Search results

1

Historyczne uwarunkowania wykładu antropologicznego w teologii

100%

Perzyński A.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2008

|

vol. 17

271-280

EN

The Article titled „ The historical changes of the anthropological contribution to theology” consists of the following parts: Introduction; 1. From the critical evaluation of the tractates to their renewal; 2. The issue of anthropology as a challenge to faith; 3. Perspectives for theologicalanthropology; Conclusion. The traditional handbook, faces many different anthropological questions, however it treats them in many different area’s set apart from each other, on the grounds of it’s inspiration as well as it’s method; De Gratia, De Deo creante et elevante, De peccato originali, De virtutibus, De novissimis. Placing the topic of person in so many different context’s, can lead to the notion that the entire discourse was boundless, reducing the anthropological issue only to certain matters that had to do with the nature of the person. Due to the dispersion of tractates and to the separation from thought in general, these issues are not capable of creating an extensive synthetic prospect of the person. Anyhow faith can not abandon the limited knowledge of the person in the light of the mystery of Christ. If one wishes to overcome these problems, it is imperative to find the cause of portioning the anthropological contribution. The new tractate concerning the person does not apply to any one part of Revelation but describes the whole aspect of Revelation. This new presentation of the tractate De homine can be expressed in it’s program title theological – anthropology.

2

Towards common Christian response to the anthropological challenges? Pope’s Francis encyclical letter Laudato si’ and the Justice, Peace and Integrity of Creation programme of the World Council of Churches

88%

Kantyka P.

Studia Oecumenica

|

2018

|

vol. 18

25-40

PL

Artykuł zawiera porównanie sposobu formułowania wyzwań stawianych przez i stojących przed chrześcijańską antropologią teologiczną tak w katolickim ujęciu papieża Franciszka w Laudato si’, jak i z dokumentami składającymi się na program Światowej Rady Kościołów Sprawiedliwość, pokój i integralność stworzenia. Diagnozowane wyzwania dotyczą przede wszystkim ochrony życia ludzkiego przed niebezpieczeństwem bezpośrednim oraz – w szerszym zakresie – ochrony środowiska naturalnego jako niezbędnego do podtrzymania życia, w tym życia ludzkiego na Ziemi. Wiele zagrożeń, przed jakimi staje dziś ludzkość, ma swe źródło w wypaczeniu pojmowania człowieka jako stworzenia Bożego obdarzonego niezbywalną godnością, z której wynikają przyrodzone mu prawa. Dla przezwyciężenia redukcjonistycznej wizji człowieka potrzebne jest „nawrócenie antropologiczne”. Drogę pokonania zagrożeń wskazuje też koncepcja „ekonomii życia” rozwijana w dokumentach ŚRK.

EN

The article contains a comparison of the way of formulating the challenges posed by and facing Christian theological anthropology in the Catholic approach of Pope Francis in Laudato si’, as well as documents that impose on the program of the World Council of Churches: Justice, peace and integrity of creation. The diagnosed challenges relate primarily to the protection of human life from direct danger and in a wider scope of protection of the natural environment as necessary to sustain life, including human life on Earth. Many of the threats humanity faces today have their source in distorting the understanding of man as a creature of God endowed with inalienable dignity, which results in his inborn rights. To overcome the reductionist vision of a man, an “anthropological conversion” is needed. The way of overcoming the threats is also indicated by the concept of the “economy of life” developed in the WCC documents.

3

Antropologia konstytucji Gaudium et spes w perspektywie miłosierdzia

75%

Przygoda W.

Roczniki Teologiczne

|

2016

|

vol. 63

|

issue 6: Teologia pastoralna

35-50

EN

The inspiration of this article was 50 anniversary of the proclamation of the Constitution Gaudium et Spes by the Second Vatican Council. Re-reading of this document leads to the conclusion that the main message of theological anthropology is still important. On the other hand, social and cultural context of life and human activity, shown in the Constitution, needs be supplemented with new phenomena that fifty years ago did not exist or did not occur with such intensity, as it is currently in the societies of Western civilization. Changes concerning philosophy and lifestyle, faith and religiosity, especially changes in perception of human sexuality and the meaning of the essence of marriage and family leads to look at Vatican II’s theology of human beings from the perspective of mercy. The teaching of the popes St. John Paul II and Francis also invites us to reflect on the mystery of human being in the spirit of Christian mercy. It should be emphasized that for modern man, with the mentality of Western culture, it is much more difficult to find his way to God, than it was in previous times. One of the ways leading to God, can be proposed to modern man, is the way of mercy.

