Search results

1

Stworzenie człowieka na obraz i podobieństwo Boga u Orygenesa. Przyczynek do nadziei na apokatastazę

100%

Kamiński K.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2009

|

vol. 18

99-114

EN

Origen attempts to interpret the biblical texts about the creation. The crucial words for him are those saying that God created man in His own image. The creation of man in God's own image guarantees him involvement in God. A rational being, even in all contingency of its being, regardless of its limitations (particularly resulting from sin) is allowed to divinity and can develop in it by reason of Jesus Christ. Rational beings may become gods, of whom Psalm 82 says (Ps 82, 6), and whose deifying will only be fulfilled in everlasting life, as the divinizing will develop into perfect likeness in image. Thus, the involvement in God is a dynamic term – the image aspires after a certain connection with the model and then regenerates it. The perfect fulfillment of the likeness would be apocatastasis. The doctrine itself is the subject of hope of universal salvation, and not exactly a doctrinal certainty.

2

Orygenes w pismach i wystąpieniach Jana Pawła II

72%

Pietras H.

Vox Patrum

|

2007

|

vol. 50

205-211

IT

La communicazione vuol presentare Origene negli scritti e discorsi di Giovanni Paolo II. Soprattutto si fa presente le citazioni dall’Alessandrino nelPenciclica Fides et ratio ed i titoli eon i quali il papa lo stava nominando: „scrittore ecclesiastico”, „grande scrittore ecclesiastico”, ma anche „Padre della Chiesa”. Nei testi del papa defunto si vede anche che abbia preso da Origene la speranza della salvezza universale.

EN

La communicazione vuol presentare Origene negli scritti e discorsi di Giovanni Paolo II. Soprattutto si fa presente le citazioni dall’Alessandrino nell'enciclica Fides et ratio ed i titoli con i quali il papa lo stava nominando: „scrittore ecclesiastico”, „grande scrittore ecclesiastico”, ma anche „Padre della Chiesa”. Nei testi del papa defunto si vede anche che abbia preso da Origene la speranza della salvezza universale.

3

Koncepcja kary a hipoteza apokatastazy w eschatologii Grzegorza z Nyssy

72%

Szram M.

Verbum Vitae

|

2019

|

vol. 36

183-215

EN

The issue of comprehension of the concept of apocatastasis by Gregory of Nyssa is not easy to infer. The source texts are not explicit and sometimes even contradictory, and may raise reservations about their authenticity. The following article, based on the preserved legacy of Gregory the Great and modern scientific literature, attempts to answer the subsequent questions: in what manner did Gregory understand the biblical message of eternal damnation; how did he comprehend the subject of the after death penalty; in what way did he perceive the particular and the final judgment and by what means did he resolve all these issues with the hypothesis of apokatastasis? Gregory’s writings were dominated by the idea of temporariness and curative character of posthumous punishments. They will have a corrective character and should last only as long as it is required in order to completely cleanse soul of the remnants of sin. It remains uncertain whether punishment will be temporary also in the case of hardened sinners and whether Gregory considered for them eternal condemnation. In Gregory’s eschatology, a constant vibrant tension between the addressed to all humanity God’s salvific grace and human freedom and responsibility is present, which the Nyssenian never tried to undermine. In Gregory’s attempt to solve this aporia, his concepts seem to lean towards the final mercy solution and universal God’s salvific will. Although Gregory derived the premises for expressing this belief from Platonic philosophy, his hope for the return of everyone to God was ultimately rooted in theological arguments: omnipotence and the infinite goodness and mercy of God, and in the resurrection of Christ.

