Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 17

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  aspekt
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Bevægelsesverber i polsk og dansk og ACCOMPLISHMENT-dilemmaet

100%
Sobkowiak M.
Folia Scandinavica Posnaniensia
|
2009
|
vol. 10
219-236
EN
The article departs from Smith's (1997) claim that verb constellations constituted by a countable nominal, a verb of motion and a directional PP are ACCOMPLISHMENT constellations in line with 'The child built a house' or 'He wrote a novel'. A series of morphological and syntactic tests are applied to perfective and imperfective ACCOMPLISHMENTS of directed motion in Polish and Danish (biec / at løbe, iść / at gå, lecieć / at flyve og jechać / at køre + directional adverbials). This illustrates that the verb constellations of interest do not always show the features of canonical ACCOMPLISHMENTS that do not refer to motion as such.
2

Kategoria aspektu w języku polskim i francuskim (na materiale Małego Księcia Antoine’a de Saint-Exupéry’ego oraz w przekładach Jana Szwykowskiego i Zofii Barchanowskiej)

100%
Dziuban A.
Prace Językoznawcze
|
2013
|
issue 15/3
15-29
EN
The article presents the category of aspect in Polish and French. The first part is theoretical, the second is comparative, consisting of selected sentences in French and their Polish equivalents. The author analyzes the text of The Little Prince by Antoine de Saint-Exupéry and its two translations – by Jan Szwykowski and Zofia Barchanowska. The author analyzes the infinitives, indicative and imperative sentences in the past and future. The Polish language uses derived forms of two different verbal lexemes in order to build the aspectual opposition which can be formed at the level of one tense. The author agrees with Jan Tokarski that the Polish verb is composed of three parts – theme, suffix and ending. All Polish verbs have one combination of endings. The French ones are made of two parts – theme and ending. The French language uses only one verbal lexeme to build aspectual opposition. The relevant ending is added to theme of the French verb and in this way the lexeme is ”entered” in the appropriate tense. French users need to refer to another tense to show the aspectual opposition.
3
Publication available in full text mode
Content available

Acerca de las propiedades temporales y aspectuales del perfecto en español y en inglés: una perspectiva didáctica

94%
Niestorowicz T.
Roczniki Humanistyczne
|
2020
|
vol. 68
|
issue 5
235-244
EN
The purpose of the present article is to describe the temporal and aspectual characteristics of the category perfecto / perfect in Spanish and English from a didactic perspective. A contrastive study will be presented, which will compare the verbal forms of Spanish pretérito perfecto compuesto tense with verbal forms of English present perfect tense. The present article is motivated by the need to reflect on the didactic use of the comparative study for Polish students learning Spanish as a foreign language, for whom the only reference point may be English, given that there is no temporal opposition in Polish such as pretérito perfecto compuesto / pretérito perfecto simple.
PL
Wartości temporalne i aspektualne kategorii perfecto / perfect w języku hiszpańskim i angielskim: perspektywa dydaktycznaCelem niniejszego artykułu jest opis cech temporalnych i aspektualnych kategorii perfecto / perfect w języku hiszpańskim i angielskim z perspektywy dydaktycznej. Zaprezentowane zostanie kontrastywne studium, w którym porówna się formy werbalne hiszpańskiego czasu pretérito perfecto compuesto z formami werbalnymi angielskiego czasu present perfect. Artykuł motywowany jest potrzebą refleksji nad dydaktycznym zastosowaniem niniejszego studium komparatywnego dla polskich studentów uczących się języka hiszpańskiego, dla których jedynym punktem odniesienia może być język angielski, zważywszy, że w języku polskim nie istnieje opozycja czasowa typu pretérito perfecto compuesto / pretérito perfecto simple. Acerca de las propiedades temporales y aspectuales del perfecto en español y en inglés: una perspectiva didácticaEl propósito de este trabajo es describir algunas características temporales y aspectuales del perfecto en español y en inglés desde una perspectiva didáctica. Así pues presentaremos un estudio contrastivo en el cual intentamos analizar las formas verbales del pretérito perfecto compuesto en comparación con las formas verbales del present perfect inglés. La fundamentación de nuestro estudio viene motivada por la necesidad de reflexionar sobre la aplicación didáctica de la comparación en el caso de los aprendices de ELE cuya L1 es el polaco y los que tienen como referencia el inglés como L2, dado que, en polaco, al pretérito perfecto compuesto y al pretérito perfecto simple les corresponde la misma forma gramatical de pasado, así que el polaco carece de una oposición temporal semejante a la de pretérito perfecto compuesto y pretérito perfecto simple.
4
Publication available in full text mode
Content available

