Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  antropologia społeczna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

AGRESJA-WOJNA ANTROPOLOGICZNA A NAUKI O KULTURZE – WIELKIE TEMATY KULTUROZNAWSTWA NA MARGINESIE KRYTYCZNEJ ANALIZY DYSKURSU

100%
Boroch R.
Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje
|
2016
|
vol. 22(22)
81-94
PL
W artykule została poruszona problematyka wykorzystania antropologii stosowanej w celach militarnych jako narzędzia służącego do uzyskania przewagi informacyjno-ideologicznej jednej ze stron konfliktu militarnego lub propagandowego. Uzyskanie przewagi na polu informacyjno-ideologicznym umożliwia wpływanie i kontrolowanie nastawienia społecznego względem władzy oraz poddawania jej presji poprzez opinię publiczną, co może wpływać na pogłębianie rozwarstwień w zakresie życia społecznego, co w konsekwencji przekłada się na destabilizację społeczną państwa.
2
Publication available in full text mode
Content available

Polski antropolog opowiadający o portugalskiej antropologii – prolegomena

88%
Kubisztal A., Uniwersytet Łódzki I. E. i. A. K.
Zeszyty Wiejskie
|
2014
|
vol. 19
EN
This work is the prolegomenon to my doctoral dissertation. It is not a part of it, the only contribution presenting strategies, which I used during my work on texts. My future work is about Portuguese anthropology. It is a presentation of discipline development by illustrating selected anthropological books and their detailed interpretation. This article depicts the research techniques and methods which I used to interpret scientific texts and the general outline of the history of anthropology in Portugal. It shows the way in which the young anthropologist, from a country differing culturally and historically, will analyze the work of Portuguese intellectuals. It presents the way how Polish anthropologist was writing about the anthropology in Portugal and it shows a comprehensive set of methods that I used as the schemes to interpret the selected texts.
PL
Prezentowana praca ma charakter prolegomeny do rozprawy doktorskiej. Nie stanowi jej części, jest jedynie przyczynkiem ukazującym strategie przeprowadzonej pracy badawczej nad tekstami. Pisana przeze mnie dysertacja naukowa dotyczy antropologii portugalskiej. Stanowi prezentację dróg rozwoju dyscypliny, poprzez zobrazowanie wybranych przeze mnie okresów historycznych, prac antropologicznych oraz ich szczegółową interpretację. Poniższa praca zawiera metody i techniki badań wykorzystywane do interpretowania tekstów naukowych. Ukazuje ona sposób, w jaki młody antropolog z odmiennego kulturowo i historycznie kraju, będzie analizował dzieła portugalskich intelektualistów. Prezentuje zestaw metod, które wykorzystywałam jako schematy interpretacji wyselekcjonowanych dzieł.
3
Publication available in full text mode
Content available

PŁEĆ KULTUROWA A PŁEĆ SZAMANA. PRZYPADEK KULTURY BURIACKIEJ

63%
Połeć W.
Rocznik Lubuski
|
2016
|
vol. 42
|
issue 1
145-159
EN
The subject of this article is a reflection on the bonds between the sex of a shaman and the concepts of gender prevailing in the culture in which we meet male and female shamans. Based on notions of differentiation of sexes among shamans, widespread in scientific and popular science literature, the author’s intention is to show intercultural conditionality of the position of female and male shamans. The presented analysis concentrates not so much on the discursive attitude towards the discussed topic as on the examination of social practices presenting functioning of gender in the studied culture. The article is based on the field study of the author and the group of researchers, consisting of both women and men, the latter which is an important context for the executed analysis. These considerations contribute to methodological thought within social anthropology. They may also be of use to anyone interested in intercultural comparisons within sociology and related areas of social studies.
PL
Przedmiotem artykułu jest refleksja nad powiązaniem między płcią szamana czy też szamanki a koncepcjami płci kulturowej, które obowiązują w kulturze, w której spotykamy się z szamankami i szamanami. Wychodząc od rozpowszechnionych w literaturze naukowej oraz popularnonaukowej przekonań na temat zróżnicowania płci wśród szamanów autor stara się pokazać wewnątrzkulturowe uwarunkowania pozycji szamanek i szamanów. Prezentowana analiza skupia się nie tyle na dyskursywnym podejściu do omawianej problematyki, ale na badaniu praktyk społecznych pokazujących funkcjonowanie płci kulturowej w kulturze badanej. Artykuł opiera się na badaniach terenowych autora prowadzonych wraz z zespołem badaczy, w którego skład wchodziły zarówno kobiety jak i mężczyźni, co jest ważnym kontekstem dla przeprowadzonej analizy. Rozważania stanowią przyczynek do refleksji metodologicznej w ramach antropologii społecznej, ale mogą być pomocne również osobom zainteresowanym porównaniami międzykulturowymi w ramach socjologii i pokrewnych dziedzin nauk społecznych.
4

