Search results

1

Konterfekt pisarza. Negocjacje wizerunku

100%

Witkiewicz K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2014

|

vol. 32

EN

Jacek Dehnel is one of the most popular Polish writers of a younger generation. His media image is based on the following four aspects: his individual style, his interests, being a poet, prose writer and columnist and the issue of homosexuality.The material of the novel “Lala” is primarily a prosaic contribution to the author’s autocreation. Image is treated here as a postmodernist variant of the convention of a moral and intellectual authority, tailored to the realities of the market space, it mainly concerns two issues: the role of a writer and the role of a grandson – the heir of the tradition of the family, who has received a thorough education, refined manners and an impressive family tree. The image created in the media, especially in the Internet space, focuses on the external signsof Dehnel’s style. The published audiovisual materials provide the audience with a portrait of a modern dandy, reinforced by texts of noble origin, talent and erudition. Dehnel’s image is the subject ofmuch debate, which confirms the impact of autocreation mechanisms used by the writer consistently since the beginning of his existence in the media space. Dehnel belongs to a generation of writerscelebrities who (because of the fact that now the writer is connected with the market) must take care of their popularity. Dehnel’s strategy focuses on presenting himself in opposition to the pop culture world of celebrities, but while belonging to it, he takes advantage of proven marketing mechanisms.

PL

Jacek Dehnel należy do grona najbardziej popularnych pisarzy młodego pokolenia. Jego medialny wizerunek opiera się na czterech aspektach: indywidualnym stylu, zainteresowaniach,twórczości poetyckiej, prozatorskiej i felietonistycznej oraz kwestii homoseksualizmu. Prozatorski przyczynek do autokreacji pisarza to przede wszystkim materiał powieści Lala. Wizerunek jest tu postmodernistycznym wariantem konwencji autorytetu moralnego i intelektualnego, dopasowanym do realiów przestrzeni rynkowej. Dotyczy szczególnie dwóch kwestii – roli pisarza oraz roli wnuka, spadkobiercy tradycji rodu, który otrzymał gruntowne wykształcenie, nienaganne maniery i imponujące drzewo genealogiczne. Wizerunek kreowany w mediach, zwłaszcza w przestrzeni internetowej, skupia się na zewnętrznych oznakach stylu Dehnela. Publikowane materiały audiowizualne przekazują odbiorcom portret współczesnego dandysa, wzmacniany tekstami o szlacheckim pochodzeniu, talentach i erudycji. Wizerunek Dehnela jest tematem wielu dyskusji, co poświadcza siłę oddziaływania mechanizmów autokreacyjnych, stosowanych przez pisarza konsekwentnie, od początku zaistnienia w przestrzeni medialnej. Dehnel należy do pokolenia pisarzy celebrytów, którzy wobec sprzężenia twórcy z rynkiem muszą troszczyć się o swoją popularność. Strategia Dehnela opiera się na tym, że zajmuje on kontrpozycję wobec popkulturowego świata celebrytów, ale należąc do niego, wykorzystuje sprawdzone mechanizmy marketingowe. Wykorzystuje dwa modele autobiograficzne – literacki i medialny, stale poszukuje optymalnego wizerunku, negocjuje tożsamość poddawaną pod ocenę publiczności.

2

Torments of Education (“Metaphysics of a Two-Headed Calf” by S.I. Witkiewicz

100%

Wąchocka E.