The category of aspect vs. meaning

94%
Habrajska G.
|
2020
|
vol. 58
|
issue 3
29-54
PL
Artykuł poświęcony jest analizie dokonaności w ujęciu gramatyki komunikacyjnej. Autorka zamieszcza przegląd wybranych czasowników wraz z ich komunikacyjną analizą, polegającą na odtwarzaniu układów predykatowo-argumentowych i ich kombinacji (tzw. scenariuszy komunikacyjnych) w celu wykazania wpływu aspektu na uzyskiwaną konfigurację sensu. W tekście przywołane zostały także przykłady analizy wypowiedzi metaforycznych.
EN
The article offers an analysis of the perfective aspect within the approach of communicational grammar. The author provided an overview of selected verbs with a communication-based analysis of those which consist of recreating predicate-argument systems and their combinations (the so-called communicational scenarios) to indicate the impact of aspect on the resulting configuration of meaning. The text also includes examples of the analysis of metaphorical expressions.
5
Content available remote

Towards a transboundary approach to the analysis of linguistic modality – elements of an empirical investigation of the modal auxiliary must in contemporary American English

84%
Szymański L.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2016
|
vol. 72
211-229
EN
The present article aims to demonstrate a transboundary approach to a linguistic modality analysis. The transboundary approach is perceived as such in which a researcher needs to cross certain boundaries in their studies on modal verbs. These include: notional boundaries, word boundaries, as well as the domains of the semantic field of modal expressions. The author attempts to illustrate this with a study of modality-(grammatical) aspect interaction and modality-negation-(grammatical)aspect interaction, which are exemplified with the English modal auxiliary must. The analysis was carried out on 147 language samples excerpted from The Corpus of Contemporary American English.
PL
Artykuł ma na celu zaprezentowanie transgranicznego podejścia do analiz modalności językowej. Transgraniczność jest tutaj rozumiana jako przekraczanie granic w badaniu czasowników modalnych. Znajdują się wśród nich granice pojęciowe, granice wyrazu, a także granice stref tworzących pole semantyczne badanego wyrażenia. Na przykładzie angielskiego czasownika modalnego must autor podejmuje próbę zanalizowania zjawiska interakcji modalności z aspektem gramatycznym oraz modalności z negacją i aspektem gramatycznym, ukazując w ten sposób podejście transgraniczne. Badanie przeprowadzono na 147 próbkach materiału językowego z korpusu współczesnej amerykańskiej odmiany języka angielskiego (The Corpus of Contemporary American English).Contemporary American English.
6

Algunas consideraciones sobre el aspecto en el sistema verbal del español y del polaco

84%
Niestorowicz T.
Roczniki Humanistyczne
|
2014
|
vol. 62
|
issue 5: Neofilologia
113-122
ES
El objetivo del presente artículo consiste en presentar y analizar el concepto del aspecto en el sistema verbal del español y del polaco. Además, el autor pretende valorar de manera general el papel que desempeña el aspecto en el uso de las formas de los pretéritos imperfecto eindefinido en español.
PL
Celem niniejszego artykułu jest opis i analiza pojęcia aspektu w systemie werbalnym języka hiszpańskiego i polskiego. Ponadto autor dokonuje ogólnej oceny wpływu roli aspektu na użycie form werbalnych w opozycji temporalnej imperfecto/indefinido.
EN
The main aim of this article is to describe and analyse the concept of aspect in Spanish and Polish verb systems. The author also presents some remarks on the role of aspect in the use of the imperfect and the preterit in Spanish.
7