PL

Inspiracją do napisania tego artykułu była pięćdziesiąta rocznica ogłoszenia przez Sobór Watykański II konstytucji Gaudium et spes. Ponowna jej lektura upoważnia do stwierdzenia, iż podstawy i główne tezy antropologii teologicznej w niej zaprezentowane zachowują swoją aktualność. Natomiast przedstawiony w konstytucji Gaudium et spes kontekst społeczno-kulturowy życia i działalności człowieka wymaga uzupełnienia o nowe zjawiska, które przed pięćdziesięciu laty w ogóle nie występowały lub nie występowały z taką intensywnością, jak to ma miejsce aktualnie w społeczeństwach cywilizacji zachodniej. Zmiany w zakresie filozofii i stylu życia, w sferze wiary i religijności, a zwłaszcza w postrzeganiu ludzkiej seksualności oraz rozumieniu istoty małżeństwa i rodziny skłaniają do spojrzenia na soborową teologię człowieka przez pryzmat miłosierdzia. Również nauczanie papieży św. Jana Pawła II i Franciszka skłania do refleksji nad tajemnicą człowieka w duchu miłosierdzia chrześcijańskiego. Należy podkreślić, iż współczesnemu człowiekowi ukształtowanemu w mentalności kultury zachodniej jest o wiele trudniej znaleźć swoją drogę do Boga, niż miało to miejsce we wcześniejszych epokach. Jedną z dróg prowadzących do Boga, którą niewątpliwie można zaproponować współczesnemu człowiekowi, jest droga miłosierdzia.

4

Krytyczna ocena z perspektywy katolicko-feministycznej

71%

Maliszewska A.

Studia Bobolanum

|

2020

|

vol. 31

|

issue 1

71-97

EN

It seems quite obvious that the so-called new feminism, clearly associated with the teaching of John Paul II, is not particularly enthusiastically received by the feminist authors of the mainstream feminism. The article begins with examples of criticism of the new feminism undertaken by two outstanding feminist theologians, Elżbieta Adamiak and Elizabeth Johnson, in order to assess the legitimacy of the allegations they make, both from the perspective of feminist postulates as well as the tradition and teaching of the Catholic Church. The text also tries to show the deepest reasons for the discord between the new feminism and the mainstream feminism. It sees them, above all, in free adopting of the post-enlightenment idea of freedom as total autonomy by the mainstream authors and the resulting undervaluation of traditional female values such as dependence, weakness, receptivity and sensitivity. However, the article also shows common points between the papal teaching on women and gender differences, and the views of the feminist authors. Finally, the text indicates some starting points for further reflection on the key questions of feminism: who is in such a way that stereotypical feminine values are noticed and highly valued? It also raises the question of whether the new approach to gender difference has a chance to contribute to building a healthier anthropology that sees humans not only in their greatness and strength, but also in weakness, fragility and dependence?

PL

Dość oczywiste wydaje się stwierdzenie, że tzw. nowy feminizm, kojarzony jednoznacznie z nauczaniem Jana Pawła II, nie jest szczególnie entuzjastycznie przyjmowany przez autorki feministyczne, które można by zaliczyć do głównego nurtu feminizmu. Niniejszy artykuł wychodzi od przykładów krytyki nowego feminizmu podejmowanej przez dwie znakomite teolożki feministyczne – Elżbietę Adamiak oraz Elizabeth Johnson – w celu oceny zasadności podnoszonych przez nie zarzutów, zarówno przez pryzmat postulatów feministycznych, jak i tradycji oraz nauczania Kościoła katolickiego. Tekst stara się również ukazać najgłębsze przyczyny niezgody między nowym feminizmem a feminizmem głównego nurtu. Widzi je przedewszystkim w zbyt łatwym przyjęciu przez autorki głównego nurtu pooświeceniowej idei wolności jako całkowitej autonomii i – wynikającym z tego – niedocenianiem tradycyjnych wartości kobiecych, takich jak: zależność, słabość, receptywność, wrażliwość. W artykule ukazane są jednak także punkty wspólne między nauczaniem papieskim dotyczącym kobiet i różnicy płciowej, a poglądami autorek feministycznych. Tekst wskazuje wreszcie pewne punkty wyjścia do dalszej refleksji nad kluczowymi pytaniami feminizmu: Kim jest kobieta i co oznacza jej wyzwolenie? Czy możliwe jest przebudowaniem systemu wartości w taki sposób, aby stereotypowe wartości kobiece zostały w nim zauważone, a nawet wysoko postawione? Stawiarównież pytanie o to, czy nowe podejście do różnicy płciowej ma szanse przyczynić się do zbudowania zdrowszej antropologii antropologicznej, która widzi człowieka nie tylko w jego wielkości i sile, ale także słabości, kruchości i zależności.

5

Konsekwencje współczesnego kryzysu idei Boga według Josepha Ratzingera/Benedykta XVI

63%

Babiński J.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2017

|

issue 24

69-81

PL

„Prawdziwym problemem naszej epoki jest «kryzys Boga»” – stwierdza Joseph Ratzinger/Benedykt XVI. W jego dorobku naukowym, jak i przepowiadanym kerygmacie odnaleźć możemy precyzyjne wypunktowanie przyczyn tego zjawiska, jak również konsekwencje zachodzących zmian i procesów dla życia religijnego, teologii oraz współczesnej kultury. W swych tekstach emerytowany papież jawi się nie tylko jako bystry obserwator obecnych we współczesnym świecie zjawisk, ale również jako osoba przestrzegająca przed ich negatywnymi skutkami oraz formułująca propozycje rozwiązań pojawiających się problemów.

