Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  ancient tradition
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Antyk w prozie J. R. R. Tolkiena

100%
Piętka R.
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
|
2011
|
vol. 21
|
issue 1
95-117
EN
The article tends to analyse the problems concerning the reception of classical texts and ideas in twentieth century, using as an example the prose works of J. R. R. Tolkien. Tolkiens’s oeuvre and its problematic relationships with classical tradition serve in this paper as an illustration of the diverse approaches, methods, and styles of lecture concerning the nature of literary allusivity. As a point of departure in the paper has been taken the reflection on the common phrase about “antiquity in something” deployed broadly in the reception studies. The questions raised here are as follows: what does precisely “in” mean in that metaphor? Or, to put in more general terms, when an allusion to another text can be treated as an inherent part of interpretation? Answer to these questions was possible due to Umberto Eco’s statements in the well-known dispute relating to the interpretation and overinterpretation; in conclusion the author was trying to show that Eco’s criterion of textual economy in interpretation justifies somehow (in author’s opinion) the new look on the essential Tolkien’s symbol, i.e. the ring of power, as a symbol of the Roman imperial rule. This means (in the context of the translatio imperii and cultural change from pagan to Christian empire) that ‘The Lord of the Rings’ can be seen in a way as a novelistic version of Augustine’s ‘The City of God’
2

Śródziemnomorskie kody polskości w twórczości Jana Parandowskiego

88%
Mazur A.
Prace Literackie
|
2018
|
vol. 58
129-141
EN
One is used to regarding Jan Parandowski (1895–1978) as a great connoisseur of the ancient world and a kind of “Olympic” writer with a distance to his own time and space. A thorough examination of his literary essays, short stories and novels hardly proves this opinion. Treating Polish history and culture, especially of the Renaissance epoch, as originating from and inspired by the ancient Roman/Greek tradition (“Poland is situated in the Mediterranean”), he conceals at the same time an evidently emotional approach to national legacy. There are several modes in which he evokes unique Polish history in the 19th century, with the great but problematic heritage of Romanticism as well as the controversial destiny of modern Polish artists obliged to fulfil national duties; he describes in classically discreet style Polish war experiences; he creates in different ways a sentimental image of his lost home country in Lwów. One of the clearest manifestos of the writer’s involvement in Polish identity can be also found in his defence of national sentiments and their qualities against the attitude presented in the famous work La Trahison des clercs (The treason of the intellectuals) by Julien Benda. According to Parandowski’s own declaration, his patriotism was responsive to aesthetical and sensory epiphany (geographical, landscape, etc. impressions) rather than to some abstract national symbols and declarations. There is also a close, mutual correspondence between ancient impulses in his work and his biography (Polish history); the writer has been frequently seeking for any consolation in Mediterranean utopian dimensions. Last but not least, the “postmortal” testimony of Polish identity in Parandowski’s biography and work seems to be related to the experience — for a long time unknown and only recently revealed — during his exile in revolutionary Soviet Russia; his pioneering study about “Bolshevism” documents the history of 20th-century totalitarianism and definitely denies the allegedly apolitical mind-set of the “Olympian.”
3
Publication available in full text mode
Content available

Plethon wobec tradycji teologicznej Greków

88%
Kujawa A.
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
|
2021
|
vol. 31
|
issue 1
107-127
EN
Byzantine philosopher Georgios Gemistos Pletho (1355–1452) is regarded as the first Philhellene who rejected Christianity and attempted to restore the pogan religion of Hellenic gods. In his last work Books of Laws (Νόμων συγγραφή) he presents his own system of theology based on ancient philosophy and Greek mythology. The aim of the paper is to outline some main features of Plethon’s theology and to show the influence of Greek tradition on it.
4
Publication available in full text mode
Content available

Szkic o kobiecości w trylogii antycznej Jacka Bocheńskiego

75%
Dąbrowska J. E.
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
|
2015
|
vol. 33
|
issue 1
EN
Jacek Bocheński’s ancient trilogy includes three novels – Boski Juliusz (1961), Nazo Poeta (1969) and Tyberiusz Cezar (2009). The study is an attempt to analyze the image of two women, supporting characters – Corinna and Julia the Elder. Bocheński described them as persons who are the cause of suffering and great pain for men related to them. At the same time, they are completely subordinated to the patriarchal system.
PL
Na trylogię antyczną Jacka Bocheńskiego składają się trzy powieści – Boski Juliusz (1961), Nazo Poeta (1969) oraz Tyberiusz Cezar (2009). Szkic jest próbą analizy wizerunków dwóch kobiet, drugoplanowych bohaterek – Korynny i Julii Starszej. Bocheński opisuje je jako osoby będące przyczyną bólu i cierpienia mężczyzn. Jednocześnie są całkowicie poddane systemowi patriarchalnemu.
5
Publication available in full text mode
Content available