Aspektualność i consecutio temporum w języku niderlandzkim i polskim

84%
Flor-Górecka A.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 6: Językoznawstwo
7-30
PL
Język niderlandzki, stający się coraz bardziej popularnym językiem obcym w Polsce, należy do języków germańskich, które są temporalne. Język polski należy do języków słowiańskich, które są aspektualne. W języku polskim istnieją trzy czasy gramatyczne: czas teraźniejszy, przeszły i przyszły, czasownik zasadniczo może być dokonany bądź niedokonany. W języku niderlandzkim istnieje według tradycyjnego ujęcia osiem czasów, cztery z nich są voltooid, czyli przedstawiające sytuację bądź akcję jako zakończoną, i cztery – onvoltooid, przedstawiające sytuację bądź akcję w czasie jej trwania. Aspekt jako obowiązkowa kategoria morfologiczna nie istnieje. To, czy czasownik w danym zdaniu jest dokonany czy też nie, zależy od innych części zdania.
EN
In Poland, Dutch is becoming gradually a popular foreign language. It belongs to the Germanic languages, which have a verbal system with tenses. Polish is a Slavonic language with an aspectual verb system. In Polish there are 3 grammatical tenses: present tense, future tense and past tense. Polish verbs can be used in a perfective and an imperfective aspect. In Dutch we have 8 tenses. Four of them are voltooid (perfect) describing the situation or action as completed and the other four are onvoltooid (imperfect), they describe the situation or action as continuous or progressive. As all Germanic languages, Dutch lost aspect as an obligatory grammatical category. The perfective and imperfective aspect of the verb depends on other parts of the sentence.
8

Sobre la tipología semántica de los predicados verbales

84%
Niestorowicz T.
Roczniki Humanistyczne
|
2015
|
vol. 63
|
issue 5: Neofilologia
69-81
ES
El objetivo del presente artículo es describir la tipología clásica de las clases aspectuales de Vendler (1967), es decir, se intentará llevar a cabo un estudio general de esta clasificación. Además, el autor pretende reflexionar sobre la naturaleza composicional de la aspectualidad.
EN
The main aim of this article is to describe the classical typology of aspectual classes proposed by Vendler (1967). For that reason, the article is devoted to a general study of this classification. The author also reflects on the compositional nature of aspect.
PL
Celem niniejszego artykułu jest opis typologii klas aspektualnych zaproponowanej przez Zeno Vendlera (1967). Autor podejmuje próbę ogólnej analizy tejże klasyfikacji. Ponadto omówione są zagadnienia związane z kompozycyjną naturą aspektu.
9
Publication available in full text mode
Content available

Aspectuality in Welsh

83%
Asmus S.
Roczniki Humanistyczne
|
2021
|
vol. 69
|
issue 11
9-28
EN
When discussing aspectuality, a distinction is normally made between grammatical and lexical aspect. Both are linked, to varying degrees, to the category of tense. The existence of grammatical aspect in a language is normally accepted if it is fully expressed in a grammatical category, preferably a verbal one, as seems to be prototypically encoded in some Slavic languages. Questions concerning aspect have been posed for Welsh, since perfectivity could be expressed by the verbal particle ro- in its older stages. However, Modern Welsh differentiates synthetically between six tenses for the verb bod ‘to be’ and four for all of the others (save defective verbs) in the Indicative, the category looked at here. It is little surprising, therefore, that the aspect dichotomy of perfectivity vs. imperfectivity is not expressed morphologically. However, based on field work, it has been established that issues of aspectuality in Welsh are typically expressed by employing its periphrastic VSO structure, i.e. verb–noun constructions with linking elements of varying synsemantica between the finite VS- and the “O-phrase” (complement).
PL
Aspektualność w języku walijskim Zagadnienie aspektualności obejmuje aspekt gramatyczny oraz aspekt leksykalny, które w różnym stopniu związane są z kategorią czasu. Zakłada się występowanie aspektu gramatycznego w danym języku, gdy jest on wyrażony jako gramatyczna kategoria werbalna, jak ma to miejsce w przypadku niektórych języków słowiańskich. Status aspektu w języku walijskim jest niejednoznaczny, gdyż perfektywność mogła być wyrażona za pomocą werbalnego przedrostka ro- we wcześniejszych stadiach jego rozwoju. We współczesnym języku walijskim wyróżnia się sześć czasów dla czasownika bod (być) wyrażonych syntetycznie w trybie oznajmującym oraz cztery dla pozostałych czasowników (z wyjątkiem czasowników defektywnych). Opozycja aspektowa dokonany – niedokonany nie jest wyrażona morfologicznie. Jednakże na podstawie badań ustalono, że aspektualność w języku walijskim wyrażona jest za pomocą peryfrastycznej struktury VSO, tj. konstrukcji werbo-nominalnych w połączeniu z różnymi synsemantika pomiędzy finitywną frazą VS oraz frazą dopełnieniową.
10
Content available remote