EN

Joseph Ratzinger/Benedict XVI states that “The true problem of our times is the «Crisis of God»”. In his scientific achievements and the proclaimed kerygma all the reasons for that phenomenon can be found. Moreover, he indicates the consequences of the changes and processes for the religious life, theology and contemporary culture. The retired Pope appears in his works not only as an astute observer of the modern world’s phenomena but also the one who warns against its negative effects. At the same time he formulates solutions to the emerging problems.

6

La donna – somigliante allo Spirito Santo e rivolta alla Theotokos

63%

Kimsza R.

Studia Teologii Dogmatycznej

|

2017

|

vol. 3

PL

Artykuł prezentuje myśl jednego z najwybitniejszych współczesnych teologów prawosławia w obszarze antropologii teologicznej P. N. Evdokimova. Ukazuje on fenomen kobiety widzianej przez Teologa jako podobnej do Ducha Świętego, bo uświęcającej, ożywiającej i rodzącej. Swój archetyp kobieta odnajduje w Theotokos – Matce Boga i Pneumatoforze – Nosicielce Ducha Świętego ucząc się ontycznej czystości, która przygotowuje człowieka do przyjęcia Boga i stania się Jego mieszkaniem.

7

Człowiek jako osoba w antropologii mistycznej Włodzimierza Łosskiego

63%

Leśniewski K.

Roczniki Teologiczne

|

2018

|

vol. 65

|

issue 7: Teologia ekumeniczna

53-64

EN

The notion “person” has been of the great importance in European civilization for several centuries. The formation of its content range was conditioned by the philosophical, theological, and cultural influences of the two major civilization centres in Europe, namely the Byzantine Empire and the Roman Empire. Hence the important question becomes: What are the differences in the meaning of the notion “person” in the world of the Christian East and in the world of the Christian West. In search of an answer to the above question, the article is a reflection on the views of the outstanding Orthodox theologian — Vladimir Lossky. For decades, his theological heritage has been inspiring both Orthodox and Catholic theologians, constituting an important reference point in the interpretation of the Church Fathers.

PL

Pojęcie „osoba” od kilkunastu wieków ma wielkie znaczenie w cywilizacji europejskiej. Kształtowanie się jego zakresu treściowego uwarunkowane było wpływami filozoficznymi, teologicznymi i kulturowymi dwóch głównych centrów cywilizacyjnych Europy, a mianowicie cesarstwa bizantyńskiego i cesarstwa rzymskiego. Stąd też istotne staje się pytanie: jakie są różnice w rozumieniu pojęcia „osoba” w świecie chrześcijańskiego Wschodu i w świecie chrześcijańskiego Zachodu? W poszukiwaniu odpowiedzi na to pytanie artykuł stanowi refleksję nad poglądami wybitnego teologa prawosławnego Włodzimierza Łosskiego. Od kilkudziesięciu lat jego spuścizna teologiczna inspiruje zarówno teologów prawosławnych, jak i katolickich, stanowiąc istotny punkt odniesienia w interpretacji Ojców Kościoła.

8

Theological Anthropology at the Basis of Inter-Denominational Controversies: Dialogue within the World Council of Churches

63%

Kantyka P.

Studia Oecumenica

|

2016

|

vol. 16

277-292

EN

The article discusses moral concerns, which are a challenge for Churches and constitute principal foci of controversy. Anthropological questions underpin moral issues. The answer to the question about the source of human dignity and inherent human rights determines the response to specific matters, such as defining the beginning of human life and its inviolability, the approach to abortion, euthanasia, genetic engineering, and even disability. The creation of man in God’s image and cooperation with the Creator in the development of creation results in the need for a proper setting of the world, including the establishment of a social, political, and economic order serving each man. The way to overcome the differences in the interpretation of Christian anthropology – and thus determine the moral issues – are ecumenical dialogues in which the parties seek to discover the truth. Dialogue must be made in the two dimensions simultaneously: vertical (the essence of faith) and horizontal (social and moral issues). The unity of faith determines the unity in moral issues. If dialogue is to bear fruit in the form of mutual recognition, the parties should avoid anthropological errors contained in contemporary thinking (a.o. materialism, atheistic socialism, genetic reductionism, utilitarianism, and relativism as well as the falsehood of gender ideology). The recipe for this is to return to the biblical anthropology and to a patient and humble search for the truth.

