Search results

1

Sarmata w ogrodach Europy i Bliskiego Wschodu

100%

Jarczykowa M.

Śląskie Studia Polonistyczne

|

2018

|

vol. 11

|

issue 1

39-53

EN

The article presents the accounts of Polish diarists’ overseas travels (16th–17th century), which include descriptions of parks and gardens. The authors: Mikołaj Krzysztof Radziwiłł “Sierotka” and Karol Stanisław Radziwiłł, Krzysztof Zawisza, Jan Ocieski, Teodor Billewicz, Maciej Rywocki, and others marvelled at the impressive gardens and bestiaries in France, Italy, Spain and the Holy Land. In the travellers’ accounts – diverse in terms of their attention to detail – there appeared descriptions of gardens, their location and arrangement, together with some opinions and evaluations made by the authors. What drew their particular attention and admiration were magnificent fountains, exotic plants and animals.

2

„Relikwiarzowy” program architektoniczny fary św. Katarzyny w Brodnicy

99%

Adamski J.

Studia Elbląskie

|

2015

|

vol. 16

109-121

EN

The article addresses the mural painting in Corpus Christi parish church in Pręgowo near Gdańsk (executed ca. 1350), uncovered and restored at the turn of 2008 and 2009. Here, the codified gothic image of the Last Judgement (Mt 25,31–46), was unexpectedly complemented with the motif of the bird placed in near the head of the man rising from the dead. The author interprets this motif by linking it with the bestiary of demons. Together with other species of animals, it featured in many works of Medieval art, especially the Romanesque monumental sculpture. The fundamental written source for these motifs was the Apocalypse of St. John, while iconographic models were codified by illustrators of Apocalypse-related manuscripts, which inspired the production of infinite richness of animal forms, both realand fantastic, often hybrid creatures. The author studied the Apocalyptic bestiary of evil (including the motifs of birds) many years ago – on the example of the Golden Portal in Malbork Castle (The Fifth and Sixth Angelic Trumpet, Ap 9,1–21), diss. published in 1968; and recently on the Gateway in Bierzgłowo Castle (The Faithful and True Rider, without the Vision of God’s Great Supper, Ap 19,117–18,21), in print. Both monuments of sculpture ofthe Teutonic Knights (last quarter of the 13th c.) the author defines as „un-majestic” compositions of the Last Judgement, different from the commonly executed „majestic” versions that included the dominant element of „Maiestas Domini” (Ap 4,1–9).

3

Ptaki w średniowiecznym dramacie końca świata. Z inspiracji malowidła ściennego, odkrytego w kościele Bożego Ciała w Pręgowie koło Gdańska

99%

Jakubowska B.

Studia Elbląskie

|

2015

|

vol. 16

109-121

EN

The article addresses the mural painting in Corpus Christi parish church in Pręgowo near Gdańsk (executed ca. 1350), uncovered and restored at the turn of 2008 and 2009. Here, the codified gothic image of the Last Judgement (Mt 25,31–46), was unexpectedly complemented with the motif of the bird placed in near the head of the man rising from the dead. The author interprets this motif by linking it with the bestiary of demons. Together with other species of animals, it featured in many works of Medieval art, especially the Romanesque monumental sculpture. The fundamental written source for these motifs was the Apocalypse of St. John, while iconographic models were codified by illustrators of Apocalypse-related manuscripts, which inspired the production of infinite richness of animal forms, both realand fantastic, often hybrid creatures. The author studied the Apocalyptic bestiary of evil (including the motifs of birds) many years ago – on the example of the Golden Portal in Malbork Castle (The Fifth and Sixth Angelic Trumpet, Ap 9,1–21), diss. published in 1968; and recently on the Gateway in Bierzgłowo Castle (The Faithful and True Rider, without the Vision of God’s Great Supper, Ap 19,117–18,21), in print. Both monuments of sculpture ofthe Teutonic Knights (last quarter of the 13th c.) the author defines as „un-majestic” compositions of the Last Judgement, different from the commonly executed „majestic” versions that included the dominant element of „Maiestas Domini” (Ap 4,1–9).

