Search results

1

Bernardyńskie szkolnictwo średnie w prowincji litewskiej w latach niewoli narodowej

100%

Rusecki OFM I. M.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2011

|

vol. 20

281-301

EN

The Bernardines, as one of the Minor Brothers Order provinces, were founded in 1453 as a result of St. John Kapistran’s activity in Cracow. They focused mainly on pastoral work among low and middle social classes. Their activity was realized by celebrating Holy Masses and services, administering holy sacraments, preaching the word of God and leading the Tertiary Order for lay people, fraternities and religious associations. The historical events, which were described as a ‘national bondage’, made the monks start their educational and social work in numerous Bernardine schools whose total number was close to 45. Most of those schools were elementary, only 10 were the secondary ones. This article presents the secondary schools in the Bernardines’ Lithuanian Province, namely the schools in Traszkuny, Datnów, Telsze, Mścisław and Bienica. The author’s aim was to show the activity of those schools with a special focus on their curricula and educational methods.

2

Metody porządkowania akt klasztornych na przykładzie zespołu Benedyktyni Lubiń przechowywanego w Archiwum Państwowym w Poznaniu

61%

Józefiak P.

Historia Slavorum Occidentis

|

2017

|

issue 1 (12)

56-73

EN

The main purpose of the article is to present the methods and activities undertaken by monks, officials and archivists in order to control the growing amount of records created or stored in the convent. The chronological range of the text is wide, as it covers nine centuries of the activities of the Benedictines of Lubiń in the Krzywiń Land. The paper discusses the history of the abbey and the history of Benedyktyni Lubiń [Benedictines Lubiń] collection stored at the State Archives in Poznań. It examines the source value of the monastery archive and looks at how the monastery records were organised while they were kept in the convent, state administration units and the State Archives.

3

O. Karol Meissner - lekarz i benedyktyn

61%

Polak A., Grzybowski A.

Archiwum Historii i Filozofii Medycyny

|

2017

|

vol. 80

38-41

PL

O. Karol Meissner (właściwie Wojciech Meissner) brał udział w powstaniu warszawskim. Był lekarzem, benedyktynem, rozwijał również poradnictwo dotyczące małżeństw i rodziny, współtworzył katolicką naukę dotyczącą podstaw moralnych życia małżeńskiego. Wykładał psychologię na Katolickim Uniwersytecie Medycznym. Działał też na rzecz odbudowy klasztoru benedyktynów w Lubiniu.

EN

Friar Karol Meissner took part in the Warsaw uprising. He was a doctor and Benedictin. He was one of the creator of Catholic marriage guidance and family counseling. He was University lecturer at The John Paul II (The Second) Catholic University of Lublin. He taught psychology. He contributed to reconstruction of Benedictines abbey in Lubiń.

4

Inwentaryzacja dzieł sztuki i rzemiosła artystycznego w dawnym klasztorze Cystersów w Krzeszowie

51%

Sebzda B.

Ochrona Zabytków

|

2012

|

issue 3-4

161-164

EN

The complex of the former Cistercian Abbey at Krzeszów has a long history that dates back to the 13th century. Its heyday were the second half of the 17th and the 18th centuries, when refurbishments and expansions made it an important centre of Baroque, that attracted the then leading Silesian and Czech artists. On 31 May 1946, Benedictine sisters deported from the All Saints’ monastery in Lwów (Lviv) arrived at the abbey with their belongings. They noticed the need to record the works of art collected in the Krzeszów monastery. The inventory has been carried out by the Local Division of the National Heritage Board of Poland (NHBP) in Wrocław, since 2008. In December 2012, the first phase of the operation was concluded. Until then, 1006 items were registered, for which 710 records of movable historical items were established. The records, developed by the Local Division of the NHBP in Wrocław in the years 2008-2012, set the basis for three decisions to include in the register of historical monuments 416 works of art from both the Krzeszów and Lwów collections. Another such decision is currently being prepared. Previous decisions enabled the sisters to gain funds necessary to renovate the Baroque painting of St. Fortunate from the Lwów monastery church, as well as 12 portraits of Lwów prioresses. The developed records were disseminated in the scientific and museum communities, i.a. as an auxiliary material attached to a publication on Roman-Catholic churches and monasteries of the former Ruthenian Voivodeship. Works of art from the abbey were first displayed at the exhibitions “Glory of Krzeszów” („Blask Krzeszowa”) and „Ora et labora” at Kamienna Góra in 2010-2012. The inventory completed until now, covers works of art from the Cistercian and Benedictine collections. The planned second phase of operation will mainly address the items the Benedictine sisters managed to salvage, by bringing them to Krzeszów.