Przestrzenie Teorii

|

2010

|

issue 14

159-171

EN

Identity crisis, one of the crucial problems tackled by Witkacy in his dramas, is linked first of all with the tradition of modernism by critics. The author of the article suggests a change in the viewpoint, and basing on the analysis of Metaphysics of a Two-Headed Calf presents that problem in the perspective of contemporary discourse concerning identity. The problems that Witkacy’s characters had with their own existence are in consonance not only with today’s quite common conviction that individuals can experiment with their own feeling of identity relatively freely, but also with the concepts of individual ego, that function within social sciences. The tools developed by social sciences allow to have a different perception on the relation between the processoriented/ process-driven nature of identity (self-creation of the ‘I’, game, mystification) and the conviction that its borders are delineated by the cultural pressure and social discipline. In Metaphysics of particular importance are the relations with parents, with the family – representing society – as well as constructions of double-gangers (Doppelgänger) that reveal the subject as the Other, or deprive the subject of its ‘individual-ness’ undermine her/his individual (subjective) status. The diagnoses of Witkacy are quite close to the contemporary ways of conceptualization of the ‘I’, which – as Lacanian psychoanalysis, Foucault’s constructionism – negating the subjective power to cause, do not confine themselves to unmasking the pressure of institutionalized forms of life, and reveal their activity even at micro-level.

PL

Wąchocka Ewa, Udręki edukacji („Metafizyka dwugłowego cielęcia” Witkacego) [Torments of Education (“Metaphysics of a Two-Headed Calf” by S.I. Witkiewicz)]. „Przestrzenie Teorii” 14. Poznań 2010, Adam Mickiewicz University Press, pp. 159-171. ISBN 978-83-232- 2210-1. ISSN 1644-6763. Identity crisis, one of the crucial problems tackled by Witkacy in his dramas, is linked first of all with the tradition of modernism by critics. The author of the article suggests a change in the viewpoint, and basing on the analysis of Metaphysics of a Two-Headed Calf presents that problem in the perspective of contemporary discourse concerning identity. The problems that Witkacy’s characters had with their own existence are in consonance not only with today’s quite common conviction that individuals can experiment with their own feeling of identity relatively freely, but also with the concepts of individual ego, that function within social sciences. The tools developed by social sciences allow to have a different perception on the relation between the processoriented/process-driven nature of identity (self-creation of the ‘I’, game, mystification) and the conviction that its borders are delineated by the cultural pressure and social discipline. In Metaphysics of particular importance are the relations with parents, with the family – representing society – as well as constructions of double-gangers (Doppelgänger) that reveal the subject as the Other, or deprive the subject of its ‘individual-ness’ undermine her/his individual (subjective) status. The diagnoses of Witkacy are quite close to the contemporary ways of conceptualization of the ‘I’, which – as Lacanian psychoanalysis, Foucault’s constructionism – negating the subjective power to cause, do not confine themselves to unmasking the pressure of institutionalized forms of life, and reveal their activity even at micro-level.

3

Biografie małżeńskie i rodzinne rozpatrywane w perspektywie autokreacji do rodzicielstwa

94%

Wąsiński A.

|

2020

|

vol. 12(48)

|

issue 3

47-66

EN

The article discusses the specificity of coexistence and mutual relations between several meaningful categories: parenthood, self-creation and biography. These reflections take place in several planes oriented at capturing the essence: a) parenthood recognized as a process of realization of the dynamic value of accompanying a child, b) self-creation included in the lifelong plan of personal development of an adult in the context of his aspiration to be and become a parent, c) the integral nature of the relationship between individual and collective (community) biography and adult self-creation taking place in the space of married and family community, d) the biographical dimension of self-creation to biological and adoptive parenthood. The aim of the article is to present the arguments justifying the thesis that these categories not only coexist, but in practice coexist in specific relationships. The biographical work of spouses and other family members considered on an individual level maintains a symbolic link with marital and family biographies. The self-creation of spouses takes place on the basis of their self-reflexive reference to their own biography oriented prospectively. Finally, parenthood, considered as the process of reaching maturity as a parent in the multi-faceted companionship of a child, can be realized on the basis of their personal self-creation to parenthood.

