Search results - CEJSH

1

Efemeryczne byty i przedmioty. O granicach archiwów

100%

Louis A.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

331-337

PL

W naukach humanistycznych i społecznych mamy zasadniczo do czynienia albo z korpusami dokumentów, albo utworów fikcjonalnych. Celem tego artykułu jest zaprezentowanie refleksji nad możliwościami wzajemnego dostosowania – w ramach literaturoznawstwa – naszych korpusów badawczych do przedmiotów pochodzących z archiwów: listów, biografii, dokumentów, a także innych, należących do porządku fikcji. Taki gest kazałby nam stawić czoła nowym teoriom i wyzwaniom analitycznym. Za przykład obrano korespondencję kierowaną do Heinricha Schliemanna (1822–1890), archeologa-samouka, który w swojej autobiografii postulował model awansu społecznego oparty na żądzy wiedzy, oraz powieść Thomasa Hardy'ego Więzy miłości. Juda nieznany z 1895 roku.

EN

In the humanities and social sciences we deal basically either with bodies of documents or fictional works. The purpose of the article is to present reflections on the possibilities of the mutual adaptation – within literary studies – of our research bodies to objects originating from archives: letters, biographies, documents, and others belonging to the order of fiction. The chosen examples are correspondence addressed to Heinrich Schliemann (1822–1890), self-taught archaeologist, who in his autobiography postulated a model of social promotion based on the desire for knowledge, and Thomas Hardy’s novel: Jude the Obscure from 1895.

2

Edgardo Antonio Vigo – od Biopsji do señalamientos. Artysta jako archiwista życia codziennego

100%

Klein P.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

325-330

EN

Conceptions of the archive and documentation play a leading role upon assorted stages of constructing, disseminating, and preserving the oeuvre of the Argentinian artist Edgardo Antonio Vigo. Such undertakings on the part of the artist contrast with forms used by him while creating his group and anonymous performances, provisory installations, and “instructions” for viewing everyday urban space from a new perspective – these are only a few examples. The article intends to emphasise Vigo’s involvement in the creation of an “artistic project” in which the chief role is played by techniques of the documentation, registration, and construction of a personal archive.

3

Adam Wisłocki w wileńskim okresie działalności 1923–1927: przyczynek do biografii fotografa i filmowca w świetle nieznanych archiwaliów

63%

Sypczuk P.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

277-282

PL

Adam Wisłocki jest uznanym filmowcem i fotografem, który doskonalił swój warsztat pracy pod okiem samego Jana Bułhaka, profesora Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Mimo to literatura przedmiotu na temat tej barwnej postaci pozostaje skromna, a wileński okres jego działalności wciąż wymaga szczegółowych badań. Obecnie w świetlne nieznanych dotychczas archiwaliów można ustalić, że w od 16 czerwca 1923 r. do 30 kwietnia 1924 r. Wisłocki pracował w Oddziale Sztuki w Urzędzie Delegata Rządu w Wilnie. Do jego głównych obowiązków służbowych należało fotografowanie zabytków Ziemi Wileńskiej i województwa nowogródzkiego. Wykonane przez niego zdjęcia stworzyły zalążek archiwum Oddziału Sztuki w Wilnie, które obecnie są przechowywane w Instytucie Sztuki PAN. Następnie Wisłocki pracował jako nauczyciel gimnazjalny. Od 1 listopada 1924 r. do 31 sierpnia 1926 r. był zatrudniony jako nauczyciel geografii w Gimnazjum Państwowym im. Józefa Piłsudskiego w Święcianach (Ziemia Wileńska / województwo wileńskie). Natomiast od 1 września 1926 r. do 1 stycznia 1928 r. pracował w Koedukacyjnym Gimnazjum im. Tadeusza Czackiego w Wilnie, gdzie wykładał geografię, nauki o Polsce współczesnej i historię. W tym czasie wielkim osiągnięciem Wisłockiego jako filmowca było upamiętnienie uroczystości koronacji cudownego obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej, która odbyła się w Wilnie w 1927 r. Film zdobył uznanie władz państwowych, krytyków filmowych i widzów, a prasa okrzyknęła Wisłockiego głównym twórcą tego dzieła. Po sukcesie Wisłocki wyjechał do Warszawy, gdzie pracował w Centralnym Biurze Filmowym.