Przedmiot badań qua-teorii

67%
Werner K.
Diametros
|
2012
|
issue 31
113-132
PL
Istnieją wyrażenia często stosowane w mowie potocznej, które w niewielkim stopniu są obecne w badaniach logiki formalnej. Przyjmijmy, że A, B, C to nazwy. Wyrażenia postaci „A jest B jako C” i odpowiednio „A jako C jest B” to qua-wyrażenia. Na określenie logiczno-filozoficznych badań poświęconych qua-wyrażeniom Roberto Poli wprowadził termin „qua-teoria”. Jednakże precyzyjne określenie przedmiotu qua-teorii zależy od wyróżnionych odmian qua-wyrażeń oraz zaproponowanego dla nich znaczenia. W artykule krytycznie omawiam propozycje Roberto Poliego i Allana Bäcka oraz proponuję inną klasyfikację qua-wyrażeń. Istotny będzie dla mnie także kontekst epistemologiczny. Różne typy qua-wyrażeń pozwalają w odmienny sposób formułować stanowisko nazwane roboczo aspektualizmem teoriopoznawczym.
EN
There is a specific class of propositions frequently used but almost unknown from the point of view of formal logic. Suppose that A, B, C are names. The propositions “A is B qua C” and “A qua C is B” are called qua-propositions. Roberto Poli introduced the term “qua-theory” in order to separate the special part of logic as well as philosophy focused on qua-propositions – their logical properties and meaning. But as long as some kinds of qua-propositions are not distinguished, the subject of qua-theory cannot be established properly and clearly. In my article I want to examine the proposals of Roberto Poli and Allan Bäck and in effect to propose different classifications of qua-propositions. Also the epistemological context will be important. Different kinds of qua-propositions enable us to distinguish different kinds of epistemological views very generally called “aspectualism”.
11
Publication available in full text mode
Content available

Role aspektu v překladu italských pasivních konstrukcí

67%
Čechová P.
Časopis pro moderní filologii (Journal for Modern Philology)
|
2020
|
vol. 102
|
issue 2
218-229
EN
This paper deals with the Italian periphrastic passive and its auxiliaries venire and essere from an aspectual point of view, based on the Czech language. After a short summary of the main differences between Czech and Italian regarding the notion of verbal aspect and periphrastic passive, it analyses a generally expected claim that in the present tense passive constructions containing the auxiliary venire should be translated into Czech with a higher incidence of imperfective verbs than of passive constructions containing the auxiliary essere. This trend should not be found in the simple past tense or in the imperfect tense. The analysis confirms a difference in the present tense, but does not confirm its absence in the past tenses. Moreover, the difference between the two auxiliaries is even more apparent in the imperfect tense.
12
Publication available in full text mode
Content available