PL

W artykule podjęto namysł nad specyfiką współwystępowania i wzajemnych powiązań między kilkoma odrębnymi znaczeniowo kategoriami: rodzicielstwem, autokreacją i biografią. Przy czym rozważania te przebiegają w kilku płaszczyznach zorientowanych na uchwycenie istoty: a) rodzicielstwa rozpoznawanego jako procesu urzeczywistniania dynamicznej wartości towarzyszenia dziecku, b) autokreacji ujmowanej w całożyciowym planie rozwoju osobowego człowieka dorosłego w kontekście jego dążenia do bycia i stawania się rodzicem, c) integralnego charakteru związku biografii indywidualnej i zbiorowej (wspólnotowej) z autokreacją osoby dorosłej przebiegającą w przestrzeni wspólnoty małżeńskiej i rodzinnej, d) biograficznego wymiaru autokreacji do rodzicielstwa biologicznego i adopcyjnego. Celem artykułu jest przedstawienie argumentacji uzasadniającej tezę, że wspomniane kategorie nie tylko współwystępują, ale w praktyce współistnieją w określonych relacjach zależnościowych. Praca biograficzna małżonków i pozostałych członków rodziny rozpatrywana na poziomie indywidualnym zachowuje łączność symboliczną z biografiami małżeńską i rodzinną. Autokreacja małżonków zachodzi na podłożu ich autorefleksyjnego odniesienia się do własnej biografii zorientowanego prospektywnie. Rodzicielstwo wreszcie rozpatrywane jako proces osiągania dojrzałości rodzica w wieloaspektowo ujmowanym towarzyszeniu dziecku może się urzeczywistniać na podłożu jego osobowej autokreacji do rodzicielstwa.

4

MIAŁEM SEN DZIWNY… ONIRYCZNA WYOBRAŹNIA ESCHATOLOGICZNO-APOKALIPTYCZNA W WYBRANYCH LIRYKACH KAZIMIERZA TETMAJERA

84%

Poleszak N.

Świat Tekstów. Rocznik Słupski

|

2017

|

issue 15

109-122

EN

The article interprets eschatological and apocalyptic literary works recognized as most representative for the discussed subject. Especially important in the context of the included poets seems to be the transfer of the text “Apokalipsa” (“The Apocalypse”) into a realm of internal experience, which indicates not only an individual, but also a phantasmal essence of religious impression. Tetmajer often employs “reported dreams”, the poet does not utilize the specific oneiric technique, imitating the process of natural dreaming. The visions mainly express terrifying images of nihilistic nothingness and a loss of establishment in the macrocosm. Through dreams about the annihilation of the Earth Tetmajer presents existential is-sues connected to the act of creation and the human – God relation. The motifs of “a destructive-constructive genesis” evoke a rich context of the Kabbalah tradition. Based on the analysed poems we can deduct that Tetmajer’s writing is dominated by the inverted reading of the Apocalypse, although, paradoxically, the author of Melancholy leaves some hope leading to a perspective of salvation.

5

Ryzyko a niezawodność człowieka w pracy

84%

Skurjat Krystyna S.

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu

|

2013

|

issue 6(38)

25-37

PL

Tekst wskazuje na pilną potrzebę przywołania podstawowych wartości moralnych i obyczajowych, które przez wieki budowały autorytet człowieka uczciwego i składały się na uniwersalne kodeksy powinności. Uzasadnia potrzebę odniesienia ich do aktywności ludzi biznesu. Podejmuje problem profesjonalizmu biznesmenów w kontekście tzw. „śmiałości cennej”, kiedy wiele czynników ważnych dla realizacji zadań firmy znajduje się poza kontrolą i podlega ryzyku.

EN

The text points to the urgent need to recall the basic moral values and habits which for centuries have built the authority of a honest man, and made up universal codes of duty. This justifies the need to relate them to the activity of business people. The paper raises the issue of businessmen’s professionalism in the context of so-called ‘boldness valuable’ when a number of factors important for the realization of the company’s tasks is out of control and subject to risks.

6

Dzieło Tadeusza Kantora jako sylwa

84%

Kołąk-Danyi K.

