show its specific nature in the light of Aristotle’s Rhetoric and his logical writings: Prior Analytics, Posterior Analytics, Topics, and Sophistical Refutations.

PL

Argumentem indukcyjnym w retoryce jest paradygmat (przykład); paradygmat jednak nie polega na przechodzeniu od wielu szczegółowych przypadków do pewnego uogólnienia, czyli uniwersalizacji wszystkich poszczególnych przypadków - jak normalnie w argumentacji z indukcji - lecz jest przejściem od jednego szczegółu do szczegółu innego, podobnego, przy czym wymaganym warunkiem jest to, że jeden i drugi konkretny przypadek należą do tego samego rodzaju. Paradygmat zatem nie jest indukcją w znaczeniu ścisłym, ale wydaje się bardziej spełniać warunki analogii. W artykule zostaje sformułowana teza, że u Arystotelesa występują trzy rodzaje wnioskowań: dedukcja, indukcja i wnioskowanie z przykładu; dla zaprezentowania specyfiki wnioskowania przez paradygmat są także analizowane różne typy wnioskowań, tzn. sylogizm apodeiktyczny, dialektyczny, indukcyjny, aby na tym tle wykazać odrębność wnioskowań przez paradygmat, które wydają się być pewnym rodzajem analogii. Prezentowany więc artykuł jest próbą podania charakterystyki i specyfiki argumentacji przez paradygmat u Arystotelesa w świetle jego Retoryki oraz pism logicznych (Analityki I i Analityki II, Topiki, O dowodach sofistycznych).

4

Kilka uwag o przydatności narzędzi lingwistyki kognitywnej do rozróżnienia wykładni rozszerzającej i wnioskowania przez analogię

84%

Wojtczak S.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2017

|

vol. 1(14)

125-140

PL

Artykuł jest propozycją dyskusji nad przydatnością narzędzi lingwistyki kognitywnej do zastosowań prawniczych, zwłaszcza w zakresie wykładni i rozumowań prawniczych. Językoznawstwo kognitywne to rozwijający się od lat 70-tych XX w. kierunek językoznawstwa i nauk kognitywnych badający język, umysł i współzależności między nimi. Analiza przykładów z obowiązującego prawa przeprowadzona za pomocą różnych koncepcji należących do lingwistyki kognitywnej (prototypów, kategorii radialnych, wyidealizowanych modeli kognitywnych, metafory konceptualnej) jest tu podstawą do sformułowania postulatów dotyczących sposobu rozumienia i rozróżniania wykładni rozszerzającej i analogii. Przykłady i postulaty pozwalają jednocześnie wyodrębnić te zmiany językowe, jakie nieuchronnie zachodzą w czasie, które powinny zostać uznane za domenę wykładni językowej.

EN

The paper is the proposal of the discussion upon the utility of the cognitive linguistics’ tools for legal application, especially within the field of legal interpretation and legal reasoning. Cognitive linguistics is the school of linguistics and cognitive science, developing from 1970s of the XX century, researching on language and mind and their intersection. The analysis of the instances originating in the Polish law in force, made by the means of different concepts of cognitive linguistics (prototypes, radial categories, idealized cognitive models, conceptual metaphors) is here the basis to formulate some postulates concerning the way of understanding and differentiation between extensive interpretation and analogy. The instances and postulates simultaneously let one distinguish those linguistic changes, which inevitably occur in time, and which should be recognised as the domain of linguistic interpretation.

5

POWINOWACTWO GWIAZD I KWIATÓW W LIRYCZNEJ TWÓRCZOŚCI BRONISŁAWY OSTROWSKIEJ

84%

Borek B.

Świat Tekstów. Rocznik Słupski

|

2019

|

vol. 17

187-198

PL

Artykuł poświęcony tej części lirycznej twórczości Bronisławy Ostrowskiej, w której ujawnia się paralelność opisu gwiazd i kwiatów, wskazująca na powinowactwo tych bytów. W przyglądaniu się zależności między partiami ziemskimi a domeną niebiańską zastosowano założenia metodologiczne sakrologii (badania sacrum) i katoptrologii (problem odbić lustrzanego).

