Search results

1

Archiwa ruchów społecznych. O społecznej wartości przeciwwiedzy

100%

Zimniak-Hałajko M.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

210-215

PL

Artykuł stanowi próbę zastosowania kategorii archiwum do analizy procesów gromadzenia i dystrybucji przez ruchy społeczne wiedzy uznawanej przez nie za społecznie cenną. Autorka śledzi zależności między rodzajem gromadzonej w archiwach ruchów społecznych wiedzy i sposobami jej porządkowania a produktywnością, sprawczością i performatywnością archiwów. Poddaje krytyce idee wspólnego tworzenia archiwów wiedzy przez badacza i badanych, postulowane w zaangażowanych nurtach antropologii.

EN

The article is an attempt of applying a notion of archive to the analysis of processes of accumulation and distribution of knowledge considered by social movements as valuable. The author traces interdependences between knowledge accumulated in social archives (and ways of its organisation) and productivity and performative power of those archives. She takes a critical look at the idea of collaboration between researcher and researched groups in process of knowledge production, as used in engaged anthropology methodology.

2

In praise of vital records. A few cases

85%

Samborska-Kukuć D.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2019

|

vol. 55

|

issue 4

65-78

PL

Pożytek płynący z korzystania z metryk (urodzeń, ślubów i zgonów) – jako źródeł prymarnych – jest dla historyka literatury nieprzeceniony. Wiedza ta, pod każdym względem indyferentna, stanowi podstawowy budulec zarówno dla konkretnych biografii jednostkowych, jak i kontekstów służących rekonstrukcji jakiegoś fragmentu historycznego. W odróżnieniu od dokumentów osobistych zabarwionych subiektywnie, zawiera na ogół wiedzę pewną i ścisłą. Kilka omówionych przypadków dowodzi konieczności sięgania po podstawowe dokumenty, które zawierają nie tylko dane personalne czy daty graniczne, ale także informacje o wykonywanych zawodach, miejscu urodzenia, zamieszkania, śmierci, pokrewieństwach, powinowactwach, a nawet kręgu towarzyskim. Odnalezienie aktu urodzenia córki Marii i Wawrzyńca Puttkamerów pozwala inaczej odczytać listy z kręgu filomatów z roku 1823, w innym świetle zobaczyć rzekomy romans Mickiewicza z Puttkamerową. Rekonstrukcja genealogiczna rodu Marii Konopnickiej staje się niezbędna do wyjaśnienia personaliów osób z jej listów i wzmianek. Dokumentacja metrykalna dotycząca Bolesława Leśmiana odsłania nieznane dotąd badaczom szczegóły jego życiorysu i osób z nim związanych. Prześledzenie biografii Marii Piotrowiczowej oparte niemal wyłącznie na metrykach, odsłania koleje jej losu pokryte legendą. Te i inne jeszcze przypadki są zachętą do eksploracji archiwów w poszukiwaniu dokumentów o randze fundamentalnej, która chroni przed paralogizmami i przerywa sztafetę błędnych powielań otwierając drogi ku dalszym penetracjom źródeł.

EN

A literary historian finds birth, death, and marriage certificates incredibly useful as primary research sources. Detached as it is, this knowledge serves as a solid basis both for individual biographies and contexts meant to reconstruct a particular historical thread. Personalised documentation is subjective by nature, while the discussed documents tend to contain accurate and unbiased data. The cases discussed herein prove the need to consult both standard documents for personal data and dates of birth/death, as well as the information on occupation, place of birth/residence/death, kinship and affinity, even milieu. Thanks to the discovery of the birth certificate of Maria and Wawrzyniec Puttkamer’s daughter, the Philomaths’ letters of 1823 could be seen in a different light, as could the alleged affair between Maria Puttkamer and Adam Mickiewicz. To explicate and substantiate the personal data included in Maria Konopnicka’s letters and notes, a genealogical reconstruction of her family is in order. Bolesław Leśmian’s vital records revealed hitherto unknown details of his biography (and of people associated with him). A scrutiny of Maria Piotrowicz’s biography, based almost exclusively on certificates, disclosed the legendary story of her life. The above are mere examples of all the cases that can prompt researchers to explore archives in search of fundamental documentation, which can prevent paralogisms and help break the chain of errors with a view to further data mining.