Категория телесности в лирике Веры Павловой: к вопросу о ее источниках

75%
Sadzińska E.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica
|
2012
|
issue 5
149-155
EN
The purpose of this article is an attempt to characterize the category of corporeality in the poetry by Vera Pavlova and to identify its sources. The analysis shows that this category is realized in different images and motifs, becoming the dominant poetics. In her works, the carnality is not limited to describing the man but it turns out to be an important, universal code that allows you to see the world in terms of unity and organicity. In this respect, Pavlova’s aesthetic exploration resembles the acmeist and – more distant – an ancient tradition.
6
Publication available in full text mode
Content available

Refleksje o przemijaniu i o pamięci przeszłości. Staropolski dialog z tradycją antyczną (na podstawie „Nowych Aten” ks. Benedykta Chmielowskiego)

75%
Wichowa M., Uniwersytet Łódzki W. F.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica
|
2015
|
vol. Zeszyt specjalny 2015
PL
Przedmiotem badań jest refleksja o przemijaniu, naturze czasu i o pamięci przeszłości starożytnej w „Nowych Atenach” B. Chmielowskiego jako element tradycji antycznej kultywowany w pierwszej polskiej encyklopedii. Autor dzieła podkreślał ciągłość i wysoką rangę tradycji, obserwował proces twórczego rozwoju tych wartości, które nam przekazała przeszłość. Uważał, że jesteśmy naśladowcami i inwentorami, doskonalącymi dobra kultury wytworzone przez antyk. Chmielowski zamieścił w tomie III swego dzieła dyskurs na temat: „Który wiek, stary czy nowy polerowniejszy?” i wykazał wyższość starożytności. Uważał, że czerpiemy pełnymi garściami z tradycji antycznej, doceniamy wielkość dokonań starożytnych intelektualistów i twórców, nie przerośliśmy ich pod żadnym względem, przetwarzamy tylko to, co oni nam przekazali jako dziedzictwo. Encyklopedysta był przekonany, że współczesna mu kultura całkowicie oparła się na tradycji antycznej.
EN
The paper investigates the reflection on the passing of time, time’s nature and on the memory of the Antiquity presented in “New Athens” by Rev. Benedykt Chmielowski, as part of an ancient tradition cultivated in this first Polish encyclopaedia. The writer emphasized continuity and high importance of tradition and observed the process of creative development of the values bequeathed by the past. He believed modern people to be followers and inventors, perfecting the cultural goods produced by the antiquity. In Volume III of his work Chmielowski published a discourse on the following topic: ‘Which age, the old or the new one, is more polished?’ and demonstrated the superiority of the antiquity. He believed that his contemporaries drew abundantly on the ancient tradition and appreciated the greatness of the achievements of ancient intellectuals and artists, but did not surpass them in any way, simply processing what they received as inheritance. The encyclopaedist was convinced that the culture of his epoch relied completely on the ancient tradition.
7
Publication available in full text mode
Content available

"Dworzanin polski" Łukasza Górnickiego wobec sympozjonu literackiego. Chatakterystyka gatunkowa

