Search results

1

Nazwiska i przydomki szlachty historycznej ziemi bielskiej na Podlasiu motywowane nazwa,i heraldycznymi

100%

Złotkowski P.

Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego

|

2010

|

vol. 2

24 - 35

PL

W niniejszym artykule omówiono i przeanalizowano strukturę słowotwórczą nazwisk i przydomków używanych przez przedstawicieli warstwy szlacheckiej historycznej ziemi bielskiej na Podlasiu w okresie od XV w. do XVII w. Okazuje się, że antroponimy motywowane nazwiskami heraldycznymi stanowią niezbyt liczną, lecz niezwykle interesującą grupę pośród wszystkich nazw osobowych. Tego typu nazwy osobowe mogą być bardzo przydatne, szczególnie w badaniach historycznych i genealogicznych

2

Losy imienia Świdrygiełły w polszczyźnie

100%

Rytter G.

|

2017

|

vol. 51

|

issue 1

191-198

EN

The article presents the appellative Świdrygał and its formal varations used presently in the Masovian area and the Lesser Poland district. This is a Polish form of an old Lithuanian anthroponym Švitri‑gáila (Švitri‑gė́la).

PL

-

3

Elementy gwarowe w historycznych nazwiskach mieszkańców ziemi piotrkowskiej

86%

Raszewska-Klimas A.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2017

|

vol. LXIV

265-274

EN

In the article there has been the analysis of Piotrkow’s historical anthroponyms made for the presence of dialect characteristics. Piotrkow’s historical surnames registered in the documents of the sixteenth and seventeenth centuries contain some phonetical dialect elements typical of the region. These features are of varying intensity in different time intervals, certifying sometimes the direction of changes taking place in Piotrkow’s dialects that complies with the dialectological research of the area in question. Piotrkow’s historical anthroponyms record the characteristics of Lesser Poland (e.g. the loss of nasal resonance, implementation iL > eL), Greater Poland (e.g. replacing v (< w) with b), Mazovia (e.g. implementation ja- > je- and ja- > je-), Mazovia and Lesser Poland (e.g. mazuration, transition from iN // yN into eN) or Mazovia and Greater Poland (e.g. the presence of the group of -’ew-). This article may be, to a certain extent, the complement of the considerations of Piotrkow’s dialects or, more broadly, former Sieradz and Łęczyca Land located on the border of Lesser Poland, Greater Poland and Mazovia.

PL

W artykule przeprowadzono analizę historycznych piotrkowskich antroponimów pod kątem występowania w nich cech gwarowych. Historyczne nazwiska piotrkowskie rejestrowane w dokumentach z XVI–XX wieku zachowują pewne fonetyczne cechy gwarowe, charakterystyczne dla regionu. Cechy te występują z różną intensywnością w poszczególnych przedziałach czasowych, poświadczając czasami kierunek zmian obserwowanych w gwarach piotrkowskich, potwierdzony badaniami dialektologicznymi omawianego terenu. Piotrkowskie historyczne antroponimy rejestrują cechy małopolskie (np.: zanik rezonansu nosowego, realizację iL > eL), wielkopolskie (np.: zastępowanie v (< w) przez b), mazowieckie (np.: realizację ja- > je- i ra- > re-), wspólne dla Mazowsza i Małopolski (np.: mazurzenie, przejście iN // yN w eN) lub dla Mazowsza i Wielkopolski (np.: obecność grupy -’ew-). Artykuł ten może być w pewnym stopniu uzupełnieniem rozważań o gwarach piotrkowskich czy szerzej dawnej ziemi sieradzko-łęczyckiej położonej na pograniczu małopolsko-wielkopolsko-mazowieckim.

4

Przezwiska uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych w Działdowie. Analiza formalna i znaczeniowa

86%

Burchacka K.

