Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  awans społeczny
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Awans społeczny kobiet w czasach PRL. Dynamika struktury i sprawczości

100%
Andrejuk K.
Przegląd Socjologiczny
|
2016
|
vol. LXV (65)
|
issue 3
157-179
PL
Artykuł opisuje doświadczenie awansu społecznego kobiet w PRL-u w świetle specyfiki trajektorii zawodowych okresu Polski Ludowej. Podstawą analizy jest badanie biograficzne przeprowadzone wśród respondentów w wieku 72+ na przełomie 2014 i 2015 r. Analiza uwidacznia zarówno aspekty indywidualnego sprawstwa, jak i rolę czynników makrostrukturalnych w przemianach karier kobiet. W PRL-u detradycjonalizacji ról zawodowych towarzyszyło nadal bardzo tradycyjne pojmowanie roli kobiety w rodzinie. Narracje biograficznie wielokrotnie pokazują wybory życiowe respondentek, priorytetyzujące obowiązki domowe i rodzinne ponad rolą pracownicy czy osoby dokształcającej się. W narracjach obecny jest etos pracy skupiony na zespołowości i interesie zakładu pracy, a nie indywidualnej samorealizacji. Badanie biograficzne pokazało też pewne prawidłowości oraz schematy opowiadania, dotyczące poczucia sprawstwa i systemowej konieczności w narracjach biograficznych. Podkreślanie jednostkowej aktywności, indywidualnych aspiracji i zasług pojawia się częściej w relacjach dotyczących tych zdarzeń, które napawają rozmówczynie szczególną dumą, zwłaszcza w wypowiedziach na temat zdobywania wykształcenia związanego z awansem międzygeneracyjnym. Brak poczucia sprawstwa, akcentowanie uwarunkowań systemowych i przypadków losowych, jest charakterystyczny dla narracji o zdarzeniach uznawanych dziś przez rozmówczynie za kłopotliwe, takich jak np. wstąpienie do PZPR.
EN
This article describes the experience of upward social mobility of women in the Polish People’s Republic, in the context of specificity of professional trajectories in communist Poland. The basis for analysis is biographical research, which was conducted among respondents aged 72+ in 2014 and 2015. The analysis presents aspects of individual agency as well as macro-structural factors in shaping and transforming women’s careers. In the Polish People’s Republic the de-traditionalisation of professional roles appeared together with the still traditional understanding of a woman’s role in the family. The biographical narratives expose multiple instances when the respondents’ life choices prioritised household and family duties over career or education. The narratives also present a work ethos focused on team spirit and not individual self-realisation. The biographical research also shows some regularities concerning feelings of agency and systemic necessity in the narratives about life. An emphasis on individual necessity, aspirations, and merits is present in the relations about event which the respondents are proud of (e.g. education). Lack of agency, emphasis on structural factors, and coincidences are more visible in narratives about events which may be evaluated as negative and problematic, e.g. membership in the Polish United Workers’ Party (PZPR).
2
Publication available in full text mode
Content available

Z kuchni do kopalń – wizja kobiecości w Polskiej Kronice Filmowej w latach 1947–1955

84%
Bláha R.
Acta Humana
|
2016
|
vol. 7
EN
The article aims to present the picture of a woman created by the producers of Polska Kronika Filmowa (Polish Film Chronicle). The basis for consideration of their role in human society is created by the Chronicle Episodes which were created during the 1947–1955 period, i.e. in the course of the realization of 3 and 6-year economic plans. The analysis of the selected PKF (PFC) comments enables the author to depict the leading prototype of a woman in the propaganda of the Polish government. It also points out the most important features which a Polish woman should have possessed in those days. The authors of PKF present women as very ambitious people, work leaders taking up challenges and, at the same time, being respected. The goal of presenting female workers performing jobs which were reserved for men only was to convince the general public that a woman can still be attractive, even when she is wearing a metallurgist’s uniform.
PL
Artykuł stanowi próbę omówienia obrazu kobiety wykreowanego przez realizatorów Polskiej Kroniki Filmowej. Podstawę źródłową rozważań tworzą wydania kroniki powstałe w latach 1947–1955, czyli w okresie realizacji planów gospodarczych: trzyletniego i sześcioletniego. Z uwagi na bogactwo materiału, konieczna była selekcja tekstów. Analiza wybranych komentarzy PKF pozwala na wskazanie wiodącego w państwowej propagandzie modelu kobiety oraz wypunktowanie najważniejszych cech, jakie powinna posiadać ówczesna obywatelka Polski. Autorzy kroniki przedstawiają sylwetki przewodniczek pracy – kobiet ambitnych, podejmujących wyzwania i cieszących się powszechnym szacunkiem. Sposób prezentowania robotnic wykonujących zajęcia dotychczas zarezerwowane dla mężczyzn miał przekonać, że nawet w uniformie hutnika, są one atrakcyjnymi kobietami.
3
Publication available in full text mode
Content available

