Search results

1

ZAUFANIE INSTYTUCJONALNE W KONTEKŚCIE USTAWOWEJ ZASADY ZAUFANIA JEDNOSTKI DO PAŃSTWA

100%

Wojciechowski M.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2012

|

vol. 74

|

issue 2

5-17

EN

This paper is an attempt to approach the principle of legitimate expectations and protection of trust from the perspective of institutional trust. The main question concerns the meaning of the term ‘trust’ as used in the Code of Administrative Procedure and the Tax Law. The further concern is whether institutional trust is at all conceptually possible. An affirmative answer to that requires adding the ‘placing a bet’ or an ‘interest perspective’ regarding the trusting person to the definition of ‘trust’. The absence of that ingredient leads to a conclusion that the term ‘trust’ as used in article 121 of the Tax Law and article 8 of the Code of Administrative Procedure would merely denote relying on the organ of administration rather than having trust in it. Understanding the term ‘trust’ enables one to establish that the trust in public organs of administration is of pragmatic and moral nature.

PL

Artykuł podejmuje kwestię tak zwanego zaufania instytucjonalnego, czyli takiego, w której z jednej strony znajduje się jednostka, z drugiej – instytucje (na przykład organy administracji państwowej). Autor stara się odpowiedzieć na pytania, jakie znaczenie można przypisać terminowi „zaufanie” użytemu w przepisach ustaw Kodeks postępowania administracyjnego i Ordynacja podatkowa oraz czy – w świetle formułowanych w literaturze przedmiotu definicji terminu „zaufanie” – zaufanie instytucjonalne jest w ogóle pojęciowo możliwe. Proponowana odpowiedź jest następująca: zaufanie instytucjonalne jest pojęciowo możliwe w świetle definicji „zaufania” jako zakładu, ale definicja ta nie uwzględnia elementu korzystnego dla podmiotu ufającego. Przyjęcie definicji zaufania jako zakładu bez elementu korzystnego dla podmiotu ufającego prowadzi do uznania, że termin „zaufanie” użyty w art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej i art. 8 Kodeksu postępowania administracyjnego oznacza jedynie sytuację „polegania na” organie administracji, a nie zaufania do niego. Jeżeli natomiast definicję tę uzupełnić o ten element, to wówczas porównanie rodzajów oczekiwań podmiotu ufającego w świetle zasad ogólnych analizowanego Kodeksu i Ordynacji uzasadnia wniosek, że zaufanie jednostki wobec organów administracji stosujących prawo może mieć wymiar instrumentalny oraz moralny.

2

Instytucja wyłączenia sędziego w prawie amerykańskim jako element realizacji prawa do rozpoznania sprawy przez bezstronny sąd – zagadnienia wybrane

100%

Grzymisławska-Cybulska M.

Studia Prawa Publicznego

|

2015

|

issue 4(12)

77-93

EN

Democratic states, regardless their legal system, pay utmost attention to creating guarantees ensuring a fair trial. In the US there is also a two-tier system providing for legal regulations at the federal as well as state level. In the presented discussion federal law is discussed as state law binding for one state only whilst the federal system is binding for the whole country. American regulations of the judge disqualification are rooted in the Constitution of the United States. The Constitution is the most important source of federal law and supreme with respect to other legal acts. Apart from the US Constitution, the American federal law draws from the United States Code. Impartiality as one of the main attributes of the courts is considered particularly important in ensuring the right to the court. All other procedural safeguards and rules are rendered unimportant when a judge’s intent, prior to the proceeding, is to decide in a particular way. Therefore, other mechanisms are put in place in order to guarantee the right to due process. To those belongs disqualification or recusal of judge. Civil and common law systems have permeated each other and it was interesting to investigate this measure outside of the civil law system. The American legal system turned out particularly worthy a note. This article analyses judge disqualification as a due process safeguard in the American legal system. The research into federal law, commentaries and the US Supreme Court’s decisions have allowed to characterise federal disqualification of judge. The results presented in this article include the core conclusions on impartiality and disqualification within the American legal system. Additionally, they contain the impartiality principle construal and explain its role for the state and justice.

PL

Bezstronność wskazywana jest jako ta cecha sądu, która jest szczególnie istotna dla realizacji gwarancji prawa do sądu. Co raz częściej podkreśla się, że wszystkie inne proceduralne gwarancje i zasady postępowania sądowego tracą na znaczeniu gdy z góry przyjętą intencją sędziego staje się wydanie rozstrzygnięcia o określonej treści. Dlatego tworzy się mechanizmy służące urzeczywistnieniu dostępu do bezstronnego sądu. Jednym z takich instrumentów jest instytucja wyłączenia sędziego. Z uwagi na przenikanie się systemów prawa stanowionego i common law, interesujące wydało się zbadanie uregulowania funkcjonującego poza obszarem prawa stanowionego. W tym zakresie szczególnie ciekawe okazało się prawo amerykańskie. Przedstawiony tekst stanowi analizę instytucji wyłączenia sędziego jako gwaranta bezstronności w prawie amerykańskim. Analiza federalnych uregulowań prawnych, opracowań doktryny oraz orzecznictwa Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych pozwoliła zdefiniować specyfikę amerykańskich federalnych uregulowań instytucji wyłączenia sędziego. Prezentowane wyniki obejmują wnioski dotyczące istoty bezstronności i wyłączenia sędziego w prawie amerykańskim oraz sposobu pojmowania bezstronności sądu, a także jej znaczenia dla prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości i państwa. W toku badań dokonano analizy ewolucji uregulowań służących stworzeniu mechanizmów bezstronności. Prowadzone badania pozwoliły stwierdzić konsekwentny rozwój rozwiązań służących wzmocnieniu gwarancji bezstronności. Amerykańskimi uregulowaniami objęto sferę rozwiązań mających zapewnić bezstronność ławy przysięgłych oraz sądu. W kontekście bezstronności sądu uwagę zwraca znaczenie judykatury dla rozwoju instytucji wyłączenia sędziego oraz kazuistyczne określenie przesłanek uzasadniających jego wyłączenie. Badania pozwoliły także na wyciągnięcie wniosku o szczególnym znaczeniu instytucji wyłączenia sędziego w kontekście realizacji gwarancji bezstronności i przypisania jej roli wyeliminowania niekiedy tylko złudnego wrażenia o braku bezstronności sędziego.