EN

Adam Wisłocki is a recognised filmmaker and photographer, who perfected his workshop under none else but Jan Bułhak, professor at the Stefan Batory University in Wilno. Nonetheless, pertinent writings about this colourful figure remain modest, and the Wilno stage of his activity still calls for detailed studies. Today, it is possible to ascertain in the light of up to now unknown archival material that from 16 June 1923 to 30 April 1924 Wisłocki worked at the Art Department in the Office of the Government Delegate in Wilno. His chief duties included taking photographs of historical monuments in the Wilno and Nowogródek voivodeship. The resultant photographs comprised the core of the Art Department in Wilno; today they are kept at the Institute of Art of the Polish Academy of Sciences. Subsequently, Wisłocki was a secondary school teacher. From 1 November 1924 to 32 August 1926 he taught geography at the Józef Piłsudski State Gymnasium in Święciany (Wilno voivodeship), and from 1 September 1926 to 1 January 1928 he was a teacher of geography, contemporary Polish studies, and history at the Tadeusz Czacki Co-educational Gymnasium in Wilno. At the time, his great accomplishment as a filmmaker was the commemoration of the coronation of the miraculous icon of Our Lady of Ostra Brama, which took place in 1927. The film won the recognition of the state authorities, film critics, and audience, and the press hailed Wisłocki as its chief author. In the wake of this success Wisłocki left for Warsaw, where he found employment in the Central Film Office.

4

Pamięć podniebienia. Smak i archiwizowanie tożsamości w instalacjach Anny Królikiewicz

63%

Koczanowicz L.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

138-144

PL

Osią artykułu są instalacje Anny Królikiewicz. Proste rytuały codzienności, związane z przygotowywaniem i dzieleniem się posiłkiem, zmienia ona w rytuały sztuki. Artystka „lokuje pamięć w żołądku,” jej sztuka stanowi laboratorium, w którym badane są relacje pomiędzy pamięcią a jedzeniem. Jej metodą jest synestetyczne przenoszenie wrażeń z jednego obszaru pobudzenia na inne. Dzięki smakom i zapachom artystka stara się przywrócić pamięć przeszłych sytuacji, miejsc i osób. Żywa niegdyś egzystencja przyjmuje u Królikiewicz postać sensualnych śladów, które prowadzą widzów do dawnego Sopotu i Gdańska.

EN

The axis of this article consists of installations by Anna Królikiewicz, who changes simple everyday rituals connected with the preparation and sharing of meals into art rituals. The artist “locates memory in the stomach” and her artworks constitute a laboratory examining relations between memory and eating. The Królikiewicz method involves a synaesthetic transmission of impressions from one domain of arousal to another. By means of flavours and aromas the artist tries to restore the memory of past situations, places, and persons. In the Królikiewicz oeuvre once living existence assumes the form of sensual traces leading the viewers to Sopot and Gdańsk of the past.

5

Szpargały w teatrze. Kilka słów wprowadzenia do tematu archiwów

63%

Wiśniewski T.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

66-68

EN

This short essays presents some thoughts on the status of archives in Polish theatre studies. Historical perspective is taken into consideration, when discussing various approaches to the dichotomy of memory and oblivion. Particular attention is given to performative aspects of theatre archives. In this context, some conclusions are drawn from assumptions expressed by Professor Jan Ciechowicz and concerning objectives of theatrical research.