EN

The article is devoted to this part of the lyrical work of Bronislawa Ostrowska’s, in which the parallelity of the description of stars and flowers is revealed, indicating the affinity of these entities. In studying the similarities in the land and celestial domains constructed by the poet, the methodological assumptions of sacrology (research on the sacrum) and catoptrology (the problem of mirror reflections) were used.

6

Przekład wewnątrzjęzykowy miarą dojrzałości językowej dziecka/ucznia

84%

Maciejewska A.

Logopedia

|

2010-2011

|

vol. 39-40

35-53

PL

Autorka sprawdza umiejętności uczniów w zakresie tworzenia określonych konstrukcji słowotwórczych (form deminutywnych oraz nazw męskich i żeńskich) w ciągach proporcjonalnych relacji z zastosowaniem określonej parafrazy. Korzysta z pierwszej propozycji opisu leksyki prof. Józefa Wierzchowskiego, która nawiązuje do założeń strukturalnego ujęcia systemu językowego i zwraca uwagę na rolę frazy łączącej, spełniającej wymóg przekładu wewnątrzjęzykowego w ustalaniu relacji między wyrazami opartej na podobieństwie formy i treści. Zebrany za pomocą ankiet materiał pochodzi od uczniów klas II i III oraz V i VI szkoły podstawowej, szkoły zawodowej i technikum oraz studentów niedosłyszących. Grupę kontrolną stanowią studenci filologii polskiej. Analiza wskazuje, że w tworzeniu nawet tych najłatwiejszych konstrukcji słowotwórczych ujawniają się różnice nie tylko między uczniami młodszymi i starszymi, ale – co ważniejsze – również wśród uczniów z tych samych grup wiekowych. Wskazują one uczniów z nieporadnościami/ trudnościami językowymi, uczniów z trudnościami w uczeniu się czytania i pisania, często wadami wymowy. Umiejętność korzystania z przekładu wewnątrzjęzykowego dowodzi ich problemów w zakresie sprawności metajęzykowych, rozumienia struktury języka, wykorzystywania systemu do ujmowania wiedzy o świecie bez konieczności jego bezpośredniego doświadczania.

EN

The author assesses students’ abilities to create specific word-formation constructions (diminutive forms and masculine and feminine names) in sequences of proportional relations, with the use of specific paraphrases. The author makes use of the first proposal of description of lexis by Prof. Jerzy Wierzchowski, which refers to the assumptions of a structural formulation of a language system and takes into account the role of a connective phrase, fulfilling the condition of an intralingual translation when establishing the relations between words based on the similarity of form and content. The material collected through questionnaires comes from students from grades II and III, V and VI of primary school, vocational school, secondary technical school and students with impaired hearing. The control group consists of Polish philology students. The analysis shows that in creating even the easiest word-formation constructions differences not only between younger and older students but also, more importantly, between students of the same age group, become manifest. They indicate students with language awkwardness/difficulties, students with learning difficulties with respect to reading and writing, often with speech defects. The ability to use the intralingual translation proves their problems in the sphere of metalinguistic skills, understanding of the language structure, implementing the system to express knowledge about the world without the need to experience it directly.

7

Jak wypowiedzieć Niewypowiedzianego? W poszukiwaniu adekwatnego języka w teologii

84%

Barth G.

Roczniki Teologii Dogmatycznej

|

2009

|

vol. 1(56)

119-132

EN

How to Express the Inexpressible? Looking for an Adequate Language in Theology

8

Biologiczno-informatyczna analogia w wyjaśnianiu rozwoju nauki i kultury

84%

Suwara M.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2018

|

vol. 6

75-84

PL

Efektywność posłużenia się analogią w nauce zależy od stopnia adekwatności danej analogii. Teza ta jest poddana sprawdzeniu w kontekście analogii, zarówno biologicznych, jak i informatycznych użytych w teorii memów kulturowych, jako podstawy ewolucyjnego rozwoju nauki, czy szerzej kultury. Uwidoczniony w pracy problem z wyróżnieniem kulturowego odpowiednika biologicznego osobnika ma wpływ na rodzaj ewolucji – darwinowski czy lamarckowski.

EN

The level of adequacy of an analogy determines its effectiveness in scientific explanation. This thesis is examined in the context of analogies to information science and biology used in the concept of cultural meme, which is supposed to be substantial in explaining science or culture in the terms of evolution. It is shown that the choice of the cultural equivalent of biological specimen is crucial to interpreting the evolution of culture as that of the Lamarckian or Darwinian type.