3

Służba cywilna w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego

100%

Mroczka K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 3 (61)

171-188

PL

Służba cywilna (dalej: s.c.) stanowi kluczowy element każdego państwa prawnego. Jako instytucja odpowiedzialna za wykonywanie władztwa publicznego nie jest wolna od na-cisków i prób jej zawłaszczenia do celów partyjnych. Polskie doświadczenia w zakresie tworzenia neutralnej politycznie s.c. nie są okazałe. Pierwsza regulacja w tym zakresie powstała w okresie II Rzeczypospolitej. Po wojnie konstrukcja niezależnej i profesjo-nalnej s.c. została stopniowo zdemontowana, tak by w 1974 r. całkowicie ją zlikwido-wać. Po upadku PRL przez kilka lat bezskutecznie starano się reaktywować s.c. Dopiero w lipcu 1996 r. parlament uchwalił podstawy dla systemu s.c. W kolejnych latach doko-nano ich rewizji poprzez nowelizacje bądź uchwalenie nowych ustaw (trzy ustawy w cią-gu kilkunastu lat).Działania decydentów dotyczące s.c. w tym okresie były przedmiotem orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Orzeczenia ukształtowały istotne dla s.c. warunki funk-cjonowania i dokonały wykładni aksjomatów tej instytucji. Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza kluczowych wyroków TK.

EN

The civil service (c.s.) is a key element of any nation of law. As an institution responsible for exercising the public authority c.s. is not free from political pressure and takeover attempts for the purposes of the party. Polish experience in the creation of a political-ly neutral c.s. has not been impressive. The first regulation was created during the inter-war period. After the World War II, the idea of an independent and professional c.s. was gradually dismantled to be completely abandoned in 1974. After the collapse of PRL, un-til 1996, there were several unsuccessful attempts to revive c.s. In that year the parlia-ment adopted a basis for the c.s. system but even that attempt was subsequently revised in upcoming years by further changes (three new acts of law).Moreover, it has to be pointed out that during those years the actions of decision-mak-ers concerning the c.s. have been the subject of jurisprudence by the Constitutional Tri-bunal. The rulings issued by the Tribunal have shaped the operational conditions which are important for c.s. and have developed an interpretation of the constitutional axioms of that institution. Analysis of key sentences of the Constitutional Court is the subject of this paper.

4

ETYKA TŁUMACZA SĄDOWEGO NA SALI ROZPRAW

94%

NARTOWSKA K.

Comparative Legilinguistics

|

2013

|

vol. 14

159-168

EN

Complying with the rules of professional ethics during court interpreting is one of the most significant aspects of the court interpreter’s profession. Although associations of translators and interpreters draw up sets of rules in the form of professional codes, most of the practicing translators are not well acquainted with them, especially as the curricula of translation studies do not include ethics. The aim of this article is to present how the prescriptive norms of professional conduct can be applied in practice during court interpreting. The interpreters’ performance is discussed in view of their adherence to the principle of impartiality, on the example of the interpreted criminal proceedings in the Austrian court. The analysis reveals that court interpreters tend to violate this principle, by modifying the interpreted statements, lack of loyalty to the speaker, showing emotions or by assuming the role of a judge’s helper. The research further shows that the prescriptive rules are not always congruent with reality, as the ethical performance of the interpreter is often determined by the expectations of the other participants of the procedure. Due to the above, it seems vital to draw the attention of both the court interpreters and the representatives of the legal profession to the ethical aspect of court interpreting.

DE

Die Einhaltung berufsethischer Normen durch GerichtsdolmetscherInnen im Verhandlungssaal ist einer der zentralen Aspekte der professionellen Berufsausübung. Interessensvertretungen arbeiten zwar entsprechende Regeln in Form von Ehren- und Berufskodizes aus, deren Kenntnis unter praktizierenden GerichtsdolmetscherInnen scheint jedoch fraglich zu sein, zumal Studiencurricula der Dolmetscherausbildung keine Berufsethik-Module beinhalten. Der vorliegende Beitrag erklärt, inwiefern präskriptive Verhaltensregeln in der gerichtsdolmetscherischen Praxis zur Anwendung kommen. Am Beispiel gedolmetschter strafrechtlicher Hauptverhandlungen an einem Wiener Gericht wird das translatorische Handeln von DolmetscherInnen hinsichtlich der Einhaltung des Unparteilichkeitsgrundsatzes diskutiert. Die Analyse zeigt, dass GerichtsdolmetscherInnen gegen das Prinzip auf unterschiedliche Weise verstoßen, sei es durch das eigenständige Eingreifen in gedolmetschte Aussagen, die mangelnde Loyalität dem Sprecher gegenüber, gezeigte Gefühle oder durch die Übernahme der Funktion eines Gerichtshelfers. Weiters ergibt die Studie, dass präskriptive Berufsnormen der gerichtsdolmetscherischen Wirklichkeit oft nicht standhalten können, da das ethische Handeln von DolmetscherInnen nicht selten das Resultat von Erwartungshaltungen anderer InteraktionspartnerInnen an die dolmetschende Person ist. Es scheint daher notwendig, sowohl praktizierende GerichtsdolmetscherInnen, als auch juristisch Handelnde auf den ethischen Aspekt der gerichtsdolmetscherischen Tätigkeit aufmerksam zu machen.