Jak nazwać awans klasowy w warunkach akademickich? Studium z potocznej socjologii etykietowania

84%
Łuczaj K.
Studia Krytyczne/ Critical Studies
|
2022
|
issue 11
EN
This paper discusses the labels used by upwardly mobile academics who chose academic career paths. Building on labeling theory, the empirical material was analyzed in terms of the labels with which the respondents defined their position in the social structure. Biographical interviews supplemented by repeated in-depth interviews identified five types of class narratives: two referring to economic criteria, another two to cultural criteria, and a complex narrative of a “cleft habitus,” characteristic of those with hybrid identities.The analysis is a voice in the debate on class (de-)identifications and research on the lay perception of social structure.
PL
Artykuł omawia określenia, którymi posługują się osoby awansujące społecznie na drodze kariery akademickiej. Wykorzystując teorię etykietowania, materiał empiryczny został przeanalizowany pod kątem etykiet, którymi badani określali swoją pozycję w strukturze społecznej. Wywiady biograficzne uzupełnione powtórzonymi wywiadami pogłębionymi pozwoliły zidentyfikować pięć rodzajów narracji klasowych: dwie odwołujące się do kryteriów ekonomicznych, dwie do kryteriów kulturowych oraz złożoną narrację „rozszczepionego habitusu”, charakterystyczną dla osób o tożsamości hybrydowej. Analiza wpisuje się w debaty na temat (de-)identyfikacji klasowych oraz badania nad potoczną percepcją struktury społecznej.
4
Publication available in full text mode
Content available

Syndrom oszusta jako składowa doświadczenia awansu społecznego

84%
Mikrut S., Łuczaj K.
Studia Socjologiczne
|
2023
|
issue 2(249)
81-109
PL
Badania socjologiczne i psychologiczne prowadzone w różnych kontekstach kulturowych wskazują, że zmiana pozycji społecznej często wiąże się z przeżywaniem bólu i cierpienia. Artykuł skupia się na analizie indywidualnego doświadczenia awansu społecznego, jakim jest syndrom oszusta. Autorzy próbują odpowiedzieć na pytanie, jak polscy naukowcy pochodzący z klas ludowych, doświadczają owego, złożonego stanu poczucia intelektualnej fałszywości. Materiał badawczy składa się z kolekcji 25 autobiograficznych wywiadów narracyjnych (BNIM). W tekście wskazano przejawy syndromu oszusta oraz omówiono znaczenie socjalizacji w jego rozwoju. W końcowej części artykułu przedstawiono przykładowe sposoby radzenia sobie z oznakami poczucia intelektualnej fałszywości. Powszechność owego syndromu oraz fragmentaryczność dostępnych informacji na temat tego zjawiska wskazują pilną potrzebę zgłębienia problematyki, która może mieć znaczenie przy interpretacji zbiorów danych empirycznych na temat awansu społecznego.
EN
Sociological and psychological studies conducted in various cultural contexts suggest that the change in social position is often associated with experiencing pain and suffering. The article analyzes individual experiences of upward mobility associated with the impostor syndrome. The authors explore how Polish academics from the working-class background experience this complex state of feeling intellectually fraudulent. The research material comprises a collection of 25 autobiographical narrative interviews (BNIM). The article identifies the manifestations of imposter syndrome and discusses the role of socialization in its development. It concludes with the suggestions of how to deal with its symptoms. The prevalence of this syndrome and the fragmentary nature of the available information related to it suggest an urgent need to explore the issue, which may play a significant role in interpreting qualitative empirical data associated with upward mobility.
5
Publication available in full text mode
Content available

