This article is a review of a book “Social security of a modern state” written by B. Jagusiak. Reviewer notes that this book is meant to be a handbook.
PL
Artykuł jest recenzją książki autorstwa B. Jagusiaka pt. „Bezpieczeństwo socjalne współczesnego państwa”. Recenzent przedstawia ogólnie charakter i zakres przedmiotowy treści przedstawionych w powyższym dziele.
The paper brieflfl y reviews the book by M. Pogonowski „Social security in the context of the activity of the (Polish) Social Insurance Institution”. The reviewer analyses the structure of the book, and discusses its individual chapters, showing their advantages and disadvantages.
PL
Artykuł jest recenzją książki autorstwa M. Pogonowskiego pt. „Bezpieczeństwo socjalne w aspekcie działalności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych”. Recenzent przedstawia strukturę książki oraz krótko omawia poszczególne jej rozdziały. Pokazuje jej zalety oraz wady.
This article focuses on a brief analysis of the access of refugees to particular components of the social security system, designed to provide a sense of social security and support in difficult and crisis situations or in other cases of social exclusion. The criterion of the analysis will be the legal status of foreigners and legal regulations enabling them to use or lack of access to social benefits. The subjects of the analysis are those who received refugee status in Poland.
PL
Artykuł koncentruje się na krótkiej analizie dostępu uchodźców do poszczególnych komponentów systemu zabezpieczenia społecznego, mającego za zadanie dawać poczucie bezpieczeństwa socjalnego oraz wsparcie w sytuacjach trudnych i kryzysowych lub w innych przypadkach ziszczenia się ryzyk socjalnych. Kryterium analizy był status prawny cudzoziemców i stojące za tym regulacje prawne umożliwiające im korzystanie bądź brak możliwości korzystania z dostępu do świadczeń socjalnych. Przedmiotem analiz są osoby, które uzyskały w Polsce status uchodźcy.
Bezpieczeństwo socjalne osób z Polski migrujących do Niemiec często jest zagrożone. Dzieje się tak za sprawą działania niekorzystnych mechanizmów i zjawisk na europejskim rynku pracy, takich jak dumping socjalny przez podwykonawstwo, pozorna działalność gospodarcza. Zapewnieniu bezpieczeństwa socjalnego mają służyć dyrektywy i rozporządzenia Unii Europejskiej, instytucje i narzędzia niemieckiej polityki integracyjnej. W artykule zawarta jest odpowiedź na pytanie, czy przyczyniają się one rzeczywiście do poprawy bezpieczeństwa socjalnego Polaków pracujących w Niemczech.
EN
The social security of Poles emigrating to Germany is often particularly vulnerable. This is due to the adverse mechanisms and phenomena on the European labour market such as social dumping by subcontracting and bogus self-employment. Social security is ensured by the European directives and regulations, as well as institutions and tools of the German integration policy. This article answers the question whether these measures in fact contribute to the improvement of social security of Poles working in Germany.
Przeprowadzenie reformy emerytalnej w 1999 r. oraz późniejsze jej modyfikacje dały Polakom możliwość wpływania na wysokość przyszłych świadczeń emerytalnych. Może się to odbywać poprzez gromadzenie oszczędności długoterminowych w ramach dobrowolnego III filara ubezpieczeń społecznych. Dodatkowe oszczędzanie na emeryturę jest szczególnie istotne w kontekście przewidywanych znacznie niższych niż obecnie przyszłych świadczeń emerytalnych. Dostępne dane statystyczne, jak też badania opinii publicznej wskazują, iż przyjęte rozwiązania nie są powszechnie stosowane przez polskie społeczeństwo. Poza czynnikami o charakterze ekonomicznym za taki stan rzeczy odpowiedzialna jest niska świadomość społeczna oraz brak znajomości szczegółowych rozwiązań dotyczących funkcjonowania systemu ubezpieczeń społecznych. Zmiana tej sytuacji w dużym stopniu uzależniona jest od aktywności państwa – prowadzenia polityki edukacyjnej w zakresie upowszechniania wiedzy o systemie funkcjonowania systemu ubezpieczeń społecznych oraz konieczności gromadzenia dodatkowych, dobrowolnych oszczędności na poczet przyszłej emerytury.