Kwartalnik Polonicum

|

2017

|

issue 24

49-54

EN

The article is a general summary of a prepared doctoral thesis, which bears on works of Tadeusz Kantor - The ouevre of Tadeusz Kantor as silva. The most significant of his entire artistic activity is the "Theatre of Death”, phase started with "Umarła Klasa" ("The Dead Class”) in 1975 and ended alongside with artist's death in 1990. The primary motifs in it are death, transcendence, memory and the history inscribed in memory. In these performances Kantor made reference to his own biography, reaching into the private archive of his memory. After the success of "The Dead Class” Kantor started to rewrite his private and artistic autobiography to prove his ouevre as coherent and consistent, moreover became an author of own mithology. Drawing the background of cultural and social changes in the second half of 20th century in the West (postmodern art, performative turn) will help to show that Kantor works can be compare with modern sylwa, form of postmodern literature, appeared in Poland after World War II and tightly connected with reality of those days.

7

Confabulations and self-creations of romantic poets: the case of Antoni Edward Odyniec. On the 210th birthday anniversary of the poet

84%

Kulesza-Gierat M.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2013

|

vol. Zeszyt

|

issue XXVII

380-389

EN

The following paper is an attempt to remind of an forgotten Polish Romantic writer – Antoni Edward Odyniec. Since his 210th birthday anniversary will be celebrated in 2014 we find it a good reason to revise Odyniec‘s literary legacy as well as to try to place it in a broader context of the literary comperative studies. It is hereby suggested that Odyniec, both a member of the Vilnius-based Philomath Society and Adam Mickiewicz‘s good friend, as an author of the Romantic memoirs should be investigated in the light of narrative studies as well as those on self-creation, which becomes an important correlate of the literary discourse. Such a scientific perspectives has been consequently avoided by the researchers, reserving and limitating it merely to the great Romantic poets such as Krasinski or Slowacki. Therefore the main proposition of the following paper is to uncover this peculiar conflict between Romantic ideas of self-creation on the one hand and genealogical aspects of some genres (memoirs, letters, biographical attempt) on the other.

PL

Niniejszy artykuł stawia sobie za cel przypomnienie zapomnianej już nieco w romantologii postaci Antoniego Edwarda Odyńca. Na rok 2014 przypada 210 rocznica urodzin tego pisarza. Sprzyja to zatem nie tylko rewizjom jego twórczości ale także próbie umieszczenia tegoż dorobku w świetle obecnych badań literaturoznawczych. Artykuł przybliża zatem osobę byłego filomaty i przyjaciela Mickiewicza, przywołuje spisane wspomnienia Odyńca, stawiając jego twórczość w świetle badań narratologicznych, a także problematyki autokreacji jako jednym z istotnych korelatów wypowiedzi literackiej. Takiej perspektywy badawczej do tej pory konsekwentnie Odyńcowi odmawiano, obwarowując tego typu badania tylko dla wielkich romantyków (Krasiński, Słowacki). Ukazany w pracy konflikt pomiędzy romantyczną kreacją podmiotu a genologicznymi aspektami form literackich (wspomnienie, relacja epistolograficzna, przyczynek do biografii,) staje się jedną z głównych propozycji badawczych przedłożonej pracy.

8

Etnolog i pisarz. O autokreacji w romologicznej spuściźnie Jerzego Ficowskiego

84%

Kledzik E.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2019

|

vol. 12

|

issue 1

157-178

EN

This text analyses the self-creation strategy of Jerzy Ficowski, a Polish Romologist, who studied the Roma community in Poland from the end of World War II, publishing his findings in two texts Cyganie polscy (Polish Gypsies; published in 1953 and reprinted, in changed forms and under different titles in 1965, 1985 and 1989) and in a memoir titled Demony cudzego strachu (Demons of others’ fears; published in 1986). This strategy stretches between the poles of the extreme reduction of the speaker’s “I”, limiting itself to the coverage of sources, and the autobiographical narrative which maintains an intimate tone. The subject that emerges is a modernist ethnographer who uses the language of discursive domination and orientalising clichés. This is particularly evident in the passages devoted to the poetic genius of Bronisława Wajs-Papusza, which reproduces the classical concepts of tragedy and the sublime.