Testament strażnika wielkiego litewskiego Samuela Kmicica

84%
Bobiatyński K.
Rocznik Lituanistyczny
|
2018
|
vol. 4
EN
Testament Samuela Kmicica jest bardzo cennym źródłem do badania mechanizmów awansu społeczno-majątkowego oficerów średniego szczebla armii litewskiej w drugiej połowie XVII wieku. Jego autor był jednym z ważniejszych współpracowników trzech hetmanów – Pawła Jana Sapiehy, Michała Kazimierza Radziwiłła i Kazimierza Jana Sapiehy. Dokument ten zawiera wiele istotnych informacji na temat powiązań klientalnych i finansowych testatora, znacznie też poszerza stan wiedzy o jego działalności fundacyjnej czy też stosunkach rodzinnych. Samuel Kmicic’s last will and testament is a very valuable source for the study of the mechanisms of social and financial advancement of middle-level officers of the Lithuanian army in the second half of the seventeenth century. Its author was one of the most important associates of three hetmans: Paweł Jan Sapieha, Michał Kazimierz Radziwiłł, and Kazimierz Jan Sapieha. The document contains a number of important information about the clientage and financial ties of the testator, and broadens considerably our knowledge of his foundation activities or family relations.
6
Publication available in full text mode
Content available

Wspomnienia Wiktorii Hetmańskiej (1902-1985) jako przykład osobistego przeświadczenia o słuszności ustroju totalitarnego w Polsce 1945-1956

67%
Śmierzchalski-Wachocz D.
Studia Paradyskie
|
2018
|
issue 28
293-301
PL
Czasy reżimu komunistycznego to okres próby wychowania „nowego człowieka” ideowo przekonanego o słuszności dziejowej nastania rządów komunistycznych w Polsce. Narzędziami w tym procesie byli ludzie, którzy zetknęli z założeniami tej ideologii jeszcze w okresie międzywojennym, a trudna sytuacji egzystencjalna, panujące bezrobocie, jedynie utwierdziła ich samych w słuszności tej ideologii. Jedną z osób bezgranicznie przekonanych o słuszności ideologii marksistowsko-leninowskiej była Wiktoria Hetmańska. Obrządek świecki w czasie jej pogrzebu jest tego dowodem.
EN
The period of the comunistic regime was the time of the great attempt to create “the new human” ideologically convinced about historical rightness of the advent of the communistic authority in Poland. The people, who encountered with the assumptions of this ideology during the interwar period were the tools in that process. Difficult conditions of existence and unemployment even more confirmed the rightness of this ideology in themselves. Wiktoria Hetmańska was one of the people, who were absolutely convinced about the rightness of ideology of marxism and leninism. The one of the evidences of such conviction was the secular ceremony of her funeral.
7
Publication available in full text mode
Content available

Ja-chłopka, ja-miastowa. Doświadczenie migracji ze wsi do miast w pamiętnikarskich relacjach kobiet w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej

67%
Gospodarczyk M.
Studia Humanistyczne AGH
|
2020
|
vol. 19
|
issue 4
81-98
EN
This article aims to describe the processes of identity changes of rural-urban women migrants in the 1950s and 60's Poland. Based on an analysis of diaries, two ways of creating one's identity in the context of social images of the rural and the urban, as well as social constructs of femininity in urban and rural settings will be described. Two models of migration process will be presented based on two diaristic narrations, analyzed with tools associated with the biographical method. Diaries will be examined in the context of contemporary modernization discourse, in opposition to conventional binary images of the rural (“backward”, traditional) and the urban (modern, active), as well as femininity models associated with rural and urban spaces. The article aims to present the female experience of migration and ways of adapting to a new lifestyle.
PL
W artykule opisane zostaną procesy przemian tożsamościowych kobiet migrujących ze wsi do miast w latach 50. i 60. w Polsce. Na podstawie analizy danych zastanych – pamiętników – opisane zostaną dwa sposoby kreowania własnej tożsamości w stosunku do społecznego obrazu "wiejskości" i "miejskości", oraz społecznego konstruktu kobiecości w kontekście wiejskim i miejskim. Dwa modele migracji zostaną przedstawione na przykładzie dwóch narracji pamiętnikarskich zanalizowanych za pomocą narzędzi właściwych dla metody biograficznej. Pamiętniki analizowane są w kontekście ówczesnego dyskursu modernizacyjnego, w opozycji do powszechnego binarnego sposobu postrzegania miasta (jako przestrzeni modernizującej się, aktywnej, nowoczesnej) i wsi („zacofanej”, tradycyjnej), a także modeli kobiecości właściwych dla tych dwóch przestrzeni. Zadaniem artykułu jest zwrócenie uwagi na specyfikę kobiecego doświadczenia migracji i opisanie sposobów adaptacji do nowego stylu życia.
8
Publication available in full text mode
Content available