PL

Kwestia rozumienia pojęcia apokatastazy przez Grzegorza z Nyssy nie jest łatwa do interpretacji. Teksty źródłowe nie są jednoznaczne, a czasem nawet sprzeczne, i mogą budzić wątpliwości co do autentyczności. Niniejszy artykuł, na podstawie zachowanej spuścizny Grzegorza oraz współczesnej literatury naukowej, próbuje udzielić odpowiedzi na następujące pytania: w jaki sposób Grzegorz rozumiał biblijne przekazy o wiecznym potępieniu?; jak pojmował zagadnienie kary pośmiertnej?; jak rozumiał sąd szczegółowy i ostateczny?; oraz jak godził wszystkie te kwestie z nauką o apokatastazie? W pismach Grzegorza dominowało przekonanie o tymczasowości i leczniczym charakterze pośmiertnych kar. Będą ona miały charakter poprawczy i powinny trwać tylko tyle, i aż tak długo, ile będzie tego wymagać pełne oczyszczenie z pozostałości grzechu. Pozostaje kwestią nie do końca jasną, czy kara będzie miała charakter przejściowy także dla zatwardziałych grzeszników i czy Grzegorz dopuszczał dla nich wieczne potępienie. W eschatologii Grzegorza stale jest obecne dynamiczne napięcie między zbawczą łaską Boga skierowaną do całej ludzkości a ludzką wolnością i odpowiedzialnością, której Nysseńczyk nigdy nie próbował podważać. W próbie rozwiązania tej aporii przez Grzegorza centrum ciężkości przechyla się w stronę ostatecznego miłosierdzia i powszechnej woli zbawczej Boga. Chociaż przesłanki do wyrażenia tego przekonania Grzegorz czerpał z filozofii platońskiej, to jednak jego nadzieja na powrót wszystkich do Boga zakorzeniona była ostatecznie w argumentach teologicznych: wszechmocy i nieskończonej dobroci i miłosierdziu Boga oraz w zmartwychwstaniu Chrystusa.

4

Koncepcja "kary wiecznej" w eschatologii Wacława Hryniewicza

72%

Raczyński-Rożek M.

Verbum Vitae

|

2019

|

vol. 36

217-242

EN

Wacław Hryniewicz is known in Poland above all for propagating the theology of the hope of universal salvation. The issue that immediately imposed upon the reader of the eschatology of the theologian from Lublin, is the question of the existence of hell or eternal punishment. This reality, present in the teaching of Jesus and foretold in the Church for centuries, seems to contradict the existence of the hope described by Hryniewicz. In response to this doubt, the article discusses the most important theological, speculative, biblical and existential arguments regarding the reality of damnation in the eschatology of Wacław Hryniewicz. It also attempts at a critical examination of these arguments.

PL

Wacław Hryniewicz znany jest w Polsce przede wszystkim z propagowania teologii nadziei powszechnego zbawienia. Kwestią, która od razu narzuca się czytelnikowi eschatologii lubelskiego teologa, jest pytanie o istnienie piekła czy też kary wiecznej. Rzeczywistość ta, obecna w nauczaniu Jezusa i przepowiadana przez wieki w Kościele, zdaje się negować istnienie nadziei opisywanej przez lubelskiego teologa. W odpowiedzi na tę wątpliwość w artykule zostały omówione najważniejsze argumenty teologiczno-spekulatywne, biblijne oraz egzystencjalne dotyczące rzeczywistości potępienia w eschatologii Wacława Hryniewicza. Podjęto także próbę krytycznego ustosunkowania się do nich.

5

Doktryna piekła i zbawienie

58%

Zieja P.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2021

|

vol. 30

|

issue 2

95-104

EN

Belief in eternal life is the foundation of the Catholic faith. Christ, by dying on the cross and rising from the dead, opens to every human being the possibility of eternal life in heaven, in His Father’s kingdom. Man possessing free will may, however, reject God and his saving proposal, thus condemning himself to the eternal state of hell. Catholic theology indicates that eternal damnation is a tragic possibility. In this article two theological questions concerning the state of hell will be presented. The first part will deal with Christ’s descent into hell. The second part of the article will deal with the doctrine of hell in the perspective of the hope of salvation for all.

6

Poglądy eschatologiczne we współczesnej teologii prawosławnej

58%

Tofiluk J.

