Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: antyk grecko-rzymski

Sort By:

Limit search:

Onomastykon o proweniencji antycznej (grecko-rzymskiej) w powieściach kryminalnych Marka Krajewskiego

100%

Puda-Blokesz M.

Onomastica

2022

vol. 66

233-247

Proper names derived from the nexus of the ancient Graeco-Roman tradition, namely of Greek andLatin languages, are due to cultural and identity-related reasons a vital component of the contemporaryPolish language namespace. These onyms mostly belong to such varieties of Polish as academic,literary/bookish, and are mostly written. In onomastics they are considered transmitters of moderndaypopular culture among whose products features the crime novel aimed at the mass reader. Thepresent exploration or first approximation, with its qualitative rather thsn quantitative (statistical)character, sets out to try to present, arrange, classify, and describe the ways in which a recipient isonymically referred to the cultures of antiquity within Marek Krajewski’s eight crime stories, payingparticular attention to their functional aspect and onymic status. The research should form partof cultural onomastics and literary onomastics as well as other linguistic disciplines such as lexicologyand phraseology/phrasematics. The excerpts of the novels contain: (a) onyms of ancient originused in their primary sense to identify and differentiate the referents associated with the culture ofclassical antiquity (e.g. the personal names of the men of culture of Antiquity and of philosophy);(b) proper names based on onyms or appellatives deriving from classical languages and antiquity;(c) ancient eponymisms, or common names taken at their root from ancient nomina propria, appellativederivatives stemming from Greek or Latin onyms among them; and (d) eponymous phrasemesincorporating either onyms of ancient pedigree or the appellatives and derivatives they gave rise to.The linguistic tapestry thus reviewed is a testimony to antiquity’s impact on Polish, whose facetsclearly reflects its multicultural and intertextual nature. At the same time, it displays how antiquityis received in Polish culture as an ongoing process but here of the popular sort.

Nazwy własne wywodzące się z kręgu starożytnej tradycji grecko-rzymskiej, z greki i łaciny, ze względów kulturowo-tożsamościowych stanowią bardzo istotny składnik współczesnego onomastykonu języka polskiego. Onimy te przynależą głównie do takich odmian polszczyzny, jak naukowa i literacka/książkowa, głównie w ich postaci pisanej. W onomastyce uznaje się je za nośniki pamięci kulturowej w skali globalnej (makro) i określa się je nazwami topicznymi. Owo onomastyczne dziedzictwo może również stanowić istotny składnik współczesnej kultury popularnej, której wytworem jest także powieść kryminalna, adresowana do masowego odbiorcy. Celem niniejszego oglądu, mającego charakter rozpoznania jakościowego, a nie ilościowego (statystycznego), jest próba przedstawienia, uporządkowania, klasyfikacji i opisu obecnych w siedmiu kryminałach Marka Krajewskiego językowo-literackich sposobów onimicznego odsyłania odbiorcy do kultury antycznej, ze zwróceniem uwagi na ich aspekt funkcjonalny i onimiczny status. Prezentowane badania należy włączyć w obszar onomastyki kulturowej oraz onomastyki literackiej, a także innych działów lingwistyki, takich jak leksykologia i frazeologia/frazematyka. W ekscerpowanych powieściach można znaleźć: (a) onimy o antycznej proweniencji używane w prymarnym odniesieniu, w celu identyfikacji i dyferencjacji desygnatów kojarzonych z kulturą antyku klasycznego (np. nazwy osobowe twórców i filozofów antycznych); (b) nazwy własne, których podstawą stały się wywodzące się z języków klasycznych i z antyku onimy lub formy apelatywne; (c) eponimizmy antyczne, czyli nazwy pospolite, u których podstaw leżą antyczne nomina propria; w tym również apelatywne formy derywowane pochodzące od greckich bądź łacińskich onimów; a także (d) frazeologizmy eponimiczne zawierające w swym składzie bądź onimy o proweniencji antycznej, bądź powstałe od nich formy apelatywne czy derywowane. Poddana oglądowi materia językowa jest świadectwem wpływów antyku klasycznego na polszczyznę, której jakość jest wyraźnym odbiciem wielokulturowości i intertekstualności. Jednocześnie pokazuje wciąż trwającą recepcję antyku w kulturze polskiej, tutaj popularnej.

Profesor Janina Niemirska-Pliszczyńska – wybitny dydaktyk i badacz antyku grecko-rzymskiego

100%

Budzeń A.

