Search results

1

Recenzja: ROMAN ROŻDŻEŃSKI, Ateizm, czyli wiara negatywna, Kraków 2016, ss. 343.

100%

Ptak R.

Sympozjum

|

2018

|

issue 1(34)

287-292

2

Joanna Skurzak, Duchowość ateistyczna. Propozycja francuskiej filozofii religii, Wydawnictwo Liberi Libri, Warszawa 2020, s. 117

80%

Cichosz W.

Studia Gdańskie

|

2021

|

vol. 48

231-234

3

The Sociopolitical Dimension of the Neoatheistic Worldview

80%

Sieczkowski T.

Prace Kulturoznawcze

|

2017

|

vol. 21

|

issue 1

65-78

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja socjopolitycznego poziomu światopoglądu neoateistycznego. Po krótkim omówieniu mojego rozumienia pojęcia światopoglądu analizuję różne taktyki dyskursywne, które nowi ateiści wykorzystują w walce ze światopoglądem religijnym. Taktyki te obejmują konfrontację, agresję, radykalizm, ekspansywność, demitologizację i wybiórczość. Światopogląd neoateistyczny jest więc traktowany jako stanowisko otwarcie antagonistyczne wobec religii i jej roszczenia do udziału w sferze publicznej. Niemniej jednak istnieje powód, dla którego obecność argumentów neoateistcznych w debatach dotyczących miejsca religii w sferze publicznej jest pożądana.

4

Patryk Lindenfors, Boga przecież nie ma, przekł. z jęz. szwedz. E. Jaszczuk, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2010, ss. 92

80%

Kordonskyy R.

Studia Elbląskie

|

2013

|

vol. 14

521-524

5

Źródło i pragnienie. Teologia znaków czasu w służbie prymatu Boga

70%

Szymik J.

Verbum Vitae

|

2008

|

vol. 14

219-240

PL

L'autore propone una lettura dei segni del tempo post-moderno, i quali parlano di Dio come desiderio dell'uomo e pure come fonte che disseta i suoi bisogni. Si parte dalla discussione sul significato dell'espressione "segno del tempo". Dopo un periodizzamento del tempo contemporaneo vengno identificati i tre segni negativi: l'ateismo agressivo, la sociobiologia e la societa dominata dalla hybris. In seguito- vengono individuati i tre segni positivi: il papato, la morte del Giovanni Paolo II nel2005 e le nuove forme di bene generate dana trasformazione della mentalita moderna. Si conclude con alcuni postulati per la teologia dogmatica.

6

Farewell to Organised Religion — Contemporary Dutch Prose, a Few Texts, Paratexts, and Contexts

61%

Tak-Ignaczak E.

Prace Kulturoznawcze

|

2017

|

vol. 21

|

issue 1

95-114

PL

Niniejszy artykuł nakreśla zjawisko literackiego sukcesu trzech współczesnych pisarzy holenderskich: Maartena ‘t Hart, Franki Treur i Jana Siebelinka, których prozę, reprezentującą rozmaite gatunki literackie (między innymi esej, powieść i opowiadanie), łączy tematyka zmierzchu religii, w Holandii do niedawna jeszcze zorganizowanej na zasadzie tak zwanych kolumn ideologicznych, znajdujących oparcie głównie w protestantyzmie i katolicyzmie. Pisarze ci, wyrastający z ortodoksyjnej tradycji kalwińskiej, dominującej na północy Holandii, reprezentują zarówno zanikające społeczności i emancypujące się grupy społeczne, jak i jednostki wchodzące w ich skład, typowe dla społeczeństwa holenderskiego, które współcześnie cechuje wysoki stopień sekularyzacji. ‘T Hart wyszydza kalwiński literalizm biblijny, jak też, podobnie jak Franca Treur, kreśli portret zamkniętych ludowych kalwińskich nisz, podczas gdy Jana Siebelinka fascynuje tragiczna mistyka łaski. T.S. Eliot w eseju Religia i literatura zauważa, iż kultura odchodząca od źródeł religijnych rodzi literaturę, w której religia stopniowo zmienia swą pozycję — początkowo wszechobecna, z czasem staje się przedmiotem sporu, by ostatecznie być postrzegana jako anachronizm. Idąc jego śladem, zauważyć można, iż w prozie ‘t Harta kalwinizm (a właściwie cała tradycja chrześcijańska) jest nadal groźnym ideologicznym wrogiem, którego potrzeba obezwładnienia uzasadnia wszelkie chwyty, z nieszczędzącą niczego zjadliwą satyrą włącznie. Prozę Treur i Siebelinka cechuje natomiast nuta nostalgii i dwuznaczność, co lepiej predestynuje ich niż ‘t Harta do pełnienia funkcji strażników dziedzictwa kulturowego swoich środowisk.