Uczelnia: nie tylko nauczanie

67%
Kula M.
Kultura i Społeczeństwo
|
2022
|
vol. 66
|
issue 1
179-195
EN
Asked about the functions of a higher place of learning, the majority of us would answer: to teach-which would, after all, be consistent with such a name. The objective behind writing this paper was to draw attention to the fact that the functions of universities, of higher places of learning, were historically and continue today to be significantly broader. Among them, the paper draws attention to higher studies being-repeatedly throughout history-a channel for social advancement. The role universities play in shaping the national community, and sometimes also in its liberation or emancipation, is also tackled. The third function confronted is that of students getting involved in political life. In some countries student movements have played a significant political role in their histories, and on more than one occasion have created a community from which graduating students have joined the broad political mainstream. The functions listed above may have occurred with the students having been consciously aware of their necessity, or could have developed spontaneously. It may also have been the case that students’ conscious awareness and spontaneous action coexisted.
9
Publication available in full text mode
Content available

Od chłopa do rolnika. Socjalistyczne opowieści awansu na polskiej wsi w latach sześćdziesiątych

67%
Szcześniak M.
Kultura i Społeczeństwo
|
2022
|
vol. 66
|
issue 2
99-124
EN
The article examines texts submitted by inhabitants of rural areas to two diary competitions (“The Young Rural Generation in People’s Poland” [“Młode pokolenie wsi Polski Ludowej”] and “A Month of My Life” [“Jeden miesiąc mojego życia”]) organised in the 1960s. The author views them as examples of socialist upward mobility stories. Although cities and modern urban institutions (universities, factories, Party structures) constituted the most common backdrop of upward mobility in socialist Poland, the dominant socialist ideology-based on a belief in a “worker-peasant alliance”-had to establish trajectories of upward mobility available to those who stayed in rural areas and devoted themselves toagricultural labour. “Peasants”, burdened by the feudal past, were supposed to become “farmers”. This new social class was supposed to comprise people with modern agricultural skills and tools, leading a modern lifestyle. Through analysing the autobiographical writings of the inhabitants of rural areas, the author examines ways in which this new class identity emerged and the how this specific trajectoryof upward mobility was experienced.
PL
Artykuł poświęcony jest powojennym pamiętnikarskim auto-narracjom pochodzących ze wsi osób, które decydują się - mimo masowych migracji młodzieży wiejskiej do miast - pozostać na wsi i podjąć pracę na rodzinnym gospodarstwie rolnym. Analizowane teksty pochodzą z konkursów pamiętnikarskich organizowanych na początku lat 60 i zostają w artykule opisane jako część rozległego i heterogenicznego archiwum "socjalistycznych opowieści awansu". Podstawą wizji awansu społecznego na wsi jest przemiana tożsamościowa, w obrębie której przedstawiciele klasy chłopskiej – grupy historycznie zdominowanej – mieli stać się rolnikami, przedstawicielami społecznie poważanej grupy zawodowej. Artykuł podejmuje próbę sprawdzenia, na ile ta odgórna wizja awansu zostaje przyjęta przez młodych mieszkańców wsi oraz jakie procesy składają się na tę przemianę. Stawia tezę, że mimo ogólnego poparcia projektu modernizacji wsi i tak definiowanego awansu społecznego przez uczestników i uczestniczki konkursu, pamiętniki mogą być również czytane jako krytyka relacji klasowych w socjalizmie państwowym. 
10
Publication available in full text mode
Content available

Inteligencja polska, jej ewolucja historyczna przed wojną i w dobie powojennej

67%
Żarnowski J.
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
|
2018
|
vol. 79
EN
Autor, który przez wiele dziesięcioleci zajmował się historią inteligencji polskiej w latach międzywojennych, rozszerza swe zainteresowania na cały okres XX i początki XXI w. Dochodzi do wniosku, że inteligencja jako warstwa społeczna zaczyna być mniej ważna od inteligencji w rozumieniu elity kulturowej i intelektualnej. Szkic rysuje w skrócie jej dzieje. The author who, for many decades, worked on the history of Polish intelligentsia in the interwar period, extends his scholarly interest to the whole twentieth and the early twenty-first century. He concludes that the intelligentsia as a social strata begin to be less important than the intelligentsia as a cultural and intellectual elite. The present study sketches a summary of the intelligentsia’s history.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.