5

Dzieje księgozbiorów średniowiecznych bibliotek benedyktyńskich

51%

Kopeć-Zaborniak U.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2008

|

vol. 90

79-89

DE

Wissenschaftler und Forscher unterstreichen einmütig, dass die benediktinischen Orden, in denen im Mittelalter fast der gesamte Bestand des damaligen Schrifttums konzentriert war, in der Geschichte der polnischen Kultur eine wichtige Rolle gespielt haben. Die Mönche befassten sich nämlich mit dem Kopieren von Büchern in Skriptorien, die das Herz des Klosters bildeten, und betrieben Bibliotheken – Schatzkammern menschlicher Arbeit. Auch aus diesem Grunde bilden sie seit vielen Jahren den Gegenstand des Interesses der Historiker, Kunsthistoriker und Architekturhistoriker. Bei der Behandlung dieser Problematik wurde schon mehrfach festgestellt, dass eine genaue Charakteristik der Bibliotheksbestände nicht möglich ist, weil viele Bände verlorengegangen sind oder sich unerforscht in fremder Hand befi nden. Hilfreich wären Inventarverzeichnisse, aber es ist kein einziges mittelalterliches Verzeichnis von Handschriften polnischer Benediktinerklöster erhalten. Im vorliegenden Artikel wird versucht, die fragmentarischen und oft hypothetischen Geschicke der Bibliotheken polnischer Benediktinerklöster aufzuzeigen. Es ist allgemein bekannt und wird auch in der Schule gelehrt, dass die Bücher an solchen Orten unter besonderer Aufsicht standen und geschützt wurden, oft sogar mit einer Kette am Lesepult befestigt waren, und dass besonders wertvolle Manuskripte ausgewiesen und in den Schatzkammern der Abtei aufbewahrt wurden. Sah die Wirklichkeit anders aus? In vielen Fällen leider ja, denn bis in unsere Zeit sind nur Überreste benediktinischer Bibliotheksbestände erhalten geblieben, die nicht Feuersbrünsten, der Nässe, feindlichen Überfällen oder auch Bibliophilen und Kunstliebhabern zum Opfer gefallen sind.

6

Ecological responsibility of Benedictine monasteries: a study of three cases (Plankstetten, Andechs and Gut Aich)

51%

Sawicki B.

Polonia Sacra

|

2017

|

vol. 21

|

issue 3(48)

27-47

EN

This paper presents the practical contribution of three Benedictine monasteries to an integrated ecology, strongly recommended in pope Francis’ encyclical Laudato si’. Based mainly on the materials inserted on the websites of these monasteries, a particular and important connection is observed between modern, ecological solutions and pastoral activities. Everything arises from the balanced Benedictine spirituality, where liturgy and communal life are integrated through personal prayer and reading of the Bible. After considering the motivations presented by these three monasteries for their ecological accomplishments, the specific domains are examined, such as self-sufficiency, energy and gardens.

PL

Artykuł prezentuje praktyczny wkład trzech benedyktyńskich klasztorów w zintegrowaną ekologię, propagowaną przez Franciszka w encyklice Laudato si’. Bazując głównie na materiałach zawartych na stronach internetowych tych klasztorów, można zaobserwować szczególny i ważny związek między współczesnymi rozwiązaniami ekologicznymi a działalnością duszpasterską. Wszystko to wynika ze zrównoważonej benedyktyńskiej duchowości, w której liturgia i życie wspólnotowe łączą się poprzez osobistą modlitwę i czytanie Biblii. Po rozważeniu motywacji poszczególnych klasztorów do ich działań ekologicznych rozpatrzono konkretne ich dziedziny, takie jak samowystarczalność, energię i ogrodnictwo.

7

The History of Modliborzyce Opatowskie

51%

Kiryk F.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2016

|

vol. 23

31-46

EN

The article describes the history of Modliborzyc, located in the vicinity of Opatowa. The author focuses mainly on the period of the sixteenth and seventeenth centuries, but does not ignore the Middle Ages. The is done by using current historical publications and source and chronicle editions, among others the writings of Jan Długosz. The main part of the article is based on materials held in the Collegiate Chapter Archives and Cathedral in Sandomierz. The author describes above all, the Church-religionquestion (including the relationship with the Benedictine monastery on Łysa Góra), as well as social, educational and economic questions.