Roczniki Humanistyczne

2017

vol. 65

issue 3: Filologia klasyczna

79-107

Przedmiotem artykułu są dwie główne sfery życia prof. Janiny Niemirskiej-Pliszczyńskiej – działalność dydaktyczna i naukowa. Ich analiza jednoznacznie wykazuje, jak znaczący był wkład Profesor do literatury i kultury, nie tylko w naszym kraju, lecz także za granicą. Jako nauczycielka języka łacińskiego, najpierw w Państwowym Gimnazjum im. Unii Lubelskiej, a po II wojnie światowej także w Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Lublinie, wykazywała się ogromnym talentem pedagogicznym, wybitną wiedzą i zamiłowaniem do antyku grecko-rzymskiego. Jako nauczyciel akademicki w Sekcji Filologii Klasycznej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (od 1952 r.) prof. Niemirska-Pliszczyńska prowadziła wykłady z literatury greckiej i rzymskiej, jak również proseminarium i seminarium greckie, a od 1967 r. także seminarium doktoranckie. Pod jej kierunkiem powstało ok. 40 prac magisterskich oraz 6 rozpraw doktorskich. Aby pomóc nauczycielom języków klasycznych w ich pracy dydaktycznej oraz ułatwić naukę greki i łaciny uczniom i studentom, prof. Niemirska-Pliszczyńska wydała autorskie podręczniki do nauki tych języków. W czasopiśmie „Paideia”, którego była redaktorem naczelnym, publikowała artykuły dotyczące nauczania łaciny. Obok ogromnego zaangażowania dydaktycznego (wieloletnia praca w szkołach średnich i liczne zajęcia na uniwersytecie) stale rozwijała swą pasję badawczą, czego dowodem jest bogaty dorobek naukowy, w którym wyróżniają się dwie monografie: De elocutione Pliniana (Lublin 1955) – w całości napisana po łacinie – i Wokół Dolonei (Lublin 1966) o autentyczności X ks. Iliady Homera, dalej kilkanaście rozpraw i artykułów nt. eposów Homera, periegezy Pauzaniasza, dialogów Platona, Etyki Nikomachejskiej Arystotelesa, listów św. Pawła, a także doskonałe przekłady dzieł starożytnych na język polski: Żywoty cezarów Swetoniusza, Wędrówki po Helladzie Pauzaniasza oraz Dywany (Stromateis) Klemensa z Aleksandrii. Za wybitne osiągnięcia prof. Janina Niemirska-Pliszczyńska została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi (1944) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973).

The author of this article examines two main areas of life of professor Janina Niemirska-Pliszczyńska; both – her educational and scholar activities in order to prove her great contribution to literature and culture not only in our country but also abroad. As a teacher of Latin first in Unia Lubelska Grammar-School and after World War II also in Stanisław Staszic Grammar-School in Lublin, prof. Niemirska-Pliszczyńska demonstrated much pedagogical talent, distinguished knowledge and love for the Greek and Roman Antiquity. As the academic in the Classical Philology Department at the Catholic University of Lublin (from 1952) Prof. Pliszczyńska gave lectures on Greek and Roman literature and conducted Greek seminar, proseminar and from 1967 also a doctoral seminar. She was the supervisor of about forty MA dissertations and six doctoral theses as well. To help teachers of classical languages in their didactic work and to make learning Greek and Latin easier for students, Prof. Pliszczyńska wrote and published Greek and Latin textbooks and articles on teaching of Latin in the journal Paideia that she edited herself. In spite of many years’ work at secondary schools and her demanding educational activities at the University, she raised excellent literary output including two monographs: De elocutione Pliniana (Lublin 1955) – all written in Latin and: Wokół Dolonei (Around Doloneia, Lublin 1966) on the authenticity of the tenth song in Homer’s Iliad. It also included several articles on Homer’s epics, Pausanias’ periegesis, Plato’s dialogues, Aristotle’s Nicomachean Ethics, St. Paul’s letters and language of Clement of Alexandria. And finally it included Prof. Pliszczyńska’s perfect translations of Greek and Roman literature: Żywoty cezarów (The Twelve Caesars, The Lives of the (Twelve) Caesars, Lives of the Caesars – LOEB 1997) by Suetonius, Wędrówki po Helladzie (Description of Greece) by Pausanias and Dywany, Stromateis (Stromata) by Clement of Alexandria. For her outstanding achievements Prof. Pliszczyńska was awarded Silver Cross of Merit (1944) and Knight’s Cross of the Order of Polonia Restituta (1973).

Refine search results

1 Onomastica

1 Roczniki Humanistyczne

1 Budzeń A.

1 Puda-Blokesz M.

1 2022

1 2017

Search results

Onomastykon o proweniencji antycznej (grecko-rzymskiej) w powieściach kryminalnych Marka Krajewskiego

Profesor Janina Niemirska-Pliszczyńska – wybitny dydaktyk i badacz antyku grecko-rzymskiego