EN
The implementation of the pension reform in 1999 and its subsequent modifications gave Poles the opportunity to influence the amount of future retirement benefits. This can be done by accumulating long-term savings under the voluntary Pillar III. Additional retirement savings are particularly important in the context of much lower than expected future retirement benefits. Available statistics as well as opinion polls indicate that the solutions adopted are not widely used by Polish society. Apart from economic factors, such a state of affairs is the result of a low social awareness and a lack of knowledge about detailed solutions on the functioning of the social insurance system. Any change in this situation depends to a large extent on state activity - the implementation of an educational policy to disseminate knowledge about the functioning of the social insurance system and the need to accrue additional voluntary savings for future retirement.
The safety need is one of the most important among people’s needs. The meaning of social safety is interdisciplinary. When we actually think about the meaning of the social safety within disable people, we can see that it becomes much more serious. It is really important to understand what the social safety means, what danger it brings or what the lack of the social safety brings. The contrast to being safe is the feeling of danger. The essay contains the attempt of an analyse the safety feeling within disable people. When we talk about safety of disable people, their own capabilities might not be good enough. The government should ensure that the disable people will feel safe and none of the social dangers like: starvation, homelessness, unemployment, lack of medical and rehabilitation support or problems to get the right education, will be a reason to exclude them. The technology progress gives disable people an inclusion to the social life. We need to take advantage of the economic development but also the society education to make sure that disable people will be included in the social life and stop feeling discriminated or pushed away.
PL
Wśród potrzeb człowieka jedną z najważniejszych jest potrzeba bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo socjalne jest pojęciem interdyscyplinarnym. W przypadku bezpieczeństwa socjalnego osób niepełnosprawnych problem ten staje się o wiele szerszy. Ważnym elementem jest zrozumienie, czym jest bezpieczeństwo socjalne, jakie niesie zagrożenia brak jego zapewnienia. Przeciwieństwem poczucia bezpieczeństwa jest poczucie zagrożenia. Niniejsze opracowanie jest próbą analizy bezpieczeństwa osób niepełnosprawnych. Kiedy mówimy o bezpieczeństwie osób niepełnosprawnych, ich własne możliwości mogą okazać się niewystarczające. To państwo powinno zagwarantować osobom niepełnosprawnym takie poczucie bezpieczeństwa, aby żadne z zagrożeń socjalnych typu: głód, bezdomność, bezrobocie, brak opieki medycznej i rehabilitacji czy brak dostępu do edukacji nigdy nie były powodem wykluczenia tych osób. Rozwój technologii umożliwia inkluzję ludzi z dysfunkcjami do życia społecznego. Należy wykorzystać wszystkie możliwości rozwoju gospodarczego, ale również edukację społeczeństwa, aby osoby niepełnosprawne były włączane w życie społeczne i nie czuły się dyskryminowane i spychane na margines.
Artykuł dotyczy bezpieczeństwa socjalnego sportowców w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) w latach 70. XX w. na przykładzie piłki nożnej. Autor koncentruje uwagę na zarobkach i dostępie do dóbr luksusowych najbardziej znanych polskich zawodników. Podkreśla ich pochodzenie społeczne, możliwości rozwoju zawodowego oraz osobistą cenę powodzenia. Praca jest oparta na różnorodnych źródłach, w tym co szczególnie ważne, także na relacjach i źródłach wywołanych.
EN
This article concerns the social security of sportsmen in PRL in 1970s on the example of football. The author concentrates his attention on earnings and the access to luxury goods of the most prominent Polish players. He highlights their social origin, the posibilities of professional development and personal price of success. This work bases on various sources and what is particularly important, also on reports and primary sources.