Roczniki Teologii Ekumenicznej (Annals of Ecumenical Theology)

|

2009

|

vol. 1(56)

99-112

RU

Эсхатология, как учение о конце мира и последних временах, имеет огромное значение в догматической, литургической и духовной жизни православной Церкви. Имея библейское начало и церковно-догматическое обоснование, которое получила в первых периодах христианства, под влиянием других вероисповедании, а также политических и экуменических элементов изменяется особенно в последних десятилетиях. В статье кратко изложены современные направления о области эсхатологии – историческое, оптимистическое, консервативное – которые не всегда имеют обоснование в православной духовности. Кроме этих взглядов указаны тоже мнения, имеющие источники в литургическом богословии и опыте современных старцев – хранителей духовного опыта Православия.

7

Świętego Klemensa z Aleksandrii pogląd na apokatastazę

58%

Aleksiejuk A., Hrycuniak S. M.

Rocznik Teologiczny

|

2016

|

vol. 58

|

issue 4

523-544

PL

Temat apokatastazy jest jednym z ważniejszych i jednocześnie kontrowersyjnych problemów teologicznych w nauce chrześcijańskiej. Zagadnienie to funkcjonuje jako tzw. teologumena, czyli osobista opinia teologiczna, która nie zyskała powszechnej aprobaty w oficjalnej nauce Kościoła. Apokatastaza od wieków porusza jednak serca i umysły licznych teologów, filozofów, pisarzy, mistyków i poetów. Wielu z nich konfrontując powszechną wolę zbawczą Boga z poglądem, że grzesznicy zostaną skazani na wieczne męki piekielne, zostało oskarżonych o herezję. Najbardziej znaną postacią spośród nich jest Orygenes (ok. 185 – ok. 254), z imieniem którego bywa zwykle łączona nauka o apokatastazie. To on nadał jej określony kształt, a także sformułował spójne uzasadnienie. Chrześcijańska nauka o apokatastazie sięga jednak czasów wcześniejszych. Jednym z pisarzy wczesnochrześcijańskich, w którego spuściźnie twórczej można odnaleźć wiele sformułowań odnoszących się do idei powszechnego zbawienia, był, zaliczany w poczet Ojców Kościoła, Tytus Flawiusz Klemens, znany jako święty Klemens Aleksandryjski (ok. 140 – ok. 215). Lektura pism Aleksandryjskiego scholarchy pozwala ponad wszelką wątpliwość stwierdzić w nich wyraźną obecność idei apokatastasis ton panton, zarówno w wymiarze kosmicznym, jak i osobowym. Można zaryzykować tezę, że był on pierwszym chrześcijańskim teologiem i filozofem, który zmierzał w kierunku uniwersalistycznej koncepcji zbawienia. W jego dziełach przyjęła ona formę uniwersalistycznej teorii Bożej pedagogii, której celem ostatecznym jest, aby „Bóg był wszystkim we wszystkim” (1 Kor 15,28).

EN

The topic of apocatastasis is one of the most important and most controversial theological questions in Christian teaching. This issue functions as a so-called theologumenon, which is a private theological opinion, which, however, does not gained universal acceptance among the faithful and the approval of the official teaching of the Church. However, apocatastasis moved the hearts and minds of several theologians, philosophers, writers, mystics and poets. Many of them were accused of heresy when they confronted the belief that sinners will be doomed to eternal torment with God’s will for universal salvation. The most predominant figure was Origen (c. 185 – c. 254), whose name is commonly associated with apocatastasis. It was he who gave it its particular form and gave it a consistent justification. Christian teaching about apocatastasis can be found even earlier. One of the early Christian writers and Fathers, in whose creative legacy can be found several statements referring to the idea of universal salvation, was Titus Flavius Clemens, also known as saint Clement of Alexandria (c. 140 – c. 215). It can be clearly stated that the Alexandrian scholar’s writings contain the idea of apokatastasis ton panton, both in cosmic and personal dimensions. It could also be said that he was the first Christian theologian and philosopher who moved in the direction of a concept of universal salvation. His writings accepted the form of the universal theory of God’s pedagogy, whose final goal is that “God would be all in all” (1 Cor. 15:28).