PL

Artykuł podejmuje zagadnienie kwestii moralnych, które jako główne ogniska kontrowersji stanowią dziś wyzwanie dla Kościołów. U podstaw kwestii moralnych znajdują się zagadnienia antropologiczne. Odpowiedź na pytanie o źródło ludzkiej godności i przysługujących człowiekowi praw warunkuje odpowiedź na kwestie szczegółowe, takie jak: określenie początku życia ludzkiego i jego nienaruszalności, podejście do aborcji, eutanazji, inżynierii genetycznej, a nawet do niepełnosprawności. Z faktu stworzenia człowieka na obraz Boży i współudziału człowieka w stwórczym dziele Boga wynika dalej obowiązek dbałości o zachowanie stworzenia oraz o sprawiedliwe urządzenie świata, a w nim ładu społecznego, politycznego i gospodarczego służącego każdemu człowiekowi. Drogą do przezwyciężenia różnic w interpretacji antropologii chrześcijańskiej – a co za tym idzie, określenia kwestii moralnych – są dialogi ekumeniczne, w których strony dążą do odkrywania prawdy. Dialog musi się dokonywać w obu wymiarach łącznie: wertykalnym (istota wiary) i horyzontalnym (kwestie społeczne i moralne). Jedność wiary warunkuje bowiem jedność w kwestiach moralnych. Aby dialog przyniósł owoce w postaci wzajemnego uznania, należy uniknąć błędów antropologicznych, zawartych we współczesnych prądach myślowych (m.in. materializmu, socjalizmu ateistycznego, redukcjonizmu genetycznego, utylitaryzmu i relatywizmu, a także fałszu ideologii gender). Receptą na to jest powrót do antropologii biblijnej oraz cierpliwe i pokorne szukanie prawdy.

9

A Theological Perspective on the Phenomenon of Creation in Transgenic Art

63%

Pędrak A. J.

Collectanea Theologica

|

2022

|

vol. 92

|

issue 4

93-120

PL

Bioart lub sztuka transgeniczna to nowa i szybko rozwijająca się forma działań artystycznych wykorzystująca techniki inżynierii genetycznej w celu stworzenia nowej, unikalnej formy życia. W artykule zostaje podjęty temat kreacji i manipulacji życiem na przykładzie trzech typów projektów sztuki transgenicznej: prac Eduardo Kaca, performance i tworzenia organizmów półżywych. Głównym celem artykułu jest przedstawienie zjawiska bioartu na tle fundamentalnych treści dogmatycznych dotyczących stworzenia i człowieka, a następnie wyciągnięcie teologicznych wniosków. Poruszane kwestie dotyczą granic międzygatunkowych, ingerowania bioartystów w życie oraz miejsca człowieka w świecie. Analiza i namysł o takim charakterze ukazuje transcendentalny charakter życia w aspekcie jego stworzoności w odniesieniu do Boga, stawia na pierwszym miejscu fundamentalne prawdy, nawiązuje do terminologii teologiczno-biblijnej oraz ukazuje antropologię teologiczną jako najwłaściwsze miejsce dla zrozumienia istoty życia.

EN

Bioart or transgenic art is a new and rapidly developing form of artistic activity that uses genetic engineering techniques to create a new and unique form of life. The article explores the creation and manipulation of life through the examples of three types of transgenic art projects: works by Eduardo Kac, performance, and the creation of semi-living organisms. The main aim of the article is to present the phenomenon of bioart against the background of fundamental dogmatic truths concerning creation and man, and then to draw theological conclusions. The addressed issues concern interspecies boundaries, bioartists’ interference with life, and man’s place in the world. An analysis and reflection of this kind reveals the transcendental nature of life in terms of its creatureliness in relation to God, places fundamental truths at the forefront, refers to theological and biblical terminology, and shows theological anthropology as the most appropriate place to understand the essence of life.

10

Aspekty pedagogiczne w duchowości jedności wynikającej z mistycznego doświadczenia Chiary Lubich

63%

Scheidler M.

Paedagogia Christiana

|

2019

|

vol. 1/43

105-121

PL

W artykule ukazano konkretne źródła inspiracji i motywacji, które wychowawcy żyjący duchowością jedności Ruchu Focolari, założonego przez Chiarę Lubich, mogą wykorzystywać w swoich działaniach w dziedzinie wychowania, zwłaszcza w kreowaniu pedagogicznych przestrzeni relacyjnych.

EN

This contribution identifies and exemplifies the specific resources of inspiration and motivation that educators who live the spirituality of unity can exploit for their commitments in the field of education; that is, to create pedagogical relational spaces in particular.

11

Богословская антропология по учению митрополита Сурожского Антония (1914-2003)

63%

Podhajski M.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2016

|

vol. 15

|

issue 1

PL

Metropolita Suroski Antoni (1914-2003) naucza, iż człowiek już przed poczęciem znajduje się w pewnej relacji z Bogiem; Bóg tworzy człowieka z niebytu do bytu, na swój obraz i podobieństwo, w pełni Boskiej miłości, zobowiązując go do przemiany siebie i otaczającego świata. Historia Starego Testamentu ukazuje proces wzrastania w człowieczeństwie, gdzie grzech przeplata się z Bożą prawdą. Uwieńczeniem tego etapu jest Wcielenie Bożego Syna, które otwiera ludzkości drogę ku wieczności. Autentycznym przykładem dla chrześcijan są święci, którzy poprzez modlitwę i życie duchowe uczą realizacji postawy miłości Boga, siebie i bliźniego. Ostatecznym powołaniem człowieka jest udział w Boskiej naturze.

