Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  axiological linguistics
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

JĘZYKOWY OBRAZ BOGA W IDIOLEKCIE WILLIBALDA OMANSENA

100%
Żurawlew T.
Acta Neophilologica
|
2013
|
vol. XV/1
227-238
EN
The present analysis attempts to characterise a certain specific aspect of the image of God as reflected in the language of Willibald Omansen as well as to uncover some of the linguistic mechanisms this German writer employs. Maintained in the general framework of lexical semantics, the analysis focuses on the central lexeme God together with its connotational frame as well as on the indirectness with which the conceptualisation of God is encoded linguistically, typical of Omansen’s idiolect.
2
Publication available in full text mode
Content available

ŚWIĘTA, ŚWIĘTY – CHARAKTERYSTYKA PORÓWNAWCZA OBRAZÓW SKOJARZENIOWYCH

100%
Niećko-Bukowska B.
Acta Neophilologica
|
2018
|
vol. XX/1
5-16
EN
This article focuses on comparative characteristics of associative images of female and male saints. The study was aimed to reconstruct and compare associative representations. The respondents were 80 students of Adam Mickiewicz University in Poznań. The methods used in the study included a “but-test” (X is A, but…) and a free association test. The data collected (received from respondents) for a saint-woman demonstrate that she is frequently attributed with features such as e.g., humble, merciful, virtuous/chaste, while a saint-man is typically presented as: strong, principal, adamant. The image of a female and male saint may strongly depend on the general image of a woman and man (respectively). According to the participants of the present study, both female and male saints have common attributes. Features of a saint include: goodness, altruism, helpfulness, devotion to God and faith, making miracles, courage, high-mindedness, serenity and humility.
3

Definicje słownikowe i konotacje potoczne nazwy własność – ujęcie porównawcze

72%
Gorlewska E.
Prace Językoznawcze
|
2020
|
issue XXII/1
45–59
PL
W artykule zaprezentowano analizę porównawczą słownikowego i potocznego znaczenia nazwy własność. Materiałem źródłowym są opisy semantyczne zaczerpnięte ze współczesnych słowników języka polskiego oraz wypowiedzi ankietowe pozyskane w latach 2016–2017 wśród studentów w Białymstoku. Definicje słownikowe badanej nazwy wskazują, iż denotuje ona rzecz, której właścicielem może być osoba, organizacja lub instytucja. Posiadanie własności jest regulowane prawnie i społecznie. Analizowana nazwa desygnuje także uprawnienie nadane mieszkańcom państwa przez władze. Przywołane w artykule definicje zdają sprawę z ogólnego znaczenia nazwy własność. W opinii respondentów nazwa ta wiąże się z podmiotem i przedmiotem posiadania. Wypowiedzi studentów wskazują ponadto na aksjologiczny, społeczny i osobisty wymiar własności – ujęcia te są nieobecne w definicjach słownikowych. Analiza materiału leksykalnego z obu źródeł ujawnia pewne podobieństwa w ogólnopolskim i potocznym rozumieniu nazwy własność. Wskazuje także na istotne różnice, przejawiające się w braku (słowniki języka polskiego) lub obecności (wypowiedzi ankietowe) tych sensów nazwy, które wskazują na związek jej desygnatu z aspiracjami człowieka, wyznawanymi przez niego wartościami czy zagrożeniami wynikającymi z potrzeby gromadzenia dóbr.
EN
The article presents a comparative analysis of dictionary and community semantics of the name property. The source material are semantic descriptions taken from contemporary dictionaries of Polish and questionnaire answers from students in Białystok (collected in 2016−2017). Dictionary definitions of the word propety imply it denotes an object whose owner may be an individual, an organisation and/or an institution. Having property is regulated legally and socially. The analysed word designates also a right granted to the residents of a state by the authorities. The studied definitions demonstrate the general meaning of the word property. In the respondents’ opinions, the name relates to the subject and object of possession. Furthermore, the students’ answers display axiological, social and personal aspects of property (the analysed definitions lack these perspectives). The analysis of the lexical material from both sources reveals certain similarities in nationwide and popular understandings of the term property. It also identifies significant differences, manifesting themselves in the absence (the dictionaries of Polish) and/ or presence (the questionnaire answers) of these meanings of the name which display a relationship between its designatum and human aspirations, values a man has and risks arising out of the need to amass goods.
4

Zur Spezifität des Bewertens der Sprechsituation in ausgewählten phraseologischen Wortverbindungen