Prace Językoznawcze

|

2012

|

issue 14

31-41

EN

The analysis of the collected anthroponyms of students’ nicknames indicates that their motivational- nominational mechanisms are quite varied. Proper nouns have the greatest influence on the process of nickname formation. Definitely, the biggest group of all collected unofficial anthroponyms are nicknames derived from surnames (about 40%) and first names (about 20%). They have been formed as a result of various transformations. Among unofficial anthroponyms motivated in an appellative way the largest group are nicknames referring to appearance (about 9%), next are nicknames derived from internal features (personality), also those referring to mental features, likes, abilities and behaviour (about 8%). Compound nicknames are rarely formed. Only three examples of unofficial anthroponyms of this type have been singled out. The reason for a big and varied number of nicknames among students is their expressiveness. That is why they are so popular among teenagers.

5

Metaforyczne sposoby tworzenia nazw osobowych (na przykładzie nazwisk mieszkańców komornictwa jeziorańskiego w XVII–XVIII w.)

86%

Matusiak I.

Prace Językoznawcze

|

2007

|

issue 9

113-128

EN

The article tries to analyse the second names which were derived from nicknames created by metaphor and metonymy. The overview of such names from the region of the Jeziorany Bailiwick shows that the second names in Polish usually have appellatives designing animals or plants for their stems. On the other hand, German anthroponyms from this area usually use appellatives designing objects. Many of them could serve as a basis for the creation of names that identified people performing a given craft. Creating such names could consist in identifying a person’s occupation with a characteristic tool or a product. Often names of tools or products were used without any derivational changes.

6

Między nomen appellativum a nomen proprium w poznańskich księgach ziemskich z XIV i XV wieku

86%

Trawińska M.

|

2017

|

vol. 51

|

issue 1

199-206

EN

The article discusses the transition of words from the category of common names to the category of proper names. The way of naming people in the fourteenth- and fifteenth-century court books indicates that it was a long process, in which the common denomination (e.g. voivode, castellan) fulfilled a double function before it became a proper name. In the complex descriptive and binominal formations it was additional information. When occurred alone, it often meant not only a common name, but also pointed to a particular person, i.e., it belonged to the transition phase between the nomen appellativum and nomen proprium.

PL

-

7

Ляхи и поляки в языковой истории новгородской земли

72%

Васильев В.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2018

|

vol. 66

509-522

PL

W artykule autor analizuje funkcjonowanie dwóch polskich nazw etnicznych w tekstach dawnego piśmiennictwa nowogrodzkiego, w toponimii nowogrodzkiej i leksyce dialektalnej. Pierwsza część artykułu została poświęcona etnonimowi ляхи. Omówiono występowanie etnonimu w dawnych kronikach (latopisach) nowogrodzkich. W wyniku antroponimizacji tego etnonimu pojawiły się stare nowogrodzkie imiona własne Ляхъ, Ляшко, które zostały odnotowane w gramotach na korze brzozowej z XII–XIII w. Przeanalizowano również średniowieczną toponimię z tematem Лях-/Ляш- na terenach leżących w pobliżu południowo-zachodnich granic historycznej ziemi nowogrodzkiej, por. nazwy miejscowości Ляховичи (znana od 1134 roku) oraz Лахова (= Ляхова). Jest bardzo prawdopodobne, że te nazwy były pozostawione przez starożytnych Lachów-Lędzian, którzy wraz z innymi Słowianami mogli uczestniczyć w kolonizacji północno-zachodniego terytorium rosyjskiego. Druga część artykułu jest poświęcona nazwie поляки, która utrwaliła się w języku rosyjskim w XVII wieku, przesuwając nazwę ляхи na peryferie językowe. W piśmiennictwie rosyjskim zaczęto używać etnonimu поляки w opisach wydarzeń okresu Wielkiej smuty w Rosji na początku XVII w. Zwykle jednak w rejestrach podatkowych ziemi nowogrodzkiej (piscovyje knigi) oraz innych dokumentach z XVII–XIX w. używa się słowa поляк w szerszym sensie – jako określenia mieszkańców dawnej Rzeczypospolitej, czyli państwa polsko-litewskiego. Najczęściej słowem поляк nazywano Białorusinów, którzy uciekli na sąsiednie ziemie nowogrodzkie w poszukiwaniu lepszego życia. Zresztą etniczni Polacy również żyli w niektórych miejscowościach guberni nowogrodzkiej w XIX w. W końcowej części artykułu przedstawiono kilka napisów nagrobnych w języku polskim, które zostały znalezione na miejscu pochówku Polaków z XIX wieku we wsi niedaleko Nowogrodu.

