Search results

1

„Bo wajdelotom powiem − że na ciele jesteś kosmaty”. Dekonstrukcja mitów Mickiewiczowskich w [„Wallenrodzie”] Słowackiego

100%

Samsel K.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2020

|

issue 10 (13)

137-150

EN

Author of the article aims to show the sophisticated intertextuality of Juliusz Słowacki’s unfinished drama [“Wallenrod”] [“Wallenrod”]. Firstly, he exposes the anti-Marivauvian line of [“Wallenrod”]’s reading as well as emphasises Słowacki’s game with Boccaccio’s Decameron. Secondly, he changes the supposed date of writing the drama − from 1841 to the later years − because of the genesian symbols present in [“Wallenrod”]. Thirdly, at last, he confronts the previous research locating the text primarily in the context of Słowacki’s juvenile works and Shakespearean intertextuality. Meanwhile − a new type of multi-intertextual rereading of [“Wallenrod”] should illustrate that for Słowacki even the textuality of the drama happened to be an instrument supporting the deconstruction of Mickiewicz’s original.

PL

Autor artykułu stawia sobie za zadanie ukazanie skomplikowanej intertekstualności niedokończonego dramatu [Wallenrod] Juliusza Słowackiego. Po pierwsze, wskazuje na anty-marivaux’owską linię czytania utworu, a także uwypukla grę Słowackiego z Dekameronem Boccaccia. Po drugie, przesuwa datę powstania tekstu z 1841 roku na lata późniejsze − ze względu na obecną w [Wallenrodzie] symbolikę genezyjską. Po trzecie wreszcie, rozlicza się z dotychczasowym stanem badań sytuującym utwór przede wszystkim w świetle młodzieńczej twórczości Słowackiego oraz intertekstualności szekspirowskiej. Nowy typ − multiintertekstualnego – odczytywania [Wallenroda] ma tymczasem unaocznić, że nawet tekstowość utworu jest dla Słowackiego instrumentem wspomagającym dekonstrukcję Mickiewiczowskiego pierwowzoru.

2

Ananas vs jabłko, czyli sława popularna wieszczów

100%

Makowska U.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2020

|

issue 10 (13)

171-189

EN

The article presents various representations of the antagonism between Adam Mickiewicz and Juliusz Słowacki in popular culture. It considers selected examples taken from the nineteenth, twentieth, and twenty-first centuries, including vintage postcards, anniversary memorabilia, contemporary novelty items, product names, as well as internet memes and other types of usergenerated content on social media. Both historical and modern debates concerning the relative status of the two poets are discussed. The notion of the “antagonism between the bards” is shown to be a persistent stereotype that shapes the image of Mickiewicz and Słowacki in popular perception.

PL

Artykuł prezentuje różne przejawy obecności „antagonizmu wieszczów” − Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego − w kulturze popularnej. Uwzględnione zostały wybrane przykłady z XIX, XX i XXI wieku, między innymi dawne pocztówki, pamiątki związane z jubileuszami obu twórców, współczesne gadżety, nazewnictwo produktów przemysłowych, obrazkowe memy internetowe i inne rodzaje twórczości dotyczącej romantycznych poetów pojawiające się w mediach społecznościowych. Autorka odwołuje się do sporów prowadzonych dawniej i obecnie w publikacjach prasowych i w Internecie. Pokazuje w ten sposób trwałość pojęcia „antagonizm wieszczów” jako stereotypu kształtującego wizerunki Mickiewicza i Słowackiego w masowym odbiorze.

3

Agon i arcydzieło. [„Pan Baron”] Adama Mickiewicza wobec „pokusy poetyckiej á la Słowacki”

100%

Szczeglacka-Pawłowska E.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2020

|

issue 10 (13)

107-121

EN

The paper presents the possibilities of interpreting an unfinished poem of Adam Mickiewicz, [“Pan Baron”] [“Mr Baron”], in the light of the main theme of this work, which is the agon as a struggle and contest between artists. An important evidence of this competition is a passage from Mickiewicz’s letter to Józef Bogdan Zaleski testifying to Mickiewicz’s interest in the poetic art of Juliusz Słowacki. Consequently, the study is an attempt to interpret [“Mr Baron”] as a piece based on a sophisticated artistic concept that situates itself close to the category of romantic irony.