PL

Przestrzeganie zasad etyki zawodowej przez tłumaczy na sali rozpraw jest jednym z ważniejszych aspektów pracy profesjonalnego tłumacza sądowego. Organizacje zrzeszające tłumaczy opracowują wprawdzie zbiory norm ujęte w kodeksy zawodowe, ich znajomość wśród praktykujących tłumaczy wydaje się jednak wątpliwa, zwłaszcza że programy studiów kształcących tłumaczy nie zawierają przedmiotów z zakresu etyki. Niniejszy artykuł wyjaśnia zatem, w jakim stopniu preskryptywne normy profesjonalnego zachowania znajdują zastosowanie w praktyce tłumaczenia sądowego. Na przykładzie tłumaczonych postępowań karnych w austriackim sądzie omawiane jest działanie tłumaczy pod kątem zachowania przez nich zasady bezstronności. Analiza pokazuje, że tłumacze sądowi w różny sposób naruszają tę zasadę, czy to przez ingerencję w tłumaczone wypowiedzi, brak lojalności wobec mówcy, okazywanie emocji, czy też przejmowanie funkcji pomocnika sędziego. Z badań wynika ponadto, że preskryptywne normy nie zawsze przystają do realiów sali rozpraw, ponieważ etyczne działanie tłumacza nierzadko jest wypadkową oczekiwań pozostałych uczestników interakcji wobec tłumacza. Dlatego niezbędne wydaje się zwrócenie uwagi, zarówno samych tłumaczy sądowych, jak i środowiska prawniczego na etyczny aspekt pracy tłumaczy w sądzie.

5

Sprawiedliwość a budowanie wspólnoty

84%

Baran M.

Prakseologia

|

2016

|

vol. 158/2

121-136

PL

Sprawiedliwość nigdy nie była konceptem łatwym i przez wieki nastręczała myślicielom różnorakich problemów. Debatowano o jej znaczeniu, zakresie, poszczególnych teoriach, rozumieniu w kontekście człowieka i budowanych przezeń relacji. Nic zatem dziwnego, że właśnie idea sprawiedliwości stała się jednym z zapalnych punktów sporu między zwolennikami liberalizmu budowanego przez Johna Rawlsa, a komunitarianami, reprezentowanymi przez Michaela Sandela czy Michaela Walzera. Moment jej ustalenia, rozumienie, a także sposób budowania na niej wspólnoty poróżnił obie teorie, otwierając dyskusję nad momentem ustalenia się znaczenia wartości, którą odnajdujemy w dyskursie naukowym i publicznym. Choć między przywołanymi komunitarianami pojawiają się znaczące różnice, to analizując sprawiedliwość, widzą oni konkretne przypadki, wskazują na określone sytuacje, w kontekście których należy ją rozpatrywać. Co najistotniejsze, postrzegają sprawiedliwość jako konkret, którego rozważanie i rozumienie jest powiązane z istnieniem wspólnoty. Sprawiedliwość nie jest abstraktem, przedmiotem swoistych negocjacji. Nie kryje się w hipotetycznych, demaskowanych przez komunitarian momentach „sytuacji pierwotnej” czy w działaniu za „zasłoną niewiedzy”. By jednak wykazać chwiejność owych abstrakcji, teorię Johna Rawlsa należy poddać weryfikacji, posługując się przy tym konkretnymi przykładami, pozwalającymi na zdemaskowane niepewności jego sprawiedliwości oraz niestabilności systemu, jaki miałby być na niej oparty.

EN

Justice has never been an easy concept and for centuries it bother the thinkers with various problems. Historians of idea repeatedly debated about its meaning, scope, specific theories, understanding in the context of human and relations that man’s able to built. That idea of justice has become one of the inflammatory points of dispute between supporters of liberalism, built by John Rawls and the communitarians, represented by Michael Sandel or Michael Walzer. The moment of establishing justice, its understanding, as well as a way to build community quarreled both theories, opened a discussion on the significance of this particular value, which can be found in scientific discourse and in public sphere. Although there are signifi cant differences between communitarians, but analyzing the justice they see specific cases, indicate the specific situations in the context of which it must be considered. Most importantly they perceive justice as concrete, which consideration and understanding is linked with the existence of the community as such. Justice is not an abstract or subject of specific negotiations. Justice is not hidden in a hypothetical moment called „the original position” or behind „the veil of ignorance”. However, to show the instability of these abstractions, we have to say „Check” to the theories of John Rawls, and using concrete examples, that allows unmask the uncertainty of Rawls justice and the instability of the system, which would be based on it.

6

Ethical threats and safeguards. The case of statutory auditors in the Gdansk region

84%

Kotyla C., Hyży M.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2021

|

issue 45(2)

121-144

EN

Purpose: The purpose of this study is to identify ethical threats faced by Polish statutory auditors in their professional work and the methods of counteracting these threats, i.e., safeguards ensuring compliance with ethical principles of statutory auditors. Methodology/Approach: Survey research was conducted among 45 statutory auditors from the Regional Branch of the Polish Chamber of Statutory Auditors in Gdansk with the aim of identifying the types of ethical threats and safeguards in the practice of Polish stat-utory auditors. Findings: Based on the research, it was found that among all types of ethical threats indi-cated in the survey, statutory auditors indicated the risk of familiarity as the type with which they most often deal. The risk of intimidation was ranked second on the list of threats. When it comes to safeguards used by the audited auditors, they primarily indicat-ed two types, i.e., principles and procedures that enable the identification of interest and business relationship between the firm, the personnel and the client, as well as rotating senior assurance team personnel. Originality/Value: Our study fills the gap in the Polish literature in the field of research on the types of ethical threats in the work of statutory auditors and the safeguards they use. We have audited the occurrence of individual types of ethical threats and assessed which of them appear most often in the practice of statutory auditors, threatening the ethical attitudes of statutory auditors. Our study also enriches the literature by presenting the types of security used by Polish statutory auditors to comply with ethical principles.