7

Emmanuel Lévinas. Praise of atheism

57%

Słomka J.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2020

|

vol. 59

|

issue 4

129-146

PL

Lévinas przedstawia ateizm jako pierwotny, dobry stan duszy, przed przyjęciem lub odrzuceniem Boga. Taki opis ściśle związany jest z pojęciem separacji. Człowiek jest bytem stworzonym, ale odseparowanym, a więc samodzielnym, choć nie absolutnym. Pomimo że nie jest causa sui, może istnieć osobno. Taki opis jest radykalnie różny od opisu Augustyna, który pisze o stworzeniu jako uczestnictwie człowieka w Bogu. Podobnie, niemal literalna sprzeczność jest widoczna między twierdzeniem Lévinasa a słowami Tertuliana o duszy z natury chrześcijańskiej. Ważne różnice pokazuje też zestawienie tekstu Lévinasa z teologią K. Rahnera. Rahner przedstawia poznanie Boga jako doświadczenie transcendentalne, atematyczne. Lévinas również pisze, że poznanie Boga jest atematyczne, ale nie podziela Rahnerowego opisu doświadczenia Boga jako pierwotnego doświadczenia transcendentalnego. Według Lévinasa Bóg przychodzi z zewnątrz, przez twarz Innego. Analizy Levinasa są interesujące przede wszystkim dla teologii fundamentalnej i duchowości.

EN

Lévinas presents atheism as the original good condition of the soul before acknowledging or rejecting God. Such description is closely linked to the notion of separation. Man is a created being, but a separated one, self-contained, though not absolute. Even if not causa sui, he may exist on his own. The description is radically different from that by Augustine, who refers to creation as the participation of man in God. Similarly, there is an almost literal contradiction between the statement by Lévinas and the words of Tertullian, claiming that the soul is Christian by nature. A comparison of Levinas’ text with the theology of Karl Rahner also points to significant differences. Rahner presents the awareness of God as a transcendental, unthematic experience. Lévinas also states that the awareness of God is unthematic, however, he does not share Rahner’s description of the experience of God as the primary transcendental experience. According to Lévinas, God comes from outside through the face of the Other. Levinas’ analyses seem highly interesting for fundamental theology and the theology of spirituality.

8

Czy teza o nieistnieniu Boga nie zakłada jego istnienia? Recenzja książki: Jerzy Kochan, De non existentia Dei, czyli o nieistnieniu Boga, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2015.

51%

Kuberska D.

Przegląd Religioznawczy

|

2018

|

issue 3/269

EN

Does the argument about the nonexistence of the God envisage his existance? Book review: Jerzy Kochan, De non existentia Dei, that is the non-existence of God, Scientific Publisher SCHOLAR, Warsaw 2015.

PL

Czy teza o nieistnieniu Boga nie zakłada jego istnienia? Recenzja książki: Jerzy Kochan, De non existentia Dei, czyli o nieistnieniu Boga, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2015.

9

Pokora intelektualna – jak połączyć niewiedzę dotyczącą poznania z pewnością dotyczącą przymierza

51%

Krajewski S.

Logos i Ethos

|

2016

|

issue 2(42)

117-135

10

Obce ciało Krzysztofa Zanussiego — dotknięcie mistyki

51%

Lis M.