4

Janka w (literackim) zwierzyńcu

98%

Wysłouch S.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2013

|

issue 22

291-296

EN

Pisarze w zwierzyńcu [Writers in an Animal Park] by Janina Abramowska are an admirable display of erudition, originality of interpretation, and careful composition. The text brings on reflections about the animal world, its distinct quality, and the animal narrative perspective, which the author has not noticed.

5

„Demony” Malinowskiego, czyli o czarownikach i wiedźmach z obszaru Nowej Gwinei

71%

Kozakowski K.

Laboratorium Kultury

|

2013

|

vol. 2

216-232

PL

Strach jest uczuciem towarzyszącym człowiekowi zawsze, niezależnie od epoki oraz kultury, w której żyje. W swojej pracy chciałbym, opierając się na badaniach Bronisława Malinowskiego, przeanalizować czego i kogo boją się tubylcy z obszaru Nowej Gwinei oraz jak budowane są lęki wyspiarzy. W swoich rozważaniach skupię się w sposób szczególny na dwóch istotach, czarownikach bara’u i czarownicach mulukwausi, albowiem poza straszeniem tubylców pełnią oni również ważne funkcje społeczne w swoich wspólnotach. Zbadanie demonologii obszaru Nowej Gwinei będzie dla mnie również punktem wyjścia do zderzenia kultury wyspiarzy z kulturą europejską, w celu wyciągnięcia pewnych inwariantów, wspólnych kulturze pojmowanej w sposób atrybutywny prawideł i mechanizmów dotyczących strachu. Inspiracją metodologiczną dla tej pracy jest strukturalizm w rozumieniu Claude’a Lévi-Straussa.

EN

Fear is ever-present in man’s history feeling, regardless of their époque or culture. In my paper I would like to examine what and whom the natives of the New Guinea fear as well as how the fears of the Islanders are constructed, basing my reflection upon Bronislaw Malinowski’s research. In my research I will focus particularly on two beings, sorcerers bara’u and witches mulukwausi, for they perform important civil functions in their communities. Researching upon New Guinea’s demonology will be a step further in my attempt to compare the Islander’s culture and the European culture, in order to bring out some invariant rules and mechanisms concerning fear, mutual to attributive culture. This paper has been inspired by Claude Lévi-Strauss’ structuralism.

6

Znikomek wśród innobytów. Przyczynek do anatomii Leśmianowskiej wyobraźni

61%

Michałowski P.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2018

|

issue 7

177-193

EN

The article is an attempt to situate the world of peculiar creatures created in the ballads of Bolesław Leśmian with other bestiaries drawn from mythology and literary creations in the field of science fiction, fairy tales and grotesque, creativity for children and popular culture, by, for instance, Jorge Luis Borges, Stanisław Lem, Konstanty Ildefons Gałczyński, Maciej Wojtyszko. Against this background, the distinctiveness of Leśmian’s imagination makes us call it a fantastic ontology and references to the category of “other-beings”. Leśmian creates his characters in an anti-anthropocentric perspective as an alternative existence. Their appearance remains undetermined as the residual characteristics dispersed in the narrative focus primarily on their existence marginalized with regard to the real world. An overviewof the most important Leśmian creatures closes with a detailed interpretation of the ballad Znikomek from the collection Napój cienisty (Shadowy Drink).

PL

Artykuł jest próbą usytuowania świata osobliwych stworów kreowanych w balladach Bolesława Leśmiana wobec innych bestiariuszy wywiedzionych z mitologii oraz literackich kreacji w zakresie: science fiction, baśni i groteski, twórczości dla dzieci i kultury popularnej, m.in. Jorge Luisa Borgesa, Stanisława Lema, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Macieja Wojtyszki. Na tym tle odrębność wyobraźni Leśmiana skłania do nazwania jej ontologią fantastyczną i odniesienia do kategorii „innobytu”. Leśmian kreuje swe postaci w perspektywie anty-antropocentrycznej – jako istnienia alternatywne. Ich wyglądy pozostają niedookreślone, gdyż szczątkowe charakterystyki rozpraszone w narracji skupiają się przede wszystkim na ich marginalizowanej wobec świata realnego egzystencji. Przegląd ważniejszych Leśmianowskich stworów zamyka szczegółowa interpretacja ballady Znikomek ze zbioru Napój cienisty.