6

Etos i utopia w działaniach Teatru Węgajty

63%

Hasiuk M.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 3 (330)

226-236

PL

W prezentowanym tekście specyfika pracy Teatru Węgajty została poddana analizie z uwzględnienie takich kategorii jak: „środowisko”, „kolonia”, „ethos” (z kluczowym dla tekstu rozpoznaniem Józefa Tischnera) i „ekoton” (wprowadzony przez Ewę Kępę). Tekst stanowi próbę odpowiedzi na pytanie w jaki sposób ethos Teatru Węgajty, etyka jego pracy wynikają z zajętego miejsca (opuszczonego siedliska poza wsią warmińską); i. w jaki sposób wszystkie te czynniki warunkują rodzaj pracy teatralnej i działań artystycznych podejmowanych w Węgajtach. Szczególnym ich przykładem jest międzynarodowy Festiwal Wioska Teatralna postrzegany w tekście w kategoriach utopii w odwołaniu do prac: Howarda Beckera, Michèle Madonna-Desbazeille, Alaina Passina, Jeana Duvignaud oraz rozpoznań Edwina Bendyka.

EN

In the presented text, the Węgajty Theater’s characteristic work method was analyzed taking into account such categories as: “environment”, “colony”, “ethos” (with the key recognition of Józef Tischner) and “ecotone” (introduced for humanities research in Poland by Ewa Kępa). The text is an attempt to answer the question how the ethos of the Węgajty Theater and the ethics of its work result from the occupied place (an abandoned habitat outside the Warmian village); and how all these factors determine the type of theatrical work and artistic activities undertaken in Węgajty. Their singular example is the international Theater Village Festival seen in the text in terms of utopia in reference to the works of Howard Becker, Michèle Madonna-Desbazeille, Alain Passin, Jean Duvignaud and the recognition of Edwin Bendyk.

7

Matematyka i karykatura. Pasje Leona Jeśmanowicza 1914–1989

63%

Jędrzejczyk A.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

258-267

PL

Artykuł pt. Matematyka i karykatura. Pasje Leona Jeśmanowicza przybliża interesującą postać wybitnego uczonego i karykaturzysty. Inspiracją do jego napisania był zbiór teatralnych karykatur autorstwa Jeśmanowicza znajdujący się w zbiorach Dokumentacji Teatralnej Instytutu Sztuki PAN. Przedstawia on artystów teatrów wileńskich, działających pod kierunkiem Leopolda Pobóg-Kielanowskiego w czasie II wojny światowej. Wizerunki artystów, które są zapisem ikonograficznym ówczesnych przedstawień, były też kilkakrotnie publikowane w wydawnictwach teatralnych IS PAN. Autor portretów, z wykształcenia matematyk, ale też miłośnik teatru, do zakończenia wojny mieszkał w Wilnie, a od 1946 osiadł na stałe w Toruniu. Został wybitnym dydaktykiem matematyki z tytułem profesorskim. Jego drugą pasją, dzieloną z matematyką od wczesnej młodości do końca życia, była karykatura. Rysował ciągle, nie tylko ludzi teatru, także bliskich, kolegów matematyków, współpracowników, urzędników czy przypadkowo spotykane postaci. Bogate materiały archiwalne, które obejmują całe życie Jeśmanowicza i są przechowywane w Archiwum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika uświadamiają, że portrety wileńskie, to tylko cząstka tego, co Jeśmanowicz stworzył. Przedstawiają bowiem ogromną ilość jego karykatur teatralnych i innych, z lat 30. ubiegłego wieku, z czasu II wojny i wszystkich lat powojennych. Inne archiwalne pamiątki oraz publikacja Leon Jeśmanowicz (1914–1989) we wspomnieniach współpracowników i przyjaciół, dopełniają obraz uczonego-artysty, nazywanego w środowisku człowiekiem renesansu.

EN

Manuscript titled Mathematics and caricature. Passions of Leon Jeśmanowicz describes an interesting figure of great scholar and caricaturist. The manuscript was inspired by collection of theatrical caricatures authored by Jeśmanowicz, which is located in the theatre documentation of The Institute of Art of the Polish Academy of Sciences (IA PAN). Collection presents artists of Vilnus theatres, operating under the leadership of Leopold Pobóg-Kielanowski during World War II. Pictures of artists, which are iconographic recordings of performances from those times, were also printed by IA PAN in publication about theatre in Vilnus. The author of portraits, mathematician by profession, but also a theatre enthusiast, had lived in Vilnius until the end of the war, then, since 1946 he has settled permanently in Toruń. He became a great mathematics teacher with professor’s title. His second passion, which he shared with mathematics from youth, was caricature. He was drawing constantly, not only people of theatre, but also family and friends, fellow mathematicians, associates, officials and randomly met figures. Many documents, which comprise whole life of Jeśmanowicz and are kept in the Archives of Nicolaus Copernicus University, show that Vilnius portraits are only a small part of the Jeśmanowicz creation. Those documents show a huge number of his theatre and other caricatures from 1930s, World War II and period after war. Other archival reminders and publication titled Leon Jeśmanowicz (1914-1989) we wspomnieniach współpracowników i przyjaciół [Leon Jeśmanowicz (1914-1989) in memories of associates and friends] complete the image of scholar-artist, who was called Renaissance Man in a community.