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

|

2016

|

vol. 22

|

issue 48

569-578

EN

Krzysztof Zanussi in his films has been exploring several themes from ethical and theological perspectives. His recent film, Obce ciało (Foreign Body), an analysis of conflict between faith in God and atheism and between a modern multinational corporation, symbolized by Kris, and Angelo, a man faithful to his catholic convictions, is in fact a story on dark night of the soul, described by St. John of the Cross. Main figures of the film are experiencing presence or absence of God: for Angelo, sure of his faith, serious doubts come when his close friend Kasia decides to become a nun. For Adam, struggling for his father’s life, who refuses image of God lacking of mercy, an unexpected answer comes: a miracle saves the life of his father. Zanussi’s philosophical-anthropological treatise, with theological foun- dations, reveals not only possible attitudes of his protagonists towards God, but suggests also how God can act in their lives.

PL

Krzysztof Zanussi w swoich filmach podejmuje od samego początku tematykę etyczną, często jednak z istotnymi odniesieniami do teologii. Jego najnowszy film, Obce ciało (2014), analiza sporu pomiędzy postawą wiary w Boga a ateizmem oraz między ponadnarodową korporacją, symbolizowaną przez Kris, a Angelo, człowieka wiernego swoim katolickim poglądom, jest w gruncie rzeczy opowieścią o nocy ciemnej, tak jak ją opisał św. Jan od Krzyża. Protagoniści doświadczają obecności bądź nieobecności Boga (Deus absconditus): Włoch Angelo, początkowo pewny swej wiary, przeżywa poważne wątpliwości, gdy jego bliska przyjaciółka Kasia postanawia wstąpić do klasztoru. Adam, walczący o życie ciężko chorego ojca, odrzucający obraz Boga niemiłosiernego, doświadcza nieoczekiwanej odpowiedzi: cud ratuje życie ojca. Filozoficzno-antropologiczny traktat Zanussiego, oparty na filozoficznych podstawach, odsłania nie tylko możliwe postawy głównych bohaterów wobec Boga, ale także sugeruje Jego działanie w ich życiu.

11

Ateizm – zagrożeniem dla osoby ludzkiej

51%

Zdybicka Z.

Studia Philosophiae Christianae

|

2011

|

vol. 47

|

issue 1

15-36

PL

Istotnym rysem kultury europejskiej jest personalistyczna koncepcja człowieka przyjmowana zarówno przez chrześcijaństwo jak i kształtowana przez wieki przez filozofię. Już w średniowieczu wypracowano niezależnie od Objawienia koncepcję człowieka jako osoby, czyli istniejącego podmiotu i sprawcy działań świadomych i wolnych (natury rozumnej) transcendującego świat przyrody i społeczności, strukturalnie związanego z Osobowym Bogiem – Bóg jest ostateczną racją istnienia, natury rozumnej i dynamizmu ludzkiego. W wyniku filozoficznych zawirowań i przemian kulturowych w kulturze europejskiej pojawiły się zwłaszcza w XIX i XX wieku błędne koncepcje człowieka negujące związek człowieka z Bogiem. W drugiej połowie XX wieku w nowym kontekście myślowym i w dyskusji z rozwiązaniami współczesnymi wypracowano nowe filozoficzne wizje człowieka jako osoby (M. A. Krąpiec, K. Wojtyła), ukazując ścisłą więź ludzkiego bytu osobowego z Bogiem. Jasno z nich wynika, że negacja Boga rodzi się z negacji obiektywnej prawdy. Odrzucenie istnienia Boga jako źródła istnienia i struktury bytowej osoby ludzkiej, jej godności i jej dynamizmu – prowadzi do absurdalnych konsekwencji. Ateizm pozbawia osobę ludzką duchowego, transcendentnego wymiaru, ograniczając ludzką wolność i dynamizm. Zamyka człowieka w świecie wartości zmiennych, przemijających, narzędnych i przyporządkowuje go do nich. Prowadzi to do permisywizmu, utylitaryzmu, konsumeryzmu, „duchowej pustki”. Ateizm pozbawia życie ludzkie ostatecznego fundamentu oraz ostatecznego celu (więź z Bogiem przez poznanie i miłowanie). Życie ludzkie staje się bezsensowne, człowiek umierałby nie spełniwszy swych wpisanych w naturę naturalnych inklinacji i dążeń. Odrzucenie Boga (wiary, religii) – to przekreślenie człowieczeństwa człowieka, niszczenie podstaw europejskiej kultury. By „ocalić człowieka” trzeba „ocalić Boga”.