12

Grzech, wina i przebaczenie. Refleksje na podstawie stanowiska Kościoła Ewangelickiego w Niemczech (EKD)

63%

Podzielny J.

Studia Oecumenica

|

2022

|

vol. 22

139-160

EN

What is sin, guilt and forgiveness? These questions are dealt with in statement of the Evangelical Church in Germany from the perspective of Protestant anthropology published in 2020. The aim of this paper is to reflect on the most important ideas of this EKD document, which are determined by its different parts: (1) Sin and the phenomenon of sinning; (2) The lost man and the Bible’s answer; (3) Places to experience guilt, forgiveness and reconciliation. These reflections certainly touch the fundamental message of the Reformation, which is the justification of the sinner. Many of these considerations can be very enlightening in the context of ongoing discussions about forgiveness and reconciliation between nations, the question of guilt and responsibility for it. As the authors of the analysed document aptly point out, no area of human life is free of experiences with guilt and sin. Forgiveness does not make sin undone, but it does make new beginning possible, that the world needs so much today.

PL

Czym jest grzech, wina i przebaczenie? Te kwestie zostały poruszone w opublikowanym w 2020 r. dokumencie Kościoła Ewangelickiego w Niemczech z perspektywy protestanckiej antropologii. Celem niniejszego artykułu jest podjęcie refleksji wokół najważniejszych idei tego dokumentu EKD, jakie wyznaczają jego poszczególne części: (1) grzech oraz fenomen grzeszenia; (2) zagubiony człowiek i odpowiedź Biblii; (3) miejsca doświadczenia winy, przebaczenia oraz pojednania. Refleksje te dotykają niewątpliwie podstawowego przesłania Reformacji, jakim jest usprawiedliwienie grzesznika. Wiele z tych przemyśleń może być bardzo pouczające w kontekście toczących się obecnie dyskusji na temat przebaczenia i pojednania między narodami, kwestii winy czy odpowiedzialności za nią, albowiem – jak trafnie zauważają autorzy analizowanego dokumentu – żadna dziedzina ludzkiego życia nie jest wolna od doświadczeń związanych z winą i grzechem. Przebaczenie zaś nie powoduje cofnięcia grzechu, ale umożliwia tak bardzo potrzebny dziś światu nowy początek.

13

Naukowy obraz świata i jego opis a gloria życia – człowiecze spełnianie się w jestestwie. W sprawie rozważenia zakwestionowania postmodernistycznej antropologii filozoficznej i nakreślenia wyzwań antropologii teologicznej

63%

Kubicki D.

Studia Teologii Dogmatycznej

|

2015

|

vol. 1

EN

By enhancing the overcome through the concept of theology as faith in statu scientiae determinism of the choice between modernism and anti-modernism, the author draws its capabilities of critical reflection on the Word manifesting itself in history. By arguing that there is uniformity of the design of reflection on human oecumene in physis of reality and “readable” sense of the Word manifested in the creation, together with its staging in the history of mankind in the Event Jesus-Christ, it shows a weakness of the postmodern philosophical anthropology against a wide range of theological anthropology.

14

Niezbywalny i ciągle aktualny wkład Karla Rahnera SJ (1904- 1984) do współczesnej antropologii teologicznej

63%

Bokwa I.

Studia Teologii Dogmatycznej

|

2015

|

vol. 1

EN

Karl Rahner is undoubtedly one of the greatest theologians of the twentieth century. He has influenced and is still having an impact on its shape and trends. It can be seen from the example of his theological anthropology. His vision of a man is decidedly theological and perceived as such becomes the most important foundation of anthropology. The message of faith constitutes the highest standard and an unregulated signifi cant expression of a man. Theological interpretation of its essence occurs in the historical and living conditions of dependency and inadequacy of a man. A man is a supernatural existential (übernatürliches Existential), so as a being is qualified to grace by nature, to the supernatural, and finally defined by that reality. The most important event in human life is the fact that God turned to him and revealed him. It allows to read all theological dogmas as statements of anthropology. A man is in fact the point of intersection of God’s revelation and historical experience of himself. For Rahner a man in his deepest essence is a spirit in the world and a hearer of God’s words, a recipient of his revelation possible for recognition by the natural mind. A man is also potentia oboedientialis – an active potency to show God the obedience of faith and love as his supernatural grace. According to Rahner, Christology is the most radical, exceeding everything repetition of theological anthropology. Rahner starts his reflection in the field of theological anthropology from a man and his experience, in order to demonstrate that a man does not exist without God, moreover, a man is unthinkable. In the era of postmodern blurring of the essential philosophical and theological concepts this German theologian presents the basic truth about the legitimacy of being a Christian, the beauty of humanity relies on God, and also about the nonsense and tragedy of atheism. The whole theological thought and activity of Karl Rahner served to demonstrate the falsity and harm of theoretical as well as existential dimension of atheism. A man confirms by every act of his being, thinking and wanting that there is a God who loves his creation.