3

Akta Wadowic w zasobie Oddziału w Oświęcimiu Archiwum Państwowego w Katowicach

80%

Hudzik P.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2013

|

issue 16

170-175

4

"Spis dokumentacji zabytków w zbiorach Państwowej Służby Ochrony Zabytków i Regionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego : Jawor" : Wojewódzki konserwator zabytków w Legnicy i ROSiOŚK we Wrocławiu : 1996 : ss. 22

80%

Gromnicki J.

Ochrona Zabytków

|

1997

|

issue 2

180-181

5

Konferencja "Archiwa polskie wobec wyzwań XXI wieku" : Toruń 2-4 września 1997 r.

80%

Gromnicki J.

Ochrona Zabytków

|

1997

|

issue 4

403

6

Długi wdzięczności i oczekiwania historyka XIX wieku wobec archiwisty – głos historyka

80%

Sikorska-Kulesza J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2011

|

vol. 18

|

issue 18

235-241

EN

The author draws attention to the areas of work of archivists, in which historians dealing with the 19th century are most interested: publication of sources from the 19th century and the development of archival aids to the 19th century fonds. The current state of affairs in both areas does not meet the needs. There are not enough finding aids available; many fundamental fonds of public administration institutions have no printed inventories, not to mention lack of the higher–order aids. The archives could also play a useful role in the field of publication. The author calls for collaboration of archivists and historians in making major publishing projects. She notices that the archives are one of the very few institutions that are statutory obliged to publish sources. This requires strengthening the personel of the archives by people who would first of all deal with the editions of sources. It is very important because the formal way of operation of the science does not favor publishing projects.

7

Archiwalia publiczne w zbiorach prywatnych

80%

Zielińska T.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2008-2009

|

vol. 15-16

|

issue 15-16

5-13

EN

The archives of private provenance that are preserved in the Polish public collections give a picture of the life of aristocratic families, who were the former ruling elite of the Polish – Lithuanian Commonwealth. Representatives of these families knew the habit that obliged the officials to transfer files associated with public office they exercised to the archive of the institution. According to this habit, the transfer should have taken place after one had stepped down from office, but unfortunately this rule was not always observed. This is why, the records associated with the office of chancellor of the crown are often represented in the private archives (especially those of the Zamoyski and Radziwiłł families; office of hetman of the crown did not have its own archive; thus, papers produced by hetman were gathered in the private collections of officials who exercised the office). Records for the operation of the other offices exercised by the magnates: great marshals and court marshals or tribunal marshals are preserved in a smaller number of private collections. Private archives are also places where records of the Diet [Sejm] and Regional Diet [Dietmes, sejmik] are preserved: resolutions [laudum], instructions, reports of the sittings and debates [diariusz], speeches, as well as constitutions, the special case of The Constitution of May 3, 1791 at the head. Many persons gathered records of a political nature, making out of them theme collections. A new phenomenon occurred at the end of the eighteenth century, i.e. collecting of the historical sources. These collections were often created for patriotic reasons. In private collections were assembled series of public documents, including parts of the official archives. For example, part of The Crown Archive and The Treasury Archive is in the holdings of The Czartoryski Library in Kraków. Many ways of gathering of the public records in the private archives, and long – lasting nature of this process resulted in extremely varied and rich material for the study of political and social history of Poland being preserved in these archives.