PL

W artykule podjęte są kwestie dotyczące możliwych interpretacji niedokończonego poematu Adama Mickiewicza [Pan Baron] w świetle głównego motywu (tematu) tej pracy, tj. agonu jako sytuacji współzawodnictwa artystów. Drugim tropem badawczym są ujawnione w korespondencji Adama Mickiewicza z Józefem Bogdanem Zaleskim słowa, które mogłyby świadczyć o zainteresowaniu autora Dziadów sztuką poetycką Juliusza Słowackiego. Studium jest próbą interpretacji [Pana Barona] jako utworu opartego na wyrafinowanym koncepcie artystycznym, który sytuuje się w pewnej bliskości do kategorii ironii romantycznej.

4

„Życie sieroty” Jana Barszczewskiego – czarny romantyzm spoza modelu „antagonizmu wieszczów”

100%

Ławski J.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2021

|

issue 11 (14)

349-363

EN

The article presents the readers with a long forgotten drama Życie sieroty [The Life of An Orphan] by Jan Barszczewski (1780−1851), an outstanding Polish Romantic literature classic who produced his literary work in Saint Petersburg, Russia, Belarus, the former territory of Poland, and Cudowno, Ukraine. Barszczewski is the one who invented a unique model of referring to both the poetics of Dziady [Forefathers’ Eve] by Adam Mickiewicz and Godzina myśli [Hour of Thought] by Juliusz Słowacki. He consistently manages to refer to both of the great Polish Romantics avoiding any ‘antagonisms’ or juxtapositions of the bards whatsoever. Also, he successfully makes these references become a part of his dark and gloomy vision of the world. This literary phenomenon is at the same time one of the earliest examples of how artfully a poet can resort to inspirations of both authority figures of Polish Romanticism. What makes Barszczewski’s world consistent is his gloom-ridden and obscure vision of the cosmos where the ultimate consolation, in a metaphysical and afterlife sense, is religion − Roman Catholicism in its Easter Rite Catholic form.

PL

Autor artykułu przypomina Życie sieroty (1849), zapomniany dramat Jana Barszczewskiego (ok. 1780−1851), polskiego romantyka działającego w Petersburgu, na białoruskich ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i w Cudnowie na Ukrainie. Barszczewski stworzył oryginalny model nawiązania równocześnie do poetyki Dziadów Adama Mickiewicza i Godziny myśli Juliusza Słowackiego. W mroczną, „czarną” wizję świata wpisał konsekwentnie odwołania do obu poetów romantycznych, unikając jakiegokolwiek antagonizowania, przeciwstawiania jednego wieszcza drugiemu. Jest to zarazem jeden z najwcześniejszych przykładów sięgania w romantyzmie polskim po inspiracje obu autorytetów. Spójność światu przedstawianemu Barszczewskiego zapewnia jego pesymistyczna, mroczna wizja kosmosu, w której jedyną pociechę − ale już w wymiarze pośmiertnym, metafizycznym − niesie religia, rzymski katolicyzm w jego odmianie unickiej.

5

Mickiewicz ukryty za Słowackim? Nota o trój-antagonizmie wieszczów w Psalmie żalu Krasińskiego

80%

Fiećko J.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2020

|

issue 10 (13)