15

Pytanie o status chrystianologii św. Pawła – quaestiones selectae

63%

Kubanowski A. T.

Studia Gdańskie

|

2016

|

issue 38

65-74

PL

Niniejszy artykuł prezentuje cztery koncepcje rozumienia terminu „chrystianologia”. Jest on próbą odpowiedzi na pytanie, co to właściwie jest. Pierwsza z opisywanych koncepcji, autorstwa Emmanuela L. Rehfelda rozważa „chrystianologię” jako jeden z głównych nurtów występujących w antropologicznej releksji prowadzonej na kartach pism Pawłowych. Kolejna koncepcja sformułowana przez o. Romana S. Zdziarstka „chrystianologią” nazywa naukę o chrześcijaninie pozostającym w ontycznej relacji z Trójcą Przenajświętszą. Celem owej nowej dyscypliny teologicznej jest poszukiwanie podstaw tożsamości chrześcijańskiej. Trzecia koncepcja, ks. prof. Mirosława Mroza w „chrystianologii” dostrzega teologię moralną, która jest ukierunkowana na proces stawania się „Chrystusowym”. Ks. Mróz sugeruje również, iż ta perspektywa jest właściwa myśli teologicznomoralnej Tomasza z Akwinu. Autorem ostatniej koncepcji jest o. Wacław Hryniewicz. Rozpatruje on „chrystianologię” jako specyiczne podejście w releksji teologicznej, poszukującej paschalnego wymiaru w egzystencji i duchowości chrześcijańskiej. Według niego „paschalna chrystianologia” może zostać wykorzystana w rozwiązywaniu współczesnych problemów egzystencjalnych. Artykuł zakończony jest kilkoma wnioskami, które mogą posłużyć jako przyczynek do dalszej releksji.

EN

The paper presents four conceptions of understanding the term – “christianology”. It try to answer, what does it really mean. The first author – Emmanuel L. Rehfeld considers “christianology” as a mainstream of anthropological contents in the St. Paul’s teaching. The second author describes “christianology” as a theological study of Christian, which is in the ontic relation to Holy Trinity. In his christianological conception Zdziarstek uses the complex theological method, which the aim is finding the foundations of Christians identity (esse christianum). The next author – M. Mróz considers “christianology” as a moral theology. This conception is directed to the Christian being as a process of conformitas Christi. Also fr. Mróz suggests to use the christianological methods for examination on Thomas Aquinas’s moral thought. The last author – W. Hryniewicz deems “christianology” as an approach of theological reflection, which searches the Passover’s dimension in the sources of Christian existence and Christian spirituality. “The Paschal christianology” can be solution for the existential problems of contemporary people. The conclusions’ section contains a few issues for the further considerations.

16

Intratrynitarność Boga jako objawiony klucz hermeneutyczny chrześcijańsko-prawdziwościowej antropologii

63%

Płóciennik M.

Collectanea Theologica

|

2021

|

vol. 91

|

issue 4

113-137

EN

The triunity of God is the essence of the most important Christian dogma, being the hermeneutic key of the experience of the Revelation and of the history of salvation. It constitutes the one and in fact the only Truth of many truths of the faith. The experience that constitutes Christianity is thus the radical and definitive self-granting of the Triune God: Pater per Filium in Spiritu Sancto. Therefore, the understanding of who the Triune God really is constitutes the inevitable Christian-truthful condition of any possible hermeneutics. It is not merely some fascinating speculation, but rather ‘to be or not to be’ of Christianity, and hence ‘to be or not to be’ of humankind in its entire created reality as the proper recipient of the self-granting of God. The mystery of every human person, both in his/her individual and his/her social dimension, is in the Christian perspective given to be understood only as happening between the Father, the Son, and the Holy Spirit.

PL

Trójjedyność Boga jest treścią najważniejszego chrześcijańskiego dogmatu, będąc kluczem hermeneutycznym doświadczenia Objawienia i historii zbawienia. Stanowi ona jedną i w gruncie rzeczy jedyną Prawdę wielu prawd wiary. Doświadczeniem, które konstytuuje chrześcijaństwo, jest bowiem radykalne i definitywne samoudzielenie się trójjedynego Boga – Pater per Filium in Spiritu Sancto. Dlatego zrozumienie, kim jest trójjedyny Bóg, stanowi niezbywalny chrześcijańsko-prawdziwościowy warunek wszelkiej możliwej hermeneutyki. Nie chodzi tu jedynie o fascynującą spekulację, ale o być albo nie być chrześcijaństwa, a tym samym o być albo nie być ludzkości w jej całej stworzonej realności jako właściwego adresata samoudzielenia się Boga. Tajemnica każdego człowieka, zarówno w jego wymiarze indywidualnym jak i społecznym, jest bowiem z chrześcijańskiej perspektywy dana do rozumienia jedynie jako wydarzająca się pomiędzy Ojcem, Synem i Duchem Świętym.

17

Zarys personalizmu integralnego Wincentego Granata

63%

Kosche M.