Znaczenie i aktualność nauki prymasa Stefana Wyszyńskiego o podmiotowości narodu

63%
Kowalczyk M.
Teologia w Polsce
|
2018
|
vol. 12
|
issue 2
117-127
PL
Według kardynała Stefana Wyszyńskiego naród to najwyższa postać życia społecznego. Ma on swoją tożsamość wewnętrzną, która odróżnia go od innych narodów, przy jednoczesnym współistnieniu z nimi. Świadomość swojej odrębności i wewnętrznej niezależności stanowi właśnie o podmiotowości narodu. Poziom relacji z innymi narodami warunkuje w narodzie chrześcijańskim system wartości ukształtowany na relacjach do Trójcy Świętej.
5
Publication available in full text mode
Content available

Cygan czy Rom? Antropologiczna interpretacja sporu o słowa

63%
Nowicka E., Witkowski M.
Studia Socjologiczne
|
2018
|
issue 3(230)
179-203
PL
Autorzy prac poświęconych mniejszości romskiej mają dylemat, jaką nazwą rozważanej grupy się posługiwać? W języku polskim to wybór między słowami „Romowie” i „Cyganie”. Wielu współczesnych liderów tej społeczności z Polski oczekuje posługiwania się wyłącznie nazwą „Romowie”, a określenie „Cyganie” traktuje jako pejoratywne i obraźliwe. Wśród polskich Romów są także zdecydowani przeciwnicy posługiwania się tą nazwą. Ten wewnętrzny etniczny spór splata się z romskimi dążeniami do uznania ich rozproszonej po świecie społeczności za naród i jest wyrazem emancypacji etnicznej oraz przemian, jakie wśród nich zachodzą, jak określa to Lech Mróz „romizacji Cyganów”. Autorzy tekstu starają się tę sytuację interpretować posługując się wynikami badań etnograficznych przeprowadzonych w romskich wspólnotach w Polsce.
EN
The authors who study Roma minorities analyse the dispute over the name of this group. In the Polish language there are two names: “Romowie” (Roma) and “Cyganie” (“Gypsies”). Many contemporary leaders of this community consider only the name “Romowie” appropriate and expect it to be used to refer to the group, arguing the name exists in the Romani language. They consider the notion “Cyganie” pejorative. There are, however, many opponents to the name “Romowie” among Roma, too. The dispute that unfolds within the community interlinks with the efforts Roma make to achieve the recognition of their globally scattered community as a nation. It is also an evidence of ethnic emancipation and transformations that the community experiences and that have been coined ‘Romanisation of “Cyganie”’ by Lech Mróz. The authors set out to interpret this situation using ethnographic material gathered among the Roma communities in Poland.
6
Publication available in full text mode
Content available

Porządek rytuału jako porządek życia. Błogosławieństwo rodziców przed ślubem w świetle analizy multimodalnej

63%
Rancew-Sikora D.
Studia Socjologiczne
|
2019
|
issue 1(232)
133-165
PL
Celem artykułu było zbadanie szczegółowego przebiegu tradycyjnego rytuału błogosławieństwa rodziców przed ślubem w sytuacji, kiedy organizują go niewprawni uczestnicy, a znaczenie rytuału nie jest oczywiste w świetle zmian życia rodzinnego. Uznano, że badanie sposobu wykonania rytuału może powiedzieć coś ważnego o jego obecnym znaczeniu. Materiałem empirycznym były filmy weselne. Z wyjściowej bazy 50 filmów wybrano 20 sekwencji błogosławieństw, które poddano transkrypcji i analizie multimodalnej. W wyniku analizy pokazano, że charakterystyczna dla wykonania rytuału była niepewność uczestników, niekompletność i nadmiarowość gestów oraz ogólne zróżnicowanie ich form. Najważniejszym rysem organizacji rytuału w kontekście kształtowania relacji rodzinnych było odgrywanie jednakowości serii gestów rytualnych przez kolejnych wykonawców. Istotne były także nietypowe zmiany kolejności uczestników w sekwencjach rytuału. W dyskusji z koncepcjami, które ujmują kwestię społecznych oczekiwań wobec sposobu kształtowania rodziny w kontekście nierówności społecznych, podjęto próbę interpretacji znaczenia badanego rytuału dla zachowania tradycyjnego obrazu życia rodzinnego i zarazem ochrony statusu jej członków.
EN
The aim of this article is to analyze in detail the traditional ritual of wedding blessings, which are conducted by unskilled participants and often ambiguous in their meaning. The method of research was a multimodal analysis of 20 transcribed excerpts selected from 50 Polish wedding films. As a result, some characteristics of the ritual performance were identified, such as the uncertainty of the participants, the incompleteness and redundancy of gestures, and the general diversity of forms of enactment. In the context of family relations, the performance of a similar series of gestures by subsequent performers as well as order were most important. While discussing some concepts which connect the organization of family life with social inequalities and family ideologies, an attempt was made to interpret how the wedding blessing ritual could simultaneously preserve both the traditional image of family life and the status of its members.
7
Publication available in full text mode
Content available