EN

This article analyzes how Polish ethnic names are reflected in the material of ancient Novgorod written sources, Old Novgorod toponymy and dialectal vocabulary. The first part of the article is devoted to the ethnonym Ljachi. Firstly, the functioning of the ethnonym in ancient Novgorod chronicles is explored. Due to the so-called “anthroponymization” of this ethnonym the Old Novgorodian personal names Ljach, Ljashko marked in the 12th–13th centuries, appeared. Secondly, the medieval toponymy on Ljach-/ljash- is explored, among which most important are the names of Ljachovichy (from 1134) and Lachova (= Ljachova) in villages located near the southwestern borders of the historical Novgorod Region. It is likely that these place-names were left by the ancient Ljachi-Lendzjane, which, along with other Slavs, could have participated in the colonization of the territory of the Russian Northwest. The second part of the article deals with the ethnic name Poljaki that stuck in the Russian language in the 17th century, displacing the ethnic name Ljachi to the periphery of the language. Novgorod Cadastre Books (piscovyje knigi), as well as other written documentation of the 17th–19th centuries generally use the word Poljak in the wider, territorial sense – as a designation of the inhabitants of the Polish-Lithuanian States. Most often, the word Poljak referred to the Belarusians who had fled to neighboring Novgorod in search of a better life. However, ethnic Poles also lived in separate localities in Novgorod province in the 19th century. At the end of the article, there is interesting material on inscriptions in Polish, that are on the tombstones over the graves of Poles living in the 19th century in the countryside near Novgorod.

8

Die Naturgewalt in deutschen Familiennamen

72%

Guz M.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2018

|

vol. 65

37-49

PL

Przedmiotem artykułu są nazwiska niemieckie utworzone od nazw żywiołów. Materiał badawczy pochodzi ze słowników: Hansa Bahlowa, 1976, Deutsches Namenlexikon. Familien- und Vornamen nach Ursprung und Sinn erklärt, Suhrkamp, Baden-Baden; Josefa Karlmanna Brechenmachera, 1957–1960, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen. A–J, C.A. Starke Verlag, Limburg a.d. Lahn; tegoż, 1960–1963, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen. K–Z, C.A. Starke Verlag, Limburg a.d. Lahn; Duden. Familiennamen. Herkunft und Bedeutung. Bearbeitet von Rosa und Volker Kohlheim, 2005, Dudenverlag, Mannheim–Leipzig–Wien–Zürich; Maksa Gottschalda, 1954, Deutsche Namenkunde. Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung, de Gruyter, Berlin oraz Horsta Naumanna, 1989, Familiennamenbuch, VEB Bibliographisches Institut, Leipzig. W opracowaniu poszukuje się odpowiedzi na pytania o budowę słowotwórczą nazwisk. Występują tu nazwiska niederywowane słowotwórczo, derywaty oraz nazwiska zdaniowe. Pod względem semantyki większość zestawionych nazwisk to antroponimy jednomotywacyjne. Nieliczne nazwiska są pochodzenia dolnoniemieckiego, a niektóre posiadają odmianki graficzne.