PL

122 Cyryl Kotyla, Maciej Hyży Streszczenie Cel: Celem niniejszego opracowania jest identyfikacja zagrożeń etycznych na jakie naraże-ni są polscy biegli rewidenci w pracy zawodowej oraz sposobów przeciwdziałania tym za-grożeniom, czyli zabezpieczeń zapewniających przestrzeganie zasad etycznych biegłych rewidentów. Metodyka/podejście: W celu identyfikacji rodzajów zagrożeń etycznych i zabezpieczeń w praktyce polskich biegłych rewidentów przeprowadzono badanie ankietowe wśród 45 biegłych rewidentów Oddziału Okręgowego Polskiej Izby Biegłych Rewidentów w Gdańsku. Wyniki: Na podstawie przeprowadzonego badania stwierdzono, że spośród wszystkich wskazanych w ankiecie rodzajów zagrożeń etycznych biegli rewidenci, jako typ, z którym mają do czynienia najczęściej, wskazywali na ryzyko znajomości. Ryzyko zastraszenia zajęło drugie miejsce na liście zagrożeń. Jeśli chodzi o zabezpieczenia stosowane przez audytorów, wskazali oni przede wszystkim dwa ich rodzaje, tj. zasady i procedury umożli-wiające identyfikację interesów i relacji biznesowych pomiędzy firmą, personelem i klien-tem oraz rotacyjną kadrę wyższego szczebla zespołu wykonującego prace weryfikacyjne. Oryginalność/wartość: Nasze opracowanie wypełnia lukę w polskiej literaturze z zakre-su badań nad rodzajami zagrożeń etycznych w pracy biegłych rewidentów i stosowanych przez nich zabezpieczeniach. Zbadaliśmy występowanie poszczególnych rodzajów zagrożeń etycznych i oceniliśmy, które z nich najczęściej pojawiają się w praktyce biegłych rewiden-tów, zagrażając postawom etycznym biegłych rewidentów. Nasze opracowanie wzbogaca również literaturę o prezentację rodzajów zabezpieczeń stosowanych przez polskich bie-głych rewidentów w celu przestrzegania zasad etycznych.

7

Rehabilitacja namiętności? Emocje a postulat bezstronności

84%

Wojciechowski M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2013

|

vol. 2(7)

71-77

PL

Traditional philosophical tension between a reason and emotions has been a subject of increasing objections. As a result emotions are defended by pointing their connections with beliefs, value judgments to name just a few strategies. This paper also takes up an attempt of this sort showing that traditional definition of emotions with features of the process of application of law makes a threat from the emotions for the impartiality of a judge much less warranted than it might seem. What is more, an attempt is taken up to argue that feeling can be a chance for impartiality conceived as argumentative openness.

8

Podstawowe konsekwencje prawne naruszenia zasady bezstronności : Kontrole NIK

84%

Jarzęcka-Siwik E.

Kontrola Państwowa

|

2021

|

vol. 66

|

issue 1 (396)

13-29

EN

Impartiality and objectivity should guide the behaviour of every NIK’s staff member. These are to ensure that the auditees have actual, and not only formal, right to obtain an objective presentation of findings and an objective evaluation of their activities. An evaluation based on selected pieces of evidence cannot be objective. Impartiality comprises both objectivity and a ban on arbitrariness. This is very important from the perspective of NIK’s independence. However, the legal regulations in the area are incomplete, and raise interpretation doubts, both with regard to the addresses of this obligation, as well as with regard to the legal consequences for its infringement. In this article, the notions of impartiality and objectivity have been discussed, and their mu tual relation; the entities obliged to comply with impartiality during the audit process; the risk which can imply that the value of impartiality has been breached and pose a threat to the audit process. The problems with interpretation have also been discus sed in detail, related to insufficient regulations regarding the exclusion of the auditor and competent expert or specialist, as well as the whole organisational audit unit. The article also contains a suggestion about a de lege ferenda proposal, necessary to elimi nate the interpretation doubts as for the application of Article 31 of the Act on NIK.

PL

Bezstronność i łączący się z nią obiektywizm powinny cechować zachowanie każdego pracownika NIK. Mają zapewnić kontrolowanemu rzeczywiste, a nie tylko formalne prawo do obiektywnie przedstawionych ustaleń i oceny działalności. W pojęciu bezstronności mieści się obiektywizm i zakaz arbitralności. Regulacja ustawowa jest jednak niepełna w tym obszarze i budzi wątpliwości interpretacyjne, zarówno jeśli chodzi o adresatów tego obowiązku, jak i konsekwencje prawne związane z jego naruszeniem. W artykule omówiono oba pojęcia oraz ich wzajemną relację, wskazano podmioty zobowiązane do zachowania bezstronności w postępowaniu kontrolnym, a także ryzyko, które może prowadzić do naruszenia tej zasady i stanowić zagrożenie dla całego procesu. Szczegółowo przedstawiono problemy interpretacyjne wynikające z niedostatków przepisów poświęconych wyłączeniu kontrolera i odpowiednio – biegłego lub specjalisty – oraz całej kontrolnej jednostki organizacyjnej. Zaproponowano również postulat de lege ferenda konieczny do usunięcia wątpliwości interpretacyjnych przy stosowaniu art. 31 ustawy o NIK.