Polonizmy wśród białoruskich nazw procesów kognitywnych

67%
Rudenka A.
Studia Białorutenistyczne
|
2020
|
vol. 14
EN
Semantic study of verbs – names of cognitive events - in the Belarusian language has not been conducted before. As a separate lexical-semantic subsystem, verbs with the semantics of mental events were not considered on the material of other languages. The relevance of the article is due to the lack of a comprehensive description of this lexical and semantic sphere. The aim of the article is a comprehensive description of the names of cognitive events in the Belarusian language. The study reveals the semantic and syntactic characteristics of each verb and the types of relationships between them. The lexical values are determined accordingly; the type of each token chosen by the verb's mode of action, i.e Aktionsart; actant type of the verb and its syntagmatic connections. Polonisms are singled out and described in the article. Names of cognitive events are verbs with the semantics ‘вырашыць, ‘угадаць’, ‘зразумець’, ‘даведацца’, ‘запомніць’, ‘успомніць’, ‘вынайсці’ [decide, conclude, guess, understand, learn, remember, recall, invent]. Of the forty units, seven lexemes are borrowed from the Polish language or the Polish language has acted as an intermediary in their borrowing. In the subgroup with the semantics ‘вырашыць, зрабiць вывад’ [decide, conclude] the lexemes дэдукаваць, разважыць, размеркаваць, разрахаваць [deduce, reflect, distribute, calculate] were borrowed in Belarusian through the Polish language. Three other Polonisms have a common semantics of ‘зразумець’, ‘даведацца’ [understand, learn]. The lexemes дапяць і распрацаваць [finish and develop] were borrowed from the Polish language. The Belarusian word асэнсаваць [sense] has Latin roots, but it got into Belarusian through Polish mediation. At the same time, the verb formation exists today only in the Belarusian language. All these polonisms, except of the modern borrowing дапяць [achieve your own, finish], were already used in the old Belarusian language. They are transitive - the same rule was inherent in these verbs in the Polish language. The new borrowing дапяць [achieve your own, finish] is used without object or with an added sentence.
PL
Badanie semantyki czasowników – nazw procesów kognitywnych – na materiale języka białoruskiego nie było dotychczas podejmowane. Jako specjalny podsystem leksykalno-semantyczny czasowniki w znaczeniu „procesy mentalne” na materiale innych języków również nie był wcześniej poddany badaniu. Aktualność tego artykułu wynika z braku kompleksowego opisu niniejszego zagadnienia leksykalno-semantycznego. Celem artykułu jest całościowy opis nazw procesów kognitywnych w języku białoruskim. Badaniu poddane zostały cechy semantyczne i składniowe każdego czasownika oraz rodzaje relacji między nimi. Zgodnie z czym definiowane są znaczenia leksykalne, typ każdego leksemu według rodzaju czynności; aktantnу typ czasownika oraz jego związki syntagmatyczne. W artykle zwraca się również uwagę, które czasowniki zapożyczono z języka polskiego i które przez jego pośrednictwo. Nazwy procesów kognitywnych zostały podzielone na kilka grup z semantyką ‘decydować, wnioskować’, ‘zgadnąć’, ‘zrozumieć’, ‘dowiedzieć się’, ‘zapamiętać’, ‘przypomnieć’. Spośród czterdziestu jednostek siedem zapożyczono z języka polskiego lub język polski pełnił rolę pośrednika w ich zapożyczeniu. W podgrupie semantycznej ‘decydować, wnioskować’ za pośrednictwem języka polskiego do białoruszczyzny zapożyczono leksemy дэдукаваць, разважыць, размеркаваць, разрахаваць. Trzy kolejne polonizmy mają semantykę ‘zrozumieć’, ‘dowiedzieć się’. Z języka polskiego zapożyczono wyrazy дапяць i распрацаваць. Brus. асэнсаваць ma korzenie łacińskie, ale do białoruszczyzny został zapożyczony przez polskie pośrednictwo. Wszystkie te leksemy, z wyjątkiem niedawnego zapożyczenia дапяць, były używane już w okresie starobiałoruskim. Są one przechodnie – taka sama rekcja była typowa dla tych czasowników w języku polskim. Czasownik дапяць używany jest bez obiektu lub ze zdaniem podrzędnym dopełnieniowym.
RU
Семантычнае вывучэнне дзеясловаў – найменняў кагнiтыўных падзей – у беларускай мове раней не праводзiлася. Як асобная лексiка-семантычная падсiстэма дзеясловы з семантыкай ментальных падзей не разглядалiся i на матэрыяле iншых моў. Актуальнасць артыкула абумоўлена адсутнасцю цэласнага апiсання гэтай лексiка-семантычнай сферы. Мэтай артыкула з’яўляецца комплекснае апiсанне назваў кагнітыўных падзей у беларускай мове. Падчас даследавання выяўляюцца семантычныя і сінтаксічныя характарыстыкі кожнага дзеяслова і вiды адносiн паміж імі. У адпаведнасцi з гэтым вызначаюцца лексiчныя значэннi; тып кожнай абранай лексемы па спосабу дзеяслоўнага дзеяння; актантны тып дзеяслова i яго сiнтагматычныя сувязі. Асобна вылучаны і апісаны ў артыкуле паланізмы. Найменні ментальных падзей – гэта дзеясловы з семантыкай ‘вырашыць, зрабiць вывад’, ‘угадаць’, ‘зразумець’, ‘даведацца’, ‘запомніць’, ‘успомніць’, ‘вынайсці’. З сарака адзінак сем запазычана з польскай мовы або польская мова адыграла ролю пасрэдніцы ў іх запазычанні. У падгрупе з семантыкай ‘вырашыць, зрабiць вывад’ праз польскую мову прыйшлі ў беларускую лексемы дэдукаваць, разважыць, размеркаваць, разрахаваць. Яшчэ тры паланізмы маюць агульную семантыку ‘зразумець’, ‘даведацца’. З польскай мовы запазычаны дапяць і распрацаваць. Бел. асэнсаваць мае лацінскія карані, але ў беларускую трапіла праз польскае пасрэдніцтва. Пры гэтым дзеяслоўнае ўтварэнне сёння існуе толькі ў беларускай мове. Усе гэтыя паланiзмы, акрамя сучаснага запазычання дапяць, ужываліся ўжо ў старабеларускай мове. Яны з’яўляюцца пераходнымі – такое ж кіраванне было ўласцівае гэтым дзеясловам і ў польскай мове. Новае запазычанне дапяць ужываецца безаб’ектна ці з даданым дапаўняльным сказам.
13