PL

Tekst stanowi analizę strategii autokreacyjnej Jerzego Ficowskiego – polskiego romologa badającego społeczność romską w Polsce od zakończenia II wojny światowej – w jego dwóch tekstach: Cyganie polscy (wyd. 1953 i wznawiane w zmienionych formach i pod innymi tytułami w latach 1965, 1985 i 1989) oraz we wspomnieniowej książce pod tytułem Demony cudzego strachu (wyd. 1986). Strategia ta rozpięta jest pomiędzy biegunami skrajnej redukcji „ja” mówiącego, które ogranicza się do relacjonowania źródeł, i utrzymaną w tonie intymistycznym opowieścią autobiograficzną. Podmiot, kiedy tylko decyduje się odsłonić, staje się modernistycznym etnografem, używającym języka dyskursywnej dominacji i orientalizujących klisz. Jest to szczególnie widoczne we fragmentach poświęconych legendzie poetyckiej Bronisławy Wajs-Papuszy, opowiedzianej w zgodzie z klasyczną koncepcją tragizmu i wzniosłości.

9

Witold Gombrowicz: autobiografizm w trzech odsłonach

84%

Kunz T.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2014

|

issue 2(3)

15-32

PL

Artykuł jest próbą analizy trzech trybów autobiograficznego pisarstwa Witolda Gombrowicza. Pierwszy z nich, zorientowany prospektywnie, służy przede wszystkim autokreacji i rzutowaniu w przyszłość kolejnych, tworzonych przez pisarza podmiotowych autoprojekcji. Realizację tej podmiotowej strategii przynosi Dziennik, któremu przypada szczególne miejsce między autonomiczną, eksperymentalną fikcją literacką a tradycyjną narracją autobiograficzną. Drugi tryb ma charakter retrospektywny, najbardziej zbliżony do tradycyjnej autobiografii. Wyróżnia go dominacja narracji wspomnieniowej, podporządkowanej chronologicznemu następstwu zdarzeń. Spotykamy się z nią we Wspomnieniach polskich oraz w Testamencie. Trzeci tryb, wykorzystany przez Gombrowicza w Kronosie, realizuje się w postaci swoistego kalendarium czy inwentarza, nawiązującego do nieliterackich, użytkowych form osobistych zapisków, i nie mieści się w żadnym z dwóch przywołanych wcześniej strategii pisarstwa autobiograficznego, lokując się na obrzeżach zarówno narracyjnej konwencji wspomnieniowej, jak i konwencji dziennikowej podporządkowanej zasadzie eseistyczno-autoportretowej. Analiza tych trzech odmian tekstu autobiograficznego ma pokazać, że nie składają się one na żadną spójną, wieloaspektową wizję podmiotu, każdy z nich odsłania bowiem na swój sposób właściwą Gombrowiczowskiej formule autobiografizmu nieciągłość i pustkę odkrywaną w miejscu powracającego uporczywie pragnienia osobowej, mocnej obecności.

EN

This article is an attempt to analyse the three modes of autobiographical writing of Witold Gombrowicz. The first of the modes is prospectively oriented and its purpose is to self-create and project into the future the successive subjective self-images created by the author. Diary, which takes a particular place between the autonomous, experimental fiction and traditional autobiographical narration, brings implementation of this strategy. The second mode is retrospective in nature and the most similar to the traditional autobiography. It is distinguished by the dominance of the reminiscent narration subordinated to the chronological sequence of events. We encounter it in Polish Memories and in A Kind of Testament. The third mode used by Gombrowicz in Kronos is implemented in the form of a specific historical calendar or inventory alluding to non-literary practical forms of personal notes and does not fit in any of the two previously mentioned autobiographical writing strategies, locating itself on the edge of both; the narrative convention of memories, as well as the diary convention subject to essayistic and self-portrait principles. Analysis of these three varieties of the autobiographical text shows that they do not make up for any coherent, multi-faceted vision of the subject. Each of them reveals in their own way the “Gombrowicz-like” autobiographical formula of discontinuity and emptiness that are discovered in the place of persistently recurring desire of a strong personal presence.