PL

Artykuł opisuje historię Modliborzyc, zlokalizowanych w pobliżu Opatowa. Autor koncentruje się w głównej mierze na okresie XVI i XVII w., jednak nie pomija dziejów średniowiecznych. Te ostatnie prezentuje wykorzystując dotychczasowe publikacje histo-ryczne oraz edycje źródłowe i kronikarskie, m. in. przekaz Jana Długosza. Zasadnicza część artykułu opiera się na materiałach zgromadzonych w zbiorach Archiwum Kapituły Kolegiackiej i Katedralnej w Sandomierzu. Autor opisuje przede wszystkim kwestie ko-ścielno-religijne (w tym związek z klasztorem benedyktyńskim na Łysej Górze), jak rów-nież społeczne, szkolne i gospodarcze.

8

Św. Jan Chrzciciel w cieniu św. Benedykta z Nursji. Kartki z dziejów Puchaczowa

51%

Moskal T.

Roczniki Teologiczne

|

2015

|

vol. 62

|

issue 4: Historia Kościoła

105-114

EN

Puchaczów is a small settlement, located five kilometers away from Łęczna, east of Lublin. In 1526, King Sigismund I allowed to locate a town here (city rights suspended in 1870), leaving it under the custody of the Benedictine Friars from Sieciechów, who stayed here until the early 19th century. The parish was erected by Bishop of Cracow Piotr Tomicki in 1533. The original wooden parish church burnt down in 1623. A new church, built with the support of the Bishop of Lviv Andrzej Próchnicki, was consecrated in 1633. An initiative to build a brick-and-stone church emerged in the late 18th century, leading to the consecration of a new temple in 1786. Researchers of the history of the town can be attracted by its coat-of-arms. It depicts St. John the Baptist. On the one hand, it is different from a lot of other heraldic representations of this saint, while also being an example of a peculiar "cohabitation" of two saints on one coat-of-arms. This other patron saint is Benedict of Nursia - the patron of the family that owned Puchaczów.

PL

Puchaczów to nieduża osada położona 5 km od Łęcznej. W 1526 roku król Zygmunt I Stary wyraził zgodę na lokację miasta (prawa zabrane w 1870), pozostającego do pocz. XIXw. pod opieką benedyktynów z Sieciechowa. Parafię erygował biskup krakowski Piotr Tomicki w 1533 roku. Drewniana świątynia z tego czasu spłonęła w czasie pożaru miasta w 1623 roku. Nowa, wybudowana przy wsparciu arcybiskupa lwowskiego Andrzeja Próchnickiego, została konsekrowana w 1633 roku. Pod koniec XVIII wieku podjęto inicjatywę budowy kościoła murowanego, którą zwieńczyła konsekracja w 1786 roku. Na uwagę badaczy dziejów miasta zasługuje herb przedstawiający św. Jana Chrzciciela. Jest on z jednej strony inny, niż znane heraldyczne wyobrażenia tego świętego, z drugiej jest przykładem koegzystencji dwóch świętych w jednej osadzie, uwzględniając patrona właścicieli miasta − benedyktynów, św. Benedykta z Nursji.

9

Losy benedyktynów sieciechowskich po kasacie opactwa w 1819 r.

51%

Stępień R.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2018

|

vol. 110

357-379

EN

The article discusses the history of the last monks from the Sieciechów Benedictine monastery after its dissolution in 1819. The basic source material for this research included personal files of the monks and secular clergy, the records concerning the work and death of the priests held in the Diocesan Archive in Sandomierz. The reconstruction of the history of the last Benedictines from Sieciechów shows that following the suppression of the monastery, most of them conducted pastoral work in the parishes situated in a few dioceses which existed at the time. The last monks died as administrators of the church in Łysa Góra. The following article constitutes a starting point for further research on the history of the Benedictines from Sieciechów as well as all monks in the period of the 19th-century dissolution of monasteries.

PL

Artykuł omawia losy ostatnich zakonników klasztoru benedyktynów w Sieciechowie po kasacie opactwa w 1819 r. Podstawowym materiałem źródłowym dla badań w tym zakresie były teczki personalne duchowieństwa oraz akta konduit i stanu służby kapłanów przechowywane w zasobie Archiwum Diecezjalnego w Sandomierzu. Rekonstrukcja losów ostatnich benedyktynów sieciechowskich dowiodła, że większość z nich po supresji opactwa podjęła pracę duszpasterską w ośrodkach parafialnych, położonych na terenie kilku ówcześnie istniejących diecezji. Trzech byłych zakonników zakończyło swój żywot jako administratorzy kościoła na Łysej Górze. Artykuł w swym założeniu stanowi punkt wyjścia do dalszych badań nad dziejami benedyktynów z Sieciechowa, jak też szerzej nad problematyką losów duchowieństwa zakonnego w okresie XIX-wiecznych kasat klasztornych.

10

Responsoria Triduum Sacrum w polskich benedyktyńskich źródłach officium divinum w epoce przedtrydenckiej

43%

Wiąckiewicz D.