9

Why Catholic Theology Needs Metapshysics: A Christological Perspective

84%

White T. J.

Teologia w Polsce

|

2019

|

vol. 13

|

issue 2

41-62

PL

Chalcedoński symbol wiary zawiera prawdę o Chrystusie jako jednej osobie Syna Bożego w dwóch naturach, boskiej i ludzkiej. Doktryna współorzekania przymiotów musi być istotna dla życia i praktyki Kościoła, skoro stwierdzamy, że cechy boskie i ludzkie należą do jednego podmiotu Słowa, które stało się ciałem. Takie orzekanie nie może prowadzić do zmieszania dwóch natur lub ich odrębnych właściwości. Twierdzenie, że w Chrystusie jest boska i ludzka natura, jest jednak możliwe tylko wówczas, gdy człowiek może analogicznie myśleć o tym, czym jest boska natura, a także jednoznacznie ujmować to, czym jest natura ludzka. W przeciwnym razie nie byłoby możliwe zrozumienie boskiej natury Chrystusa i objawienie pozostawałoby zupełnie obce wobec ludzkiej myśli, nawet przy założeniu, że takie zrozumienie ma swój początek w łasce. Podobnie nie możemy myśleć o solidarności Syna z nami w ludzkiej naturze, jeśli nie przyjmujemy wspólnej nam wszystkim natury ludzkiej. Można więc stwierdzić, że Kościół może wyznawać prawdę Chalcedonu tylko wówczas, gdy istnieje wiekuista metafizyka, wewnątrz której można koherentnie myśleć o boskiej i ludzkiej naturze w ramach przyrodzonych możliwości ludzkiego rozumu. Oznacza to, że Kościół pełni funkcję „metafizycznego apostolatu” w swoim nauczaniu, w swoich tradycjach filozoficznych, jak również w swoich twierdzeniach biblijnych i doktrynalnych.twierdzeniach biblijnych i doktrynalnych.

EN

The Chalcedonian confession of faith asserts that Christ is one person, the Son of God, subsisting in two natures, divine and human. The doctrine of the communication of idioms is essential to the life and practices of the Church insofar as we affirm there to be properties of deity and humanity present in the one subject, the Word made flesh. Such affirmations are made without a confusion of the two natures or their mutually distinct attributes. The affirmation that there is a divine and human nature in Christ is possible, however, only if it is also possible for human beings to think coherently about the divine nature, analogically, and human nature, univocally. Otherwise it is not feasible to receive understanding of the divine nature of Christ into the human intellect intrinsically and the revelation must remain wholly alien to natural human thought, even under the presumption that such understanding originates in grace. Likewise we can only think coherently of the eternal Son’s solidarity with us in human nature if we can conceive of a common human nature present in all human individuals. Consequently, it is only possible for the Church to confess some form of Chalcedonian doctrine if there is also a perennial metaphysical philosophy capable of thinking coherently about the divine and human natures from within the ambit of natural human reason. This also implies that the Church maintains a “metaphysical apostolate” in her public teaching, in her philosophical traditions, as well as in her scriptural and doctrinal enunciations.

10

Psucie wiedzy. Rec.: Anna Maria Skibska, Mistyczne zaułki dyskursów. Rzecz o słownikach niemożliwych. Poznań 2019. „Filologia Polska”. Nr 210

84%

Ulicka D.

Pamiętnik Literacki

|

2021

|

vol. 112

|

issue 1

234-245

PL

Recenzja omawia książkę Anny Marii Skibskiej „Mistyczne zaułki dyskursów. Rzecz o słownikach niemożliwych” opublikowaną w 2019 roku. Przychylnie traktuje zamysł autorki i jej ambicje ogarnięcia zróżnicowanego historycznie, językowo, kulturowo i dziedzinowo materiału. Natomiast krytycznie ustosunkowuje się do stylu myślowego i pisarskiego autorki, zwłaszcza do obranej przez nią strategii argumentacyjnej, polegającej na powielaniu cudzych ustaleń, dowolnych analogiach i arbitralnych asocjacjach oraz do braku troski o czytelność własnego wywodu.