10

Jan Tomasz Gross – biografia symboliczna. (Uwagi na marginesie …bardzo dawno temu, mniej więcej w zeszły piątek…)

84%

Kopczyk M.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2020

|

vol. 14

|

issue 1

169-184

EN

The article focuses on the self-creation dimension of the autobiographic narrative by Jan Tomasz Gross contained in his book …Long, Long Time Ago, More or Less Last Friday… (an example of talk literature). In his analysis, Kopczyk brings out the biographic models into which the authorprotagonist inscribes his life, paying attention to their relation with the Polish patriotic tradition, and romantic tradition in particular. In the fate of the protagonist, he perceives elements of “a typical romantic biography,” including the motif of mission and pilgrimage (for one’s homeland). The conclusion of the article suggests a relationship between Gross’s self-creation project and his work as a historian revealing the truth about the fates of Polish Jews during World War 2 and afterwards. Inscribing his own biography into “good models” alleviates what Gross perceives as personal consequences of disturbing the social taboo related to Polish people’s participation in the extermination of the Jewish minority.

PL

Artykuł skupia się na autokreacyjnym wymiarze narracji autobiograficznej Jana Tomasza Grossa zawartej w książce mówionej (talk literature) pt. …bardzo dawno temu, mniej więcej w zeszły piątek… W toku analizy autor wydobywa biograficzne wzorce, w jakie wpisuje swoje życie autor-bohater, zwracając uwagę na ich związek z polską tradycją patriotyczną. W losach bohatera dostrzega elementy „biografii symbolicznej”, w jej ramach zaś składowe „typowej biografii romantycznej”. We wnioskach autor sugeruje istnienie związku pomiędzy autokreacyjnym projektem Grossa a jego aktywnością jako historyka ujawniającego prawdę o losach polskich Żydów w trakcie II wojny i po niej. Wpisanie biografii w „dobre wzorce” zmniejszyło odczuwane skutki naruszenia społecznego tabu związanego z udziałem Polaków w Zagładzie Żydów polskich.

67%

Stryjakowska A.

Przegląd Rusycystyczny

|

2020

|

issue 3 (171)

RU

Цель данной статьи состоит в анализе романа Ольги Брейнингер как поля конструирования идентичности автора. В качестве методологического фундамента была принята категория автофикции, понимаемая как орудие самопознания и самостановления. Анализ литературного материала помещен в контекст внелитературной деятельности автора, которая воспринимается не как твердая биографическая информация, но как очередная, рядом с творчеством, платформа самостановления. Интерпретация романа концентрируется на главной героине, испытывающей кризис идентичности, вызванный хроническим перфекционизмом и чувством искоренения. Рассуждениям подвергнуты, между прочим, совершаемые героиней операции памяти, играющие ключевую роль в понимании экзистенциального хаоса. В качестве существенного приема отмечено конструирование повествования как голоса поколения, что направлено на преодоление чувства одиночества.

EN

The aim of the article is to analyze Olga Breininger’s novel as a field for constructing the author’s identity. The category of autofiction, regarded as a tool of self-understanding and self-creation, has been chosen as the methodological foundation. The analysis of the literary text is embedded in the context of the author's non-literary activity, understood here not as biographical information, but as another (next to the fiction works) platform of self-creation. The interpretation of the novel focuses on the protagonist who experiences an identity crisis caused by chronic perfectionism and a sense of uprooting. Attention is given, among others, to the main character’s memory operations, which play a key role in understanding her existential chaos. Creating the story as a generation's voice is considered as an important device, aimed at overcoming the feeling of loneliness.