PL

Archiwa o proweniencji prywatnej, przechowywane w polskich zbiorach publicznych, stanowią dokumentację życia rodzin magnackich, będących niegdyś elitą władzy Rzeczypospolitej. Przedstawiciele tych rodów znali zasadę mówiącą o konieczności przekazywania akt związanych ze sprawowaniem urzędu lub funkcji publicznej do archiwum instytucji, co powinno następować po zakończeniu urzędowania, ale niestety nie zawsze stosowali się do niej. Dlatego w archiwach prywatnych, zwłaszcza rodzin Radziwiłłów i Zamoyskich, licznie reprezentowane są akta związane ze sprawowaniem urzędu kanclerskiego (urząd hetmański nie posiadał własnego archiwum, więc akta hetmańskie gromadzono w zbiorach prywatnych kolejnych hetmanów). W mniejszej liczbie w zbiorach prywatnych zachowały się materiały do funkcjonowania innych urzędów sprawowanych przez magnatów: marszałków wielkich i nadwornych czy marszałków trybunalskich. Archiwa prywatne są też miejscem przechowywania akt sejmowych i sejmikowych: laudów, instrukcji, diariuszy, tekstów mów, a także poszczególnych konstytucji, ze szczególnym przypadkiem Konstytucji 3 Maja na czele. Wiele osobistości gromadziło akta o charakterze politycznym, tworząc z nich tematyczne sylwy. Przy końcu XVIII w. pojawia się nowe zjawisko, jakim było kolekcjonerstwo źródeł historycznych. Kolekcje te powstawały często z pobudek patriotycznych. W zbiorach prywatnych zgromadzono szereg dokumentów publicznych, w tym fragmentów archiwów urzędowych, jak części Archiwum Koronnego i Archiwum Skarbowego w Bibliotece Czartoryskich w Krakowie. Różnorodność dróg gromadzenia publików w archiwach prywatnych oraz długotrwały charakter tego procesu spowodował, że obecnie w archiwach tych przechowywany jest niezwykle różnorodny i bogaty materiał do badań historii politycznej i społecznej dawnej Rzeczypospolitej.

8

Polonika w archiwach Petersburga

80%

Osiecka M.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2010

|

vol. 17

|

issue 17

257-261

PL

Rejestracja poloników w archiwach Petersburga

9

Granice archiwów. Wprowadzenie

80%

Karpowicz A.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

297

10

O jednej dacie, której w archiwum zabrakło

70%

Goliński-Kucik P.

Świat i Słowo

|

2019

|

vol. 33(2)

1-1

PL

Artykuł koncentruje się na jednym, bardzo ważnym odcinku biografii Teodora Parnickiego – jest próbą ustalenia daty chrztu katolickiego pisarza. Pomimo dużej liczby różnych tekstów (wywiady, prywatne listy, fragmenty powieści), data ta pozostaje nieznana. Pisarz przykładał wielkie znaczenie do dat, tej nigdy nie ujawnił. Artykuł staje się opisem strategii autobiograficznej i literackiej Parnickiego. Podobnie jak bohaterowie powieści, zastosował strategię „odejmowania od prawdy”.

11

Pióra w służbie buławy. Raz jeszcze o kancelarii i archiwum hetmańskim Stanisława Jabłonowskiego

70%

Sowa J. J.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2018

|

vol. 70

|

issue 2

195-212

PL

Artykuł przedstawia charakterystykę kancelarii i archiwum hetmańskiego Stanisława Jabłonowskiego jako istotnego narzędzia sprawowania hetmańskiej władzy i kontroli nad siłami zbrojnymi w okresie wojny Rzeczypospolitej z Imperium Osmańskim (1683–1699). Długotrwały konflikt zbrojny niósł ze sobą sporo wyzwań o charakterze logistycznym, finansowym i dyscyplinarnym. Rzetelnie prowadzona dokumentacja mogła być dla hetmana istotną pomocą w przezwyciężeniu tych trudności.Za tworzenie i gromadzenie akt hetmańskich odpowiadała podporządkowana mu kancelaria. Szczególną rolę odgrywali pisarze wojskowi – przełożeni kancelarii hetmańskiej. W okresie hetmaństwa Stanisława Jabłonowskiego pisarzami wojskowymi byli kolejno Wojciech Stanisław Czacki i Szymon Franciszek Pułaski. Pisarze zajmowali się szczegółowym opracowaniem treści wystawianych przez hetmana dokumentów. Pełnili ważną funkcję przy rozdziale largicji – specjalnych wynagrodzeń przyznawanych rokrocznie przez hetmana wyższym oficerom wojska koronnego ze skarbu hibernowego. Wojny toczone przez Rzeczpospolitą w drugiej połowie XVII i na początku XVIII w. sprzyjały rozwojowi archiwów wojskowych jak i wprowadzaniu co raz bardziej biurokratycznych form administrowania armią.