7

Opisanie światowych spraw narodu wróblego na „polu ptaszym” w twórczości Mikołaja Reja

57%

Zagożdżon-Łyszczarz J.

Pamiętnik Literacki

|

2020

|

vol. 111

|

issue 2

53-64

PL

Artykuł dotyczy metaforycznych znaczeń małych ptaków, a w szczególności wróbla, w dziełach Mikołaja Reja. Autorka zwraca uwagę na obecność bestiariuszowej tradycji encyklopedycznej w dziełach dawnych twórców, do której staropolski poeta chętnie się odwoływał. Rej pełną pułapek egzystencję ludzką zestawił z wyobrażeniem „pola ptaszego”, gdzie dybie na każdego „zły ptasznik”, czyli zawistny los. Poeta podkreślał, że ostrzeżenia i wskazówki dotyczące naszych codziennych decyzji czy zachowań zostały zawarte w egzemplach ze świata natury. Niewątpliwie przykłady tego rodzaju dostarczały cennego materiału do głębszych spekulacji filozoficznych. Przykłady te miały służyć naprawie niedoskonałej kondycji ludzkiej. Rej chętnie sięgał po przedstawienia ptaków, aby ukazać mnogość niebezpieczeństw czyhających na człowieka. Figura tak małych stworzeń jak wróble znakomicie nadawała się do tego celu. Wyrażały one tęsknotę za tym, co nas przekracza, lecz także pragnienie uwolnienia się od ciężaru ograniczeń ziemskich. W utworach Okszyca symbolika wróbla współtworzy kompletny obraz duszy ludzkiej, stanowiąc alegoryczną figurę odkupionej i naprawionej natury tego świata. Utwory Mikołaja Reja pozostawały w kręgu ówczesnej wiedzy encyklopedycznej, umiejętnie łącząc tradycje klasyczne z biblijnymi. Barwnie nakreślone obrazy przyrody, poza swoimi alegorycznymi znaczeniami, stopniowo uwalniały się od kontekstu erudycyjnego, zyskując autonomię, poczynały żyć własnym życiem.

EN

The article refers to the metaphorical meanings of little birds, especially the sparrow, in Mikołaj Rej’s creativity. The author pays her attention to the presence of encyclopaedic bestiary tradition in the works of old authors, to which Rej eagerly referred. The poet juxtaposes a full of traps human existence with an image of “bird field” where “an evil bird,” a jealous fortune, waits in ambush for everyone. Rej remarks that warnings and pieces of advice about a man’s everyday decisions are included into examples taken from the world of nature. Undoubtedly, instances of this kind served as a valuable material to a deeper philosophical speculation. Those instances were to act as a remedy to correct imperfect human condition. Rej willingly resorts to the presentations of birds to give the multiplicity of dangers that lurk waiting for a man, and figures of such tiny birds as sparrows, as they well suited this purpose. The birds express longing for what surpasses us and desire to free oneself from the burden of earthly limitations. In Rej’s output the symbolism of the sparrow jointly creates a full image of human soul, forming an allegorical figure of a redeemed and corrected nature of the world. Mikołaj Rej’s pieces remain within the circle of the then encyclopaedic knowledge, and skilfully combine the classical traditions with the Biblical ones. Vividly depicted images of nature, apart from allegorical meanings, gradually freed from their erudite context to gain autonomy and started living their own life.

Refine search results

2 Studia Elbląskie

1 Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

1 Laboratorium Kultury

1 Pamiętnik Literacki

1 Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

1 Śląskie Studia Polonistyczne

1 Adamski J.

1 Jakubowska B.

1 Jarczykowa M.

1 Kozakowski K.

1 Michałowski P.

1 Wysłouch S.

1 Zagożdżon-Łyszczarz J.

1 2020

2 2018

2 2015