EN

The subject of the paper is German surnames derived from names denoting elements. The research material originates from the following dictionaries: Hans Bahlow, 1976, Deutsches Namenlexikon. Familien- und Vornamen nach Ursprung und Sinn erklärt, Suhrkamp, Baden-Baden; Josef Karlmann Brechenmacher, 1957–1960, Etymologisches Die Naturgew alt in de utschen Familien amen ... 49 Wörterbuch der Deutschen Familiennamen. A–J, C.A. Starke Verlag, Limburg a.d. Lahn; Josef Karlmann Brechenmacher, 1960–1963, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen. K–Z, C.A. Starke Verlag, Limburg a.d. Lahn; Duden. Familiennamen. Herkunft und Bedeutung. Bearbeitet von Rosa und Volker Kohlheim, 2005, Dudenverlag, Mannheim–Leipzig–Wien–Zürich; Max Gottschald, 1954, Deutsche Namenkunde. Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung, de Gruyter, Berlin; Horst Naumann, 1989, Familiennamenbuch, VEB Bibliographisches Institut, Leipzig. The study is an attempt to search for an answer concerning the derivational morphology of surnames. The corpus subjected to analysis includes non-morphologically-derived surnames, derivatives and sentence-derived surnames. In terms of semantics, the majority of the surnames under analysis are anthroponyms with a single motivation. A few surnames are of Low German origin. Some surnames of the analysed material have graphical varieties.

9

Aspekty socjolingwistyczne w badaniach procesu ewolucji systemu antroponimicznego. Zarys tematu

72%

Iglewska S.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2015

|

issue 5

327-330

PL

Onomastyka jest dziedziną interdyscyplinarną, głównie o nachyleniu językoznawczym. Analiza onomastyczna podpiera się wieloma metodologiami właściwymi dla innych gałęzi językoznawstwa, nauk humanistycznych, stąd takie jej ujęcia przedmiotowe jak socjoonomastyka, psychoonomastyka, onomastyka kulturowa, onomastyka literacka i in. Artykuł jest poświęcony zagadnieniu związków pomiędzy onomastyką a socjologią.

EN

Onomastics is an interdisciplinary field, with a primarary leaning towards linguistics. An analysis of onomastics applies many methodologies appropriate to other branches of linguistics and humanities, hence such concepts as socioonomastics, psychonomastics, cultural onomastics, literary onomastics etc. This paper is devoted to the issue of the relationship between onomastics and sociology. Socioonomastisc is a subfield of onomastics, studying the names from the sociolinguistic and sociological standpoint.

10

Dolnoserbske mjenja | Niedersorbische Namen – serwis internetowy poświęcony dolnołużyckim nazwom własnym

72%

Szczepańska J.

Onomastica

|

2022

|

vol. 66

329-340

EN

In 2020, a decision was made at the Sorbian Institute to upgrade the dolnoserbski.de | niedersorbisch.de website with an additional section dedicated to the study of proper names in the Lower Sorbian language. Based on the former studies conducted at the Institute, the new section organises the onomastic material in a highly convenient, hypertextual form. Bearing in mind the multicultural context of the project, the Institute had to address several issues concerning, for example, the functional relationship between the Sorbian and German variants of a proper name, spelling standardisation (e.g. surnames), the lack of compatible word-formation processes, or a multilingual user interface. Additionally, the Institute intends to upgrade the resources of the section with exonyms and other types of onyms. However, due to the geopolitical conditions in Lusatia and the complicated nature of the relationship between the Lower Sorbian language with German and the Upper Sorbian language, this is a highly challenging task. Name research in the Lower Sorbian text corpus is also planned.

PL

W roku 2020 chociebuski oddział Instytutu Łużyckiego rozszerzył poświęcony językowi dolnołużyckiemu portal dolnoserbski.de | niedersorbisch.de o serwis gromadzący informacje na temat dolnołużyckich nazw własnych. Korzysta on z wyników wcześniejszych projektów Instytutu, wprowadza także nowe opracowanie i udostępnienie w wygodnej hipertekstowej formie materiału onomastycznego zebranego ze starych i nowych źródeł. Istotnym aspektem projektu (a także sorabistyki w ogóle) jest wielokulturowy kontekst i związane z nim wyzwania. Problematyka ta obejmuje tak różne zagadnienia, jak np. funkcjonalna relacja pomiędzy łużyckim a niemieckim wariantem nazwy, normalizacja pisowni nazw własnych (szczególnie nazwisk), nieprzekładalność pewnych kategorii słowotwórczych, niezgodność systemów opisu na poziomie ontologicznym, wreszcie wielojęzyczna konstrukcja interfejsu użytkownika. Instytut ma zamiar rozszerzyć serwis o egzonimy i inne typy onimów, przy czym należy dodatkowo wziąć pod uwagę wyjątkowe uwarunkowania geopolityczne Łużyc oraz skomplikowane związki j. dolnołużyckiego nie tylko z j. niemieckim ale także z siostrzanym górnołużyckim. Planowane są także badania onomastyczne w dolnołużyckim korpusie tekstowym.