9

Integralność sędziego w orzekaniu i zachowaniu

84%

Skuczyński P.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2021

|

vol. 13

|

issue 3

64-80

EN

The article concerns judicial integrity in its basic meaning, i.e. as the consistency of actions with beliefs. Firstly, a reconstruction of the role of a judge’s beliefs was undertaken on the basis of the philosophy law, which allowed for proving that at least on the grounds of the so-called third path theory, they are treated as essential. However, acknowledging their role raises questions about the danger of instrumentalising law by the judge and of instrumentalising the judge by the law. Ronald Dworkin’s philosophy which extensively refers to the concept of integrity was interpreted as a solution to the issue. Then, it was noted that this approach is too narrow, as it limits the possibility of including the judge’s beliefs in adjudication only when they meet the requirements of so-called appropriateness tests, and are therefore already included in the content of the legal order in some way. Furthermore, integrity in this sense does not cover the judge’s behaviours besides decision-making, the status of which increasingly requires a theoretical explanation and normative classification. In consequence, it was stated that the concept of integrity is connected with paradoxes. In spite of that, an attempt was made to design a more systematic approach to judicial integrity in adjudication and behaviour, which would lead to proving that it is something that should be cared about, and consequently, its behaviour should be made the object of normative and institutional solutions. At the same time, the concept of integrity seems to have more heuristic power than normative one.

PL

Artykuł dotyczy integralności sędziego ujmowanej w podstawowym znaczeniu, tj. jako zgodność działań z przekonaniami. W pierwszej kolejności dokonana została rekonstrukcja roli przekonań sędziego na gruncie filozofii prawa, co pozwoliło wykazać, że przynajmniej na gruncie teorii tzw. trzeciej drogi traktowane są one jako istotne. Uznanie ich roli niesie jednak ze sobą pytania o zagrożenie instrumentalizacją prawa przez sędziego i sędziego przez prawo. Jako jego rozwiązanie została zinterpretowana filozofia Ronalda Dworkina, szeroko odwołująca się do pojęcia integralności. Następnie zauważono, że ujęcie to jest zbyt wąskie, ponieważ ogranicza ono możliwość uwzględnienia przekonań sędziego w orzekaniu tylko, gdy spełniają one tzw. próg odpowiedniości, a więc w jakiś sposób zawierają się już w treści porządku prawnego. Ponadto tak rozumiana integralność nie obejmuje zachowań pozaorzeczniczych sędziego, których status coraz bardziej wymaga teoretycznego wyjaśnienia i normatywnego zakwalifikowania. W konsekwencji stwierdzono, że z pojęciem integralności łączą się paradoksy. Mimo to została podjęta próba wypracowania bardziej systematycznego ujęcia integralności sędziowskiej w orzekaniu i zachowaniu, zmierzająca do wykazania, że jest ona czymś, o co powinniśmy się troszczyć, a w konsekwencji jej zachowanie uczynić przedmiotem rozwiązań normatywnych i instytucjonalnych. Jednocześnie pojęcie integralności zdaje się mieć większą moc heurystyczną niż normatywną.

10

Bezstronność i neutralność światopoglądowa sędziego

84%

Ciszewski W.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2021

|

vol. 13

|

issue 3

13-29

EN

The article has two basic goals. The first one is to create a conceptual framework for the discussion of judicial impartiality. In order to achieve this aim, in this text I reflect on three aspects of the principle of impartiality, which have generally been studied independently from one another in the literature. I make an attempt to show that the three distinguished aspects of impartiality can be analysed, using a uniform conceptual scale. The second goal of the paper is to justify a claim that one of these aspects (namely the aspect of impartiality towards worldview doctrines) differs from the other two in terms of structure. In the text, I attempt to consider that difference and then propose a formula for judicial worldview neutrality that takes into account the special nature of that aspect of judicial impartiality. The conclusion of these reflections is the introduction of two versions of the worldview neutrality principle, which should – in my view – be applied in activities undertaken by judges.

PL

Artykuł ma dwa podstawowe cele. Pierwszym jest sformułowanie ram pojęciowych dla dyskusji o bezstronności sędziowskiej. Aby zrealizować to zamierzenie, prowadzę w tekście refleksję nad trzema aspektami zasady bezstronności, które zwykle były badane w literaturze niezależnie od siebie. Staram się wykazać, że trzy wyróżnione aspekty bezstronności można analizować, stosując jednolitą siatkę pojęciową. Drugim celem artykułu jest uzasadnienie twierdzenia głoszącego, że jeden z tych aspektów (a mianowicie aspekt bezstronności względem doktryn światopoglądowych) różni się pod względem struktury od pozostałych dwóch. W tekście staram się rozważyć tę różnicę, a następnie zaproponować formułę neutralności światopoglądowej sędziego, która uwzględnia szczególny charakter tego aspektu bezstronności sędziowskiej. Konkluzję rozważań stanowi wprowadzenie dwóch wersji zasady neutralności światopoglądowej, które powinny – w moim przekonaniu – znaleźć zastosowanie do działań podejmowanych przez sędziów.

11

Zmiany w systemie polskiej administracji wyborczej w latach 2018-2020

84%

Sokala A., Frydrych-Depka A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 5 (63)

31-42

EN

Recently there have been made many amendments to Electoral Code. They concerned mostly electoral administration and further are being announced. The article is an attempt to summarize made and proposed changes from the perspective of basic principles concerning electoral management in democracy, in particular impartiality and efficiency of electoral management bodies. Analyse shows mainly the lack of complex vision for electoral administration, which is highly inadvisable.

PL

W ostatnich latach ustawodawca dokonał wielu zmian kodeksu wyborczego. Dotknęły one przede wszystkim administracji wyborczej. Zapowiadane są kolejne. W tekście podjęto próbę oceny wprowadzonych, jak i proponowanych zmian w kontekście powszechnie przyjmowanych zasad, na których powinno opierać się funkcjonowanie administracji wyborczej demokratycznego państwa, w szczególności zaś zasady bezstronności oraz efektywności organów administrujących wyborami. Analiza wskazuje przede wszystkim na brak kompleksowej wizji administracji wyborczej, co uznać należy za wysoce niepożądane.

12

Konstytucyjna i konwencyjna proweniencja prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia spraw y (prawa do sądu)

84%

Sowiński P. K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 3 (61)

189-200

PL

Tekst poświęcony jest problematyce tzw. prawa do sądu, którą polski ustawodawca uznaje za jedno z ważniejszych praw i wolności obywatelskich. Wskazano na konsty-tucyjny i konwencyjny rodowód tego prawa. W tekście zauważa się, że może być ono realizowane wyłącznie w państwie uznającym trójpodział władzy oraz w realiach, w których sądownictwo powszechne oparte jest na czterech zasadniczych fundamen-tach, tj. właściwości do rozpoznania sprawy danego rodzaju,niezależności, bezstron-ności i niezawisłości.