Ecotheology in the service of religion and science

63%
Rabiej S.
Studia Oecumenica
|
2020
|
vol. 20
PL
Celem tekstu jest ocena potencjału ekumenicznego różnych współczesnych ujęć ekoteologii, które próbują uwzględniać osiągnięcia nauk przyrodniczych i społecznych. Zarysowano efekty ekumenicznego zainteresowania Kościołów ekologią, rozumianą jako pewien styl myślenia i działania, uwzględniający dobro środowiska naturalnego. Dla przykładu przedstawiono dwie komplementarne koncepcje pochodzące ze środowiska zachodniego i wschodniego chrześcijaństwa: interdyscyplinarna ekoteologia Thomasa Berry oraz etycznie zorientowana ekoteologia wg Johna Zizioulasa.
EN
The aim of the text is to assess the ecumenical potential of various contemporary approaches to ecotheology, which try to take into account the achievements of natural and social sciences. It outlines the effects of the ecumenical interest of the Churches in ecology, understood as a certain style of thinking and acting, taking into account the good of the natural environment. The results of ecological interest in the Churches are discussed by numerous authors. For example, two complementary concepts from Western and Eastern Christianity are presented: Thomas Berry's Interdisciplinary Ecotheology and John Zizioulas' Ethically Oriented Ecotheology.    
8
Publication available in full text mode
Content available

Zarys personalizmu integralnego Wincentego Granata

63%
Kosche M.
Teologia w Polsce
|
2013
|
vol. 7
|
issue 2
157-171
EN
The paper presents the outlines of integral personalism by W. Granat, Polish theologist and a late Rector of The John Paul II Catholic University of Lublin. Granat believed that the human being can be described adequate only in personalism, because only personalism indicates the person as a starting point of meaning the whole world. He connected the knowledge of man not only from theology but also from philosophy, sociology, psychology and medicine. In that way he built integral definition of human person. According to him the human being consists of three dimensions: psychological level, moral level and social level. This paper is composed of three parts, in which the author has taken into consideration the issue of methodology, philosophical anthropology and theological anthropology by W. Granat.
PL
Człowiek od dawna próbował rozumieć siebie samego oraz otaczający go świat. Historia ludzkiej myśli obfituje w wielu uczonych, którzy przy użyciu rozmaitych systemów filozoficznych, etycznych, społecznych czy religijnych, a w czasach najnowszych także za pomocą wysoko rozwiniętej aparatury technicznej, próbowali i próbują wyjaśnić fenomen człowieka. Na tym tle niezwykle interesująca jawi się droga personalistyczna. Stara się ona wyjaśnić istotę bycia człowiekiem za pomocą kategorii ściśle związanych z tym, co prawdziwie ludzkie: z jego doświadczeniem; z jego egzystencją; z relacjami, w których żyje i działa. Współczesna polska myśl antropologiczna posiada co najmniej kilku wybitnych przedstawicieli tego prądu. Jednym z nich był znakomity lubelski personalista i teolog Wincenty Granat.
9
Publication available in full text mode
Content available

Agency – Phenomenological Inquiries in Interdisciplinary Perspective

51%
Kawalec A.
Zagadnienia Naukoznawstwa
|
2017
|
vol. 53
|
issue 4(214)
389-404
EN
The article intends to realize two goals. The first is an attempt to elucidate an interdisciplinary perspective in the approach to the anthropological category of agency (esp. by A. Gell, K. Wojtyła, M. Chekhov). The second goal is to apply the results of the examination of interdisciplinarity to the proposed definition of the anthropological meaning of the notion of agency (in the strict sense). My definition captures implications the category has for determining the order of reality in terms of ontological and epistemological dimensions
PL
Artykuł zmierza do realizacji dwóch celów. Pierwszym jest próba naświetlenia interdyscyplinarnej perspektywy na antropologiczne podejście do kategorii sprawstwa (zwł. A. Gella, K. Wojtyły, M. Czechowa). Drugim celem jest zastosowanie wyników studium interdyscyplinarności do proponowanej definicji antropologicznego znaczenia pojęcia sprawstwa (w sensie ścisłym). Moja definicja ujmuje implikacje, jakie kategoria sprawstwa ma dla determinacji porządku rzeczywistości w kategoriach wymiaru ontologicznego i epistemologicznego.
10
Content available remote