EN

An essential characteristic of European culture is the personalistic conception of man both adopted by Christianity and been developed in philosophy over the centuries. As early as the middle ages, the conception of man as a person was developed, independent of revelation, a conception of an existing subject and agent of conscious and free (rational in nature) acts, transcending the natural and social world, structurally connected with personal God – God is the ultimate reason of existence, of rational nature and of the human dynamism As a result of numerous philosophical and cultural disturbances and changes, particularly in the 19th and 20th century, there appeared in European culture some incorrect conceptions of man negating his connection with God. In the second half of the 20th century new visions of man as a person were developed in a new intelletual context and in discussion with other contemporary solutions (M. A. Krąpiec, K. Wojtyła). These new visions showed the close relation of human personal being to God. It clearly follows from them that the negation of God arises from the negation of objective truth. The rejection of God’s existence as the source of the existence and ontological structure of the human person, of his dignity and dynamism, leads to absurd conclusions. Atheism deprives the human person of his spiritual, transcendental dimension, constraining human freedom and dynamism. Atheism shuts man up in a world of variable, momentary and “tool-like” values, and it makes him the slave of these values. It leads to permissiveness, consumerism, utilitarianism and “spiritual emptiness”. Atheism deprives human life of its ultimate foundation and purpose (the bond with God realized in knowing and love). Thus human life becomes a nonsense; man would die without realizing the inclinations and desires written into his nature. Rejection of God (of faith and religion) means rejection of humanity and the destruction of the foundations of European culture. In order to save the human being, we have to “save” God.

12

Argumenty na nieistnienie Boga wobec teo-ontologii trynitarnej

51%

Strumiłowski J.

Analecta Cracoviensia

|

2016

|

vol. 48

EN

The analysis of arguments for non-existence of God shows, that they touch, on different levels, the metaphysical questions. Some of them assume openly another metaphysical model than that used by theists. The others seem to not touch directly the metaphysical questions, but they remain in another sphere, for example in the existential one. However, they also participate somehow in the metaphysics, which implies that they presume a specific image of God and a specific ontological model that differs very often from the theistic model.Nonetheless, even when the presumed metaphysics agrees with the theistic view, i.e. when the arguments are favourable for the philosophical Absolute, it does not mean that such arguments are also valuable in relation to one God in three Persons. The Trinitarian dogma describes the very essence of God, so it determines a specific metaphysical model in the creative model. Having in mind this relationship, the present article analyses the atheistic arguments in the light of theo-ontology, asking whether they fit to its model.

PL

Analiza poszczególnych argumentów na nieistnienie Boga pokazuje, że w różnym stopniu dotykają one kwestii metafizycznych. Niektóre wprost zakładają odmienny model metafizyczny aniżeli ten przyjmowany przez teistów. Inne wydają się nie dotykać wprost kwestii metafizycznych, a poruszają się w innej przestrzeni – na przykład egzystencjalnej. Jednakże i te w pewien sposób są zapośredniczone metafizyczne, przez co zakładają konkretny obraz Boga i konkretny model ontologiczny, który również często różni się od modelu teistycznego.Niemniej nawet w przypadku, kiedy przyjęta metafizyka i model Boga są zgodne z myśleniem teistycznym, tzn. kiedy argumenty są wymierzone w kierunku filozoficznego Absolutu, nie oznacza to, że owe argumenty posiadają swoje znaczenie także względem Boga Trójjedynego. Dogmat o Trójcy dotyczy istoty Boga, która determinuje w kontekście stwórczym konkretny model metafizyczny. Niniejszy artykuł wobec takiej zależności poddaje analizie argumenty ateistyczne w świetle teo-ontologii, pytając, czy mieszczą się one w jej modelu.

13

Ateista, agnostyk, niewierzący…? Socjologii niereligii problemy z terminologią

51%

Tyrała R.