72%
Żurawlew T.
Prace Językoznawcze
|
2020
|
issue XXII/2
235–249
DE
Im Beitrag wurde die Problematik des Bewertens kommunikativer Handlungen besprochen, das sich in den zur Analyse ausgewählten phraseologischen Wortverbindungen fixiert hat. Der Autor beschreibt u. a. die Art und Weise, auf welche es zu diesem Bewerten kommt, er bestimmt dessen Kriterien und beantwortet die Frage, welche Anforderungen der zwischenmenschlichen Kommunikation sich in den Phraseologismen, die zum Gegenstand der Untersuchung wurden, manifestieren. Da die Qualität der Sprechsituation die Kommunikationshaltungen der Sprachbenutzer beeinflussen, richtet der Autor seine Aufmerksamkeit auch auf die im untersuchten Material enthaltenen sprachlichen Exponenten des Bewertens der erwähnten Haltungen. Er kommt zu dem Schluss, dass die in diesem Material fixierten Wertungen der Sprechsituation einen komplexeren Charakter haben und sich aus den für die Menschen wichtigen pragmatischen, moralischen und ästhetischen Bedingungen ergeben.
PL
W artykule omówiono problematykę wartościowania działań komunikacyjnych, które utrwaliło się w wybranych do analizy frazeologicznych związkach wyrazowych. Autor ustala m.in. sposób, w jaki wartościowanie to zachodzi, określa kryteria tego wartościowania, odpowiada na pytanie, jakie postulaty dotyczące międzyludzkiej komunikacji utrwaliły się w poddanych analizie frazeologizmach. Ponieważ na sytuację mówienia składają się postawy komunikacyjne użytkowników języka, autor zwraca również uwagę na zawarte w badanym materiale językowe wykładniki oceny tych postaw. Dochodzi do wniosku, że utrwalone w nim wartościowanie sytuacji mówienia ma charakter co najmniej kilkuaspektowy i wynika z ważnych dla człowieka uwarunkowań pragmatycznych, moralnych i estetycznych.
EN
The problem discussed in the article concerns the evaluation of communicative acts encoded in some fixed phrases which were selected for the analysis. The author describes the manner in which the evaluation is conducted, determines the criteria of this evaluation and considers the question of which postulates related to interpersonal communication are encoded in the examined phraseologisms. As the speech situation is influenced by communicative attitudes of language users, the article discusses the evaluation of such attitudes and its exponents in the studied material. In the conclusions it is stated that the evaluation of the speech situation encoded in the examined phraseologisms has at least a few aspects and is conditioned by pragmatic, moral and aesthetic factors which are important for the language user.
5

Nieetyczna, niegrzeczna czy nieregulaminowa komunikacja? Poszukiwanie kryteriów oceny wypowiedzi poselskich

58%
Benenowska I.
Roczniki Humanistyczne
|
2019
|
vol. 67
|
issue 6: Językoznawstwo
7-28
PL
Tekst jest poświęcony analizie wypowiedzi poselskich. Źródłem materiału badawczego były zapisy przebiegu posiedzeń Komisji Etyki Poselskiej publikowane na stronie internetowej Kancelarii Sejmu VIII kadencji (od 10 stycznia (nr 48) do 14 czerwca 2018 r. (nr 56)). Celem artykułu jest próba doprecyzowania norm, odnalezienia sposobu kwalifikowania sposobów komunikacji naruszającej określone zasady. Opis przykładowych wypowiedzi osadzono wparadygmacie badawczym komunikatywizmu i aksjolingwistyki. Treści zawarte w tekście zostały uporządkowane w następujący sposób: wstęp, charakterystyka materiału badawczego, przedstawienie zbioru zasad stanowiących punkt odniesienia dla prowadzonych analiz, opis metody badawczej, prezentacja wybranych przykładów, wnioski. Zauważono m.in., iż wypowiedzi poddawane ocenie, kwestionowane przez odbiorców odnoszą się niekiedy do rzeczywistości w sposób uogólniony, z użyciem negatywnie nacechowanych etykietek, dotyczą treści niezweryfikowanych oraz często naruszają dobre imię przeciwnika politycznego.
EN
The text is devoted to an analysis of statements uttered by Members of Parliament (MPs). The source of the material was some records of the Committee for MPs Ethics meetings published on the website of the Sejm Office of the 8th terms (as of 10 January till 14 June 2018 (no 56)). The aim of the paper is an attempt at delineating norms as well as finding out ways of qualifying communication that breaches certain rules. The description of sample statements is embedded in the research paradigm of communicativism and axiological linguistics. The analysis has been organized as follows: introduction, characteristics of the material, presenting a set of rules that make a point of reference for the analyses under investigation, a description of the research method, and, finally, the presentation of select samples and conclusions. On the basis of the study it has been observed that the examined statements, questioned by the addressees, sometimes make reference to reality on a general level, with the use of negatively charged labels, concern unverified contents and, frequently, besmirch the political opponent's good name.
6
Publication available in full text mode
Content available