63%
Bedyniak J.
Zagadnienia Rodzajów Literackich
|
2014
|
vol. 57/113 z. 1
213-233
PL
"Dworzanin polski" Łukasza Górnickiego realizuje poetykę sympozjonu literackiego (łac. convivium). W niniejszej pracy wskazano na obecność charakterystycznych elementów antycznego gatunku w strukturze polskiego przekładu Il Cortegiano Baltazara Castiglionego. Wśród wyznaczników gatunkowych występujących w przekładzie Górnickiego wymieniono: narrację zewnętrzną i wewnętrzną, porządek rozmów, podyktowany rytmem spożywanych posiłków, brak udziału kobiet w rozmowach, dużą liczbę interlokutorów (9), prowadzenie dysput pod kierunkiem wybranego w tym celu najstarszego spośród biesiadników, eksponowanie idei równości towarzyskiej oraz nawiązania w strukturze dzieła do starożytnych i renesansowych dialogów biesiadnych. Górnicki, nadając Dworzaninowi polskiemu wytworną formę sympozjonu, zdystansował się od wzorca oryginalnego. To wyznaczniki sympotycznego gatunku najmocniej zaważyły na zmianach, jakich dokonał starosta tykociński wobec ramy narracyjnej włoskiego pierwowzoru.
EN
A Polish Courtier (Dworzanin polski) by Łukasz Górnicki reflects the poetics of a literary symposium (Lat. convivium). In this thesis I indicate the presence of characteristic features of the ancient genre in the structure of the Polish translation of Cortegiano II Baldassare Castiglione. Genre determinants, which appear in the Górnicki’s translation include the following: external and internal narration, the order of the talks dictated by the rhythm of food consumption, the absence of women in the talks, significant number of interlocutors (9), carrying out disputes under the direction of the oldest feaster especially elected for this purpose, exposing the idea of social equality and references to the ancient and renaissance regale dialogues in the structure of the work. Górnicki created Dworzanin polski with the use of a refined form of symposium. He went away from the original pattern. The determinants of the genre of a symposium are the factors, which mostly influenced the changes introduced by the governor of Tykocin in the narrative frame of the Italian original.
8
Publication available in full text mode
Content available

Pierre Dalicourt i Sekret opóźniania starości (1668). Zarys lektury w kontekście translatio studii [Pierre Dalicourt and Le secret de retarder la vieillesse (1668). Prolegomena to the lecture in the context of translatio studii]

63%
Bajer M.
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
|
2014
|
vol. 24
|
issue 1
147-161
PL
In this article, an attempt is made to describe the way of ancient text elements in Frenchlanguage medical writing, prior to the publication of Dalicourt’s work. It enables to reconstruct three channels of antique medical knowledge transfer: physiological thought reflection (whose important documents in France are: the treatise On old age by Pierre du Lauriers and the textbook of surgery by Ambroise Paré), philosophical thought (Christian Neostoicism inspired by works of Seneca, Erasmus and Lipsius) and theology (which combines Judeo-Christian motifs with Greek-Roman ones through the Bible exegesis). Further, at the end of the work, a political dimension of Dalicourt’s discussion is signalled. The author, who dedicates his text to the chancellor Pierre Séguier, makes in a way reference to the antique discussions on gerontocracy.
9
Publication available in full text mode
Content available

Wyobraźnia eschatologiczna. Dialog z antyczną tradycją w I księdze poematu "Crisias" Hilariona z Werony

63%
Janus K. J.
Verbum Vitae
|
2021
|
vol. 39
|
issue 3
1075-1092
EN
In this article an attempt is made to analyze and interpret the first book of the epos Crisias, by Hilarion of Verona. The purpose of the article is to identify and illuminate the ancient literary, historical and mythological sources used by that author to fashion an eschatological imagination. According to the thesis presented in this article, contextual references in Crisias constituted a path of communication between the writer, Hilarion of Verona, and the reader, Bessarion. Hilarion of Verona is an otherwise unknown writer of the Italian quattrocento, therefore a presentation of the intellectual environment within which that author operated is a necessary part of our analysis. The reflection offered in this paper can be treated as a prolegomena to further research, since the epos Crisias has never before been the focus of research within Polish scholarship.  
PL
W artykule podjęto próbę filologicznej analizy i interpretacji I księgi eposu Crisias Hilariona z Werony. Wskazano liczne antyczne źródła zarówno z mitologii, jak i historii, które zostały wykorzystane przez pisarza w tworzeniu eschatologicznego imaginarium. Postawiono tezę o zamierzonym przez Hilariona z Werony intertekstualnym charakterze eposu jako swojego rodzaju wyzwaniu dla odbiorcy – kardynała Bessariona. Hilarion z Werony jest mało znanym pisarzem włoskiego quattrocenta, dlatego też w artykule przybliżono środowisko intelektualne, w którym tworzył autor Krysiady. Epos jest zupełnie nieznany w Polsce, prezentowany artykuł może stanowić prolegomena do jego lektury.
10

W oczach „późnej potomności”. Wiersze Franciszka Dionizego Kniaźnina. Rec.: Rolf Fieguth, „Sobie wielki”. O pięciu zbiorach lirycznych Franciszka Dionizego Kniaźnina. Warszawa 2018