Ruch Biblijny i Liturgiczny

|

2018

|

vol. 71

|

issue 1

EN

This article presents the Polish pre-Tridentine books for the celebration of the Divine Office originating in Benedictine monasteries and the texts of the responsories’ matutinum contained within them intended for consecutive days of the Sacred Triduum. The mentioned responsive prayers are presented in relation to other European sources of the office, at the same time demonstrating the relationship between the Benedictine liturgical traditions and the customs cul-tivated in different diocesan and monastic centers in Western Europe.

PL

Niniejszy artykuł prezentuje polskie przedtrydenckie księgi do sprawowania liturgii godzin pochodzące z klasztorów benedyktyńskich i zawarte w nich teksty responsoriów matutinum przeznaczone na kolejne dni Triduum Sacrum. Wymienione responsoria przedstawiono na tle innych europejskich źródeł oficjum, wykazując jednocześnie związki polskiej benedyktyńskiej tradycji liturgicznej ze zwyczajami kultywowanymi w różnych ośrodkach diecezjalnych i monastycznych Europy Zachodniej.

11

Benedictina tynieckie w zbiorach lwowskich

41%

Gwioździk J.

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

|

2017

|

issue 11

29-57

EN

Library Collections Manuscripts and printed books have been created, copied and gathered in Poland’s oldest benedictine abbey in Tyniec for centuries. The decision to dissolute the monastery resulted in scattering this rich and unique collection. Some of them were transported to the Lviv University Library in the years 1818-1819, others were destroyed by fire in 1848. Other manuscripts and books were handed down to Tarnów. Part of the University Library’s collection were also transported there. Other documents went to various institutions’ libraries and to private individuals. Remaining catalogues indicate the resource and organisation of the Tyniec library. In the article the the catalogue from the year 1787. Selected manuscripts and books that are to date in Lviv’s archive and libraries were presented.

12

Kościół św. św. Piotra i Pawła Apostołów oraz inne zabudowania jezuickie i benedyktyńskie w Pułtusku (inwentarze z lat 1781–1882 oraz dokumentacja fotograficzna)

41%

Wiśniewski K.

Hereditas Monasteriorium

|

2014

|

vol. 5

107-161

XX

In the first part of the article the author examines the history of Jesuit and Benedictine buildings in Pułtusk from their construction till the present. The Church of SS. Apostles Peter and Paul was built by the Jesuits in 1688–1702, though work inside the church went on until 1718, when the church was consecrated. The furnishing of the church continued in 1720–1764. The Jesuit College was housed in buildings erected in the 1550s and 1560s. After the suppression of the Society in 1773 the church and the school were taken over by the Commission of National Education and then, in 1781, by the Benedictines, who had moved here from Płock. In 1803–1806 and 1816–1819 the Benedictines built a new monastery and school, and in 1827–1828 they carried out a thorough renovation of the church, which was considered at that time to be one of the most beautiful churches in the Diocese of Płock. After the dissolution of the Benedictine monastery in 1864, the church was given to the (collegiate) Parish of St. Matthew. In 1875 it was ravaged by a huge fire, in which most of the furnishings were burnt. The Second World War saw a destruction of the towers in the main facade. Since 2011 the Church of SS. Peter and Paul has been the parish church of St. John Paul II’s Parish. In the second part of the article the author presents the circumstances of the compilation of the inventories published in part three. The first inventory (no. 1) was compiled in 1781, when the former Jesuit church and monastery were being taken over by the Benedictines. A comparison between its entries and the inventory taken in 1775 during Bishop Krzysztof Szembek’s inspection reveals many missing items of movable property, especially those made of gold or silver, most of which must have enriched the treasuries of the Płock cathedral and the Pułtusk collegiate church. Another inventory taking came in late 1864 and early 1865 (nos 2–5) in connection with the dissolution of the Pułtusk monastery. The 1869 inventory (no. 6) was compiled when the monastery building was being taken over by a school. The last inventory (no. 7) was taken in 1882. It shows the Benedictines’ movable and immovable property during the dissolution and the scale of the damage wreaked by the 1875 fire. Only few items survived it.