Teologia w Polsce

|

2013

|

vol. 7

|

issue 2

157-171

EN

The paper presents the outlines of integral personalism by W. Granat, Polish theologist and a late Rector of The John Paul II Catholic University of Lublin. Granat believed that the human being can be described adequate only in personalism, because only personalism indicates the person as a starting point of meaning the whole world. He connected the knowledge of man not only from theology but also from philosophy, sociology, psychology and medicine. In that way he built integral definition of human person. According to him the human being consists of three dimensions: psychological level, moral level and social level. This paper is composed of three parts, in which the author has taken into consideration the issue of methodology, philosophical anthropology and theological anthropology by W. Granat.

PL

Człowiek od dawna próbował rozumieć siebie samego oraz otaczający go świat. Historia ludzkiej myśli obfituje w wielu uczonych, którzy przy użyciu rozmaitych systemów filozoficznych, etycznych, społecznych czy religijnych, a w czasach najnowszych także za pomocą wysoko rozwiniętej aparatury technicznej, próbowali i próbują wyjaśnić fenomen człowieka. Na tym tle niezwykle interesująca jawi się droga personalistyczna. Stara się ona wyjaśnić istotę bycia człowiekiem za pomocą kategorii ściśle związanych z tym, co prawdziwie ludzkie: z jego doświadczeniem; z jego egzystencją; z relacjami, w których żyje i działa. Współczesna polska myśl antropologiczna posiada co najmniej kilku wybitnych przedstawicieli tego prądu. Jednym z nich był znakomity lubelski personalista i teolog Wincenty Granat.

18

The Human Person as a Social and Interpersonal Being According to the Most Significant Representatives of the Lublin Personalism

51%

Kosche M.

Collectanea Theologica

|

2021

|

vol. 91

|

issue 1

5-24

PL

Artykuł stanowi próbę syntetycznego przedstawienia koncepcji osoby jako bytu społecznego i relacyjnego w oparciu o lubelską myśl personalistyczną przełomu XX i XXI wieku. Badanie społecznego horyzontu osoby nie może ograniczać się do przedstawienia pojedynczej, choćby najbardziej genialnej perspektywy. Osobę trzeba rozświetlić za pomocą różnego rodzaju świateł poznawczych w taki sposób, aby dotrzeć do szerokiego wachlarza informacji na jej temat. Doskonale nadaje się do tego lubelski personalizm, który charakteryzuje się wielością metod i form deskrypcji osoby, zarazem zachowując pewien wspólny fundament aksjomatycznyi aksjologiczny. Ponadto, zgodnie z logiką hermeneutycznej metody „po-między,” przy opisie bytu osobowego lubelscy personaliści tacy jak Wincenty Granat, Karol Wojtyła/Jan Paweł II czy Czesław Stanisław Bartnik korzystali zarówno z danych filozoficznych, jak też teologicznych. Czerpiąc metodologiczne inspiracje od powyższych mistrzów, całość dociekań zwartych w tym artykule została podzielona na dwie części, zawierające w sobie analizy filozoficznego i teologicznego horyzontu społecznego rozumienia osoby.

EN

The article constitutes an attempt to present the synthetic understanding of the person as a social and relational being based on the Lublin conception of personalism of late twentieth and early twenty-first century. The analyses of the social horizon of the person cannot be limited to one, however brilliant, perspective. Person needs to be illuminated using cognitive lights of various kinds to approach a broad range of information relevant to it. The personalism of the Lublin School, which is characterised by a multiplicity of methods and forms of the description of a person, while preserving a certain common axiomatic and axiological foundation, is perfectly suited for this. Moreover, in line with the hermeneutic method of a “medium ground,” to describe the personal being personalists from Lublin such as Wincenty Granat, Karol Wojtyła/John Paul II or Czesław Stanisław Bartnik have utilized both philosophical and theological data. Deriving methodological inspiration from the masters mentioned above, the whole inquiry featured in this article is divided into two parts. They include the analyses of philosophical and theological horizons of understanding the social and interpersonal dimension of the person.

19

Biblijne modele małżeństwa w perspektywie społecznych ról mężczyzn i kobiet

51%

Adamiak E.

Polonia Sacra

|

2014

|

vol. 18

|

issue 4

EN

The article ask questions especially on this dimensions of the biblical traditions about marriage which are result of the historical context of their arise and today they seem hardly to receive. First the article shows basic data about the situation of women and men in the patriarchal socio-cultural context of the Bible. In the next step on the example of the history of Jacob and his family polygamy is presented as an accepted model of the marriage at least in some biblical traditions. In the next past the article analyzes the first three chapters of the Book of Genesis and their anthropological and theological content. In the last part the theological-ecclesiological dimension of the marriage symbolic is presented, related to Christ and Church, especially asking for the pre-assumptions about the role of women and men.