51%
Chachulski T.
Pamiętnik Literacki
|
2020
|
vol. 111
|
issue 1
229-240
PL
Książka Rolfa Fiegutha jest pierwszą tak obszerną monografią poezji Franciszka Dionizego Kniaźnina od czasu studium Teresy Kostkiewiczowej „Kniaźnin jako poeta liryczny” (1971), stanowi propozycję całościowego odczytania jego poezji. Autor monografii omawia kolejne zbiory poezji Kniaźnina w porządku chronologicznym: „Erotyki” (1779), „Carmina” (1781), „Wiersze” (1783), „Poezyje” (1787) i utwory z Rękopisu Puławskiego (1794–1796). Fieguth wskazuje liczne powiązania między poszczególnymi utworami, analizuje sposoby łączenia ich w cykle liryczne, omawia funkcje podmiotu, odniesień intertekstualnych, przywołań literatury antycznej, ale przede wszystkim – twórczości Jana Kochanowskiego (szczególnie „Trenów” i „Muzy”, które Kniaźnin przełożył na język łaciński). Do najważniejszych osiągnięć Fiegutha należy spojrzenie na polską i łacińską twórczość Kniaźnina jako na całość, niezależnie od języka (polski czy łacina) wykazującą podobne cechy, ale też powiązaną ze sobą na różne sposoby. Fieguth dowartościował zarówno łaciński tom Kniaźnina, jak i „Wiersze” z 1783 roku, zawierające m.in. pierwszą redakcję „Żalów Orfeusza nad Eurydyką” – cyklu, który stanie się odtąd jednym z najistotniejszych fragmentów kompozycyjnych wszystkich kolejnych zbiorów aż po ostatni, spisywany u schyłku świadomego życia poety. Ważne obserwacje pojawiają się także w odniesieniu do dwóch ostatnich zbiorów: „Poezyj” i wierszy z Rękopisu Puławskiego.
EN
Rolf Fieguth’s book about Franciszek Dionizy Kniaźnin’s poetry is the first so extensive monograph from the time of Teresa Kostnkiewiczowa’s study publication “Kniaźnin jako poeta liryczny” (“Kniaźnin as a Lyric Poet,” 1971), and it is viewed as an attempt at a comprehensive reading of his poetry. Fieguth analyses the collections of Kniaźnin’s poems in a chronological order: “Erotyki” (“Erotic Poems,” 1779), “Carmina” (1781), “Wiersze” (“Poems,” 1783), “Poezyje” (“Poetry,” 1787) and pieces from Rękopis Puławski (Manuscript of Puławy, 1794–1796). The researcher points at numerous connections between the individual pieces, examines the modes of grouping them into lyrical cycles, discusses the functions of lyrical subject, intertextual relations, references to ancient literature, and, first and foremost, to Jan Kochanowski (especially his “Treny” <”Laments>” and “Muza” <”The Muse>” both of which Kniaźnin translated into the Latin language). Fieguth’s most crucial achievement is viewing Kniaźnin’s Polish and Latin output as a whole independent of language (Polish and Latin) and having common features, but also intermingling in many ways. Fieguth appreciates both the Latin volume of Kniaźnin as well as “Poem”s from the year 1783 that include the first editing of “Żale Orfeusza nad Eurydyką” (“Laments of Orpheus for Eurydice)”, the cycle that from that moment became most vital part of composing subsequent editions of Kniaźnin’s poetry until the last one written down at the twilight of the poet’s conscious life. Important observations are also included in reference to the two last collections, namely “Poezyje” (“Poetry)” and poems from the Manuscript of Puławy.
11

Melancholia, choroba, szaleństwo – kompleks staropolskiego poety metafizycznego: idee, inspiracje, motywy, postawy (Melancholia, disease, madness – the complex of Old Polish metaphysical poet: ideas, inspirations, motifs, attitudes).

51%
Fischer J.
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
|
2013
|
vol. 23
|
issue 2
171-190
PL
This article tends to analyse the problems concerning the reception of ancient theory of melancholia, especially in renaissance and early Baroque literary studies. The melancholia as disease, habit, fear, cognition, meditation, inspiration and sin, is also very inspiring idea, allowing to understand the essence of Old Polish metaphysical poetry, in particular the complex of metaphysical poet – his behaviour, reasons, inspirations and attitudes.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.