11

Elementy gwarowe w antroponimach (na materiale z forów internetowych)

72%

Kucharzyk R.

Prace Językoznawcze

|

2016

|

issue 18/4

PL

Nazwy własne w podstawowej formie są jednostkami neutralnymi, nienacechowanymi. Poddane modyfikacji tracą tę neutralność i z powodzeniem bywają wykorzystywane do realizacji określonych strategii komunikacyjnych. Celem tego artykułu jest omówienie zjawiska występowania cech dialektalnych w grupie antroponimów, na którą składają się imiona i nazwiska najbardziej rozpoznawalnych polityków. Te nazwy własne bardzo często podlegają rozmaitym przekształceniom ze względu na konotacje wiążące się z ich nosicielami. Materiał badawczy, będący podstawą tej analizy, został wyekscerpowany z forów internetowych. Jak się okazuje, w celach stylizacyjnych wykorzystywane są najbardziej wyraziste cechy gwarowe, które jednoznacznie kojarzą się z językiem wsi. Wprowadzone do wypowiedzi imiona i nazwiska poddane dialektyzacji pełnią – oprócz funkcji identyfikującej, także funkcję ekspresywną i perswazyjną.

EN

In their basic form proper names are neutral, unmarked units. After modification, they lose this neutrality and are successfully used to fulfil particular communication strategies. The objective of this article is to discuss the occurrence of dialectal features in the group of anthroponyms that includes the first names and surnames of the most recognizable politicians. Such proper names very often undergo various modifications due to the connotations related to their holders. The research material being the basis of this analysis has been excerpted from the Internet forums. It turns out that for the purpose of stylization people reach for the most expressive dialectal features that are unequivocally associated with the language of the village. Apart from the purpose of identification, dialectalized first names and surnames are introduced into the utterance for the purpose of expression and persuasion.

12

Prezes Wszystko-mogę Kaczyński. Sekundarne użycia antroponimów w przedwyborczym dyskursie politycznym

72%

Góralczyk I.

Prace Językoznawcze

|

2016

|

issue XVIII/3

EN

The analysis has focused on a few anthroponyms used in their secondary senses in the Polish press in the heat of pre-electional debates of 2015 and the relation between their meanings and forms, and particularly their inflectional patterns and the noun phrase structure. One unifying property of a miscellaneous set analysed, including both novel and ephemeral creations and expressions of a more established status, is a negative axiological valuation of the referent of the anthroponym. The analysis refers to a social function of such language use and mechanisms of persuasion and manipulation. The motivation for the morpho-syntactic features of the analysed proper names is sought, among others, in the processes of metaphor and metonymy. The analysis also includes examples of paragons, mimetic, or pseudo-mimetic compounding and polisemy of plurality.

13

Jak czasownik chajzerować wszedł do polszczyzny? O werbalnych derywatach odantroponimicznych i najnowszych tendencjach w zakresie apelatywizacji nazw własnych

72%

Galewska K.