8

Archiwizacja archiwum. Tworzenie nowego kontekstu archiwizacji na przykładzie cyfrowego repozytorium fotografii – Robotnicy w XIX i XX wieku

63%

Darmach K.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

206-209

PL

Tekst opowiada o nietypowej historii powstania archiwum i charakterystyce zdygitalizowanych materiałów z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego tworzących cyfrowe repozytorium fotografii. Opowieść o powstaniu zbiorów i formach ich udostępnienia będzie przyczynkiem do refleksji na temat powstawania nowych kontekstów odbioru i interpretacji zgromadzonych artefaktów. Od archiwum rodzinnego, poprzez archiwum Instytucji (IEiAK UŁ) do cyfrowego repozytorium dostępnego w internecie. Na każdym z tych poziomów dochodzi do transformacji treści oraz zakresów oddziaływania i dostępu do materiałów. Chciałbym przyjrzeć się owym re-figuracją, transformacjom, sposobom korzystania z zasobów, odczytać zmieniającą się formułę archiwizacji m.in. w perspektywie teorii-aktora sieci Bruno Latoura, potraktować archiwum/ repozytorium jako laboratorium źródeł i badawczych działań, a serwery na przykład jako heterotopię.

EN

The text is about the unusual history of the creation of the archive and the characteristics of digitized materials from the Institute of Ethnology and Cultural Anthropology of the University of Łódź creating a digital photo repository. The story of the creation of the collection and the forms of its sharing will be a reflection on the emergence of new contexts for the reception and interpretation of collected artifacts. From the family archive, through the Archives of Institutions (IEiAK UŁ) to the digital repository available on the Internet. At each of these levels, there is a transformation of content and ranges of impact and access to materials. I would like to look at these re-figurations, transformations, ways of using resources, read the changing formula of archiving, among others in the perspective of the Bruno Latour network theory-actor, treat the archive, repository as a laboratory of sources and research activities and servers, for example, as heterotopy.

9

Archiwum Profesor Ireny Huml. Warsztat badacza i krytyka sztuk

63%

Wiszniewska A.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 3 (330)

68-72

PL

Tekst opisuje archiwum jakie przez pond 60 lat aktywnej pracy historyka i krytyka sztuka zgromadziła prof. Irena Huml. Ta wybitna badaczka polskiej sztuki użytkowej XX wieku oraz specjalistka z zakresu tzw. „sztuki przedmiotu” przez całe życie zawodowe związana była z Instytutem Sztuki PAN w Warszawie. Archiwum prof. Ireny Huml dokumentuje nie tylko zainteresowania naukowe badaczki, ale wiele mówi o jej warsztacie i metodach pracy. Liczy sobie 277 jednostek archiwalnych. Na ten zasób składają się unikalne, gromadzone latami w czasie pracy badawczej druki (katalogi wystaw, foldery, plakaty), fotografie prac, czasem zdjęcia artystów przy pracy, rękopisy i maszynopisy tekstów na temat ich twórczości, w tym również te nie publikowane, jak również wywiady, anegdoty i korespondencję, często o charakterze prywatno-zawodowym.