The article describes changes in the crime rate in Poland in the years 2004–2018 in the context of social security. The number of administrative decisions on the basis of which social benefits were granted and changes in the amount of the paid benefits were considered. The aim of the paper is to establish the correlation between the number of beneficiaries of social benefits and the total amount of these benefits, and the crime rate in Poland. The data used in the study come from the Local Data Bank of Statistics Poland and comprise the number of people who were granted a social benefit and the amount of benefits paid from voivodship budgets. The study was also based on data from the National Police Headquarters relating to the number and category of committed crimes in particular voivodships. The results of the conducted research indicate that there is a strong positive correlation between the number of beneficiaries of social benefits and the crime rate. On the other hand, no correlation was detected between the amount of benefits paid from voivodship budgets and the crime rate. The analysis of the literature on the subject and the author’s own research results confirm that economic factors have an impact on the crime rate.
PL
Artykuł przedstawia charakterystykę zmian poziomu przestępczości w Polsce w latach 2004–2018 w kontekście bezpieczeństwa socjalnego, z uwzględnieniem liczby decyzji administracyjnych, na podstawie których przyznano świadczenia społeczne, oraz zmian wysokości wypłacanych świadczeń. Celem badania omówionego w artykule jest ustalenie korelacji między liczbą beneficjentów świadczeń społecznych i wysokością otrzymywanych przez nich świadczeń a poziomem przestępczości w Polsce. Wykorzystano dane z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące liczby osób, którym przyznano świadczenie społeczne, i wysokości świadczeń wypłacanych z budżetów województw, a także dane Komendy Głównej Policji dotyczące liczby przestępstw z wyszczególnieniem ich głównych kategorii i w podziale na województwa. Wyniki przeprowadzonego badania wskazują na występowanie silnej dodatniej korelacji pomiędzy liczbą osób, którym przyznano świadczenie społeczne, a przestępczością oraz brak korelacji pomiędzy przestępczością a wysokością świadczeń wypłacanych z budżetów województw. Na podstawie analizy literatury przedmiotu oraz badania własnego potwierdzono, że czynniki ekonomiczne wywierają wpływ na poziom przestępczości.
Coraz większą wagę przykłada się do badań poświęconych szeroko rozumianemu bezpieczeństwu. Najogólniejsza definicja ujmuje bezpieczeństwo jako egzystencjonalną, pierwotną potrzebę człowieka, grupy ludzi oraz państwa. Węższym zagadnieniem jest bezpieczeństwo socjalne, które zostanie omówione w artykule. Autorzy artykułu postarają się przybliżyć problematykę związaną z występowaniem zjawiska prekariatu we współczesnym świecie oraz to, jak ono wpływa na bezpieczeństwo socjalne ludzi i dlaczego może okazać się niebezpiecznym zjawiskiem.
EN
We observe more attention given to the topic of widely understood topic of safety. The most general definition of safety reveals it as an existential, brief need of mankind, group of people or state. The social safety is narrower topic, which will be further discussed. The authors of this article will further discuss and broaden the topic of precariat in the modern world. They will asses the influence of precariat on social security of people and make an attempt to explain the risk of occurrence of that phenomenon.
In Poland, a significant number of people employed on a legal basis other than the employment relationship, carry out work in the conditions of economic dependence. On the other hand, there is a departure from the classical model of employee subordination, which is connected with greater independence of employees and is a consequence of the development of atypical forms of employment also within the employment relationship. Taking this into account, it is worth considering how the subjective scope of labour law should be shaped in the future. The social standing of all people for whom work is the basic source of income, and therefore the condition of a good life, is more and more similar, and negative consequences of conflicts between the sphere of professional and private life are equally severe regardless of the legal basis of employment. The social interest therefore requires taking into account some threats accompanying various forms of work done.