EN

The review discusses Anna Maria Skibska’s book “Mistyczne zaułki dyskursów. Rzecz o słownikach niemożliwych” (“Mystical Recesses of Discourses. On the Impossible Glossaries”) published in 2019. The reviewer is favourable in analysing Skibska’s idea and her ambition to comprehend the historically, linguistically, and culturally differentiated field area material. By contrast, she is critical about Skibska’s thinking and writing style, and in particular about the argumentative strategy employed by her, namely repeating someone else’s establishments, random analogies, and arbitrary associations, as well as unconcern about the clarity of her own argument

11

Model precedensu z analogii

84%

Koszowski M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2014

|

vol. 2(9)

43-65

PL

Apart from the concise presentation of the rule-based model of binding judicial precedent, this article describes two basic accounts of analogical reasoning in precedential law. The first account has been named: the factual model and the second: the rational model. This terminology was adopted due to the fact that the judgment of similarity within the factual model is deemed to be a direct result of the very facts of the cases being compared, or of the unfathomed mystical workings of human intuition (emotions), or the outcome desired for the case at hand. The rational model, in turn, is based upon the notion of precedential reasons and casual facts, i.e. the facts that are relevant in the light of such reasons. Dependence upon these two notions makes the rational model more predictable and explicable. In certain circumstances, however, analogy to proceeds needs therein some additional factors which do not stem from the gist of that model. The factual model, unpredictable though it may seem to be, is faster and apt to generate just, or socially desirable, conclusions, especially when utilized by a person of a great legal knowledge and experience.

12

Zwrot nakładów z majątku wspólnego małżonków na nieruchomość stanowiącą majątek osobisty drugiego małżonka a ius retentionis – pytanie o celowość poszerzania katalogu wyjątków wymienionych w art. 461 § 2 k.c.

84%

Mróz-Krysta D.

Acta Iuris Stetinensis

|

2019

|

issue 27

137-153

PL

Zgodnie z art. 461 § 1 k.c. w zw. z art. 461 § 2 k.c. zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń o zwrot nakładów na rzecz oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej (prawo zatrzymania). Przepisu powyższego nie stosuje się, gdy obowiązek wydania rzeczy wynika z czynu niedozwolonego albo gdy chodzi o zwrot rzeczy wynajętych, wydzierżawionych lub użyczonych. Nasuwa się pytanie o możliwość stosowania analogii do wyjątków od prawa zatrzymania wymienionych w art. 461 § 2 k.c. w sytuacji, w której po ustaniu małżeństwa (przykładowo: po rozwodzie) były małżonek zamieszkuje nieruchomość stanowiącą majątek osobisty drugiego małżonka, wbrew jego woli, powołując się na obowiązek rozliczenia nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty byłego małżonka. Do opracowania przedstawionego wyżej zagadnienia zastosowałam metodę dogmatyczną, analizując aktualnie obowiązujący stan prawny, wyprowadzając wniosek o dopuszczalności poszerzenia wyjątków od prawa zatrzymania. Przesłankami do zastosowania analogii w prawie cywilnym są podobieństwo ze względu na istotne cechy oraz luka w prawie. W wypadku zamieszkiwania z rozwiedzionym małżonkiem jego nieruchomości wbrew jego woli spełnione zostały one wszystkie. Zamieszkiwanie byłego małżonka nieruchomości drugiego wbrew jego woli jest na tyle naganne, że wykazuje podobieństwo z czynem niedozwolonym, a ustanie prawnorodzinnego tytułu do mieszkania, o którym mowa w art. 281 k.r.o. – podobieństwo do ustania stosunków prawnych o charakterze ciągłym, takich jak użyczenie. Jak wykazano, de lege lata dopuszczalne jest stosowanie analogii z art. 461 § 2 k.c. tak, by były małżonek zamieszkujący nieruchomość drugiego małżonka po ustaniu małżeństwa nie mógł powołać się na prawo zatrzymania. De lege ferenda należałoby postulować ustawowe poszerzenie katalogu wyjątków od prawa zatrzymania.