EN

A description of the archive kept by Prof. Irena Huml for over 60 years of her activity as historian and art critic. This eminent researcher dealing with Polish twentieth-century applied arts and a specialist on so-called art of objects linked her entire professional life with the Institute of Art at the Polish Academy of Sciences in Warsaw. The private archive, collected for years, was posthumously handed over to the Special Collections at the afore-mentioned Institute of Art. The Prof. Irena Huml archive documents not solely the scholar’s scientific interests but also says a lot about her methods of work. Almost half of the total of archival units is composed of paper folders containing information about artists and designers dealing with applied arts. The resources in question include unique prints amassed for years in the course of scientific studies (exhibition catalogues, folders, posters), photographs of assorted artworks, sometime photographs of artists at work, manuscripts and typescripts of texts concerning their oeuvre, including unissued material, as well as interviews, anecdotes, and correspondence, often private-professional. One of the folios contains exclusively catalogues and photographs, others – handwritten biographies, projects, and letters, whose considerable parts refer to professional plans and conducted work, intermingled with information about private life, descriptions of vacations and the daily travails of an artist active at the time of the socialist shortage economy and associated difficulties with obtaining material indispensable for work. Further folios of the archival resource consist of material concerning Prof. Huml’s scientific work and organisational activity (i.a. a fond on the Gallery functioning alongside the Warsaw branch of the Women’s League): folios containing exhibition scenarios, and synopses of lectures and books).

10

Tożsamość wydobyta z archiwum

63%

Krajewski S.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

54-59

PL

Swoiste archiwum może być ukryte wewnątrz organizmu – jak pamięć lub DNA. Ukryte archiwum, jakim jest wiedza o przodkach, czasem wpływa na przemianę tożsamości. U niektórych Polaków świadomość żydowskich korzeni prowadzi do dezasymilacji, która jest odwrotnością asymilacji. Z reguły nie oznacza to depolonizacji. Teza: praktycznie wszyscy obecni polscy Żydzi istnieją jako Żydzi dzięki procesowi dezasymilacji. W artykule przedstawione są czynniki, które wspomagają ten proces.

EN

An archive of sorts can exist within one’s body, cf. memory or DNA. Hidden archive containing the knowledge of one’s ancestors can sometimes induce a change of identity. Some Poles with Jewish roots have gone the way of de-assimilation, or the reversal of assimilation. Almost never does it lead to de-Polonization. At present, virtually all Polish Jews exist as Jews due to the process of de-assimilation. In the paper, a list of circumstances facilitating the process is presented.

11

„Podejrzenia na temat ludzkiej natury”. Rozmowa z Piotrem Tomaszukiem

63%

Wiśniewski T.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 3 (330)

107-112

EN

In this conversation Piotr Tomaszuk discusses one of his recent production called “Faustus. A New History”. Based on translations of various versions of the myth (Christopher Marlow, Johann Wolfgang Goethe and August Klingemann), the play explores most profound depths of human nature in the past and in the present.

12

W londyńskim archiwum Themersonów i dalej

63%

Sady M.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

79-84

PL

Jest to opowieść o archiwum Themersonów w oparciu o własne doświadczenia autorki. Bogate życie i twórczość Franciszki i Stefana (awangardowy film, fotografia, obrazy, rysunki, filozofia, literatura, projektowanie graficzne, teatr, scenografia, opera, wydawnictwo, typografia) pozostawiło po sobie znaczącej rangi i rozmiarów ślady materiale, pieczę nad którymi objęła spadkobierczyni Themersonów, krytyczka sztuki Jasia Reichardt i historyk sztuki Nick Wadley. Obszerne archiwum mieściło się w Londynie w prywatnym domu Jasi i tam przez 25 lat było skrupulatnie opracowywane. Autorka przyjaźniła się z Themersonami przez 10 ostatnich lat ich życia i z tego powodu otrzymała i przyjęła propozycję pracy w archiwum. Sama zajmuje się popularyzacją ich twórczości w Polsce i zagranicą. Od 2013 roku archiwum znajduje się w Bibliotece Narodowej w Warszawie. Poddawane jest dygitalizacji i stopniowo udostępniane na stronie Polony.