12

Podróże badawcze archiwistów Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej na przełomie XIX i XX wieku

70%

Więch A. S.

Galicja. Studia i materiały

|

2020

|

issue 6

203-2017

PL

Druga połowa XIX w. na terenie Galicji to czas wzrostu świadomości archiwalnej i znaczenia nie tylko współcześnie powstających archiwaliów, ale przede wszystkim wartości materiałów dotyczących przeszłości Polski, a nade wszystko dziejów lokalnych społeczności. Zdawało sobie z tego sprawę grono galicyjskich badaczy, naukowców, historyków i archiwistów skupionych wokół Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej i od lat 80. XIX w. podejmowało działania mające na celu uratowanie archiwalnego dziedzictwa, m.in. poprzez organizację podróży archiwalnych. W latach 1894–1911 udało się podjąć 11 takich wypraw badawczych. Problematyka artykułu opartego na materiale źródłowym zgromadzonym w Archiwum Narodowym w Krakowie koncentruje się na zaprezentowaniu strony organizacyjnej podróży oraz prowadzonej w ich ramach pracy badawczej.

EN

The second half of the 19th century in Galicia is a time of raised awareness about the significance of archives not only those being created at that time but also of the value of the materials concerning the history of Poland, first of all, the history of the local community. This fact was recognised by a circle of Galician researchers, scientists, historians and archivists from the Western Galician Conservators’ Circle. Since 1880s they undertook activities the aim of which was to save the archival heritage, e.g. by organising archival travels. In the years 1894–1911 they manages to organise 11 of such research trips. The subject of the present article based on source materials collected in the National Archive in Cracow focuses on presenting the organisational aspect of the travels and the related research works.

13

Kontrola eksportu dóbr kultury w prawie francuskim

61%

Stec P.

Ochrona Zabytków

|

1997

|

issue 2

110-115

EN

The basic legal act regulating issues connected with the export o f cultural property is the law o f 1992 on products subject to certain restrictions and an accompanying decree o f January 1993. The law in question adapted French legislation to the requirements o f the European Union. A complete ban on export encompasses so- called national treasures which include cultural property classified upon the basis o f the law on historical monuments o f 1913, archives classified upon the basis o f the law on archives o f 1979, and other forms o f cultural property o f essential significance for the national heritage. The export o f historical monuments contained in the last group is, however, feasible after obtaining a certificate that the exported monument is not regarded as a national treasure. A person refused such a certificate can renew attempts three years after the negative decision. An administrative body can then either issue a permit or c o n duct classification. A separate law adapted the procedure o f the restoration o f exported cultural property to European Union demands. Such export without prior permission or contrary to conditions defined in the permission is a crime penalised with imprisonment and a fine.

14

Słabe archiwa destrukcji. Notatki z podróży do H., N. i F.

61%

Szerszeń T.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2019

|

vol. 73

|

issue 3 (326)

134-137

PL

Jakie archiwum pozostanie po końcu? I jaka jest relacja między archiwum a katastrofą? Dziś, w dobie nadchodzącej klimatycznej katastrofy, pytanie to zyskuje na nowo swoją aktualność. By zrozumieć to, co prawdopodobnie czeka nas w przyszłości, należy, zapewne, z większą uwagą studiować inne katastrofy: te, które się już zdarzyły. Tekst jest próbą zmapowania pojęć i obrazów związanych z atomową apokalipsą i z takimi miejscami ludzkiej i nie-ludzkiej destrukcji, jak Hiroszima, Nagasaki, Fukuszima, ale również Auschwitz, Czarnobyl i… Pompeje.