Studia Socjologiczne

|

2015

|

issue 1(216)

149-181

PL

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy istnieje optymalny termin na określenie postawy niereligijnej. Optymalny, czyli taki, który zajmujący się zjawiskiem niereligijności socjolog mógłby zastosować niezależnie od kontekstu geograficznego i kulturowego prowadzonych badań. Istnieje bowiem niezwykle dużo określeń postawy niereligijnej. Na początku postuluję odróżnić od siebie dwie płaszczyzny: etic i emic. W kolejnym kroku dokonuję przeglądu głównych określeń o charakterze etic, czyli tych używanych przez badaczy społecznych, dochodząc do wniosku, że optymalny w tym sensie jest termin „niereligijność”. Następnie, na podstawie wyników badań własnych, zdaję relację z tego, jakich określeń własnej niereligijności używają polscy niewierzący i jak je rozumieją (płaszczyzna emic). W badaniach własnych jako terminu wiodącego używałem terminu „niewiara”, co uważam za dobrą strategię definicyjną w warunkach polskich. Jak się jednak okazuje, można mówić o wysokim stopniu indywidualizacji i prywatyzacji użycia poszczególnych określeń, co niestety nie ułatwia odpowiedzi na pytanie o termin optymalny.

EN

The article aims to answer the question whether there is an optimal term describing the attitude of non-religiosity. Optimality means here usefulness for sociologists who deal with the issue of non-religiosity, regardless of the geographical and cultural context of their research. There exist numerous relevant descriptions of a non-religious attitude. At the outset I suggest distinguishing two dimensions of analysis: etic and emic. In the next step I offter a review of the etic descriptions, i.e. those used by social scientists who finally come to the conclusion that the optimal term in this sense is “nonreligiosity”. After that I report, based on the findings of my own research, what kind of terms are used by Polish nonbelievers and how they understand the meaning of these terms (emic dimension). During my own research I used the term “nonbeliever” which, in my opinion, was and still is a good choice in the Polish context. However, one may observe a high degree of individualization and privatization in using particular terms that, unfortunately, do not help to answer the question concerning the optimal term.

14

Kiedy Darwin stracił wiarę w Boga?

51%

Malec G.

Diametros

|

2016

|

issue 48

38-54

PL

Przedmiotem artykułu jest próba określenia możliwie precyzyjnej daty, kiedy Karol Darwin, angielski przyrodnik i ewolucjonista, stracił wiarę w Boga. Darwin w pierwszym okresie życia był bez wątpienia teistą. Autor twierdzi, że pierwsze wątpliwości związane z istnieniem dobrego Stwórcy pojawiły się u Darwina w czasie podróży dookoła świata na okręcie HMS Beagle. Po powrocie do Anglii przyrodnik intensywnie pracował nad swoimi notatnikami, w których zapisał, że moralność jest skutkiem pokoleniowego przekazywania użytecznych zachowań, a wiara w istnienie Boga jest jedynie konsekwencją religijnego wychowania. Autor utrzymuje, że na przełomie lat 30. i 40. Darwin posiadał już bardzo poważne wątpliwości związane z prawdziwością doktryny chrześcijańskiej. Ostatecznie utracił on wiarę po śmierci ukochanej córki Annie – 23 kwietnia 1851 roku.

EN

This article is an attempt to define the exact date of Charles Darwin’s loss of faith in God. The English naturalist and evolutionist in his early stages of life was definitely a theist. The author claims that the first doubts concerning the Creator’s existence appeared on board of the HMS Beagle. After returning from his expedition, Darwin dedicated himself to the work on the notes he collected. In these notes Darwin claimed that morality is nothing more than useful behavior transmitted by generations and faith is only an effect of a religious upbringing. According to the author, at the turn of the 1830s. and 1840s. Darwin had already had serious doubts concerning the truthfulness of the Christian doctrine. Finally, Darwin lost his faith after the death of his beloved daughter on 23 April 1851.

15

Problem sumienia w ujęciu ks. Józefa Tischnera

51%

Osnowski J.

Studia Pelplińskie

|

2019

|

vol. 53

357-370

EN

The article focuses on the question of conscience which is an indispensable element of the human life. What helps in the process of formation of one’s conscience is moral and religious education. Therefore, it seems relevant to examine the thought of a Polish philosopher and a Catholic priest, Professor Jozef Tischner. The first part of the article presents the correlation between conscience and sin. Then the origins of conscience in the writings of the Cracow thinker are analysed. Tischner based his ideas on the philosophical wisdom and the magisterium of the Church. He sought to outline the principles of guiding the human conduct in har- mony with one’s conscience. The problem of the crisis of conscience, which seems to be an important issue in the present day, was given some thought in the paper. This negative phenomenon often leads to atheism. Finally, Tischner’s statements concerning the Sacrament of Penance, an instrument to overcome the crises and an opportunity to return to the path of life according to the conscience, is presented. The author believed that conscience should be guided by love – the most superior principle in which all others should have their origin. Love is a mystery whose contemplation also forms our own conscience.

