Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  apelatywizacja
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

O ortografii w kontekście apelatywizacji

100%
Kosek I.
Prace Językoznawcze
|
2006
|
issue 8
21-28
EN
The object of the considerations is the spelling of a subgroup of appellativized or being under the process of appellativization proper names such as: Don Kichot, Zosia Samosia, nowy wspaniały świat, Wielki Brat, siedmiu wspaniałych. Such language units` orthography is clearly unstable, because of some reasons: firstly the doubts about their status (the users' uncertainty whether they are proper or common names), secondly the etymological relations with proper names which are still noticeable even after the change of such units` status (the acquaintance of etymology), and thirdly the writers` habits. As the analysis shows the instability of using capital letters may be the signal of displacement within the lexical subsystem, creation of new units of nomen appellativum character.
2
Publication available in full text mode
Content available

Boundaries Between Anthroponymic Categories

94%
Frančić A.
Onomastica
|
2019
|
vol. 63
51-65
EN
Boundaries Between Anthroponymic Categories In the introduction, examples from the Croatian language are used to exemplify the anthroponymization of appellatives (e.g. appellative kovač → family name Kovač), appelativization of anthroponyms (e.g. family name Penkala → appellative penkala) and transonymization (e.g. hydronym Una → first name Una). All of the listed transitions represent evidence that there are no firm boundaries between the onymic and appellative lexicon, nor within the onymic lexicon.The central part of the study is dedicated to the so-called pure transanthroponymization of the type first name Vinko → family name Vinko. Pure transanthroponymization results in different combinations of homonymic pairs of anthroponyms in the anthroponymic formula / anthroponymic formulae (e.g. David David; David Vinko, Vinko David; David Novak - Josip David). Given that context does not contribute to the correct understanding of the message transmitted by the anthroponymic formula in the case of first name-family name homonymy, possible consequences of this homonymy for onomastic communication are emphasised. Also listed are examples of anthroponymic formulae of the Saša Pavlić type (it is impossible to distinguish whether the person is male or female from the first name) and Ivan Vinko Boris (it is impossible to distinguish whether the person has two first names or two family names from the anthroponymic formula) which also “stifle” the onomastic information.The author concludes that the boundaries between first names and family names are not fixed and cautions of the need to carefully select the first name of a child bearing a family name created by the pure transanthroponymization of a first name.
3
Publication available in full text mode
Content available

Proces apelatywizacji w ujęciu socjolingwistycznym na przykładzie eponimu “Karen” i jego funkcji w slangu amerykańskim

84%
Podlecka N.
Forum Filologiczne Ateneum
|
2021
|
vol. 9
|
issue 1
163-173
EN
This work analyses the process of appellativisation of the “Karen” eponym functioning in American slang. The formation of inflected words may have various grounds and reasons, but in the case of the chosen example, we are dealing with a phrase that illustrates more than one sociological phenomenon. By examining the definition of the word “Karen”, it is possible to identify three spheres of American life that are subject to many tensions and emotional reactions. The first of them is the economic and social sphere, associated with high social stratification. Another is the problem of racial tolerance that is still present, especially the demonization of African Americans. The last element to be discussed is the pandemic and its impact on American society.
PL
Niniejsza praca poddaje analizie proces apelatywizacji eponimu Karen funkcjonującego w slangu amerykańskim. Powstawanie wyrazów odimiennych może mieć różne podłoża i różne przyczyny, jednak w przypadku wybranego przykładu mamy do czynienia ze zwrotem ilustrującym więcej niż jedno zjawisko socjologiczne. Badając definicję słowa Karen, można wskazać na trzy sfery życia Amerykanów, które podlegają wielu napięciom i emocjonalnym reakcjom. Pierwszą z nich sfera ekonomiczno-społeczna, związana z dużym rozwarstwieniem społecznym. Kolejną jest wciąż obecny problem z tolerancją rasową, a zwłaszcza demonizowaniem Afroamerykanów. Ostatnim omawianym elementem jest pandemia i jej wpływ na społeczeństwo amerykańskie.
4

Onymization and Appellativization Leading to Incongruity and Humour in series How I Met Your Mother