EN

The text is devoted to the problem of the right to a fair trial, which the Polish legislator recognizes as the one of the most important civil rights and liberties. The constitutive and conventional lineage of this right was indicated. It is noted in the text that this right can only be excercised in a state that recognizes the tripartite division of power as well as in situation in which common judiciary is based on four fundamental foundations such as jurisdiction to hear a case of a given type, impartiality, independent in legal, or-ganisational and decision-making terms.

13

Niezawisłość, niezależność i bezstronność w sądownictwie w świetle regulacji prawnych oraz orzecznictwa

84%

Olszak K.

|

2019

|

vol. 2

|

issue 2(4)

319-344

PL

W artykule podjęto próbę analizy pojęć niezawisłości sędziów, niezależności sądów oraz bezstronności sądu. Przedstawiono uregulowania prawne oraz wykładnię sądów i trybunałów na poziomie krajowym i europejskim posiłkując się przy tym poglądami doktryny. Celem opracowania jest zaproponowanie uporządkowania narracji w przedmiocie rozumienia wskazanych terminów – na podstawie dotychczasowej judykatury. Terminy „niezawisłość”, „niezależność” i „bezstronność” są nie tylko doniosłe teoretycznie i praktycznie, ale obecnie żywo dyskutowane i nic nie wskazuje na to, aby w najbliższym czasie uległo to zmianie. Rozważenie znaczenia terminów i zaproponowanie ich rozgraniczenia niesie za sobą konsekwencje dla funkcjonowania całego systemu prawa.

EN

The article deals with an issue of understanding of the concepts indicated in the title which are subject of interpretation of courts and tribunals at a national and European level. The aim of the analysis is to find out how the above phrases are understood and to propose a way to organize them. The proper meaning of the terms: “independence”, and “impartiality” is not only theoretically and practically significant, but is also currently under discussion. The consideration of these terms is therefore of fundamental importance for the functioning of the entire legal system.

14

Nowelizacja postępowania mediacyjnego przed sądami administracyjnymi

84%

Romanko A.

Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

|

2017

|

vol. 12

|

issue 14 (2)

35-48

EN

According to the act Law on proceedings before administrative courts amended in 2017, mediation proceedings shall be conducted by a mediator appointed by the parties or by the court. Mediation proceedings are not open and a mediator should stay impartial in conducting mediation. A mediator is entitled to receive remuneration and reimbursement of costs related to the mediation and shall draft a protocol from mediation proceedings.

PL

Zgodnie z ustawą Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi znowelizowaną w 2017 r., postępowanie mediacyjne prowadzi mediator wybrany przez strony lub sąd. Postępowanie mediacyjne nie jest jawne, zaś mediator powinien zachować bezstronność przy prowadzeniu mediacji. Mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji oraz powinien sporządzić protokół z przebiegu postępowania mediacyjnego.

15

Organy mediacyjne w postępowaniu przed sądami administracyjnymi

84%

Romanko A.

Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

|

2015

|

vol. 10

|

issue 12 (2)

47-69

EN

Mediation before administrative courts is regulated in the following normative acts: act Law on Proceedings Before Administrative Courts, act Law on the Organization of Administrative Courts and Regulation by the President of Poland Rules on Internal Functioning of Regional Administrative. Courts. It is a unique administrative procedure and it is facultative. The subjects who are entitled to conduct mediation before administrative courts are a judge or court registrar.

16

Teoria demokracji deliberatywnej w myśli Johna Rawlsa

84%

Turoń-Kowalska A.

|

2023

|

vol. 14

|

issue 46

185-206

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The scientific aim is to present a specific role of John Rawls that he played in co-creation of the concept of deliberative democracy. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: Deliberative democracy focuses on deliberation that should bring in-depth knowledge of the participants in a given matter as well as the awareness of other individuals’ interests. One must acquire knowledge of the distinction between public reason and many non-public reasons, and at the same time be impartial to the points of view of vast rational doctrines. The research method is based on text analysis. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article begins with an attempt to synthetically analyse Rawls’s contractualistic proposition in order to “organise the state well”. Then, there follows an analysis of the concept of justice as impartiality indicating the basis for creating the theory of deliberative democracy. The focus is put on Rawls’s innovative solution – the reflection of balance can only be achieved through the result of a certain structure (construction) and the normative nature of his proposition was indicated, which distinguishes this concept from predecessors asking similar questions. RESEARCH RESULTS: In his attempts to construct a “machine of reason” and a “game of reason”, and finally an “original situation” from which the principles of justice as impartiality can be derived, John Rawls attempted to create a model of a reasonable deliberation by democratic citizens in a way that could awake their loyalty towards the established order. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: In the conclusions, the author points out that the assumption of common public reason and rational pluralism, as well as the idea of freedom as the ability to have higher moral powers, lead Rawls to create “good state organisation”, where the deliberative formula of democracy must play a key role.