PL

W niniejszym artykule autor skupił swą uwagę na zagadnieniu sumienia, które jest nieodzownym elementem w życiu człowieka. W formowaniu sumienia pomaga wychowanie moralne i religijne. Stąd też autor postanowił zbadać wypowiedzi polskiego filozofa i duszpasterza ks. Józefa Tischnera. W pierwszej części przedstawił korelację, jaka zachodzi pomiędzy sumieniem a grzechem. W drugiej części, ukazując genezę sumienia w myśleniu krakowskiego myśliciela, który bazując na mądrości filozofów i nauki Kościoła starał się podać zasady kierowania się w zgodzie z sumieniem. Zauważony został również problem kryzysu sumienia, który w obecnych czasach zdaje się pogłębiać. Kryzys ten bardzo często prowadzi także do ateizmu. Na koniec przedstawione zostały wypowiedzi dotyczące sakramentu pokuty, który jest narzędziem do walki z kryzysami oraz szansą powrotu na drogę życia zgodnie z sumieniem prawym, które zdaniem Tischnera, powinno kierować się miłością, jako najważniejszą zasadą, z której wszystkie inne szczegółowe powinny brać swój początek. Miłość jest tajemnicą, której zgłębianie jest zarazem kształtowaniem własnego sumienia.

16

Czy współczesny człowiek jest jeszcze osobą?

51%

Pater D.

Studia Teologii Dogmatycznej

|

2015

|

vol. 1

EN

Taking into consideration the relationship between anthropology and social ethics it seems appropriate to pose the following question: How, in a given society, in view of often controversial anthropological messages, can we introduce ethically and socially justifi ed social relations and on what anthropological foundation should they be based? In modern society Christian social ethics aiming to justify and implement standards, systems and norms, taking part in the public debate concerning bioethical matters regarding the beginning of life, should consider men in an anthropological context and show an anthropological mindset. The concept of person used in anthropology allows to show that human life contains spiritual components which extend beyond biological factors. An ethical consideration of this issue allows to notice that a man can be defined according to a specific moral status. The phrase “man is a person” includes relations between the anthropological definition of man and a moral protection of dignity in society.

17

Niezbywalny i ciągle aktualny wkład Karla Rahnera SJ (1904- 1984) do współczesnej antropologii teologicznej

51%

Bokwa I.

Studia Teologii Dogmatycznej

|

2015

|

vol. 1

EN

Karl Rahner is undoubtedly one of the greatest theologians of the twentieth century. He has influenced and is still having an impact on its shape and trends. It can be seen from the example of his theological anthropology. His vision of a man is decidedly theological and perceived as such becomes the most important foundation of anthropology. The message of faith constitutes the highest standard and an unregulated signifi cant expression of a man. Theological interpretation of its essence occurs in the historical and living conditions of dependency and inadequacy of a man. A man is a supernatural existential (übernatürliches Existential), so as a being is qualified to grace by nature, to the supernatural, and finally defined by that reality. The most important event in human life is the fact that God turned to him and revealed him. It allows to read all theological dogmas as statements of anthropology. A man is in fact the point of intersection of God’s revelation and historical experience of himself. For Rahner a man in his deepest essence is a spirit in the world and a hearer of God’s words, a recipient of his revelation possible for recognition by the natural mind. A man is also potentia oboedientialis – an active potency to show God the obedience of faith and love as his supernatural grace. According to Rahner, Christology is the most radical, exceeding everything repetition of theological anthropology. Rahner starts his reflection in the field of theological anthropology from a man and his experience, in order to demonstrate that a man does not exist without God, moreover, a man is unthinkable. In the era of postmodern blurring of the essential philosophical and theological concepts this German theologian presents the basic truth about the legitimacy of being a Christian, the beauty of humanity relies on God, and also about the nonsense and tragedy of atheism. The whole theological thought and activity of Karl Rahner served to demonstrate the falsity and harm of theoretical as well as existential dimension of atheism. A man confirms by every act of his being, thinking and wanting that there is a God who loves his creation.