8

Apokatastaza według Miłosza. Teologia sensu i nadziei

58%

Szymik J.

Studia Oecumenica

|

2020

|

vol. 20

EN

The dispute over the ‘hope of salvation for all’ was (is?) one of the most intriguing debates in the theology at the turn of the 20th and 21th centuries. Popularly, though slightly simplified, it is perceived as the dispute over apokatastasis (Greek: revival). In his literary work, Czesław Miłosz uses the notion of apokatastsis, however, clearly not as much as the ‘hope for an empty hell’, but rather hope for an ultimate accomplishment of omni-reality. For him, it is nothing else but a biblical code of sense – ‘no loss of details’ (as he writes) in God, and salvation of man and world alike.

PL

Spór o „nadzieję zbawienia dla wszystkich” był (jest?) jedną z najciekawszych debat teologii przełomu XX i XXI wieku. Popularnie – choć z uproszczeniem – funkcjonuje on jako spór o apokatastazę (greckie: odnowienie). Czesław Miłosz w swoim dziele literackim stosuje pojęcie apokatastsis, jednak wyraźnie w znaczeniu nie tyle „nadziei na puste piekło”, co nadziei na ostateczne spełnienie wszechrzeczywistości. Jest to dla niego nic innego jak biblijny szyfr sensu – „nieprzepadania szczegółów” (jak pisze) w Bogu i ocalenie tak człowieka, jak świata.

9

Biblijny symbol piekła w egzystencjalnym ujęciu Paula Tillicha

58%

Lorek P.

Verbum Vitae

|

2019

|

vol. 36

315-331

EN

The article contributes to the reconstruction of Paul Tillich’s view of the symbol of hell. It analyzes such issues as the resurrection of the body, the continuity of an individual’s awareness, the postmortem dualism of individuals’ fate as well as the conception of hell in its temporal and ultimate, as far as the experience of an individual is concerned, dimension. By introducing the negation of both discontinuity and continuity between the ultimate and the temporal, Tillich deliteralizes particular eschatological notions and shows their symbolic value, which elucidates the existential situation of an individual in his or her finitude and estrangement, as well as in surpassing temporality reality.

PL

Artykuł stanowi przyczynek do rekonstrukcji poglądu Paula Tillicha odnośnie do symbolu piekła. Podejmuje analizę kwestii zmartwychwstania ciała, ciągłości świadomości jednostki, pośmiertnego dualizmu losów jednostek i wreszcie samej koncepcji piekła w jej doczesnym i ostatecznym, jeśli chodzi o doświadczenie jednostki, ujęciu. Tillich poprzez wprowadzenie negacji nieciągłości i ciągłości między tym, co ostateczne a tym, co doczesne, deliteralizuje poszczególne pojęcia eschatologiczne i ukazuje ich symboliczną wartość, rozświetlającą egzystencjalną sytuację jednostki w jej skończoności i wyobcowaniu, także w przekraczalnej doczesność rzeczywistości.

10

Theological Themes in Origen’s First Homily on Psalm 76 (77) and Their Subsequent Reception

58%

Nieścior L.