Paralelizm estetyczno-etyczny a konwencja gatunkowa fantasy

58%
Smułka A., Uniwersytet Łódzki K. H. J. P., aleksandra.smulka@vp.pl
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
|
2015
|
vol. 049
EN
This paper constitutes a summary of studies in the field of axiological linguistics. Its main aim is to present a relationship between the moral judgement and the aesthetic evaluation of characters in the Polish fantasy literature and to elaborate on some of their their characteristics. The study shows that most of the analysed characters were created on the basis of an aesthetic and ethical parallelism, which means that the righteousbeautiful or the evil-hideous types are realized. Yet the parallelism is by no means overt in the literature. A tremendous role in modification of the character’s profile is played by such attributes as the character’s eyes and voice. Descriptions of the character’s body frame and scars, recurring features in the character’s profile, and means of indirect valuation (mostly colour) are axiologically analysed. Also, the most pronounced trends in the use of primarily evaluative means are pointed out.
7
Publication available in full text mode
Content available

What do we have in common; what makes us different? The stereotype of home/house in Polish, Serbian, and Russian

44%
Pazio-Wlazłowska D., Lazić-Konjik I., Ristić S.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
|
2020
|
vol. 32
EN
The artricle compares the concept of home/house in Polish, Serbian, and Russian. It is a continuation of research carried out by the authors within the EUROJOS project and the volume on home/house of the Axiological Lexicon of Slavs and their Neighbours. The analysis aims to identify the common conceptual base, as well as the culture-specific aspects that distinguish each of the languacultures under scrutiny. The relevant cultural concepts in the three languacultures share a common base image but are distinguished through their culture-specific characteristics. That base is universal: rather than being limited to the Slavic context, it can be found in other languages, sometimes very distant ones. In Polish, Serbian, and Russian, home is above all viewed as a non-material, social, and functional value, as a community of people that share it, one that provides the sense of security and unconditional acceptance. Common features are also found in the network of relationships triggered by each cultural concept in question, such as the notion of family. The culture-specific content, in turn, derives from different historical and cultural conditions: those contribute to the peculiarities of the Polish patriotic manor, the Serbian Kosovo, or the Russian communal apartments. These specific cultural concepts reflect changes in the culture, mentality, and worldview in each languaculture.
PL
W artykule podjęto próbę porównania konceptu dom w języku polskim, serbskim i rosyjskim. Tekst stanowi kontynuację prac prowadzonych przez autorki w ramach projektu EUROJOS nad tomem dom Leksykonu aksjologicznego Słowian i ich sąsiadów. Celem analizy jest wyodrębnienie wspólnego pojęcia bazowego oraz wyszczególnienie elementów relewantnych kulturowo, wyróżniających każdą z badanych lingwokultur. Prześledzenie polskiego, serbskiego i rosyjskiego obrazu domu dowodzi istnienia wspólnego wyobrażenia bazowego, na którym w każdym z języków nadbudowany jest konstrukt szczegółowych charakterystyk, doprecyzowujących jego sens. Baza ta jest uniwersalna, charakteryzuje nie tylko Słowiańszczyznę. Odnajdziemy ją również w obrazach domu w innych językach, także bardzo odległych pod względem geograficznym. W językach polskim, serbskim i rosyjskim dom postrzegany jest przede wszystkim jako wartość ponadmaterialna, w wymiarze społecznym i funkcjonalnym, jako wspólnota osób zamieszkujących go, zapewniająca jednostce poczucie bezpieczeństwa i bezwarunkową akceptację. W siatce powiązań domu z innymi konceptami również odnajdujemy cechy wspólne. W każdym z analizowanych języków dom jest ściśle połączony z konceptem rodzina, utożsamiany jest z osobami bliskimi. O cechach specyficznych, jakie dostrzegamy w obrazie domu w badanych językach, przesądziły zaś odmienne uwarunkowania historyczne i kontekst kulturowy. To one ukształtowały obraz polskiego patriotycznego dworu, serbskiego Kosowa czy rosyjskiej komunałki. Koncept dom odzwierciedla zmiany w kulturze, mentalności i poglądach każdej z badanych społeczności.
RU
Статья посвящена сопоставительному анализу концепта ДОМ в трех славянских языках: польском, сербском и русском и представляет собой продолжение исследований, проведенных авторами в ходе работы над томом ДОМ Аксиологического лексикона славян и их соседей. Целью данного текста является выявление общего базового понятия, а также признаков, характеризующих рассматриваемый концепт в каждом их анализируемых языков. Проведенный анализ доказывает существования общей базы, которая, кстати, актуальна также для других языков, на которую, в свою очередь, накладывается целый ряд признаков, характерных для каждого из языков. Исследование показало, что в польском, сербском и русском языках дом воспринимается прежде всего как нематериальная ценность, в социальном и функциональном аспектах. Основной функцией дома является укрытие, обеспечение безопасности и покоя как в физическом, так и духовном отношении. Дом защищает жителей, является для них пристанищем. В каждом из рассматриваемых языков дом тесно связан с концептом СЕМЬЯ, он отождествляется с близкими. В отличительных признаках в каждом из языков, в свою очередь, отражается не только индивидуальный исторический опыт каждого из исследуемых этносов, но также разные культурные контексты, так как именно в концепте ДОМ высвечиваются изменения в менталитете и аксиосфере каждой из рассматриваемых лингвокультур. 
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.