PL
W Polsce znaczna część osób zatrudnionych na innej podstawie prawnej niż stosunek pracy świadczy pracę w warunkach zależności ekonomicznej. Z drugiej strony następuje odejście od klasycznego modelu podporządkowania pracowniczego, co wiąże się z większą niezależnością pracowników i stanowi konsekwencję rozwoju nietypowych form zatrudnienia także w ramach stosunku pracy. Biorąc to pod uwagę, warto zastanowić się, jak w przyszłości powinien się kształtować zakres podmiotowy prawa pracy. Pozycja społeczna wszystkich osób, dla których praca stanowi podstawowe źródło dochodów, a więc warunek godnego życia, jest coraz bardziej podobna, a negatywne następstwa konfliktów pomiędzy sferą życia zawodowego i prywatnego są tak samo dotkliwe, bez względu na podstawę prawną zatrudnienia. Interes społeczny wymaga więc, aby uwzględnić zagrożenia towarzyszące różnym formom świadczenia pracy.
Treść artykułu podejmuje problematykę zasadności podniesienia wieku emerytalnego w Polsce w kontekście starzenia się społeczeństwa oraz koncepcji bezpieczeństwa socjalnego. System zabezpieczenia społecznego ma bowiem za zadanie gwarantować obywatelom poczucie bezpieczeństwa socjalnego. Wydaje się to szczególnie ważne w sytuacji, w której system emerytalny w dużym stopniu uwrażliwiony jest na zmiany demograficzne, a sytuacja demograficzna w społeczeństwie nie jest korzystna.
EN
The article content takes the issue merits of raising the retirement age in Poland in the context of an aging society and the concept of social security. The social security system has the aim to guarantee citizens a sense of social security. This is particularly important when the pension scheme is highly sensitized to demographic changes and the demographic situation in society is not favorable.
The right to social security is recognised as a human right implemented through the activities of a particular country, and therefore one difficult to guarantee in complex situations regarding nationality or place of residence of singular persons or families. In order to regulate their situation, states create legal instruments at international or supranational level. Also the role of national law is important here. This study presents selected legal aspects of ensuring social security for Ukrainian citizens residing in Poland. It focuses on benefits outside the scope of the universal social insurance system, i.e., mainly on social benefits that are not directly related to professional activity.
PL
Prawo do zabezpieczenia społecznego jest uznawane za prawo człowieka realizowane poprzez działania konkretnego państwa, a zatem trudne do zagwarantowania w sytuacjach złożonych pod względem przynależności państwowej lub miejsca pobytu poszczególnych osób i rodzin. Dla pożądanego uregulowania ich sytuacji państwa tworzą instrumenty prawne na szczeblu międzynarodowym lub ponadnarodowym. Istotna jest przy tym rola prawa krajowego. Niniejsze opracowanie przedstawia wybrane prawne aspekty zapewnienia bezpieczeństwa socjalnego obywatelom Ukrainy mieszkającym lub przebywającym w Polsce. Skupia się na świadczeniach pozostających poza zakresem powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych, a więc głównie na świadczeniach socjalnych, które nie pozostają w bezpośrednim związku z aktywnością zawodową.
Artykuł podejmuje tematykę rozwoju nietypowych form zatrudnienia oraz związane z tym obniżenie standardów bezpieczeństwa pracy oraz brak stabilizacji zatrudnienia. Właściwością nietypowego zatrudnienia jest bowiem stosunkowo niskie bezpieczeństwo socjalne oraz słaba ochrona zbiorowa. Osoby te są również w większym stopniu narażone na naruszenie dóbr osobistych niż pracownicy pozostający w klasycznym zatrudnieniu. Polskie przepisy prawa pracy powinny znaleźć kompromis między swą rolą w uelastycznianiu zatrudnienia a zapewnieniem bezpieczeństwa socjalnego oraz ochrony interesów osób zatrudnionych na podstawie nietypowego zatrudnienia, uwzględniając regulacje prawa Unii Europejskiej.