PL

CEL NAUKOWY: Celem naukowym jest ukazanie specyficznej roli Johna Rawlsa dla współtworzenia koncepcji demokracji deliberatywnej. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Demokracja deliberatywna skupia się na deliberacji, która powinna nieść za sobą pogłębioną wiedzę uczestników w danej sprawie oraz świadomość interesów innych jednostek. Propozycja Rawlsa ma charakter absolutnie normatywny. Teoria sprawiedliwości formułuje reguły, na których powinna opierać się organizacja życia społecznego. Należy posiąść wiedzę o rozróżnieniu pomiędzy rozumem publicznym a wieloma rozumami niepublicznymi, a jednocześnie zachować bezstronność wobec punktów widzenia rozległych rozumnych doktryn. Metoda badań opiera się na analizie tekstu. PROCES WYWODU: Artykuł rozpoczyna się od próby syntetycznej analizy kontraktualistycznej propozycji Rawlsa mającej na celu „dobrą organizację państwa”. Następnie analizie poddana jest koncepcja sprawiedliwości jako bezstronności ze wskazaniem podstawy do tworzenia teorii demokracji deliberatywnej. Skupiono się tutaj na nowatorskim rozwiązaniu – refleksja równowagi może zostać osiągnięta tylko poprzez wynik pewnej struktury (konstrukcji) – oraz wskazano normatywny charakter jego propozycji, co odróżnia tę koncepcję od koncepcji poprzedników zadających podobne pytania. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W swoich próbach skonstruowania „maszyny rozumu” i „gry rozumowej”, a wreszcie „sytuacji pierwotnej”, z której można wyprowadzić zasady sprawiedliwości jako bezstronności, Rawls dokonał próby stworzenia modelu rozsądnej deliberacji przez demokratycznych obywateli w sposób, który może wzbudzić ich lojalność wobec ustanowionego porządku. WNIOSKI, INNOWACJE I REKOMENDACJE: We wnioskach autorka wskazuje, że założenie wspólnego rozumu publicznego oraz rozumnego pluralizmu, jak również idea wolności jako zdolności do posiadania wyższych władz moralnych prowadzi Rawlsa do stworzenia „dobrej organizacji państwa”, gdzie kluczową rolę odgrywać musi deliberatywna formuła demokracji.

17

O (nie)rzetelności inkwizycyjnego procesu karnego w świetle prawa europejskiego

67%

Piech K.

Przegląd Europejski

|

2018

|

vol. 2018(2)

237-248

PL

The article deals with one of the elementary principles of the criminal trial – reliability of the trial – in conventional and constitutional terms. The author analyses the concept of fair trial and details the most important elements. Then she considers whether the currently existing model of the criminal trial in Poland, rich in inquisitional institutions, is compatible with the principle of a fair trial. She analyses the norms of the Code of Criminal Procedure, compares these regulations with principles of impartiality, objectivity and equality of procedural parties that are part of the concept of a fair trial. Artykuł dotyczy jednej z elementarnych zasad procesu karnego – rzetelności procesu – w ujęciu konwencyjnym i konstytucyjnym. Autorka analizuje pojęcie fair trial, zarówno sensu stricto, jak i sensu largo, wyszczególniając jego najistotniejsze elementy. Następnie rozważa, czy obecnie funkcjonujący w Polsce model procesu karnego, bogaty w instytucje o charakterze inkwizycyjnym, nie stoi w sprzeczności z zasadą rzetelnego procesu. Aby udzielić odpowiedzi na stawiane przez siebie pytania, analizuje normy Kodeksu postępowania karnego, zestawiając je w szczególności z zasadami bezstronności, obiektywizmu oraz równości stron procesowych, stanowiącymi części składowe pojęcia rzetelnego procesu.

18

O (nie)rzetelności inkwizycyjnego procesu karnego w świetle prawa europejskiego

67%

Piech K.

Przegląd Europejski

|

2018

|

issue 2(48)

237-248

PL

Artykuł dotyczy jednej z elementarnych zasad procesu karnego – rzetelności procesu – w ujęciu konwencyjnym, jak i konstytucyjnym. Autorka poddaje analizie pojęcie fair trial, zarówno sensu stricto, jak i sensu largo, wyszczególniając jego najistotniejsze elementy. Następnie rozważa, czy obecnie funkcjonujący w Polsce model procesu karnego, bogaty w instytucje o charakterze inkwizycyjnym, nie stoi w sprzeczności z zasadą rzetelnego procesu. Aby udzielić odpowiedzi na stawiane przez siebie pytania, analizuje normy Kodeksu postępowania karnego, zestawiając je w szczególności z zasadami bezstronności, obiektywizmu oraz równości stron procesowych, stanowiącymi części składowe pojęcia rzetelnego procesu.

EN

The article deals with one of the elementary principles of the criminal trial - reliability of the trial - in conventional and constitutional terms. The author analyses the concept of fair trial and details the most important elements. Then she considers whether the currently existing model of the criminal trial in Poland, rich in inquisitional institutions, is compatible with the principle of a fair trial. She analyses the norms of the Code of Criminal Procedure, compares these regulations with principles of impartiality, objectivity and equality of procedural parties that are part of the concept of a fair trial.

19

Wykorzystanie wiedzy eksperckiej w kontrolach NIK - biegły, specjalista i panel ekspertów

67%

Jarzęcka-Siwik E.

Kontrola Państwowa

|

2022

|

vol. 67

|

issue 5 (406)

8-28

EN

In order to fulfil the objectives of public auditing, it is necessary to appropriately determine the actual state of affairs. A broad spectrum of audit examination that lies within NIK’s competence, new forms of performance in the area of activities financed with public money, digitalization, technological advancement of various processes, as well as scientific and technological advancement call for expert knowledge. These concern all stages of the audit process, starting from its preparing, through evidence proceedings, to formulating and publicising audit results. In the article, an analysis has been presented of the legal regulation related to the situation in which the legislator allows for, or requires, the use of expert knowledge at every stage of the audit process. The most significant issue in the area is, obviously, evidencing with the use of expert knowledge. Evidence must be reliable, linked to the audit objectives and economical. That is why a vast part of the article is dedicated to experts and specialists. The author pays attention to the differences in the status of experts and specialists, the reasons for imperfected opinions, as well as refers to the issues and doubts voiced in practice, related to the engagement of experts and specialists in the audit process.