Collectanea Theologica

|

2021

|

vol. 91

|

issue 4

63-82

PL

Zbiór niedawno odkrytych i wydanych w 2015 r. dwudziestu dziewięciu homilii Orygenesa do Psalmów, to prawdopodobnie, jak wykazuje L. Perrone, ostatnie jego dzieło. Homilie stały się przedmiotem analizy pod kątem formalnym: języka, okoliczności napisania, aluzji historycznych etc. Przychodzi czas na zgłębianie ich treści teologicznych. W homilii do Ps 76, 1–9 przeplatają się wątki z zakresu duchowości i pewne spekulacje. Na pierwszy plan wysuwa się uświęcające działanie Logosu. Bóg–Słowo uzdalnia chrześcijanina do pełnej ofiary z samego siebie, swego umysłu, języka i wszystkich zmysłów. Przebywające od wieków w łonie Ojca Słowo wychowuje do milczenia ludzkie słowo, podatne na wzburzenie. Kaznodzieja szuka lekarstwa na utrapienia w wyciągniętych rękach do Boga i w ciągłym przypominaniu o Nim sobie. Psalmista rozważa „dni dawne” i „lata wieczne” oraz pyta, czy Bóg może odrzucić na wieki (Ps 76, 6–8). W komentarzu do Psalmów zdaje się nawiązywać do swoich spekulacji z dużo wcześniejszych lat, znanych z dzieła O zasadach. Wyrażał tam poglądy o preegzystencji bytów rozumnych, poprzedzającej obecny świat, i wielokrotnej transformacji światów, po których nastąpi powrót wszystkiego do Boga. Czy te wątki spekulacyjne są obecne w ostatnim jego dziele? Czy poglądy Orygenesa zmieniły się? Autor artykułu stara się wniknąć w dość zdawkowe wypowiedzi kaznodziei i właściwie je zrozumieć.

EN

The collection of Origen’s presumably last works, the 29 homilies on the Psalms, was recently discovered and published in 2015. In the homily on Psa 76:1-9, we can find threads of the theology of spirituality intertwined with more systematic speculations. The sanctifying action of the Logos comes here to the fore. God-Logos enables the Christian to sacrifice himself fully with his mind, tongue and all his senses. The Word, which has been living for ages in the womb of the Father, educates the human word, liable to agitation, to silence. Origen looks for a cure in afflictions. He finds it in the image of hands outstretched to God and in constant reminding of Him. The Psalmist ponders “the ancient days” and “the eonic years” and asks if God can reject man forever (Psa 76:6–8). In his commentary, Origen seems to refer to his speculations from much earlier years, known from the work On First Principles, in which he expressed views on the preexistence of rational beings, preceding the present world, and the multiple transformation of worlds. Are these speculative threads still present in his last work? The article tries to explain Origen’s statements and understand them properly.

11

Nowe sugestie dotyczące wiedzy o piekle

51%

Zahuta M.

Studia Pelplińskie

|

2018

|

vol. 52

435-450

EN

The concept of hell is ubiquitous in almost every culture around the world. The Christian sources define it as a state of punishment and torment in the afterlife while other religious cultures consider it a place of residence of the deceased. This article is an attempt to study the subject of the universal salvation. The historical part of the paper deals with the issue of the hope of the universal salvation in the Bible as well as the responsibility for of one’s soul and the care for the salvation of ourselves and our loved ones. The second chapter of the article invokes some of the Church fathers who shared and promoted the idea of the universal salvation. Now we know that their views were not necessarily in accordance with the teaching of the Church. The final chapter focuses on the lives of saints and their personal visions of hell (even though they cannot be considered as strong arguments for or against the doctrine of the universal salvation). In addition to this, the article contains an analysis of the concept of the free choice, its consequences and faith. It also deals with the ideas of heaven and hell, purgatory and this world which are all beyond the reach of our human understanding. The paper certainly does not exhaust the entirety of the new input to the understanding of hell after the Second Vatican Council but it outlines the renewed theological reflexion this reality. It also points to the problem of the seriousness of the human choices that determine what our life will be like through the eternity. The reality of hell for the contemporary man (who emphasises the infinite Divine Mercy) is nevertheless something difficult to accept and understand, yet it is a truth of our faith.