18

The Hermeneutics of the Socinian Atheology of the Polish Brethren. Introduction of a Democratic Political Philosophy

51%

Paradowski R., Paradowska W.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2022

|

vol. 59

|

issue 4

1-21

PL

W artykule twierdzi się, że ateizm polega nie tylko i nie głównie na przekonaniu, że „Boga nie ma” (w znaczeniu, jakie pojęciu Boga nadaje teologia), ale również (i przede wszystkim) na przekonaniach, które same przez się kłócą się z deklarowaną skądinąd wiarą w Boga, w szczególności takich, które odrzucają metafizyczny prymat porządku hierarchicznego, głoszą równą wartość (równość) wszystkich religii (a więc nie wyróżniają w sposób szczególny żadnego boga i jego kompetencji do decydowania o dobru i złu). Stąd też w tekście twierdzi się również, że ideologia braci polskich jest co do istoty ateistyczna, mimo iż ich tradycyjne „wyznanie wiary” pozwala, a nawet nakazuje zaliczyć ją do rzędu ideologii religijnych (gdy tymczasem „wyznanie wiary” w odpowiednie wartości metafizyczne i społeczne pozwala taką kwalifikację zrelatywizować, a nawet wręcz wykluczyć).

EN

The paper discusses the arguments in favor of the proposition that an atheistic concept is not just one where “God does not exist” (in a sense bequeathed on it by theologies) but also one where, despite a declarative belief in the idea of God understood in religious terms, it formulates its creed in a socio-cultural and axiological order in ways that diametrically contradict a view of God seen as the supreme level of an absolute hierarchy, embodiment of an absolute power and an exclusive competence to defining good and evil. In this understanding, atheism is an outlook, holding that the world is built non-hierarchically and there is no one absolute authority. Thus seen, the ideology of the Polish Brethren is atheistic (despite a theistic declaration).

19

Wybrane zagadnienia wprowadzające w tematykę ateizmu

51%

Krzos B.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2020

|

vol. 27

273-285

EN

Atheism has been considered an attractive topic of scientific reflection and discussion in the last decade. The field of interest in the study of atheism today overlaps with many areas of scientific research. Having in mind the current prevalence of atheism and when starting to study this issue, one should ask the question about the best possible starting point. The aim of this short article is to look at whether similar issues are recurring in the studied literature. The answer to the problem above is affirmative, as it is indeed possible to notice several themes repeated in various introductions to atheism. These are, first of all, terminological issues, secondly, related to religious faith and its meaning in the psychological and social context, and thirdly, issues of the attitudes of atheists and non-believers to the content of religious faith, as well as historical issues. Due to the abundance of material, the latter have been deliberately omitted from this text. The remaining topics are listed in the above text and discussed briefly.

PL

Ateizm uważa się za atrakcyjny temat rozważań i dyskusji naukowych ostatniej dekady. Pole zainteresowań studiów nad ateizmem pokrywa się dzisiaj z wieloma dziedzinami badań naukowych. Mając na uwadze współczesne rozpowszechnienie ateizmu i przystępując do badania tego zagadnienia, należałoby sobie postawić pytanie o możliwie najlepszy punkt wyjścia. Celem tego krótkiego artykułu jest przyjrzenie się temu, czy w przebadanej literaturze nie powtarzają się podobne zagadnienia. Odpowiedź na postawiony wyżej problem jest twierdząca, jako że istotnie można zauważyć kilka tematów powtarzających się w różnorakich wprowadzeniach do ateizmu. Są to więc przede wszystkim zagadnienia terminologiczne, po drugie związane z wiarą religijną i jej znaczeniem w kontekście psychologicznym i społecznym, po trzecie kwestie stosunku osób ateistycznych i niewierzących do treści wiary religijnej, a także zagadnienia historyczne. Z powodu obfitości materiału, celowo pominięto w niniejszym tekście te ostatnie. Pozostałe tematy zostały w powyższym tekście wyłuszczone i pokrótce omówione.