EN

This text is an account of the history of the Themerson Archive based on the personal experience of its author. The life and versatile oeuvre of Franciszka and Stefan (avant-garde film, photography, publishing, painting, drawing, graphic design, stage design, philosophy, literature, theatre, opera, typography) left behind material traces of great significance and substantial size. Jasia Reichardt, the Themersons’ sole heir and renowned art critic, together with her husband the art historian Nick Wadley, devoted 25 years to organising the legacy. The archive’s first location was Jasia’s home in London. Małgorzata Sady was a friend of the Themersons for the last ten years of their life, and thus she received and accepted the proposal to work there. Since the 1990s she has also been involved in promoting Themersons’ works in Poland and abroad. In 2013 the Themerson Archive was acquired by the National Library in Warsaw. It has been digitalized and gradually made available on the Polona website.

13

Krótka historia „pierwszego Wierszalina”. Lata 1991–2000

63%

Bral A.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 3 (330)

147-160

PL

Artykuł pokazuje proces przemian instytucji, jaką jest Teatr Wierszalin, od momentu powstania w 1991roku, poprzez przeistoczenie w Fundację 1997, aż do momentu, w którym teatr stał się instytucją państwową. Synergia kultury i polityki oraz – mówiąc szumnie – „biznesu”, jakiej Wierszalin jest przykładem, nowego sposobu myślenia o sztuce, co starano się w pracy ukazać. Opisując zjawisko starałam się szczególnie uważnie przyglądać spektaklom oraz ich recepcji, gdyż te – jak dobrze wiadomo – są sercem teatru. W tym celu przywoływano treści dramatów, jak również uwzględnić recenzje krytyków.

EN

The article describes the transformations of an institution, i.e. Teatr Wierszalin, from its establishment in 1991 and change into a Foundation in 1997 to the moment it became a state institution. The synergy of culture and politics and – putting it in lofty terms – the “business venture” are exampled by Wierszalin’s new way of thinking about art, which the article tries to illustrate. While describing this phenomenon the author endeavours to take a particularly careful look at spectacles and their reception since, as is known, it is they that are the heart of the theatre. With this purpose in mind A. Bral evoked the contents of the dramas and took into account critics’ reviews.

14

O czterech motywach tworzenia zbiorów i archiwów fonograficznych

63%

Dahlig P.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

479-483

PL

Tekst wyróżnia cztery psychospołeczne motywy i uwarunkowania tworzenia kolekcji i archiwów fonograficznych w zakresie muzyki tradycyjnej i etnicznej w pierwszych dekadach XX w. Pierwszym jest fascynacja wynalazkiem fonografu jako przykładem przeniesienia i utrwalenia dynamicznej rzeczywistości na zapis akustyczny. Drugim jest traktowanie rejestracji fonograficznej jako dalekiej konsekwencji wynalazku pisma, co uzasadniało tworzenie „bibliotek” dźwiękowych. Trzecim – poczucie obowiązku utrwalania tradycji muzycznych, z których uchodziło życie (wykonawstwo muzyczne w oryginalnym kontekście kulturowym) i imperatyw ochrony pamięci kulturowej. Czwartym – „entuzjazm” badawczy wynikający z pomnożenia możliwości analitycznych – szansy wielokrotnego odsłuchania nagrania.

EN

The text reports on setting up phonograhic collections and archives in the past and discusses four attitudes of ethnologists and musicologists engaged in phonograph-aided field research. The enthusiasm for creating an alternative acoustical reality in time, the sound collection as a natural continuation of traditional libraries, the eager acceptance of recording technology to preserve and safeguard declining traditions, and the development of musical analyses thanks to multiple listenings to recordings – all these psychological components constituted the ideology of archives and initiated comparative musicology as a “science” and ethnomusicology concentrated on humanly organized sound.

15

Teatr Wierszalin w czterech odsłonach

63%

Wiśniewski T.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 3 (330)

193-198

PL

W artykule mowa jest o czterech aspektach pracy twórczej Teatru Wierszalin. Nawiązując do inspirowanego twórczością Brunona Schulza przedstawienia Traktat o manekinach na sopockiej plaży, autor omawia specyfikę nawiązań do twórczości Tadeusza Kantora, czy przedwojennej „Reduty”, a także konsekwencje jednorazowego pokazu w przestrzeni otwartej. Przywołany zostaje również objazdowy charakter niektórych działań Piotra Tomaszuka. Następnie, omówione zostają konsekwencje wyboru Supraśla jako miejsca w którym Teatr Wierszalin podjął i osadził swoją działalność. Podkreślony zostaje również ściśle teatralny wymiar twórczości Tomaszuka, a także jego sakralne odniesienia.