EN

What sort of an archive will remain after the end? And what is the relation between archive and catastrophe? Today, in an era of an encroaching climate catastrophe, this question once again becomes topical. In order to understand what will possibly await us in the future we should study, probably while paying greater attention, other catastrophes – those, which had already taken place. This text attempts to chart concepts and images associated with the atomic apocalypse and such sites of human and non-human destruction as Hiroshima, Nagasaki, and Fukushima but also Auschwitz, Chernobyl and… Pompeii.

15

Pierwszy zjazd archiwistów, bibliotekarzy i muzeologów kościelnych. Przebieg zjazdu

57%

Librowski S.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1959

|

vol. 1

|

issue 1

18-20

EN

-

16

The Evolving Legacy: The Institutionalization of Ex-Presidents and First Ladies. A Transatlantic Perspective

51%

Świątczak-Wasilewska I.

Kultura i Polityka

|

2015

|

issue 18

96-113

EN

This paper brings together the summary of the key presentations that took place at the conference titled: “Preserving the Memory of the Presidency” on October 10, 2012, in Warsaw, organized by the Lech Wałęsa Institute Foundation with the support of the Chancellery of President Bronisław Komorowski as part of the Lech Wałęsa Presidential Library and Museum Project. The paper presents unique transatlantic perspectives on preserving the memory of the Presidency and First Ladyship. It describes and analyzes the prevalent and emerging institutions dedicated to preserving presidential and First Ladies’ legacies. The examples presented in the paper are by no means exhaustive but include, among others: The US system of Presidential Libraries and Museums, US National First Ladies’ Library, The Archive of the Office of the President of the Czech Republic, The Václav Havel Library, The Musée du Président Jacques Chirac, The Historical Archive of the Presidency of the Republic of Italy, The German Federal Archives (Bundesarchiv), and the Archive of the Office of the President of the Republic of Poland. The overarching questions that this paper asks, are: what kind of lessons can we draw from the examples presented at the conference and which of the lessons we can apply to better preserve the memory of the Polish Presidency. The Lech Wałęsa Presidential Library and Museum Project reveals several constraints in institutionalizing the legacy of the individual President in Poland. The paper suggests that in order to avoid difficulties in establishing a separate presidential repository, appropriate archival legislation would have to be passed to account for such a possibility. Regardless of whether such presidential repositories would be privately or state-owned, the official records of the Office of the President must continue to be administered through the National Archives, because the Presidency is a public, not private, Office. From the institutional point of view, also the legal status of the official papers of the former First Ladies should be addressed. Importantly, the Polish Presidents must start planning for the Post-Presidency. The examples of institutions dedicated to preserving the memory of individual Presidents in the US and Europe illustrate that by getting institutionalized the former Presidents can spend the rest of their lives with a sense of purpose while maintaining the dignity and the status of the public figure. The establishment of Presidential Libraries and Museums is not an exercise in nostalgia about the once occupied position. Presidential Libraries and Museums are not only repositories for preserving the institutional memory of the Presidency. They are first and foremost living memorials where presidential legacy lives on and continues to evolve.