13

Liturgia i teologia benedykcji opackiej według pontyfikatu po reformie soboru trydenckiego

41%

Pałęcki W.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2007

|

vol. 88

211-235

DE

Eine der Hauptaufgaben der tridentinischen Reform bestand in der Vereinheitlichung der liturgischen Riten durch die Herausgabe gemeinsamer liturgischer Bücher für die gesamte Kirche. Diese erlauben die verschiedenen, Personen sowie einzelne Stände betreffenden, liturgischen Riten kennenzulernen. Ein Beispiel für ein solches Buch ist das „Pontifi cale Romanum” von 1595-1596, das neben vielen anderen Riten auch die Liturgie der äbtlichen Benediktion enthält. Dieses römische Pontificale vom Ende des 16. Jahrhunders vermittelt einen vereinheitlichten Ritus der Liturgie der Ordensgemeinschaften, der dem Vorbild des aus der zweiten Hälfte des 13. Jahrhunderts stammenden Pontifi cale von Durand folgt. Die nachtridentinischen Riten präsentieren den Ordensoberen als Hirten und Vater seiner Gemeinschaft, und die liturgischen Formulierungen verweisen auf die Theologie des vollzogenen Ritus. An erster Stelle legen diese Texte Nachdruck auf die geistliche Führung und Leitung der Ordensgemeinschaft. Während der Feier der Einsetzung des Ordensoberen kann ein gewisser Reichtum an liturgischen Texten bemerkt werden. Die Rezitation zahlreicher Psalmen dagegen fügt die äbtliche Benediktion gleichsam in den Rahmen des das Fundament der liturgischen Formen dieser Gemeinschaften bildenden Ordensoffi ziums ein. Das „Pontifi cale Romanum” präsentiert vier Varianten der Benediktionsliturgie. Die erste trägt den allgemeinen Titel „De benedictione Abbatis” und enthält die Liturgie der Ordensprofession für den Fall, dass der neugewählte Abt kein Mitglied der Gemeinschaft war. Die beiden folgenden Varianten enthalten die Riten der Segnung eines von der apostolischen Autorität oder dem Ordinarius eingesetzten Abtes. Der letzte Ritus betrifft die Benediktion der Oberin einer weiblichen Ordensgemeinschaft, die in polnischer Sprache „Matka Ksieni” („Mutter Äbtissin”) genannt wird. Die in diesem liturgischen Buch genannten Benediktionsriten weisen durch Berufung auf Persönlichkeiten des Alten und Neuen Testaments eine reichhaltige biblische Typologie auf. Das „Pontifi cale Romanum” von 1595-1596 erlaubt, die mit der Einsetzung von Ordensoberen verbundene Liturgie kennenzulernen und die getätigten Veränderungen der theologischen Akzentuierung sowie der erkennbaren liturgischen Modifi zierungen zu erfassen.

14

Szkoły publiczne benedyktynów sieciechowskich w latach 1791-1819

41%

Stępień R.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2020

|

vol. 114

321-352

EN

The article presents issues concerning the organization and activity of public schools run by the Benedictines in Seiciechów at the turn of the 18th and 19th century. The time period under study begins with the year of foundation of the sub-faculty school in Stężyca at the initiative of the Sieciechów monastery, and ends with the year of introduction of the suppression law, which led to the dissolution of the Sieciechów abbey. The article pays particular attention to issues related to the organizational status of Sieciechów schools, the curriculum and level of teaching, the teaching staff, the number of students and material resources, including the school library’s collections. The basic source material for the research in this area comprises a set of files of the educational authorities that supervised Sieciechów schools in the period in question, including visitation reports and the reports submitted by Sieciechów school administrators. The preserved archival legacy of the monastery and the official records of the period of residency in and evacuation from the dissolved abbey were of great importance for some of the issues discussed. During more than twenty-five years of the existence of the Sieciechów schools, their administrative affiliation and organizational and programming model underwent certain changes. The activity of schools was significantly influenced by political and territorial changes and educational reforms carried out by state authorities at the turn of the 18th and 19th centuries. Established in 1791, the school in Stężyca was given the status of a sub-faculty school, and its operation was based on the basis of the teaching system of the National Education Commission. After several years, the school was moved to Sieciechów, which led to a dispute with the inhabitants of Stężyca, which continued in the times of the Duchy of Warsaw. At the beginning of the 19th century the school in Sieciechów was arranged on the model of Austrian gymnasiums, and during the period of existence of the Duchy of Warsaw and the Kingdom of Poland it was qualified to becaome sub-faculty and faculty establishments. The teaching staff of the school were mainly monks from the Sieciechów monastery, but the teachers, especially of linguistic subjects, included also lay people. An important didactic function was performed by the school library, the content of which consisted of textbooks and auxiliary literature.