PL

Artykuł zadaje pytania zwłaszcza o te wymiary biblijnego przekazu o małżeństwie, które wynikają z historycznego kontekstu ich powstania i dziś wydają się trudne do przyjęcia. Najpierw ukazuje podstawowe dane o sytuacji kobiet i mężczyzn w patriarchalnym kontekście społeczno-kulturowym Biblii. Następnie na przykładzie historii Jakuba i jego rodziny przedstawiona zostaje poligamia jako przynajmniej w pewnych przekazach biblijnych akceptowalny model małżeństwa. Kolejnym zagadnieniem podjętym w artykule jest antropologiczno-teologiczna analiza pierwszych trzech rozdziałów Księgi Genesis. W ostatniej części artykułu przedstawiony został wymiar teologiczno-eklezjologiczny – symbolika oblubieńcza odnoszona do Chrystusa i Kościoła, zwłaszcza pod kątem występujących w niej założeń co do roli kobiet i mężczyzn.

20

Komunijny wymiar osoby ludzkiej

51%

Jagodziński M.

Roczniki Teologiczne

|

2014

|

vol. 61

|

issue 2: Teologia Dogmatyczna

51-63

EN

Contemporary philosophy and theology includes personal and interpersonal reality of the human being and it has given a new interpretation of the human person. A man reflects the essence of communication and communion of God, which also causes the communication and communion dimension of being a human person. A person is relational and ecstatic. The Old Testament does not apply the concept of communion to the relationship of man and God, and only the Incarnation led to a breakthrough in this respect. The theological concept of a person has developed over a long period of Trinitarian and Christological disputes. The image of God and the relationship between Him and the people had a huge impact on this issue. Contemporary theological anthropology often focuses on the combination of issues connected with the Trinity and communion. On the basis of it not only substantial personology but also relational personology developed. There was a significant effect of dialogical personalism, which also marked the theology of communion, on the basis of which you can work out a communion vision of the human person.

PL

Współczesna filozofia i teologia uwzględnia rzeczywistość osobową i międzyosobową człowieka oraz dokonuje nowej interpretacji osoby ludzkiej. W człowieku odbija się komunikacyjna i komunijna istota Boga, co też powoduje komunikacyjny i komunijny wymiar bycia człowiekiem, który jest osobą nacechowaną komunijnością. Osoba ma charakter relacyjny i ekstatyczny. Stary Testament nie odnosi pojęcia komunia do relacji człowieka i Boga, dopiero Wcielenie spowodowało przełom w tej sprawie. Teologiczne pojęcie osoby precyzowało się w długim okresie sporów trynitarnych i chrystologicznych. Ogromny wpływ miał w tej kwestii obraz Boga i relacji między Nim a ludźmi. Współczesna antropologia teologiczna częściej koncentruje się na zagadnieniach trynitarnych w połączeniu z myślą komunijną. W oparciu o to wypracowano nie tylko personologię substancjalną, ale też relacyjną. Znaczący był tu wpływ personalizmu dialogicznego, który zaznaczył się także w teologii chrześcijańskiej zorientowanej na pojęcie komunii, w oparciu o którą można wypracować komunijną wizję osoby ludzkiej.

Refine search results

Historyczne uwarunkowania wykładu antropologicznego w teologii

Towards common Christian response to the anthropological challenges? Pope’s Francis encyclical letter Laudato si’ and the Justice, Peace and Integrity of Creation programme of the World Council of Churches

Antropologia konstytucji Gaudium et spes w perspektywie miłosierdzia

Krytyczna ocena z perspektywy katolicko-feministycznej

Konsekwencje współczesnego kryzysu idei Boga według Josepha Ratzingera/Benedykta XVI

La donna – somigliante allo Spirito Santo e rivolta alla Theotokos

Człowiek jako osoba w antropologii mistycznej Włodzimierza Łosskiego

Theological Anthropology at the Basis of Inter-Denominational Controversies: Dialogue within the World Council of Churches

A Theological Perspective on the Phenomenon of Creation in Transgenic Art

Aspekty pedagogiczne w duchowości jedności wynikającej z mistycznego doświadczenia Chiary Lubich

Богословская антропология по учению митрополита Сурожского Антония (1914-2003)

Grzech, wina i przebaczenie. Refleksje na podstawie stanowiska Kościoła Ewangelickiego w Niemczech (EKD)

Naukowy obraz świata i jego opis a gloria życia – człowiecze spełnianie się w jestestwie. W sprawie rozważenia zakwestionowania postmodernistycznej antropologii filozoficznej i nakreślenia wyzwań antropologii teologicznej

Niezbywalny i ciągle aktualny wkład Karla Rahnera SJ (1904- 1984) do współczesnej antropologii teologicznej

Pytanie o status chrystianologii św. Pawła – quaestiones selectae

Intratrynitarność Boga jako objawiony klucz hermeneutyczny chrześcijańsko-prawdziwościowej antropologii

Zarys personalizmu integralnego Wincentego Granata

The Human Person as a Social and Interpersonal Being According to the Most Significant Representatives of the Lublin Personalism

Biblijne modele małżeństwa w perspektywie społecznych ról mężczyzn i kobiet

Komunijny wymiar osoby ludzkiej