PL

Pojęcie piekła jest wszechobecne w niemal każdej kulturze na całym świecie. Chrześcijańskie przekłady takie definiują je, jako stan kary i męki w życiu pozagrobowym, a jeszcze inne kultury religijne uważają to za miejsce zamieszkania zmarłego. Artykuł ten jest próba studium powszechnego zbawienia i wyborów dokonywanych przez ludzi za życia, a także powodów ostatecznie doprowadzających ich do takich wyborów. Tematyka rozważania obejmie kontemplację osobistego losu, losów bliskich oraz losów wszystkich ludzi. Artykuł ten przedstawia krótka historia tego tematu. Punkt pierwszy przedstawia oznaki nadziei powszedniego zbawienia w Biblii oraz odpowiedzialność za stan naszej duszy oraz troskę o zbawienie naszych najbliższych. Punkt drugi przywołuje nauczanie Ojców Kościoła, których uważa się, że aprobowali koncepcje powszechnego zbawienia oraz podkreślenie, że ich poglądy niekoniecznie są najlepsze. W trzecim punkcie przedstawione żywoty świętych (nie można uznać ich za silny argument ani „za”, ani „przeciw” doktrynie odnoszącej się do zbawienia oraz czyśćca) są jednak warte do przytoczenia. Artykuł ten koncentruje się na koncepcji wolnego wyboru oraz konsekwencje tego wyboru i wiary. Zajmuje się również pojęciami nieba i piekła, czyśćca i ziemi, pozostającymi poza zasięgiem naszego ludzkiego rozumienia. Schemat tego artykuły z całą pewnością nie wyczerpuje całego zagadnienia nowych sugestii o piekle po drugim Soborze Watykańskim, ale daje nam pewien szkic odnowionego rozumienia rzeczywistości piekła. Wskazuje nam także powagę ludzkich wyborów, które zdecydują jak będzie wyglądało życie wieczne człowieka. I chodź rzeczywistość piekła dla współczesnego człowieka [który bardziej podkreśla i woli się skupiać na nieskończonym Bożym miłosierdziu] jest czymś trudnym do zaakceptowania i zrozumienia, to jest jednak prawdą naszej wiary.

12

Pojednanie w dualizmie. Nowa koncepcja w odpowiedzi na kryzys eschatologii

44%

Jaros D. M.

Verbum Vitae

|

2019

|

vol. 36

243-384

EN

The article presents a new eschatological concept, which allows the possibility of universal reconciliation, but maintains the dualism of heaven and hell. According to the author, the salvation of all cannot be hoped for since God revealed that there are people in hell who will remain there forever. However, after the cleansing final judgment, in hell there will be no persistence in hardness of heart, but there will be eternal suffering as a consequence of the sin committed in the temporal life. The damned will no longer rebel, but they will agree to this just eternal penance. The first part of the article introduces the reader into a wide range of problems in the context of which the idea of reconciliation in dualism was born. The second

PL

Artykuł jest krótkim przedstawieniem nowej koncepcji eschatologicznej, w której dopuszcza się uniwersalne pojednanie, ale w dualizmie nieba i piekła. Zdaniem autora nie wolno żywić nadziei na zbawienie wszystkich, ponieważ Bóg objawił, że w piekle istnieją osoby i będą tam na wieki. Piekło jednak, po oczyszczającym Sądzie Ostatecznym, nie będzie trwaniem w zatwardziałości, lecz będzie wiecznym cierpieniem za grzech popełniony w życiu doczesnym. Potępieni nie będą już buntować się, lecz zgodzą się na tą sprawiedliwą, wieczną pokutę.

Refine search results

Stworzenie człowieka na obraz i podobieństwo Boga u Orygenesa. Przyczynek do nadziei na apokatastazę

Orygenes w pismach i wystąpieniach Jana Pawła II

Koncepcja kary a hipoteza apokatastazy w eschatologii Grzegorza z Nyssy

Koncepcja "kary wiecznej" w eschatologii Wacława Hryniewicza

Doktryna piekła i zbawienie

Poglądy eschatologiczne we współczesnej teologii prawosławnej

Świętego Klemensa z Aleksandrii pogląd na apokatastazę

Apokatastaza według Miłosza. Teologia sensu i nadziei

Biblijny symbol piekła w egzystencjalnym ujęciu Paula Tillicha

Theological Themes in Origen’s First Homily on Psalm 76 (77) and Their Subsequent Reception

Nowe sugestie dotyczące wiedzy o piekle

Pojednanie w dualizmie. Nowa koncepcja w odpowiedzi na kryzys eschatologii