PL

Artykuł przedstawia problematykę organizacji i działalności szkół publicznych prowadzonych przez benedyktynów sieciechowskich na przełomie XVIII i XIX w. Ramy czasowe artykułu wyznaczają daty założenia z inicjatywy klasztoru sieciechowskiego szkoły w Stężycy, a zamyka rok wprowadzenia ustawy supresyjnej, która doprowadziła do kasaty opactwa sieciechowskiego. W tekście szczególną uwagę zwrócono na kwestie związane ze statusem organizacyjnym szkół sieciechowskich, programem i poziomem prowadzonego w nich nauczania, kadrą pedagogiczną, liczebnością uczniów oraz zapleczem materialnym, w tym zbiorami szkolnej biblioteki. Podstawowym materiałem źródłowym dla badań w tym zakresie były akta władz oświatowych, sprawujących nadzór nad szkołami sieciechowskimi w omawianym okresie, w tym raporty powizytacyjne oraz sprawozdania składane przez przełożonych szkoły. Istotne znaczenie dla części omawianych zagadnień miała zachowana spuścizna archiwalna klasztoru oraz akta urzędowe okupacji i ewakuacji suprymowanego opactwa. W okresie ponad dwudziestu pięciu lat istnienia szkół sieciechowskich zmianom podlegała ich przynależność administracyjna oraz model organizacyjno-programowy. Na działalność tych szkół duży wpływ wywarły przemiany polityczno-ustrojowe oraz reformy oświatowe prowadzone przez władze państwowe. Powołana w 1791 r. szkoła w Stężycy otrzymała status podwydziałowej, a jej funkcjonowanie opierało się na założeniach systemu nauczania Komisji Edukacji Narodowej. Po kilku latach szkoła została przeniesiona do Sieciechowa, co doprowadziło do sporu z mieszkańcami Stężycy, który trwał jeszcze w czasach Księstwa Warszawskiego. Na początku XIX w. szkoła w Sieciechowie została zorganizowana na wzór gimnazjów austriackich, a w okresie istnienia Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego została zakwalifikowana do placówek podwydziałowych i wydziałowych. Kadrę pedagogiczną szkoły w głównej mierze stanowili zakonnicy z klasztoru sieciechowskiego, ale nauczycielami, zwłaszcza przedmiotów językowych, były też osoby świeckie. Ważną funkcję dydaktyczną spełniała biblioteka szkolna, której zawartość tworzyły podręczniki oraz piśmiennictwo pomocnicze.

15

Založení nejstarších benediktinských klášterů v Čechách ve světle písemných pramenů (od šedesátých let 10. do šedesátých let 11. století)

41%

Bláhová M.

Historia Slavorum Occidentis

|

2024

|

issue 1(40)

71-80

EN

The article is devoted to the establishment of the oldest monastic institutions in the Czech lands in the 10th and 11th century and the scriptural sources dealing with the circumstances of their establishment. It deals with the founding of the female monastery of St. George at Prague Castle and the male monasteries of Břevnov, Ostrov, and Sázava.

16

Benedyktyni na górach, cystersi w dolinach — usytuowanie polskich klasztorów jako element tradycji i współczesnej komunikacji wizerunkowej

41%

Borkowski I.

Góry, Literatura, Kultura

|

2015

|

vol. 9

51 - 65

EN

Like in the past, today, too, the location of a monastery as a place of seclusion and contemplation is by no means insignificant. Another aspect is that of the image — a monastery location on top of a mountain, among mountain tops or, on the contrary, in a river valley is still an important element in building its image. Those who are fortunate to live in such a monastery — a place of elevation or seclusion in inaccessible mountain valleys — can also point to this topographic feature as an opportunity to perfectly fulfil their spiritual location. In part one the author points to numerous examples demonstrating that the location of a monastery has usually been one of the important aspects of building a positive story of the place and the people living in it.

17

Zbiory kazań w polskich księgozbiorach okresu średniowiecza

41%

Skrzyniarz R.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1998

|

vol. 70

247-260

DE

Seitdem Polen das Christentum angenommen hatte (966), strömten Mengen von Büchern heran, unter denen Sammlungen von Predigten vorhanden waren. Die umfangreichsten von ihnen gelangten an Kathedral-, Kollegiatkirchen und Klosterbibliotheken, sporadisch an Pfarrbibliotheken und Bücherbestände der Professoren der Krakauer Akademie - dann an ihre Bibliothek überwiesen. Die Sammlungen von Predigten sollten der Ausbildung der Nachwuchskader der Seelsorger dienen. Sie sollten auch Hilfe leisten bei der Verkündung der Offenbarungswahrheiten von den Predigern sowie bei der Bearbeitung neuer, die Nach-frage der Seelsorger befriedigenden Predigten. Der größten Popularität erfreuten sich - unabhängig von Zeit und Milieau -Sammlungen von Predigten und Homilien der Kirchenväter: Jakub de Voragine und Peregryn aus Opeln.