PL

Celem artykułu jest analiza powieści Olgi Breininger jako pola konstruowania tożsamości autorki. Metodologiczny fundament dociekań stanowi kategoria autofikcji, rozumiana jako narzędzie samopoznania i autokreacji. Analizę materiału literackiego osadzono w kontekście pozaliterackiej działalności autorki, która pojmowana jest nie jako pewna informacja biograficzna, lecz kolejna, obok twórczości, platforma konstruowania siebie. Interpretacja powieści koncentruje się na protagonistce, doświadczającej kryzysu tożsamości, spowodowanego chronicznym perfekcjonizmem i poczuciem wykorzenienia. Rozważania dotyczą, między innymi, dokonywanych przez bohaterkę operacji pamięci, które odgrywają kluczową rolę w zrozumieniu odczuwanego chaosu egzystencji. Za istotny zabieg literacki uznano konstruowanie narracji jako głosu pokolenia, co wolno rozumieć jako próbę przezwyciężenia poczucia samotności.

18

„Przyświecały mi pewne ideały…" Autokreacyjne strategie i pułapki we wspomnieniach i korespondencji Jana Wantuły

67%

Szkaradnik K.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2016

|

issue 2(7)

137–156

PL

W artykule rozpatrywane są sposoby kreowania obrazu autora we wspomnieniach i korespondencji Jana Wantuły (1877–1953) – chłopa i hutnika z Ustronia, samouka, znawcy historii Śląska Cieszyńskiego, starodruków i ewangelicyzmu, publicysty, pisarza ludowego i wytrawnego bibliofila. Analizie podlegają wzorce, do których nawiązuje on, tworząc własny wizerunek w listach i Pamiętnikach, centralne elementy tego wizerunku i jego znaczenie. Wskazane zostają tu typowe motywy z pamiętników chłopskich, ale również złożone strategie, jakimi posługuje się Wantuła. Zasadniczym problemem jest pytanie, czy portret bojownika o sprawy narodowe i społeczne oraz wybitnego samouka nie pada łupem konwencji. Autorka dowodzi wartości retoryki jako kulturowej przestrzeni porozumienia, a zarazem ukazuje, jak w omawianych tekstach następuje przełamywanie schematów za pomocą tego, co lokalne, konkretne, cielesne i czasowe.

EN

This article’s aim is to present the ways of creating the author’s image in memoirs and letters by Jan Wantuła (1877–1953) – a peasant and steel worker from Ustroń, self-taught person, expert on the Cieszyn Silesia’s history, old prints and Protestantism, writer, publicist and a famous bibliophile. In the sketch the author analyzes the patterns Wantuła employs while creating his self-portrait, as well as central elements of that portrait and its purport. Not only typical leitmotifs from peasant memoirs are indicated, but also complex endeavors, which the booklover uses. The principal question here is whether this social and national campaigner’s portrait has not been influenced by the means of expression it has been written in. The authoress recognizes the value of rhetoric as cultural space of agreement, but she also portrays how in Wantuła’s texts patterns are broken by that what is local, specific, physical and temporary.

19

Sienkiewiczowskie opisywanie świata. Przypadek „Listów z Afryki”

67%

Chomiuk A.