EN
European Union is promoting various forms of untypical jobs, considering them effective method for counteracting unemployment, on condition of providing all employed persons with effective social welfare. Untypical jobs offer relatively low social security, poor collective protection, and they are performed by socially handicapped persons, such as women, immigrants, unqualified workers, etc. Such persons are more exposed to breaches of their rights and interests than traditional contract employees. Such approach, assuming combining flexibility of employment market with social security, is presently defined in Europe as “Flexicurity” concept. That concept is an attempt to combine employment flexibility with possibly social security and protection of their tangible and intangible interests. Achievement of balance between flexibility of employment and social security of persons performing untypical jobs is a priority of both European Employment Strategy and Lisbon Strategy. EU Directives play critical role in this respect.
This text is of theoretical character and include the elements of semantic and methodological discussions. The aim of the paper is to answer following questions: what does mean social and societal security? what does mean social security system? A crucial point of view is thesis, that meaning of social and societal security isn’t the same. This thesis is referring to discussion about security issue tout court and, the same, has not only theoretical character.
PL
Tekst ma charakter teoretyczny, ale odwołuje się także do zasad semantyki i metodologii. Podstawowym celem jest odpowiedź na pytanie, czy pojęcia bezpieczeństwa społecznego i socjalnego są tożsame. Odpowiedź jest przecząca, a tekst jest nawiązaniem do dyskusji o bezpieczeństwie tout court, w trakcie której pojęcia bezpieczeństwa społecznego i socjalnego często są używane zamiennie i, tym samym, nie ma tylko teoretycznego znaczenia.
Due to the relatively long process of building a complete pension system, Denmark is called “the late-comer”. The high effectiveness of the Danish solutions has had influence on locating Denmark in the forefront of countries, which have the best pension systems in the world. In the era of an aging population and a rapidly changing labour market and weakening public finances, the Danish pension system, like the labour market policy was included in the “active stream”. The main goal of changes, which have introduced in recent decades in these areas of social policy was mobilization of the largest group of people, which are outside the labour market, the extension of their professional activity and ensuring persons at the retirement age the high level of social security.
PL
Ze względu na stosunkowo długi proces budowania kompletnego systemu emerytalnego, Dania określana jest mianem państwa „spóźnialskiego”. Wysoka skuteczność zastosowanych przez Duńczyków rozwiązań wpłynęła jednak na ulokowanie Danii w czołówce państw realizujących najlepsze systemy emerytalne na świecie. W dobie starzejącego się społeczeństwa, szybko zmieniającego się rynku pracy oraz słabnącej kondycji finansów publicznych zarówno duński system emerytalny, jak i duńska polityka rynku pracy zostały włączone w „nurt aktywizujący”. Głównym celem przyświecającym zmianom wprowadzanym w ostatnich dekadach w przedmiotowych obszarach polityki społecznej w Danii było zaktywizowanie jak największej grupy osób znajdujących się poza rynkiem pracy, wydłużenie okresu ich aktywności zawodowej oraz zapewnienie osobom w wieku emerytalnym wysokiego poziomu bezpieczeństwa socjalnego.
The article analyses government programs aimed at counteracting the negative effects of the COVID-19 pandemic on the labour market and social security. The priority objective of the Polish government’s policy was the protection of jobs as well as ensuring the financial and health security of citizens.
PL
Artykuł przedstawia programy rządowe skierowane na przeciwdziałanie negatywnym skutkom pandemii koronawirusa na rynku pracy i w sferze zabezpieczenia społecznego. Za priorytetowe cele polityki polskiego rządu uznano ochronę miejsc pracy i zapewnienie bezpieczeństwa finansowego oraz zdrowotnego obywateli.
The article concentrates on short analyses of polish social security system’s chosen elements, in context of adjusting its shape to regime changes, as well as demographical and social changes in Poland. The analyse will focus mainly on those instruments, which directly or indirectly are supposed to guarantee social security to old people (pension system). The analyse will show also wider context of extending of subjective and objective scope of social system as well as exclusion of some groups of employers from the common system. The article is based on literature regarding social security, polish and international legislation, as well as statistics.