EN

The article concentrates on four different aspects of Teatr Wierszalin, namely: its debt to the tradition of Polish theatre, its affinities with the local problems of eastern Poland, insistent exploration of theatrical potential and fascination with ambiguities of religious notions. It is argued Piotr Tomaszuk has managed to create specific theatrical language that is consistently employed by Teatr Wierszalin.

16

„Po to góra, żeby myślała, a doły, żeby słuchały” Materiały odprawy kierowników urzędów wojewódzkich, marzec 1948. Obraz niższych kadr aparatu bezpieczeństwa widziany oczyma kierownictwa Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w latach 1947–1956

63%

Stępniewska-Holzer B.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 3 (330)

79-85

PL

Badanie dokumentów z archiwum aparatu bezpieczeństwa w latach 1944-1954, daje obraz relacji kierownictwa ministerstwa z aparatem w terenie; wojewódzkim, powiatowymi i gminnymi organami bezpieczeństwa. Podejmowane próby reorganizacji systemu funkcjonowania najniższych ogniw służb nie budziły zadowolenia kierownictwa ministerstwa. Aparat uznawano za niesprawny, a jego liczba systematycznie rosła. Mimo to machina terroru spełniała swoje zadania kreowania nowego systemu politycznego i społecznego. W tej dialektyce „niesprawny” aparat nie przeszkadzał w wypełnianiu nakładanych na niego zadań, był więc w pełni funkcjonalny i użyteczny. Kreowanie o nim negatywnych opinii „na górze ” resortu było formą bodźców i nacisku zwierzchników.

EN

Research focused on documents in the Security apparatus archive from the 1944–1954 period offers a depiction of relations between the Ministry and the local apparatus: voivodeship, county, and commune Security organs. Attempts at a reorganisation of the system of the functioning of the lowest links did not meet with the approval of the heads of the Ministry. The apparatus was regarded as inefficient and its size grew systematically. Nonetheless, the terror machine carried out its tasks of creating a new political and social system. Within this dialectic the “faulty” apparatus did not hamper the fulfilment of tasks imposed upon it, and thus was fully functional and useful. The creation of negative opinions about it “at the top” of the Ministry was a form of stimuli and pressure applied by superiors.

17

Atopia archiwum. Maszynopisy esejów politycznych Aleksandra Wata z lat 60.

63%

Kmiecik M.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

371-377

EN

An attempt at describing the Aleksander Wat archive as a space that makes it possible to present the non-identity of the text, its multi-verse nature as well as non-continuous and defective (understood as: subjected to the impact of an illness) character. In order to achieve this goal it is necessary to create a theoretical constellation in which concepts of atopy and defective subjectivity will be included; they will make it possible to draw attention to the expropriation of rough copies/typescripts from the universe of the oeuvre. The notion of topos is supported by editions prepared by researchers (Świat na haku i pod kluczem, prep. by K. Rutkowski; Publicystyka, prep. by P. Pietrych): harmonised editions re-constructing the leitmotifs of Wat’s essays and granting his scattered and deformed sketches a holistic shape. Atopy is a non-place, a seat of incohesion, in which products with an unstabilised ontological status may exist. It is precisely within atopy that texts infected with Wat’s physical and psychic dissolution could take root. The conception of the archive’s atopy is illustrated by analyses of excerpts from political essays about the Chinese-Soviet conflict – an excellent example of the dismembered body. The author of this article observes them from a poetological viewpoint: analysing their composition, seeing certain regularities in shaping the syntax, and a compulsive perpetration of always the same errors as well as curious manners of “accelerating writing” so as to keep up with thought. Thus created notes become a reflection of somatic and psychological “crushing” by assuming the form of “verbal pulp”, a logorea not subjected to the control of the conscious mind. In this way deciphering their contents proves to be a difficult task relegated to the background by the infected (and infectious) text, which changes into a “code without a message” (G. Genette).