84%
Gibka M.
Prace Językoznawcze
|
2016
|
issue 18/1
61–76
PL
Celem artykułu jest analiza humorystycznych użyć antroponimów w serialu telewizyjnym Jak poznałem waszą matkę. Za podstawę pojawienia się w badanych nazwach elementu humorystycznego uznano procesy apelatywizacji i onimizacji prowadzące do niespójności w odbiorze onimów. W wyniku przeprowadzonej analizy opisano i pogrupowano tematycznie osiemdziesiąt przypadków sytuacyjnej onimizacji i apelatywizacji. W artykule poddano analizie funkcję humorystyczną antroponimów w Jak poznałem waszą matkę.
EN
The aim of the article is to analyse the use of humour in anthroponyms in How I Met Your Mother. It has been claimed in the analysis that it is the processes of appellativization and onymization which produce the humorous effects, as these processes constitute the basis for the emergence of the incongruity in the reception of the proper names. The collected material is examined in thematic groups.
5

Jak czasownik chajzerować wszedł do polszczyzny? O werbalnych derywatach odantroponimicznych i najnowszych tendencjach w zakresie apelatywizacji nazw własnych

84%
Galewska K.
Język Polski
|
2021
|
vol. 101
|
issue 4
100-111
PL
Artykuł jest poświęcony zjawisku tworzenia wyrazów pospolitych na bazie nazw własnych. Jego główny cel stanowi zaprezentowanie najnowszych derywatów odantroponimicznych, popularnych w mediach społecznościowych w 2020 roku. Omawiane neologizmy zostały przedstawione na tle nowych tendencji w zakresie apelatywizacji nazw własnych w polszczyźnie: procesów produktywnych już na przełomie wieków, jak również prawidłowości zaznaczających się dopiero w ostatnich latach. Należą do nich między innymi: zmiana treści konotowanych przez określone formanty tworzące derywaty odnazewnicze, wzrost aktywności imion jako podstaw derywacyjnych oraz znaczny przyrost czasowników odonimicznych. Leksemy takie jak januszować, chajzerować, górniakować czy kukizować wskazują na kształtowanie się modelu słowotwórczego w postaci antroponimicznego rdzenia i przyrostka tematycznego -ować. Świadczą one również o upowszechnianiu się mechanizmów słowotwórstwa analogicznego oraz nieprzeciętnej kreatywności językowej polskich internautów, której specyfika także stanowi przedmiot uwagi.
EN
The article concentrates on deriving common words from proper names. Its principal aim is to present the most recently created anthroponymic derivatives, popular among the social media users in 2020. The neologisms in question are analyzed against the backdrop of the latest tendencies concerning the appellativisation of proper names in Polish, that is processes productive at the turn of the last century, as well as the phenomena observable over the last few years. They include: modification of the semantic features of suffixes forming deonymic derivatives, more frequent usage of given names as bases for common words and the growing popularity of deriving verbs from proper nouns. The lexemes januszować, chajzerować, górniakować and kukizować are the indicators of establishing a new verbal model that consists of an anthroponym and the affix -ować. The lexical material under study shows how commonly Polish speakers use analogy in the word formation process and how creative they are in terms of coining new expressions, which is also discussed in the paper.
6

Z badań nad zjawiskami słowotwórczymi i adaptacyjnymi w „najmłodszej polszczyźnie”