Czasownik nie do końca (nie)dokonany: „dać się” w użyciu modalnym

67%
von Waldenfels R.
Język Polski
|
2015
|
vol. 95
|
issue 4
316-324
PL
Artykuł traktuje o semantyce i właciwościach aspektowych konstrukcji modalnych z „dać się”. We współczesnej polszczyźnie konstrukcja ta występuje w dwu wariantach. W pierwszym, starszym wariancie pacjens występuje jako podmiot; w drugim, nowszym wariancie nie ma podmiotu, konstrukcja ta jest więc bezosobowa. Drugi wariant, który rozpowszechnił się dopiero w XX w., w porównaniu z pierwszym jest silniej zgramatykalizowany. Nie jest on jednoznacznie dokonany, ale wykazuje wiele cech czasownika dokonanego. Jego status w zakresie aspektu czasownikowego można więc uważać za przejściowy.
EN
The article deals with the semantics and aspectual characteristics of modal constructions formed with "dać" ‘give, let’ in combination with the reflexive particle "się". In Polish today, this construction appears in two varieties: in the first, diachronically older variant, the notional object is coded as a subject, while the second, younger variant is impersonal in the sense that it does not contain a subject. This second variant became current only in the 20th century and is more grammaticalized than its older sibling in several respects. Notably, it is not unanimously perfective, but shares many, but not all, characteristics of an imperfective verb, thereby exhibiting traits of a transitional aspectual status.
14
Publication available in full text mode
Content available