18

Utracone księgozbiory

63%

Prussak M.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

250-257

PL

Artykuł dotyczy wartości archiwów i księgozbiorów osób uprawiających naukę jako źródeł do historii recepcji nowych metodologii, nawiązywania kontaktów, zdobywania trudno dostępnych publikacji, tworzenia środowisk współpracujących ze sobą ponad granicami państw i systemów politycznych. zagadnieniem odrębnym są wpisywane do książek dedykacje a także marginalia i podkreślenia. Badanie księgozbiorów pozwala śledzić przebieg naukowych dyskusji nieutrwalonych w oficjalnych wystąpieniach i publikacjach.

EN

The article is about the value of archives and book collections belonging to scholars and conceived as sources for the history of the reception of new methodologies, the establishment of contexts, obtaining publications difficult to access, and the creation of milieus cooperating beyond all state frontiers and political systems. A distinct problem involves dedications inscribed in books as well as notes on margins and underlining. Studying book collections makes it feasible to follow the course of scientific discussions not recorded in official appearances and publications.

19

„Polski mikrokosmos” według Teatru Wierszalin a odbiorca globalny

63%

Modrzewska M.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 3 (330)

133-138

PL

Autorka artykułu podejmuje próbę wyjaśnienia źródeł sukcesu w odbiorze Teatru Wierszalin na Zachodzie na przykładzie przedstawienia Dziadów – Noc pierwsza i Noc druga wyreżyserowanych przez Piotra Tomaszuka. Posługuje się przy tym terminem „odbiorcy globalnego”, czyli odbiorcy, który oprócz kompetencji językowych przynajmniej w dziedzinie angielszczyzny, dysponuje podstawową wiedzą na temat historii dramatu, teatru i literatury europejskiej dziewiętnastego i dwudziestego wieku. Autorka udowadnia, że pomimo wybitnie lokalnego kolorytu zarówno polskiego dramatu Adama Mickiewicza jak i jego teatralnej adaptacji Teatru Wierszalin, przedstawienie zakorzenione jest europejskiej tradycji romantycznego misterium znanego szczególnie poprzez liryczne i konfesyjne dramaty George’a Gordona Byrona i kontynuowane przez, tak zwany „teatr ubogi” XX wieku, a w szczególnosci „teatr śmierci” Tadeusza Kantora.

EN

The author of the article attempts to explain the successful reception of the Wierszalin Theatre in the West by using the example of Dziady – Noc pierwsza and Noc druga (Forefathers’ Eve – First Night and Second Night) directed by Piotr Tomaszuk. In order to do so she uses the concept of a “global addressee”, that is an English speaking addressee with at least a basic knowledge of the European history of literature, drama, and theatre of the nineteenth and twentieth century. The author demonstrates that despite the specifically local colour of the Polish drama by Adam Mickiewicz as well as its theatre adaptation by Wierszalin, the production is deeply rooted in the European tradition of the Romantic mystery play, especially well-known from the lyrical and confessional dramas by George Gordon Byron and followed by the so-called “poor theatre” of the twentieth century as well as the “theatre of death” by Tadeusz Kantor.

20

Syndrom Asperna: w archiwach Natalie Barney

63%

Lacasse M.-E.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

338-342

EN

Natalie Barney is an American writer born in Dayton (Ohio) in 1876. Her archives are kept in the Jacques Doucet Literary Library in Paris, but access to them is possible only under exceptionally rigid supervision and has been restricted for several past years. Some totally unavailable documents include, i.a. Les Carnets and the original version of Mémoires, today published in an edited version. In order to examine the entire Barney oeuvre we thus must take into account that, which had been excluded and perform a reversed procedure in which everything that does not appear to be essential becomes just as significant as that which is legible. What do those documents contain? What is so essential that it cannot be disclosed? What does the closed archive tell us? This is precisely what Marie-Ève Lacasse calls “Aspern’s syndrome”.

Refine search results