67%
Dyszak A. S.
Język Polski
|
2019
|
vol. 99
|
issue 3
18-31
PL
Przedmiot badań stanowią neologizmy wyekscerpowane z internetowego słownika Vasisdas.pl. Przeważająca ich część to formacje słowotwórcze od wyrazów rodzimych. Pozostałą grupę analizowanego słownictwa tworzą zapożyczenia słowotwórcze. Są to w większości neologizmy odangielskie, będące zarówno wynikiem adaptacji, jak i derywacji. Charakterystyczną ich cechą jest forma graficzno-fonetyczna, wynikająca z przejęcia wymowy wyrazu obcego, zapisywanej zgodnie z fonetyczną zasadą polskiej ortografii. Do formacji słowotwórczych o rodzimych podstawach należą także wyrazy slangowe, które są homograficzne i homofoniczne z odpowiednimi wyrazami polszczyzny standardowej lub z profesjonalizmami, ale które trudno uznać za neosemantyzmy. Najwięcej w badanych materiale leksykalnym jest formacji afiksalnych. W ich w budowie najczęściej pojawiają się sufiksy, ale zauważalny jest brak rzeczowników odczasownikowych z formantami -nie, -enie, -cie. Słowotwórstwo okazuje się żywym sposobem pomnażania słownika współczesnej polszczyzny potocznej, a neologizmy w „najmłodszej polszczyźnie” świadczą o inwencji (słowo)twórczej młodych Polaków.
EN
The subject of the research are neologisms selected from the online dictionary Vasisdas.pl. The majority of them are word-formations from native words. The remaining group of the analyzed vocabulary are formations from foreign words, mostly from English, which are both the result of adaptation and derivation. Their characteristic feature is a graphic-phonetic form, resulting from the acquisition of the pronunciation of a foreign word, recorded in accordance with the phonetic principle of Polish spelling. Among word-formations with native foundations, there are also slang words that are homogeneous and homophonic with appropriate words of standard Polish or professional words, but they are difficult to consider as neosemantisms. The lexical material under study has the biggest number of affix formations. In their construction, the most frequent are suffixes, but there is a noticeable lack of nouns derived from verbs with endings -nie, -enie, -cie. The word formation turns out to be a living way of multiplying the dictionary of contemporary colloquial Polish, and the neologisms in the “youngest” Polish language testify to the (word-)creative inventiveness of young Poles.
7
Content available remote

Sprachliche ›Recycling‹strategie

67%
Sadziński R.
Colloquia Germanica Stetinensia
|
2015
|
issue 24
89-102
DE
Es werden so gut wie keine von Grund auf neuen Wortkörper aus dem Boden gestampft – sie haben in der Regel…ihre Geschichte. Sie werden meist aus bereits vorhandenen einheimischen und/oder fremden lexikalischen und Wortbildungsmorphemen gebildet, sodass sie oft einen hybriden Charakter angedeihen bekommen. Zu diesem Ziel werden nicht zuletzt mythologisch markierte Namen herangezogen. Im vorliegenden Beitrag wurde dies an der germanischen Mythologie veranschaulicht. Solche Begriffe, wie Walküre, Walhall(a), Tarnkappe oder Troll, aber auch Waberlohe bzw. Breidablik – um nur einige wenige zu nennen – werden entmythologisiert und in einen Ko(n)text gesetzt. Auch im naturgemäßen Alterungsprozess des Wortschatzes entstehen “(fossile) Ablagerungen“, die aufs Neue verwertet werden können. Als Beispiel kann man Testimonium heranziehen, das zugunsten des juristischen Fachwortes Zeugnis aufgegeben wurde, um als Testimonial wie ein Phönix aus der Asche in neuer Rolle aufzusteigen, und zwar als Lückenbüßer für die inzwischen –durch den technischen und zivilisatorischen Fortschritt bedingt – fällige Benennung für ‘zu Werbezwecken verwendetes Empfehlungsschreiben eines zufriedenen Kunden, bes. eines Prominenten’ (vgl. DUDEN 2000).
EN
New names are not created out of nothing, new names tend to have their ... history. They are created from existing native and/or foreign formative particles which causes them to appear as hybrids. Even mythological elements can be used for this purpose. This article presents an example of the Germanic mythology. Concepts like Walküre, Walhall(a), Troll, Tarnkappe and even Waberlohe and Breidablik - to use only a few examples - are subject of demythologization and function in the new circuit. Also the natural aging process of the vocabulary provides some material for reuse. An example can be the word Testimonium, which disappeared in the German language for the native word Zeugnis (,witness‘) to be reborn in a new constellation as Testimonial (,marketing recommendation of the satisfied (prominent) client‘) for filling the semantic gap resulting from technological advances.
PL
Nowe nazwy nie powstają z niczego, nowe nazwy mają z reguły swoją … historię. Tworzone są z istniejących już rodzimych i/lub obcych cząstek znaczeniowych i formantów słowotwórczych, co powoduje, że mają często charakter hybrydalny. Do tego celu wykorzystuje się nawet elementy mitologiczne. W artykule pokazano to na przykładzie mitologii germańskiej. Takie pojęcia jak Walküre, Walhall(a), Tarnkappe czy Troll, a nawet Waberlohe i Breidablik – żeby posłużyć się tylko kilkoma przykładami – poddawane są demitologizacji i funkcjonują w nowym obiegu. Również w procesie naturalnego starzenia się słownictwa odkłada się materiał do ponownego wykorzystania. Przykładem może być Testimonium, zanikłe w języku niemieckim na rzecz rodzimego terminu prawniczego Zeugnis ,zeznanie‘, by odrodzić się w nowej konstelacji jako Testimonial dla wypełnienia powstałej w wyniku postępu technologicznego luki znaczeniowej: ,rekomendacja marketingowa zadowolonego (prominentnego) klienta‘.
8