PL

-

18

Jak powstało Archiwum Benedyktynów Tyniec

41%

Kłosowska B., Koralewski J. W.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2005

|

vol. 83

231-249

19

The Saint Benedict Cross or the Saint Benedict Medal Based on a Find from Archaeological Research in Gniew (Pomerania Province)

36%

Michalik J.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica

|

2020

|

issue 35

167-187

PL

W 2015 r., podczas badań archeologicznych wokół kościoła w Gniewie (woj. pomorskie), znaleziono drobny fragment blaszki, która po oczyszczeniu w czasie zabiegów konserwatorskich okazała się być krzyżykiem. Wykop zlokalizowany był na zewnątrz, niedaleko ściany prezbiterium. Badania w tym miejscu potwierdziły wnioski wysunięte w poprzednich latach badań, że teren wokół kościoła użytkowany był jako cmentarz. O długim użytkowaniu cmentarza świadczyły licznie odkryte pochówki, przecinające się jamy grobowe i ossuaria, czyli miejsca w których gromadzono szczątki ludzkie po oczyszczeniu z wcześniejszych pochówków z obszaru cmentarza i kościoła. Dewocjonalia, czyli między innymi medaliki, krzyżyki, szkaplerze czy sznury modlitewne, są związane z religią chrześcijańską długą tradycją. Ich znaleziska podczas badań wykopaliskowych w kościołach i na cmentarzyskach mogą świadczyć, że były one popularne wśród społeczeństw późnego średniowiecza i nowożytności. Niestety, krzyżyk nie zachował się w całości. Trudno jest ustalić czy brakujące uszko oraz fragmenty dwóch belek uległy uszkodzeniu w czasie jego użytkowania przez właściciela, czy też stało się to przez procesy korozyjne po zdeponowaniu w ziemi. Pierwsze źródła pisane o samym medaliku pochodzą z ulotki informacyjnej datowanej na 1664 r. Przedstawia ona świętego Benedykta z gestem błogosławieństwa i medalik z charakterystycznym krzyżem i literami. Jedną z najważniejszych prac o medaliku świętego Benedykta jest dzieło z roku 1862, autorstwa Prospera Guèrangera. Medaliki i krzyżyki św. Benedykta są także znane z wielu inwentarzy zabytków z badań cmentarzysk, głównie z okresu nowożytności. Krzyżyki św. Benedykta w formie zbliżonej do krzyża kawalerskiego zostały odnalezione między innymi w Maniowach na Podhalu, Gliwicach, Lubiniu pod Kościanem, Wrocławiu czy Częstochowie. Mimo upłynięcia ponad trzech i pół wieku od pojawienia się pierwszej informacji o medaliku, a ponad sześciu od pierwszej wzmianki o jego symbolice, to nadal medalik cieszy się dużą popularnością wśród chrześcijan. Zapewne informacje o cudach, jakie dzieją się za jego pośrednictwem, nie są już głównym motywem osób go noszących, tak może stanowić on swego rodzaju amulet, który ma chronić noszącego przed złem. Pomimo nadal dość skromnej literatury odnośnie do dewocjonaliów św. Benedykta pozyskanych ze stanowisk archeologicznych, należy liczyć, że wraz z postępem badań zostaną rozwiane niejasności odnośnie do miejsc produkcji, czy też bardziej szczegółowych zależności w wyglądzie między samymi krzyżykami i medalikami.

EN

In 2015, during archaeological research conducted around the church in Gniew (Pomerania Province), a small fragment of a metal plate was found. After it was cleaned as part of restoration it turned out to be a cross. The excavation was located outside, near the chancel wall. Research conducted there confirmed the conclusions drawn in previous years, i.e. that the church grounds had been used as a graveyard. The fact that the graveyard had been used for a long time was proved by numerous burials, overlapping grave pits and ossuaries, meaning places where human remains were gathered after earlier burials in the graveyard and the church had been emptied. Devotional items, including medals, crucifixes, scapulars, and prayer ropes, have been long connected with the Christian tradition. The fact that they are found during excavations in churches and graveyards may indicate that they were popular in Late Middle Ages and in the Modern Era. Unfortunately, the cross has not been preserved whole. It is difficult to determine whether the missing loop and two fragments of the horizontal bar were damaged when it was used by its owner or as a result of corrosion taking place after it had been deposited in the ground. The first written sources concerning the medal itself come from an information leaflet dated to 1664. It depicts Saint Benedict in a gesture of benediction and a medal with a characteristic cross and letters. One of the most important works on the Saint Benedict Medal is the work by Prosper Guèranger from 1862. Saint Benedict medals and crucifixes are also known from many inventories of artefacts compiled during research conducted in graveyards, mostly from the Modern Era. Saint Benedict crosses in a form resembling a knight’s cross were found in, among others, Maniowy in Podhale, Gliwice, Lubiń near Kościan, Wrocław, and Częstochowa. Despite the three and a half centuries that have passed since the first information about the medal appeared, and the six centuries since the first mention of its symbolism, it is still very popular among Christians. Most probably, information about the miracles happening thanks to it are no longer the main reason why it is worn but it can be a kind of an amulet protecting against evil. Despite rather scarce literature on Saint Benedict devotional items found at archaeological sites, one should expect that as research progresses, doubts about the manufacturing places or more detailed relationships between the appearance of crosses and medals will be dispelled.