PL

Artykuł jest podsumowaniem najważniejszych prezentacji, które miały miejsce na konferencji “Preserving the Memory of the Presidency” 10.10.2012 w Warszawie przez Instytut Lecha Wałęsy, przy poparciu Kancelarii Prezydenta Bronisława Komorowskiego, jako część projektu Biblioteki Prezydenckiej i Muzeum Lecha Wałęsy. Dotyczy unikalnej perspektywy transatlantyckiej na przechowywanie pamięci o Prezydentach i Pierwszych Damach. Opisuje i analizuje główne i dopiero pojawiające się instytucje poświęcone przechowywaniu dziedzictwa Par Prezydenckich. Przykłady zaprezentowane w artykule nie są oczywiście wyczerpujące, ale między innymi obejmują: amerykański system Bibliotek i Muzeów Prezydenckich, Narodową Bibliotekę Pierwszych Dam USA, Archiwum Biura Prezydenckiego Republiki Czeskiej, Bibliotekę Václava Havla, Le Musée du Président Jacques Chirac, Archiwum Historyczne Prezydentury Republiki Włoch, Federalne Archiwum Niemiec (Bundesarchiv) oraz Archiwum Biura Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej. Podstawowe pytania artykułu to: czego możemy się nauczyć z przykładów zaprezentowanych na konferencji i które z nich możemy wykorzystać, by lepiej zachowywać pamięć o prezydenturze w Polsce. Projekt, dotyczący Biblioteki Prezydenckiej i Muzeum Lecha Wałęsy, odsłonił pewne ograniczenia w instytucjonalizacji dziedzictwa poszczególnych prezydentów Polski. Należałoby stworzyć odpowiednią legislaturę archiwizacji, by uniknąć trudności przy tworzeniu kolejnych repozytoriów prezydenckich. Niezależnie od tego, czy takie repozytoria byłyby państwowe czy prywatne, oficjalna dokumentacja Biura Prezydenta powinna być wciąż administrowana przez Archiwum Narodowe, gdyż prezydentura jest publiczna, a nie prywatna. Z instytucjonalnego punktu widzenia należy się też przyjrzeć statusowi prawnemu dokumnetów oficjalnych byłych Pierwszych Dam. Kolejno, prezydenci Polski muszą planować okres poprezydencki. Przykłady instytucji, przechowujących pamięć o indywidualnych prezydentach w USA i Europie, ukazują, że instytucjonalizacja pozwala prezydentom na zachowanie celowości życia, jak również godności i statusu osoby publicznej. Zakładanie bibliotek i muzeów prezydenckich nie jest kwestią nostalgii, a wagi przykładanej do poprzedniego stanowiska. Biblioteki i muzea prezydenckie nie są jedynie repozytoriami pamięci instytucjonalnej o prezydenturze. Są one przede wszystkim żywymi i ewoluującymi pomnikami dziedzictwa prezydentów.

17

Public against our will? The caring gaze of Leviathan, “pink files” from the 1980s Poland and the issue of privacy

51%

Majewska E.

InterAlia: Pismo poświęcone studiom queer

|

2018

|

issue 13

54-77

EN

In my article I attempt to decipher the logic of a large police and secret services operation conducted by means of surveillance and direct control of the gay men in the late 1980s in Poland. LGBTQ+ activists claim that some 11000 men were involved in it, and yet, this action has never been properly researched, summarized and no justice procedures have been undertaken after 1989. This article combines the „archive activism” of Howard Zinn and his followers in the queer activism and theory, certain elements of theories of the public sphere and counterpublics (Kluge and Negt, Warner etc) and the critical deconstructive and feminist research on the archive and the private (Derrida, Berlant, Gatens) in order to build a discussion of how to queer the scattered state archives of the state police and services without petrification, nostalgia or resignation. It investigates the large spectrum of implications of “being public against our will”, depicting forms of resistance and insubordination as well, as “archivizing against their will” in the institutional context avoiding responsibility.

18

Teofil Lenartowicz jako wykładowca Akademii im. Adama Mickiewicza w Bolonii

51%

Bartnikowska-Biernat M.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2021

|

issue 11 (14)

365-375

EN

Teofil Lenartowicz, who spent over 30 years in exile: in Florence, was one of the wellrecognised Polish artists in nineteenth-century Italy. This thesis is supported by the fact that it was Lenartowicz that was chosen to give lectures at Accademia Adamo Mickiewicz di Storia e Letteratura Polacca e Slava, founded by Domenico Santagata in Bologne in 1879. The archives of Biblioteca Comunale dell’Archiginnasio still hold some articles, letters and other documents which imply what Italians thought of Lenartowicz as a human being, poet, sculptor and lecturer. The purpose of this paper is to dust off some of these sources.