20

Doświadczenie zła jako racja dla ateizmu (analiza koncepcji Jerome'a I. Gellmana)

51%

Ruczaj S.

Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki

|

2017

|

vol. 7

EN

In this paper, I critically analyse Jerome Gellman’s proposal that there exists a type of experience in which a subject experiences evil and perceives in this evil that there is no God. This a-religious experience gives prima facie support to the belief that there is no God. I show how accepting Gellman’s proposal allows us to go beyond the classical distinction between the intellectual and the emotional problem of evil. It also allows us to defend the rationality of some atheists, who do not believe in God because they experienced evil, but do not know the relevants arguments from evil. I suggest that there are two problems with Gellman’s account. The first is that there are no clear criteria of identifying a given experience of evil as the perception of God’s non-existence. The second problem concerns the scope of Gellman’s proposal. It is possible that some experiences of evil, which lead people to the belief that there is no God, do not count as perceptions that there is no God. In case of beliefs formed on the basis of such experiences, one must therefore look for another, non-perceptual grounds for justifying such beliefs.

PL

W tym artykule analizuję krytycznie propozycję J. Gellmana, która głosi, że istnieje rodzaj doświadczenia zła, w którym podmiotowi manifestuje się nieistnienie Boga. To doświadczenie może stanowić rację prima facie dla przekonania, że Boga nie ma. Przyjęcie podejścia Gellmana pozwala na wyjście poza klasyczny podział na intelektualny i emocjonalny problem zła. Pozwala również na uratowanie racjonalności tych ateistów, którzy nie wierzą w Boga w wyniku tego, że doświadczyli zła, ale nie znają argumentów ze zła za nieistnieniem Boga. Wskazuję na dwa problemy związane z propozycją Gellmana. Pierwszy problem to problem niejasnych kryteriów identyfikacji konkretnego doświadczenia zła jako postrzeżenia nieistnienia Boga. Drugi problem dotyczy uniwersalności wniosków Gellmana: możliwe, że szereg doświadczeń zła, które prowadzą do uznania, że Boga nie ma, nie ma charakteru postrzeżenia, że Boga nie ma. W przypadku przekonań utworzonych na podstawie takich doświadczeń należy zatem poszukać źródeł uzasadnienia innych niż percepcja.

Refine search results

Recenzja: ROMAN ROŻDŻEŃSKI, Ateizm, czyli wiara negatywna, Kraków 2016, ss. 343.

Joanna Skurzak, Duchowość ateistyczna. Propozycja francuskiej filozofii religii, Wydawnictwo Liberi Libri, Warszawa 2020, s. 117

The Sociopolitical Dimension of the Neoatheistic Worldview

Patryk Lindenfors, Boga przecież nie ma, przekł. z jęz. szwedz. E. Jaszczuk, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2010, ss. 92

Źródło i pragnienie. Teologia znaków czasu w służbie prymatu Boga

Farewell to Organised Religion — Contemporary Dutch Prose, a Few Texts, Paratexts, and Contexts

Emmanuel Lévinas. Praise of atheism

Czy teza o nieistnieniu Boga nie zakłada jego istnienia? Recenzja książki: Jerzy Kochan, De non existentia Dei, czyli o nieistnieniu Boga, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2015.

Pokora intelektualna – jak połączyć niewiedzę dotyczącą poznania z pewnością dotyczącą przymierza

Obce ciało Krzysztofa Zanussiego — dotknięcie mistyki

Ateizm – zagrożeniem dla osoby ludzkiej

Argumenty na nieistnienie Boga wobec teo-ontologii trynitarnej

Ateista, agnostyk, niewierzący…? Socjologii niereligii problemy z terminologią

Kiedy Darwin stracił wiarę w Boga?

Problem sumienia w ujęciu ks. Józefa Tischnera

Czy współczesny człowiek jest jeszcze osobą?

Niezbywalny i ciągle aktualny wkład Karla Rahnera SJ (1904- 1984) do współczesnej antropologii teologicznej

The Hermeneutics of the Socinian Atheology of the Polish Brethren. Introduction of a Democratic Political Philosophy

Wybrane zagadnienia wprowadzające w tematykę ateizmu

Doświadczenie zła jako racja dla ateizmu (analiza koncepcji Jerome'a I. Gellmana)