Język Polski

|

2021

|

vol. 101

|

issue 4

100-111

PL

Artykuł jest poświęcony zjawisku tworzenia wyrazów pospolitych na bazie nazw własnych. Jego główny cel stanowi zaprezentowanie najnowszych derywatów odantroponimicznych, popularnych w mediach społecznościowych w 2020 roku. Omawiane neologizmy zostały przedstawione na tle nowych tendencji w zakresie apelatywizacji nazw własnych w polszczyźnie: procesów produktywnych już na przełomie wieków, jak również prawidłowości zaznaczających się dopiero w ostatnich latach. Należą do nich między innymi: zmiana treści konotowanych przez określone formanty tworzące derywaty odnazewnicze, wzrost aktywności imion jako podstaw derywacyjnych oraz znaczny przyrost czasowników odonimicznych. Leksemy takie jak januszować, chajzerować, górniakować czy kukizować wskazują na kształtowanie się modelu słowotwórczego w postaci antroponimicznego rdzenia i przyrostka tematycznego -ować. Świadczą one również o upowszechnianiu się mechanizmów słowotwórstwa analogicznego oraz nieprzeciętnej kreatywności językowej polskich internautów, której specyfika także stanowi przedmiot uwagi.

EN

The article concentrates on deriving common words from proper names. Its principal aim is to present the most recently created anthroponymic derivatives, popular among the social media users in 2020. The neologisms in question are analyzed against the backdrop of the latest tendencies concerning the appellativisation of proper names in Polish, that is processes productive at the turn of the last century, as well as the phenomena observable over the last few years. They include: modification of the semantic features of suffixes forming deonymic derivatives, more frequent usage of given names as bases for common words and the growing popularity of deriving verbs from proper nouns. The lexemes januszować, chajzerować, górniakować and kukizować are the indicators of establishing a new verbal model that consists of an anthroponym and the affix -ować. The lexical material under study shows how commonly Polish speakers use analogy in the word formation process and how creative they are in terms of coining new expressions, which is also discussed in the paper.

14

Archaizmy językowe w nazwach osiedli i ich mieszkańców (na wybranych przykładach nazw z Mszany Dolnej)

72%

Kobylińska J.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2021

|

issue 16

95-104

EN

The paper is dedicated to the linguistic peculiarities found in the names of housing estates and their residents in Mszana Dolna, a town located in Zagórze area, in southern Małopolska. Morphological and phonetic features of toponyms and anthroponyms which are discussed result from historical, linguistic and dialectal conditions. Moreover, they reflect certain facts connected with culture and geography of the region.

15

Onomastykon wybranych poznańskich powieści kryminalnych (urbanonimy i antroponimy)

72%

Nowak M.

Język. Religia. Tożsamość

|

2018

|

issue 1(17)2018

51-62

PL

Celem artykułu jest pokazanie przestrzeni Poznania we współczesnym kryminale ze szczególnym uwzględnieniem warstwy onimicznej (urbanonimów oraz antroponimów) oraz tego, jak nazwy wpływają na obraz miasta i jego mieszkańców wyłaniający się z kart powieści. W artykule analizie poddano pięć kryminałów czworga różnych autorów. Kryminalny Poznań przypomina rzeczywiste miasto, ale nie jest jego odwzorowaniem, a zastosowane nazwy zazwyczaj spełniają inne funkcje niż tylko lokalizacja w przestrzeni. Autorzy przedstawiają miasto jako przestrzeń tętniącą życiem, będącą czasami niezależnym bohaterem (jak u Ryszarda Ćwirleja), a czasami przede wszystkim tłem wydarzeń (w powieściach pozostałych autorów). Literacki Poznań wyróżnia także szereg nazw charakterystycznych, powtarzających się w powieściach, które wyróżniają miasto na tle innych metropolii.

EN

The aim of the article is to present Poznań's space in contemporary crime, with particular emphasis on the literary onomastics (urbanonyms and proper names) and show how names can influence the image of the city and its inhabitants. I have analyzed five detective stories which were written by four different authors. Literary city and the real one bear a lot of resemblance, but they are not the same. Urbanonyms and proper names used in novels usually perform different functions than just the location in space. The authors portray the city as a bustling, sometimes city is as important as the literary heroes (in Ryszard Ćwirlej's books), and sometimes it is just the background of the events (in the novels written by other authors). Literary Poznań also distinguishes a number of characteristic names, repeated in novels, which distinguish the city against the others.