PL

Teofil Lenartowicz, który spędził ponad 30 lat na emigracji we Florencji, należał do najbardziej rozpoznawalnych polskich artystów w dziewiętnastowiecznych Włoszech. Tezę tę można poprzeć faktem, że to właśnie jego wybrano na wykładowcę Akademii Historii Literatury Polskiej i Słowiańskiej im. Adama Mickiewicza, założonej w 1879 r. w Bolonii przez Domenica Santagatę. W archiwach Biblioteca Comunale dell’Archiginnasio zachowały się artykuły, listy oraz inne dokumenty, dzięki którym wiadomo, jak Lenartowicz był postrzegany przez Włochów − jako człowiek, poeta, rzeźbiarz i wykładowca. Przedłożony szkic ma na celu przypomnienie niektórych z tych źródeł.

19

Sources to the history of the Polish minority in the Soviet Republic of Byelorussia in 1921–1939

51%

Biały A.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2017

|

vol. Zeszyt

|

issue XXXI

385-400

PL

Autor artykułu porusza zagadnienia związane z polską mniejszością narodową występującą na terenie Białorusi Sowieckiej w latach 1921–1939, a także źródła, które współcześnie umożliwiają prowadzenie badań historycznych nad wspomnianą problematyką. Do najważniejszych z owych źródeł zaliczane są zbiory archiwów białoruskich, które od niedawna zostały – przynajmniej w części – odtajnione i udostępnione historykom. W tych zasobach można odnaleźć ogromny zestaw tematów, które obrazują faktyczne życie mniejszości polskiej na części Białorusi zarządzanej w okresie międzywojennym przez władze bolszewickie. Jest to wciąż źródło mało znane w piśmiennictwie polskim. Autor postuluje więc konieczność dalszego zgłębiania dokumentów archiwalnych, co pozwoli przedstawić całą sytuację Polaków pozostawionych poza granicami wyzwolonej Polski w 1918 roku.

EN

The author of the article discusses the issues related to the Polish national minority inhabiting Soviet Byelorussia in the years 1921–1939, as well as the sources which at present allow conducting historical research on those issues. The most important of those sources include the Belarusian archives, which have recently been – at least in part – declassified and made available to historians. In those archives, there can be found a huge set of topics which illustrate the real life of the Polish minority inhabiting the part of Belarus managed by the Bolshevik authorities in the interwar period. It is still a little known source in Polish literature. Therefore, the author appeals for further exploration of the archival documents, which will allow presenting the entire situation of the Poles left outside the boundaries of liberated Poland in 1918.

20

O powojennej działalności i wzajemnych relacjach Manfreda Kridla i Wiktora Weintrauba. Publikacje – listy – dokumenty

51%

Karcz A.