PL
Niniejszy artykuł koncentruje się na krótkiej analizie zmian wybranych elementów polskiego systemu zabezpieczenia emerytalnego w kontekście dostosowywania jego kształtu do zmian ustrojowych, demograficznych i społecznych. Przedstawiono analizę tych instrumentów, które bezpośrednio lub pośrednio gwarantować mają bezpieczeństwo socjalne osobom starszym (dotkniętym ryzykiem emerytalnym), z uwzględnieniem uzależnienia systemu emerytalnego od zmian demograficznych. Pokazany zostanie również szerszy kontekst rozszerzania zakresów podmiotowego i przedmiotowego, a także wyłączania pewnych grup pracowników z powszechnego systemu. Artykuł opiera się na analizie literatury przedmiotu, polskiego ustawodawstwa z zakresu zabezpieczenia społecznego oraz danych statystycznych zagregowanych na poziomie kraju.
One of the consequences of moving away from full-time work is lowering the sense of social security among employees, who are referred to as precariat, and their work as uncertain (precarious). In the article, referring to the discussion present in the scientific community at least since the 1980s, I focus on two aspects of the issue: uncertainty attributed to the currently performed professional work and the role of social policy and its institutions in creating precarious jobs. I use the comparative method, referring to works of the authors who write about the precariat in a direct or indirect way, constituting the context of the statement about social reality. In this way, I intend to acquire the meaning and content of the term ‘precariat’.
PL
Jedną z konsekwencji odejścia od etatowej pracy jest obniżenie poczucia bezpieczeństwa socjalnego wśród pracowników, których określa się mianem prekariatu, a wykonywane przez nich prace jako niepewne (prekarne). W artykule, w nawiązaniu do dyskusji w środowisku naukowym, toczącym się co najmniej od lat 80. XX w., skupiam uwagę na dwóch aspektach zagadnienia: niepewności przypisywanej do obecnie wykonywanej pracy zawodowej oraz roli polityki społecznej i jej instytucji w kreowaniu prekarnych miejsc pracy. Wykorzystuję metodę porównawczą, sięgając do prac, których autorzy piszą o prekariacie w sposób bezpośredni lub gdzie stanowi on kontekst wypowiedzi o rzeczywistości społecznej. W ten sposób zamierzam pozyskać znaczenie i treść pojęcia prekariat.
The subject of consideration of this article is the state's obligation to ensure social security for citizens, in particular the most vulnerable and needy, without overburdening the rest of society. It is creating equal opportunities for all, without being divided into "privileged" or "discriminated" groups. Shaping the social policy of the state takes place through corrective actions, including on introducing changes in legal regulations. The presented solutions in the article reinforce the belief that changes carried out in a substantively correct manner, taking into account social justice, will allow achieving the assumed effects.
PL
Przedmiotem rozważań w niniejszym artykule jest obowiązek zapewnienia przez państwo bezpieczeństwa socjalnego obywatelom, w szczególności najbardziej zagrożonym i potrzebującym, bez konieczności nadmiernego obciążania pozostałej części społeczeństwa. To stworzenie wszystkim równych szans, bez podziału na grupy „uprzywilejowanych” czy „dyskryminowanych”. Kształtowanie polityki społecznej państwa odbywa się za pośrednictwem działań korygujących, polegających m.in. na wprowadzaniu zmian w przepisach prawnych. Przedstawione w artykule rozwiązania utwierdzają w przekonaniu, że zmiany przeprowadzane w sposób merytorycznie poprawny z uwzględnieniem sprawiedliwości społecznej pozwolą na uzyskanie założonych efektów.
The article analyses the content of the monograph published in 2021, presenting the impact of the development of social rights for the contemporary social security systems.
PL
Tekst omawia zawartość wydanej w 2021 r. monografii, prezentującej wpływ praw społecznych na współczesne systemy zabezpieczenia społecznego.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.