16

V oraz hrabia Tołstoj: antroponimy i toponimy w twórczości powieściowej Vladimira Nabokova ze szczególnym uwzględnieniem częściowej bezimienności oraz nazw własnych przejętych z rzeczywistości pozatekstowej

61%

Engelking L.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica

|

2018

|

issue 15

169-178

EN

The paper is devoted to Nabokov’s literary onomastics. It shows that his use of meaning proper names is much more refined and complicated than the use of them in older times. Hiding of various meanings and connotations in nomina propria is one of the favorite Nabokov’s devices and one of the ways he plays his games with readers. These are games of similiarities and differences in Ada or Ardour and Pnin and Look at the Harlequins! as well.

PL

Artykuł poświęcony jest literackiej onomastyce Nabokova. Jak przedstawia, zastosowanie przez pisarza znaczących nazw własnych jest znacznie bardziej zamierzone i złożone, niż ich wczesniejsze użycie. Ukrywanie w nomina propria rozmaitych znaczeń i konotacji jest jednym z ulubionych środków Nabokova i jednym ze sposobów rozgrywania gry z czytelnikiem. Są to gry podobieństw i różnic w Adzie oraz Pninie i Patrz na te arlekiny!

17

Współczesny człowiek nauki, czyli kto? Jak kształtuje się wizerunek naukowca w zależności od wieku, płci i środowiska respondentów

58%

Zadykowicz-Skwirosz A.

humanistica 21

|

2018

|

vol. 2

267-306

PL

Tekst ma na celu przedstawienie językowego obrazu naukowca przede wszystkim na podstawie opinii przedstawicieli środowiska akademickiego – pracowników naukowych i studentów, jak również nauczycieli i pracowników administracyjnych szkoły podstawowej. Nawiązano także do badań typu DAST związanych z pre¬zentacją aspektów wizualnych danego zjawiska przy pomocy rysunku. W gronie osób badanych znalazły się dzieci w wieku szkolnym. Zaprezentowano aktualny stan badań nad omawianym zjawi-skiem. Przedmiotem przedstawionego w tekście bada¬nia była ocena dwóch aspektów. Po pierwsze, na ile w świadomości społecznej odczuwalny/zauważalny jest problem zjawiska nierów-norzędnej reprezentacji płci w języku, apo drugie, jak ocenia się poprawność nazw zawodów i tytułów stanowiących żeński ekwiwalent generycznej formy męskiej. Respondenci zostali poproszeni o wyrażenie opinii o formach/zwrotach adresatywnych stosowanych w odniesieniu do zróżnicowanych płciowo grup osób. Wyniki uzyskane dzięki analizie odpowie¬dzi ankietowanych posłużyły przedstawieniu świadomości językowej w zakresie nacechowania genderowego nominatów leksykalnych. Uzyskane dane pomogły opisać wizerunek współczesnego naukowca w oczach badanych. Opracowany materiał badawczy dotyczy przede wszystkim dyskursu polskich uczelni wyższych. Dokonano wnikliwego porównania wybranych aspektów wizerunku pracownika naukowego w perspektywie polskiej. Przeanalizowano genderowe aspekty tego zagadnienia.

EN

This text is aimed at defining linguistic image of a scientist on the basis of opinions of members of academic environment – scientists and students, as well as teachers and office workers of the primary school. It has been elaborated on the issue of DAST research, which is a research method aiming at presentation of visual aspects of given phenomenon by means of drawings. The research group consisted of students aged between six and eleven. Moreover current state of research on the issue has been touched upon. The subject of the presented research is evaluation of two issues. First, to what extent the problem of lack of gender equality is noticeable among the members of the research group. Second, how the correctness of feminine names of occupations and titles is perceived. The members of research group have been asked to evaluate forms of address that refer to men and women. The outcome of the research enables presentation of linguistic awareness of gendered names. Moreover it enables description of modern scientist image features. The research concerns mainly Polish universities. What is more, selected features of Polish scientists. Gender features are taken into account in the proces of analysis.