EN

Pursuant to the article 461 § 1 of Polish Civil Code (hereinafter referred to as: “CC”) related to the art. 461 § 2 CC, a person obliged to release somebody else’s thing may retain it until his claims for the reimbursement of expenditures on the thing of claims for the redress of the damage inflicted by the thing are satisfied or secured (right of retention). The aforementioned provision shall not apply when the duty to release the thing results from a tort or where it concerns the return of things which have been leased, rented or loaned for use. There was a question to put, whether it is admissible to extend the scope of the exceptions to the right of retention, regulated in the art. 461 § 2 CC, by the situation of ex-spouse who uses the real estate of another after the termination of marriage and contrary to his will. To elaborate this question, the dogmatic method of analysis has been used which is focused on the applicable law and has led to the conclusion that the extension of the exceptions to the right of retention is possible by the way of analogy. The reason by analogy in civil law needs the similarities and the loophole in law. In the case of use the real estate of the ex-spouse after the divorce fulfills all the aforementioned premises. The use of the real estate property of the ex-spouse, contrary to the will of the first of them, is so reprehensible that is similar to the tort. Moreover, the termination of the family legal tittle to real estate property of another spouse (which terminates simultaneously with the divorce and is regulated id the art. 281 of Polish Family and Guardianship Code) is similar to the termination of the continuous obligations, as for example the loan for use. As proved, it is admissible to create the analogy to the article 461 § 2 CC as the ex-spouse using the real property of another one, could not profit the right of retention.

13

Tajemnica i analogia we współczesnym mówieniu o Bogu

84%

Świeżyński A.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2014

|

vol. 35

|

issue 1

59-69

EN

The language of theology has always been liable to get to one of two extremes. The first one consists in an assumption that we cannot say anything about God as the Divine Being cannot be expressed in human language. The other extreme assumption is that theological terms can be used unequivocally both in the discourse on God and on man. One way to avoid those two traps is to adopt the method of analogy. A discrepancy between the „theory” regarding God and the experience” of His actions (or lack of action) in one’s life, poses a challenge for modern theology. The use of analogy in statements about God does not in itself prevent the conflict between commonly accepted statements about God and His experience in everyday life. However, metaphorical analogy provides a defined mediation, which may be qualified as an indirect recognition of some states of things by human mind. How does it influence the question of recognition and acknowledgment of God’s existence? Perhaps, we are doomed to everlasting shifts from one analogy to another in order to grasp the fact of His presence and activity.

14

Jedna czy wiele metod porównawczych? Komparatystyka w polskich badaniach mediewistycznych

84%

Rutkowski R.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2022

|

vol. 52

507-529

EN

The article is an attempt to look at the mediaevalist work of Jacek Banaszkiewicz through the prism of statements of other scholars using the comparative method (including M. Handelsman, M. Małowist, M. Tymowski, K. Modzelewski). The aim is to answer the question of whether there is a set of guidelines that every comparatist should follow. The specific issues discussed here include the role of difference and similarity in comparison, the notions of function, analogy and homology, geographical and chronological limitations of comparative studies, and the role of influence and reception.

15

Beauty as a Criterion of Spiritual Discernment: an Outline of a Theory and Practice

84%

Sawicki B. Ł.

Polonia Sacra

|

2020

|

vol. 24

|

issue 3

EN

The goal of this paper is to indicate some possible ways of enriching the traditional approach to discernment by some new forms taken from fine arts. To achieve it, firstly different definitions of discernment are presented. Then, follows the presentation of some theological reasons for analogy between discernment and art. The next section develops the hypothesis resulting from the above analogy, in reference to some texts approaching discernment from the perspective of arts. The conclusion brings some practical indications.

PL

Celem niniejszego artykułu jest wskazanie pewnych możliwych dróg wzbogacenia tradycyjnego podejścia do rozeznania, przez niektóre nowe formy zaczerpnięte ze sztuki. Aby to osiągnąć, najpierw zostają podane rozmaite definicje rozeznania, po czym zostaje przedstawione teologiczne uzasadnienie analogii między rozeznaniem i sztuką. Następna sekcja rozwija hipotezę wynikającą z powyższej analogii, w odniesieniu do pewnych tekstów opisujących rozeznanie z perspektywy sztuki. Zakończenie oferuje kilka praktycznych wskazań.

16

Analogia i metafora a istota związków ludzkich (osób zbiorowych)

84%

Szubert R.

Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik

|

2015

|

issue 15

93-102

EN

In my article I present Otto Gierke’s attempt to construct the phenomenon of legal entities using the means of analogy. The point of departure for my deliberations, in which I try to demonstrate the nature of metaphorical expressions used in building legal theories, is the speech given by Otto Gierke at the inauguration of his holding the post of university rector on 15 October 1902. The position of Gierke is criticized by Eduard Hölder. Hölder does not see the analogy as a suitable mean for the construction of a legal theory.

17

Dwa typy modeli w nauce a problem odkrycia i zagadnienie reprezentacji

84%

Mazurek M.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2017

|

vol. 5

271-288

PL

Przedmiotem artykułu są pojęcia modeli w wybranych filozoficznych koncepcjach nauki. W problematyce dotyczącej modeli wyróżniam dwa główne obszary tematyczne: 1) problematykę tworzenia nowej wiedzy przy użyciu modeli analogowych oraz opartych na metaforach; 2) problem reprezentacji rzeczywistości w wiedzy za pomocą modeli reprezentacjonistycznych. Stawiam tezę, że obecnie oba obszary tematyczne powinny być ze sobą połączone, aby koncepcje w nich formowane dały pełniejszy obraz nauki – zarówno w jej aspekcie synchronicznym jak i diachronicznym, oraz prezentowały pełniej istotę aktywności naukowej.

EN

In the article the models which are reconstructed in the philosophy of science from the praxis of science are divided into two main types: 1) analogue- and metaphor- based models and 2) representational models. I examine functions of the models of both the types, and demonstrate that the models of type 1) are used in science as instruments of acquiring new knowledge on the basis of a knowledge accepted earlier; and models of type 2) are used to create cognitive “images” of reality. I demonstrate that in the philosophy of science the problem areas generated by two functions of models are entirely isolated one from another. Whereas they are nonseparably linked one to another. I postulate the necessity of linking them in one unified conception of models, and then in one conception of science. Therefore such a conception of models is needed which will explain how models play two functions simultaneously, i.e. how they function in the context of discovery and how they represent reality.

18

The Heuristic Aspects of Reasoning by Analogy

84%

Sołtys A.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2016

|

vol. 23

231-239

EN

Analogy as a structure of thinking and analogy as a type of reasoning are differentiated in science. In practice, however, reasoning by analogy depends on analogical thinking. Analogical thinking is a heuristic aspect of reasoning by analogy. Analogous thinking gives reasoning a creative character. This study shows the genetic relationship between reasoning by analogy and heuristic thinking. We reconstructed basic the heuristic structure, which is the foundation of reasoning by analogy. The semantic character of this structure allows us, by reasoning by analogy, to gradually move from ambiguity to an increasing determination of the system based on the target – the goal, based on his partial resemblance to the arrangement – the source. The author of this work analyzes the classic model of heuristic thinking used in reasoning by analogy.

PL

W nauce odróżnia się analogię jako strukturę myślenia i analogię jako pewien typ ro-zumowania. W praktyce jednak analogiczne myślenie i rozumowanie wzajemnie współza-leżą od siebie. Analogiczne myślenie jest heurystycznym aspektem rozumowania przez analogię. Analogiczne myślenie przydaje temu rozumowaniu twórczego charakteru. W pracy pokazano genetyczną zależność rozumowania przez analogię od heurystycznego myślenia. Zrekonstruowano podstawową heurystyczną strukturę, na której nabudowuje się rozumowanie przez analogię. Semantyczny charakter tej struktury umożliwia, w rozumowaniu przez analogię, stopniowe przechodzenie od nieokreśloności, do coraz pełniejszej determinacji treściowej układu – celu, na podstawie jego częściowego podobieństwa do układu – źródła. Autor niniejszej pracy poddaje analizie klasyczny model heurystycznego myślenia, stosowany w rozumowaniu przez analogię.

19

Poetka w świetle językoznawstwa

84%

Skibski K.