Pamiętnik Literacki

|

2022

|

vol. 113

|

issue 1

205-225

PL

Przedmiotem uwagi w artykule są dwaj polscy badacze literatury, Manfred Kridl i Wiktor Weintraub, którzy w czasie drugiej wojny światowej wyemigrowali z Polski i po zamieszkaniu w Stanach Zjednoczonych Ameryki kontynuowali swoją pracę naukową. W celu omówienia ich działalności na obczyźnie i wzajemnych relacji rozpatruje się ich dzieła (zarówno opublikowane, jak i niewydane drukiem), listy, które pisali do siebie, oraz inne, zdeponowane w uniwersyteckich archiwach, dokumenty. Pomimo różnicy wieku bardzo dużo obu badaczy łączyło w sferze pracy naukowej. Jako historycy literatury mieli podobne zainteresowania i obaj piastowali stanowiska profesorów na prestiżowych amerykańskich uniwersytetach (Kridl na Columbia University, a Weintraub na Harvardzie). Fakty te, jak również podejmowane przez tych badaczy próby współpracy, określają główną problematykę artykułu. Inne poruszane kwestie dotyczą różnic między dwoma uczonymi. Omawia się zwłaszcza krytyczną opinię Kridla na temat wysiłków badawczych Weintrauba, a także zainteresowania Kridla dotyczące teorii literatury, obszaru badań, wobec którego Weintraub pozostawał obojętny. Przy ocenie ich powojennej działalności naukowej sformułowany zostaje argument, że – pomimo niesprzyjających okoliczności życia na emigracji – zarówno Kridl, jak i Weintraub mieli ogromne osiągnięcia. Ich największe zasługi należy widzieć na polu historycznoliterackim, a także uznać, że obaj przyczynili się do faktycznego wzmocnienia literaturoznawstwa polskiego uprawianego w Ameryce.

EN

The article focuses on two Polish literary scholars, Manfred Kridl and Wiktor Weintraub, who, after leaving Poland during World War II, lived and worked in exile in the United States of America. In order to describe their postwar activities and mutual relations, attention is paid to the published and unpublished works of the two scholars, their correspondence, and other documents deposited in library archives. Despite the difference in age, Kridl and Weintraub had much in common in their academic pursuits: as historians of Polish literature they both had similar interests and both worked as professors at prestigious American universities (Kridl at Columbia and Weintraub at Harvard). These facts, as well as the scholars’ attempts to collaborate with each other, are among the topics covered in the article. The other issues discussed here include the contrast between the two scholars, especially Kridl’s critical evaluation of Weintraub’s research efforts and Kridl’s concern for literary theory to which Weintraub seemed indifferent. In assessing their postwar scholarly activities, the argument is presented that despite the adverse circumstances of the life in exile both Kridl and Weintraub were remarkably successful. Their highest achievements lay in Polish literary history and in strengthening Polish studies in America.

Refine search results

Archiwa ruchów społecznych. O społecznej wartości przeciwwiedzy

In praise of vital records. A few cases

Akta Wadowic w zasobie Oddziału w Oświęcimiu Archiwum Państwowego w Katowicach

"Spis dokumentacji zabytków w zbiorach Państwowej Służby Ochrony Zabytków i Regionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego : Jawor" : Wojewódzki konserwator zabytków w Legnicy i ROSiOŚK we Wrocławiu : 1996 : ss. 22

Konferencja "Archiwa polskie wobec wyzwań XXI wieku" : Toruń 2-4 września 1997 r.

Długi wdzięczności i oczekiwania historyka XIX wieku wobec archiwisty – głos historyka

Archiwalia publiczne w zbiorach prywatnych

Polonika w archiwach Petersburga

Granice archiwów. Wprowadzenie

O jednej dacie, której w archiwum zabrakło

Pióra w służbie buławy. Raz jeszcze o kancelarii i archiwum hetmańskim Stanisława Jabłonowskiego

Podróże badawcze archiwistów Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej na przełomie XIX i XX wieku

Kontrola eksportu dóbr kultury w prawie francuskim

Słabe archiwa destrukcji. Notatki z podróży do H., N. i F.

Pierwszy zjazd archiwistów, bibliotekarzy i muzeologów kościelnych. Przebieg zjazdu

The Evolving Legacy: The Institutionalization of Ex-Presidents and First Ladies. A Transatlantic Perspective

Public against our will? The caring gaze of Leviathan, “pink files” from the 1980s Poland and the issue of privacy

Teofil Lenartowicz jako wykładowca Akademii im. Adama Mickiewicza w Bolonii

Sources to the history of the Polish minority in the Soviet Republic of Byelorussia in 1921–1939

O powojennej działalności i wzajemnych relacjach Manfreda Kridla i Wiktora Weintrauba. Publikacje – listy – dokumenty