Pamiętnik Literacki

|

2021

|

vol. 112

|

issue 4

33-49

PL

Tematem artykułu są „Listy z Afryki” Henryka Sienkiewicza rozpatrywane z perspektywy autobiograficznej, rekonstruowanej również na podstawie prywatnej korespondencji pisarza oraz listów do rodziny autorstwa współtowarzysza wyprawy hrabiego Jana Tyszkiewicza. Materiał ten służy ukazaniu podróżniczego autowizerunku twórcy, będącego swoistym rewersem jego portretu z czasów amerykańskich. Biograficzno-artystyczny projekt, łączący cele komercyjne z artystycznymi, powiódł się jedynie w części. Największym problemem zarówno samej wycieczki, jak i relacji z niej było zbytnie zawierzenie przez Sienkiewicza obrazowi Afryki, którą poznał z lektur, zanim jeszcze wyruszył w swoją podróż. Pewność, że dla opisu tego kontynentu wystarcza jego „przetłumaczenie” na konwencje zgodne z oczekiwaniami ówczesnej publiczności literackiej, stanowi też o stosunku do listów z Ameryki, będących utrwaleniem rzeczywistej przygody poznawczej Sienkiewicza.

EN

Henryk Sienkiewicz’s „Listy z Afryki” („Letters from Africa”) are made subject of the paper, which is analysed from the autobiographical perspective and also reconstructed as based on the writer’s private correspondence and his letters to family authored by count Jan Tyszkiewicz, Sienkiewicz’s fellow traveller. The material serves to present the writer’s travelling self-image—a rare reverse of his image from the times of his American travel. The biographical-artistic project, that combined commercial and artistic purposes, proved to be only partially successful. The greatest hindrance of both the travel and the relation from it was that Sienkiewicz too blindly trusted the image of Africa that he knew from books before he started the journey. The certainty that to describe this continent one needs to “translate” it into the conventions required by the expectations of the then audience is decisive in the attitude to the letters from America that record Sienkiewicz’s real cognitional adventure.

20

Miłorad Pavić s KhazarDictionary-or "Hypertextuality" and "Irony" in Historiography

59%

Radomski A.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2007-2008

|

vol. 37-38

Refine search results

Konterfekt pisarza. Negocjacje wizerunku

Torments of Education (“Metaphysics of a Two-Headed Calf” by S.I. Witkiewicz

Biografie małżeńskie i rodzinne rozpatrywane w perspektywie autokreacji do rodzicielstwa

MIAŁEM SEN DZIWNY… ONIRYCZNA WYOBRAŹNIA ESCHATOLOGICZNO-APOKALIPTYCZNA W WYBRANYCH LIRYKACH KAZIMIERZA TETMAJERA

Ryzyko a niezawodność człowieka w pracy

Dzieło Tadeusza Kantora jako sylwa

Confabulations and self-creations of romantic poets: the case of Antoni Edward Odyniec. On the 210th birthday anniversary of the poet

Etnolog i pisarz. O autokreacji w romologicznej spuściźnie Jerzego Ficowskiego

Witold Gombrowicz: autobiografizm w trzech odsłonach

Jan Tomasz Gross – biografia symboliczna. (Uwagi na marginesie …bardzo dawno temu, mniej więcej w zeszły piątek…)

„Mam zawód i jestem wykształcony...”. Analiza jakościowa wykorzystania przez mężczyzn cech społeczno-demograficznych do autokreacji

Idea melioryzmu w twórczości naukowej Profesor Marii Dudzikowej. Założenia i jeden przykład

Kształtowanie twórczej codzienności. Warsztat autobiograficzny jako metoda wspomagania kreatywności dorosłych

Managing own development in the experiences of candidates for the teaching profession

Autokreacja jako sposób budowania własnej dorosłości przez studentów

PYTANIA O AUTOKREACJĘ W PERSPEKTYWIE DZIAŁAŃ TWÓRCZYCH

Powieść "В Советском Союзе не было аддерола" Olgi Breininger z perspektywy autofikcji

„Przyświecały mi pewne ideały…" Autokreacyjne strategie i pułapki we wspomnieniach i korespondencji Jana Wantuły

Sienkiewiczowskie opisywanie świata. Przypadek „Listów z Afryki”

Miłorad Pavić s KhazarDictionary-or "Hypertextuality" and "Irony" in Historiography