Zarys personalizmu integralnego Wincentego Granata

51%
Kosche M.
Teologia w Polsce
|
2013
|
issue 2
157-171
PL
Człowiek od dawna próbował rozumieć siebie samego oraz otaczający go świat. Historia ludzkiej myśli obfituje w wielu uczonych, którzy przy użyciu rozmaitych systemów filozoficznych, etycznych, społecznych czy religijnych, a w czasach najnowszych także za pomocą wysoko rozwiniętej aparatury technicznej, próbowali i próbują wyjaśnić fenomen człowieka. Na tym tle niezwykle interesująca jawi się droga personalistyczna. Stara się ona wyjaśnić istotę bycia człowiekiem za pomocą kategorii ściśle związanych z tym, co prawdziwie ludzkie: z jego doświadczeniem; z jego egzystencją; z relacjami, w których żyje i działa. Współczesna polska myśl antropologiczna posiada co najmniej kilku wybitnych przedstawicieli tego prądu. Jednym z nich był znakomity lubelski personalista i teolog Wincenty Granat
EN
The paper presents the outlines of integral personalism by W. Granat, Polish theologist and a late Rector of The John Paul II Catholic University of Lublin. Granat believed that the human being can be described adequate only in personalism, because only personalism indicates the person as a starting point of meaning the whole world. He connected the knowledge of man not only from theology but also from philosophy, sociology, psychology and medicine. In that way he built integral definition of human person. According to him the human being consists of three dimensions: psychological level, moral level and social level. This paper is composed of three parts, in which the author has taken into consideration the issue of methodology, philosophical anthropology and theological anthropology by W. Granat.
11
Publication available in full text mode
Content available

Znaczenie i aktualność nauki prymasa Stefana Wyszyńskiego o podmiotowości narodu

51%
Kowalczyk M.
Teologia w Polsce
|
2018
|
vol. 12
|
issue 2
117-127
EN
According to Cardinal Stefan Wyszyński the nation is the highest form of societal life. It has its own internal identity and individuality which distinguish it from other nations co-existing alongside it. A properly defined identity, built upon the foundation of Christianity, precludes nationalism, since in a Christian nation international relations are conditioned with reference to the Holy Trinity. Polish contemporary society today needs clear points of reference; certainly Cardinal S. Wyszyński’s teaching can be one of them. Poland and, more broadly, Europe, need new impetus in regaining a full awareness of the necessity of bravely upholding fundamental values. The times through which the great Primate led the Church in Poland were difficult, but it was possible not only to defend the community of nation and Church in Poland, but this community also offered a wonderful testimony of faith and of a heroic stance, exemplified by the figures of St. John Paul II, Bl. Jerzy Popiełuszko, and many others. Today a new socio-political situation has arisen in Poland and in Europe. There is war in the east; in the western part of the continent an increasingly more formidable migration crisis has been ignited; everywhere there can be seen a spiritual, moral, crisis, an identity crisis. All of this is telling us that it is necessary to return to fundamental values, built on the basis of Christianity and ancient culture. It is these values which were the very core of the socio-anthropological thought of Cardinal Wyszyński, especially his teaching on Christian nationhood. The Primate emphasizes not only the significance and human dignity of the individual person, but also points to the collective, the community, as an organic society, forming a personal reality, indirectly created by God. In his preaching Cardinal Wyszyński created an original concept of the personhood of a society, which is subject to – just as is an individual person – all the laws of the salvation history process.
PL
Według kardynała Stefana Wyszyńskiego naród to najwyższa postać życia społecznego. Ma on swoją tożsamość wewnętrzną, która odróżnia go od innych narodów, przy jednoczesnym współistnieniu z nimi. Świadomość swojej odrębności i wewnętrznej niezależności stanowi właśnie o podmiotowości narodu. Poziom relacji z innymi narodami warunkuje w narodzie chrześcijańskim system wartości ukształtowany na relacjach do Trójcy Świętej.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.