Językowy obraz społeczeństwa w okresie transformacji ustrojowej w Polsce

67%
Żywicka B.
Socjolingwistyka
|
2016
|
issue 30
147-172
PL
Autorka, opierając się na podstawowych założeniach definicji kognitywnej, pokazuje, jaki obraz polskiego społeczeństwa ukształtował się w języku po roku 1989, kiedy ruch społeczny ,,Solidarność” wywołał rewolucję nie tylko w życiu społeczno-politycznym, ale także w ,,sytuacji językowej Polaków”. Jako podstawę materiałową wykorzystuje różne, ale wzajemnie uzupełniające się typy danych: systemowych (S) zebranych ze słowników języka polskiego, tekstowych (T) wyekscerpowanych głównie z wysokonakładowych, opiniotwórczych i zróżnicowanych ideologicznie gazet oraz dzienników, a także z Narodowego Korpusu Języka Polskiego (NKJP). Społeczeństwo w dyskursie publicznym po roku 1989 jest postrzegane głównie w wymiarze społeczno-politycznym. Na pierwszy plan wysuwa się ciągle żywa koncepcja społeczeństwa obywatelskiego, które identyfikowane jest ze swobodną współpracą obywateli, realizowaniem wspólnych celów i interesów, możliwością nieograniczonego organizowania związków, zrzeszeń i stowarzyszeń oraz aktywnego uczestniczenia w ich działalności. W prasie na początku lat 90. słabiej widoczne jest społeczeństwo pluralistyczne. Za to wyraźnie rysuje się opozycja społeczeństwo dialogiczne — społeczeństwo monologiczne przedstawiana jako efekt przeobrażeń w głównej mierze politycznych i społeczno-medialnych, nastawionych na bezpośrednią komunikację oraz na rzetelny i wiarygodny przepływ informacji. Z tekstów prasowych wyłania się także społeczeństwo widziane z perspektywy bytowej. Pokazywane bywa najczęściej na tle ciągle pogłębiającego się rozwarstwienia społecznego, zubożenia materialnego, lęku przed utratą pracy, czy nawet osłabienia zajmowanej pozycji społecznej. Nieco słabiej społeczeństwo postrzegane jest przez pryzmat cech kulturowych i historycznych. Zazwyczaj akcentuje się wówczas posiadanie wspólnego dorobku kulturowego, wspólnych tradycji i zwyczajów oraz porozumiewanie się jednym językiem.
EN
The author, whose writings were founded on basic assumptions of the cognitive definition, shows how language shaped the picture of Polish society after 1989. It was when the social movement ‘Solidarity’ brought about a revolution not only in a socio-political life but also in ‘the language situation of Poles.’ As main resources the author uses various but mutually supplementary types of system data (S) gathered from dictionaries of Polish language and text data (T) chosen from high-volume, opinion-forming and ideologically varied magazines and journals as well as the National Corpus of Polish. After 1989 mainly socio-political dimension of a society is visible in a public discourse. The still living idea of civil society is brought to the fore. This type of the society is identified with a free cooperation of citizens, accomplishment of common targets and interests, absolute opportunity to organize unions, gatherings and associations as well as possibility to actively take action in those organizations. The printing press pays less attention to a pluralistic society in the 90’s. Instead, a dissidence of dialogist society vs. monologist society starts to be clearly visible as a result of political and socio-medial transformations which lead to direct communication as well as a reliable and credible flow of information. In addition to that, a society seen from the perspective of existence begins to arise. It is mainly shown against a social disproportion, financial poverty, and fear of becoming redundant or weakening of social rank. From the perspective of a culture and history society is perceived to be in a bad shape. The emphasis then falls on common cultural heritage, tradition and habits or communication in one language.
15

As divergências e as convergências entre o sistema temporal polaco e português

67%
Hlibowicka-Węglarz B.
Roczniki Humanistyczne
|
2015
|
vol. 63
|
issue 5: Neofilologia
21-35
PT
O presente estudo tem como objetivo comparar o sistema temporal polaco e português, isto é, comparar as estratégias pragmáticas utilizadas na expressão da categoria linguistica de tempo nas duas línguas analisadas. Para atingir este objetivo propomos demonstrar primeiro as particularidades do sistema das oposições temporais em polaco e em português para evidenciar as diferenças e as semelhanças existentes entre o sistema de ambas as línguas. Os exemplos que propomos para a nossa análise foram escolhidos de modo a evidenciarem, de um lado, as características da língua polaca e a sua originalidade, e de outro, as ricas possibilidades que a língua portuguesa tem ao seu dispor nesta matéria como os meios correspondentes. As nossas considerações evidenciaram que as duas línguas dispõem de processos diferentes para marcar os valores temporais que não costumam coincidir, assim como em situações que não são as mesmas nas duas línguas.
EN
The aim of this study is to compare the temporal system of the Polish and Portuguese language that is to indicate common and distinguishing features between two above mentioned systems. Therefore firstly it shall be considered how both systems are functioning, secondly the most fundamental criteria of such comparison shall be established. Finally an analysis of temporal values of the particular verbal forms shall be conducted. Furthermore the purpose of this study is to compare means of expression of the temporal category in Polish with means of expression of the temporal category in Portuguese. As a result the study indicated that the temporal category together with category of aspect form interconnected grammatical categories which meet on the functional basis. While in Portuguese time and aspect are expressed by morphemes cumulating both functions, Polish has different means of expression of each of these categories. The study enabled to formulate conclusions regarding similarities and differences between both systems as well as to indicate specific features which emphasize uniqueness of each analyzed system.
PL
Celem pracy jest porównanie systemu temporalnego języka portugalskiego i języka polskiego, czyli wskazanie na te cechy, które łączą i które dzielą oba systemy. Aby osiągnąć postawiony cel, należało najpierw zastanowić się nad funkcjonowaniem każdego z badanych systemów, wyznaczyć najistotniejsze kryteria tego porównania, by w końcu dokonać analizy wartości temporalnych poszczególnych form werbalnych. Prezentowana praca stanowi również próbę porównania środków wyrazu kategorii czasu w języku portugalskim ze środkami, jakimi dysponuje w tym zakresie język polski. Nasze rozważania wykazały, że kategoria czasu wraz z kategorią aspektu tworzy kompleks ściśle ze sobą związanych kategorii gramatycznych, przenikających się na płaszczyźnie funkcjonalnej. Podczas gdy w języku portugalskim czas i aspekt wyrażany jest morfemami kumulującymi obie funkcje, język polski dysponuje odmiennymi środkami wyrazu każdej z obu kategorii. Przeprowadzona analiza pozwoliła na sformułowanie wniosków dotyczących podobieństw i różnic między obu systemami, a także na wskazanie cech stanowiących o oryginalności każdego z analizowanych systemów.
16