Formacje potencjalne a późnonowoczesna rodzimość nazewnicza, czyli o produktywności onimiczno-apelatywnej

67%
Rutkiewicz-Hanczewska M.
Prace Językoznawcze
|
2021
|
vol. XXIII/2
55–72
PL
Artykuł jest poświęcony jednemu z najnowszych modeli nazewniczych, wpisujących się w płaszczyźnie apelatywnej w kategorię słowotwórczą nazw miejsc, a utworzonych drogą sufiksacji, za pomocą znanych wykładników słowotwórczych -arnia, -nia, -ownia, lub derywacji paradygmatycznej. W systemie nazewniczym tego typu nazwy mają charakter deproprialny lub odapelatywny. Oznacza to, że tworzy się je od podstaw onimicznych (nazw ulic, placów, budynków) lub apelatywów, które w funkcji nazw miejsc nigdy dotąd nie występowały w systemie apelatywnym (Bezownia, Bucikarnia, Zupiarnia). Powstaje dzięki temu nowa możliwość przyszłego zasilania leksykonu nazw pospolitych jednostkami proprialnymi. Będą to jednak swoiste apelatywizmy wykreowane w planie onimicznym (por. fryzjer → Fryzjernia → fryzjernia; zupa → Zupiarnia → zupiarnia).
EN
The article is devoted to one of the most recent naming models which, on the appellative plane and from the point of view of word formation, belongs to the category of place names, created by suffixation with the use of the well-known suffixes -arnia, -nia, -ownia, or by paradigmatic derivation. In the naming system, such names are of proprial or appellative origin. This means that they are created on the basis of onyms (names of streets, squares or buildings) or appellatives which have never before appeared in the appellative system in the function of names (cf. Bezownia, Bucikarnia, Zupiarnia). This creates a new future possibility of enriching the lexicon of common names with proprial units. However, these will be specific appellativisms of onymic origin (cf. fryzjer ‘hairdresser’ → fryzjernia → fryzjernia; zupa ‘soup’ → zupiarnia → zupiarnia).
9

Znaczenie jednostki leksykalnej a tekst precedensowy

59%
Kilkiewicz A.
Język Polski
|
2020
|
vol. 100
|
issue 2
20-32
PL
Tematem artykułu są procesy modyfikacji znaczenia leksykalnego pod wpływem użycia wyrazów w tekstach precedensowych (jako tekstach kultury). Pojęcie tekstów precedensowych autor przejął za J.N. Karaułowem, autorem koncepcji semantyki kulturowej. W związku z tym są rozpatrywane trzy typy procesów: apelatywizacja, egzemplifikacja i reinterpretacja. Pierwszy proces realizuje się w postaci deonimizacji, która ma różne stopnie nasilenia: maksymalny – w wypadku utraty statusu nazwy własnej, minimalny – w wypadku aluzji i reminiscencji. Egzemplifikacja pojęcia ogólnego umożliwia oddziaływanie na emocje adresata, a także wpływa na funkcję pragmatyczną wypowiedzenia. Reinterpretacja polega na zawężeniu pojęciu leksykalnego, co wiąże się z dodatkowym nacechowaniem aksjologicznym wyrazu.
EN
The topic of this article is the processes of modification of lexical meaning due to the use of words in precedent texts (as texts of culture).The author adopted the concept of precedent texts from J.N. Karaulov, the author of the concept of cultural semantics. Therefore, three types of processes are considered: appellativization, exemplification and reinterpretation. The first process is implemented in the form of deonymization, which has various degrees of severity: one maximal in the event of loss of the proper name status, one minimal in the event of allusions and reminiscences. The exemplification of the general concepts has an impact on the addressee’s emotions and also affects the pragmatic function of the sentence. Reinterpretation consists in narrowing the lexical concept, which is additionally associated with axiological meaning of the word.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.