191-211

EN

The author, describing ideological polemics conducted between three most important Polish Romantic poets, modifies the notion of the “antagonism between the bards” (typically reserved for the dispute between Słowacki and Mickiewicz) by proposing the concept of “tri-antagonism”. The matter is explained on the example of an analysis of conceptual senses (political, religious, historiosophical) inscribed in “Psalm żalu” [“Psalm of Sorrow”], a work by Krasiński from the period of the Spring of Nations (1848), which was commonly and rightly interpreted as Krasiński’s (an opponent of revolution) last word in a dispute with Słowacki (who proclaimed the idea of the “Spirit − the Eternal Revolutionary”). The author puts forward a thesis that Mickiewicz − with whom Krasiński led a dramatic dispute in Rome in 1848 over the Spring of Nations and the direction of the actions of the Polish community − is also the hidden negative hero of the work. Krasiński referred to this dispute in detail and in a very subjective way in letters to people close to him (including his lover, Delfina Potocka, and the philosopher August Cieszkowski). The author of this article shows that the arguments used by Krasiński in his polemic have been repeated in the “Psalm of Sorrow” and that in the negative portrait of the revolutionary “we” he included the features and thoughts attributed in those letters to Mickiewicz. Thus, the author argues, the dispute between Mickiewicz and Krasiński in 1848 should be regarded as a key element in the genesis of the analysed work.

PL

Autor, opisując polemiki ideowe prowadzone przez trzech najważniejszych polskich poetów romantycznych, modyfikuje pojęcie „antagonizmu wieszczów” (zarezerwowane zasadniczo dla sporu Słowackiego z Mickiewiczem), proponując koncepcję „trój-antagonizmu”. Rzecz objaśniona jest na przykładzie analizy sensów myślowych (polityczno-religijno-historiozoficznych) wpisanych w Psalm żalu, utwór Krasińskiego z okresu Wiosny Ludów (1848), który powszechnie i słusznie interpretowano jako ostatnie słowo Krasińskiego (przeciwnika rewolucji) w sporze ze Słowackim (głoszącym ideę „Ducha − Wiecznego rewolucjonisty”). Autor stawia tezę, że ukrytym bohaterem negatywnym utworu jest także Mickiewicz, z którym Krasiński wiódł w Rzymie w 1848 roku dramatyczny spór o Wiosnę Ludów i kierunek działania polskiej wspólnoty. Spór ten Krasiński referował szczegółowo i w sposób bardzo subiektywny w listach do bliskich mu osób (m.in. kochanki Delfiny Potockiej i filozofa Augusta Cieszkowskiego). Autor dowodzi, że argumenty użyte przez Krasińskiego w tej polemice powtórzone zostały w Psalmie żalu oraz że w negatywny portret rewolucyjnego „my” włączył cechy i myśli przypisane w tychże listach Mickiewiczowi. Tym samym, dowodzi autor, spór Mickiewicza i Krasińskiego z 1848 roku uznać należy za kluczowy element genezy tego utworu.

6

„Anhelli” Słowackiego − efekt lektury mickiewiczo-logicznej

80%

Kuziak M.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2020

|

issue 10 (13)

51-66

EN

The article is devoted to reading Juliusz Słowacki’s Anhelli [Anhelli] in the perspective of the “antagonism between the bards”. It illustrates the influence of the interpretation of Mickiewicz’s messianic work on the reading of the poem written by the younger poet.

PL

Artykuł jest poświęcony lekturze Anhellego Juliusza Słowackiego w perspektywie „antagonizmu wieszczów”. Ukazany zostaje wpływ interpretacji mesjanistycznego dzieła Mickiewicza na odczytanie poematu młodszego poety.

Refine search results

6 Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

1 2021

5 2020

1 Fiećko J.

1 Kuziak M.

1 Makowska U.

1 Samsel K.

1 Szczeglacka-Pawłowska E.

1 Ławski J.

„Bo wajdelotom powiem − że na ciele jesteś kosmaty”. Dekonstrukcja mitów Mickiewiczowskich w [„Wallenrodzie”] Słowackiego

Ananas vs jabłko, czyli sława popularna wieszczów

Agon i arcydzieło. [„Pan Baron”] Adama Mickiewicza wobec „pokusy poetyckiej á la Słowacki”

„Życie sieroty” Jana Barszczewskiego – czarny romantyzm spoza modelu „antagonizmu wieszczów”

Mickiewicz ukryty za Słowackim? Nota o trój-antagonizmie wieszczów w Psalmie żalu Krasińskiego

„Anhelli” Słowackiego − efekt lektury mickiewiczo-logicznej