Forum Poetyki

|

2021

|

issue 26

124-133

EN

The article is a review of sorts; it reflects on a poetry-based consideration of modern linguistics. The renowned linguist Elżbieta Tabakowska focuses in her book on some of the key problems of the grammar of poetry. Her poems become the basis for analyses, which allows one to consider here the difference between a poetic book equipped with linguistic commentary and a (popular) linguistic monograph, interspersed with perfectly harmonious poems. This differentiation proves to be too simple, however, which demonstrates the exceptionality of the book under review.

PL

Artykuł jest swoistą recenzją, w której rozpatruje się specyfikę spojrzenia na językoznawstwo współczesne w odniesieniu do poezji. Elżbieta Tabakowska – wybitna lingwistka – rozważa w książce kilka ważnych problemów związanych z gramatyką poetycką. Przykładami analizowanymi (i dołączanymi do samodzielnych analiz) są wiersze autorki, co pozwala na rozważanie w niniejszym szkicu różnicy między książką poetycką opatrzoną komentarzem językoznawczym, a monografią językoznawczą (o walorach popularyzatorskich) inkrustowaną doskonale zharmonizowanymi wierszami. Okazuje się jednak, że to rozróżnienie jest zbyt proste, co dowodzi wyjątkowości omawianej książki.

20

O stosowaniu logiki przez o. Józefa Marię Bocheńskiego w wybranych pracach

67%

Nowak M.

Rocznik Tomistyczny

|

2020

|

vol. 1

|

issue 9

317-333

EN

J.M. Bocheński is considered to be one of the most important polish logicians. His work in this field of research consists in applying logics, semiotics and methodology in non-logical field. In Qu’est-ce que l’authorité? Introduction a` la logique de l’autorite, The Logic of religion, On Analogy Bocheński uses, among other things, theory of relations (he lists the properties of binary relations between two elements of the relation of authority; they are: non-reflexive, asymmetric for the same domain and transitive for the same domain), set theory, various typologies (typology of justifications, typology of possibilities of verification, typology of verifier type, typology of expressions), descriptions of semiotic situations, language and metalanguage distinction. Examples of the results of this work are: the definition of authority, its distinction between it’s different types, the outline of the fundamental problems associated with religious discourse, the definition of ambiguity, unequivocalness and three types of analogy. These, as well as other results of his research provide a solid foundation for further, technically more advanced studies.

Refine search results

Informacyjny most między biologią a socjologią

O argumentowaniu z analogii w dyskursie prawniczym. Uwagi na tle sporu o stosowanie art. 745 Kodeksu postępowania cywilnego

Jakim rodzajem wnioskowania jest według Arystotelesa argumentacja przez przykład (paradeigma)?

Kilka uwag o przydatności narzędzi lingwistyki kognitywnej do rozróżnienia wykładni rozszerzającej i wnioskowania przez analogię

POWINOWACTWO GWIAZD I KWIATÓW W LIRYCZNEJ TWÓRCZOŚCI BRONISŁAWY OSTROWSKIEJ

Przekład wewnątrzjęzykowy miarą dojrzałości językowej dziecka/ucznia

Jak wypowiedzieć Niewypowiedzianego? W poszukiwaniu adekwatnego języka w teologii

Biologiczno-informatyczna analogia w wyjaśnianiu rozwoju nauki i kultury

Why Catholic Theology Needs Metapshysics: A Christological Perspective

Psucie wiedzy. Rec.: Anna Maria Skibska, Mistyczne zaułki dyskursów. Rzecz o słownikach niemożliwych. Poznań 2019. „Filologia Polska”. Nr 210

Model precedensu z analogii

Zwrot nakładów z majątku wspólnego małżonków na nieruchomość stanowiącą majątek osobisty drugiego małżonka a ius retentionis – pytanie o celowość poszerzania katalogu wyjątków wymienionych w art. 461 § 2 k.c.

Tajemnica i analogia we współczesnym mówieniu o Bogu

Jedna czy wiele metod porównawczych? Komparatystyka w polskich badaniach mediewistycznych

Beauty as a Criterion of Spiritual Discernment: an Outline of a Theory and Practice

Analogia i metafora a istota związków ludzkich (osób zbiorowych)

Dwa typy modeli w nauce a problem odkrycia i zagadnienie reprezentacji

The Heuristic Aspects of Reasoning by Analogy

Poetka w świetle językoznawstwa

O stosowaniu logiki przez o. Józefa Marię Bocheńskiego w wybranych pracach