PL

Do osiągnięcia celu kontroli państwowej niezbędne jest prawidłowe ustalenie stanu faktycznego, czyli obiektywne i odpowiadające prawdzie. Szerokie spektrum badań kontrolnych będące w kompetencji NIK, coraz to nowe formy aktywności w sferze wykonywania zadań finansowanych ze środków publicznych, cyfryzacja, zaawansowanie technologiczne różnego rodzaju procesów, postęp nauki i techniki sprawiają, że kontrolerzy w wielu sprawach muszą posiłkować się wiedzą ekspercką. Dotyczy to w zasadzie wszystkich etapów kontroli, począwszy od jej przygotowania, przez postępowanie dowodowe aż po sformułowanie i upublicznienie wyników. W artykule przedstawiono analizę regulacji prawnej dotyczącej sytuacji, w której ustawodawca dopuszcza albo nakazuje skorzystanie z wiedzy eksperckiej na każdym etapie postępowania kontrolnego. Najistotniejszą kwestią jest przeprowadzanie dowodów z wykorzystaniem wiedzy specjalistycznej. Muszą być rzetelne, odnosić się do celów kontroli oraz racjonalne ekonomicznie. Dlatego najwięcej miejsca poświęcono biegłym i specjalistom. Zwrócono uwagę na różnice w ich statusie, przyczyny wadliwości opinii, a także odniesiono się do zgłaszanych problemów i wątpliwości związanych z udziałem biegłych albo specjalistów w czynnościach kontrolnych.

20

Integralność sędziego z perspektywy jurysprudencji cnót

67%

Soniewicka M.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2021

|

vol. 13

|

issue 3

81-97

EN

The paper analyzes the concept of integrity of a judge from the perspective of the virtue jurisprudence. There are the judicial virtues specified and described, including integrity as one of the elements of the virtue of justice. Subjective and objective integrity are distinguished, as well as personal, professional and institutional integrity. Integrity of a judge is understood as personal integrity combined with professional integrity and also institutional integrity in which values and aims of the profession are taken into account. Virtue jurisprudence does not provide clear directives for solving legal disputes but it emphasizes the necessity of referring to the dispositions of a judge in order to understand fully the process of judgment. On the grounds of virtue jurisprudence, the integrity of a moral subject if assumed which provides the foundation for trust in the profession of judge and does not allow for the separation of social roles, assuming the possibility of reconciling them with the use of prudence. The problem of conflicting virtues, namely integrity and impartiality in the context of judicial review is discussed on the example of the judgment of the Polish Constitutional Tribunal of October 22, 2020, K 1/20 which illustrates judicial activism. The considerations concerning this example bring about the conclusion that in the most controversial political and moral disputes, political prudence suggest the direction of the virtue of judicial restraint due to deference of democracy and the division of powers.

PL

W artykule przedstawione zostało pojęcie integralności sędziego z perspektywy jurysprudencji cnót. Omówione zostały cnoty sędziego, w tym integralność jako jeden z elementów cnoty sprawiedliwości. Rozróżniona została integralność w znaczeniu subiektywnym i obiektywnym, osobistym i zawodowym oraz instytucjonalnym. Integralność sędziego w orzekaniu sądowym to z jednej strony integralność osobista i zawodowa, z drugiej zaś integralność instytucjonalna, czyli branie pod uwagę wartości i celów profesji. Jurysprudencja cnót nie daje jednoznacznych wskazówek rozstrzygania sporów, ale wskazuje na konieczność odniesienia się do dyspozycji sędziego, aby w pełni zrozumieć proces orzekania. Na gruncie tego podejścia zakłada się integralność podmiotu moralnego, co ma stanowić podstawę zaufania do zawodu sędziego i nie pozwala na separację pełnionych ról społecznych, zakładając możliwość ich uzgodnienia z pomocą roztropności. Problem konfliktu między cnotą bezstronności a integralności moralnej w kontekście orzekania konstytucyjnego został omówiony na przykładzie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22.10.2020 r., K 1/20. Wnioskiem z prezentowanych rozważań jest, że w niektórych sytuacjach, takich jak orzekanie w kwestiach spornych politycznie czy moralnie, roztropność prowadzić może do kierowania się cnotą powściągliwości sędziowskiej z uwagi na szacunek dla demokracji oraz trójpodziału władz.

Refine search results

ZAUFANIE INSTYTUCJONALNE W KONTEKŚCIE USTAWOWEJ ZASADY ZAUFANIA JEDNOSTKI DO PAŃSTWA

Instytucja wyłączenia sędziego w prawie amerykańskim jako element realizacji prawa do rozpoznania sprawy przez bezstronny sąd – zagadnienia wybrane

Służba cywilna w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego

ETYKA TŁUMACZA SĄDOWEGO NA SALI ROZPRAW

Sprawiedliwość a budowanie wspólnoty

Ethical threats and safeguards. The case of statutory auditors in the Gdansk region

Rehabilitacja namiętności? Emocje a postulat bezstronności

Podstawowe konsekwencje prawne naruszenia zasady bezstronności : Kontrole NIK

Integralność sędziego w orzekaniu i zachowaniu

Bezstronność i neutralność światopoglądowa sędziego

Zmiany w systemie polskiej administracji wyborczej w latach 2018-2020

Konstytucyjna i konwencyjna proweniencja prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia spraw y (prawa do sądu)

Niezawisłość, niezależność i bezstronność w sądownictwie w świetle regulacji prawnych oraz orzecznictwa

Nowelizacja postępowania mediacyjnego przed sądami administracyjnymi

Organy mediacyjne w postępowaniu przed sądami administracyjnymi

Teoria demokracji deliberatywnej w myśli Johna Rawlsa

O (nie)rzetelności inkwizycyjnego procesu karnego w świetle prawa europejskiego

O (nie)rzetelności inkwizycyjnego procesu karnego w świetle prawa europejskiego

Wykorzystanie wiedzy eksperckiej w kontrolach NIK - biegły, specjalista i panel ekspertów

Integralność sędziego z perspektywy jurysprudencji cnót