20

O notacjach muzycznych w antyfonarzu tynieckim

31%

Chachulska I.

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

|

2018

|

vol. 51

|

issue 1

199-228

EN

Antiphonary of abbot Mścisław (Pl-Wn 12720 V) dating from before 1409 year and being one of the oldest surviving Tyniec books, documents not only its own history but also the history of the musical script in the Tyniec scriptorium from the turn of the 14th/15th century until the end of the 16th century. The manuscript testifies both one of the musical notations used in the scriptorium of the time, and the evolution of the musical notation in the scriptorium, including apart from the basic square notation various notation forms – both in the original and later layer (palimpsest fragments, margin entries, added cards) – which had been forming in this scriptorium over many years. In the scriptorium, first we can follow the changes of neumatic forms leading to square notation, and at the moment of its full formation, return to Gothic neumes. This study presents all the forms of musical record present in this book.

PL

Antyfonarz opata Mścisława (Pl-Wn 12720 V) sprzed 1409 roku, będący jedną z najstarszych zachowanych ksiąg tynieckich, dokumentuje nie tylko swą własną historię, ale i historię piśmiennictwa skryptorium tynieckiego od przełomu XIV/XV w. aż do końca XVI w. Kodeks jest świadectwem zarówno jednej z wówczas używanych notacji muzycznych w skryptorium tynieckim, jak i ewolucji pisma muzycznego w tymże skryptorium, zawierając poza zasadniczą notacją kwadratową, różne formy notacyjne – zarówno w warstwie pierwotnej (oryginalnej) jak i późniejszej (fragmenty palimpsestowe, wpisy na marginesach, dodane karty) – kształtujące się w tym skryptorium na przestrzeni wielu lat. W skryptorium tym najpierw można śledzić przemiany form neumatycznych prowadzące ku notacji kwadratowej, a w momencie jej pełnego ukształtowania się powrót do neum gotyckich. W niniejszym studium przedstawiono wszystkie formy zapisu muzycznego obecne w tej księdze.

Refine search results

Bernardyńskie szkolnictwo średnie w prowincji litewskiej w latach niewoli narodowej

Metody porządkowania akt klasztornych na przykładzie zespołu Benedyktyni Lubiń przechowywanego w Archiwum Państwowym w Poznaniu

O. Karol Meissner - lekarz i benedyktyn

Inwentaryzacja dzieł sztuki i rzemiosła artystycznego w dawnym klasztorze Cystersów w Krzeszowie

Dzieje księgozbiorów średniowiecznych bibliotek benedyktyńskich

Ecological responsibility of Benedictine monasteries: a study of three cases (Plankstetten, Andechs and Gut Aich)

The History of Modliborzyce Opatowskie

Św. Jan Chrzciciel w cieniu św. Benedykta z Nursji. Kartki z dziejów Puchaczowa

Losy benedyktynów sieciechowskich po kasacie opactwa w 1819 r.

Responsoria Triduum Sacrum w polskich benedyktyńskich źródłach officium divinum w epoce przedtrydenckiej

Benedictina tynieckie w zbiorach lwowskich

Kościół św. św. Piotra i Pawła Apostołów oraz inne zabudowania jezuickie i benedyktyńskie w Pułtusku (inwentarze z lat 1781–1882 oraz dokumentacja fotograficzna)

Liturgia i teologia benedykcji opackiej według pontyfikatu po reformie soboru trydenckiego

Szkoły publiczne benedyktynów sieciechowskich w latach 1791-1819

Založení nejstarších benediktinských klášterů v Čechách ve světle písemných pramenů (od šedesátých let 10. do šedesátých let 11. století)

Benedyktyni na górach, cystersi w dolinach — usytuowanie polskich klasztorów jako element tradycji i współczesnej komunikacji wizerunkowej

Zbiory kazań w polskich księgozbiorach okresu średniowiecza

Jak powstało Archiwum Benedyktynów Tyniec

The Saint Benedict Cross or the Saint Benedict Medal Based on a Find from Archaeological Research in Gniew (Pomerania Province)

O notacjach muzycznych w antyfonarzu tynieckim