Le fonctionnement du système verbal français dans la Grammaire critique du français, de Marc Wilmet, 5e édition, 2010

67%
Kalinowska I.-M.
Roczniki Humanistyczne
|
2015
|
vol. 63
|
issue 10: Glottodydaktyka
21-58
PL
Teoria Gustawa Guillaume’a do dziś odbija się szerokim echem w pracach wielu językoznawców. Wpływ Guillaume’a widoczny jest także w publikacjach z zakresu dydaktyki, w których sposób określania i reprezentacji czasu w języku bezsprzecznie nosi znamiona jego myśli teoretycznej. W wydanej w 2010 r. krytyce gramatyki francuskiej Marc Wilmet proponuje współczesnemu czytelnikowi wnikliwą syntezę guillaumowskiego systemu. W swoim dziele Grammaire critique du français Wilmet przedstawia teorię francuskiego systemu czasowego, której zarówno mocne strony, jak i elementy możliwe do zaaplikowania w dydaktyce języka prezentuje przedłożony artykuł.
EN
Gustave Guillaume’s theory has influenced the works of a large number of linguists. His influence reached academic literature, in which the determination approach as well as the time representation in the language undisputably bear his print. Marc Wilmet has summarized that demanding system and offers a consistent presentation of it to the present-day public. In his work Grammaire critique du français (2010), he presents, amongst others, a theory of the French verbal system of which we analyse, in this article, the strengths as well as the applicability for teaching / educational purposes.
17
Publication available in full text mode
Content available

Considerazioni sull’uso aoristico del trapassato prossimo

67%
Scarpel S.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
|
2017
|
issue 9(1) "Gli orizzonti dell’italianistica: tradizione, attualita e sfide di ricerca"
121-131
IT
Pier Marco Bertinetto teorizza la tendenza del trapassato prossimo a perdere le sue caratteristiche aspettuali ordinarie per acquisire le proprietà propulsive tipiche del passato remoto, tendenza riconducibile a un fenomeno più vasto conosciuto come aoristic drift. Obiettivo di questo articolo è proporre una diversa interpretazione di tale problematica. Si ritiene infatti che sia possibile individuare quel momento di riferimento che caratterizza l’aspettualità del trapassato prossimo anche nei casi in cui esso viene usato per esprimere il proseguimento degli eventi di una narrazione.
PL
Pier Marco Bertinetto formułuje hipotezę o tendencji włoskiego czasu zaprzeszłego trapassato prossimo do utraty swoich definicyjnych właściwości aspektowych i zyskania typowych cech aorystycznego czasu przeszłego passato remoto. Tendencja ta jest związana z szerszym zjawiskiem językowym zwanym aoristic drift. Celem poniższego artykułu jest przedstawienie innej interpretacji tego problemu. Autor uważa, że można zlokalizować punkt odniesienia R, charakteryzujący wartość aspektową czasu trapassato prossimo, nawet w przypadkach, w których czas ten jest wykorzystywany do wyrażania wydarzeń po sobie następujących w tekście narracyjnym.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.