18

Aksjologia a chińskie tradycyjne imiona kobiet

58%

Kałużyńska I.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 9: Sinologia

009-025

EN

The paper discusses the group of Chinese traditional female names containing lexemes denoting moral, mental and behavioural features of women. The features mentioned are related to human values distinguished by philosophers and psychologists in the domain of axiology, i.e. the theory of value. The typology of values elaborated by M. Rokeach in 1973 serves as a framework for the research. The research material contains 1050 lexemes evidenced in 2931 standard personal names of Chinese women. The lexemes denoting female values stand for 27% of all lexemes analysed, and occur in 1600 names. Personal names denoting the values reveal to some extent the system of values preferred in traditional China, and seem to be important for the further studies in the domain of axiology.

PL

Artykuł omawia grupę tradycyjnych chińskich imion żeńskich zawierających leksemy wskazujące na moralne, psychiczne i behawioralne cechy kobiet. Wspomniane cechy są podobne do Artykuł omawia grupę tradycyjnych chińskich imion żeńskich zawierających leksemy wskazujące na moralne, psychiczne i behawioralne cechy kobiet. Wspomniane cechy są podobne do wartości ludzkich wyróżnionych przez filozofów i psychologów w dziedzinie aksjologii, czyli teorii wartości. Typologia wartości opracowana przez Miltona Rokeacha w 1973 r. służy jako rama dla prowadzonych badań. Materiał badawczy zawiera 1050 leksemów obecnych w 2931 standardowych imionach własnych chińskich kobiet. Leksemy oznaczające wartości kobiece stanowią 27% wszystkich analizowanych leksemów, a występują w 1600 imionach. Nazwy własne oznaczające wartości ujawniają w pewnym stopniu system wartości preferowanych w tradycyjnych Chinach i wydają się istotne dla dalszych badań w dziedzinie aksjologii

Refine search results

Nazwiska i przydomki szlachty historycznej ziemi bielskiej na Podlasiu motywowane nazwa,i heraldycznymi

Losy imienia Świdrygiełły w polszczyźnie

Elementy gwarowe w historycznych nazwiskach mieszkańców ziemi piotrkowskiej

Przezwiska uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych w Działdowie. Analiza formalna i znaczeniowa

Metaforyczne sposoby tworzenia nazw osobowych (na przykładzie nazwisk mieszkańców komornictwa jeziorańskiego w XVII–XVIII w.)

Między nomen appellativum a nomen proprium w poznańskich księgach ziemskich z XIV i XV wieku

Ляхи и поляки в языковой истории новгородской земли

Die Naturgewalt in deutschen Familiennamen

Aspekty socjolingwistyczne w badaniach procesu ewolucji systemu antroponimicznego. Zarys tematu

Dolnoserbske mjenja | Niedersorbische Namen – serwis internetowy poświęcony dolnołużyckim nazwom własnym

Elementy gwarowe w antroponimach (na materiale z forów internetowych)

Prezes Wszystko-mogę Kaczyński. Sekundarne użycia antroponimów w przedwyborczym dyskursie politycznym

Jak czasownik chajzerować wszedł do polszczyzny? O werbalnych derywatach odantroponimicznych i najnowszych tendencjach w zakresie apelatywizacji nazw własnych

Archaizmy językowe w nazwach osiedli i ich mieszkańców (na wybranych przykładach nazw z Mszany Dolnej)

Onomastykon wybranych poznańskich powieści kryminalnych (urbanonimy i antroponimy)

V oraz hrabia Tołstoj: antroponimy i toponimy w twórczości powieściowej Vladimira Nabokova ze szczególnym uwzględnieniem częściowej bezimienności oraz nazw własnych przejętych z rzeczywistości pozatekstowej

Współczesny człowiek nauki, czyli kto? Jak kształtuje się wizerunek naukowca w zależności od wieku, płci i środowiska respondentów

Aksjologia a chińskie tradycyjne imiona kobiet