Search results

1

About the burial-free kurgans once again

100%

Janiak R.

Sprawozdania Archeologiczne

|

2017

|

vol. 69

421-431

EN

One of the features of the burial mound necropolises of Pomeranian culture in the Kashubian Lake District is the presence, beside the mounds, of burial-free constructions. Their form resembles burial mounds or kurgans and their function can often raise questions. This may sometimes result from the fact that such structures are formed in distinct clusters in the cemeteries. At the current stage of research, it can be hypothesized that they represent an integral part of the necropolis.

2

The oldest graves of the Trzciniec culture

75%

Górski J.

Analecta Archaeologica Ressoviensia

|

2013

|

vol. 8

69–105

EN

The oldest horizon of the Trzciniec culture spanned over vast geographical areas and its graves may be distinguished by the presence of very specific vases and beakers (Fig. 1). The characteristic features of ceramics allow for distinguishing a group of burials with an early date. Such graves contained similar furnishings and they are known from nearly all parts of the Trzciniec cultural milieu in the area of Poland (Fig. 2–8). Parallel assemblages of archeological finds are also known from western Ukraine. The broad chronological span of the discussed notions may prove the hypothesis that they reflect a relatively short chronological horizon, probably limited to the 17th century BC. The funerary practices of the Trzciniec culture were very diverse already at the early stages of its development and included flat cremation graves with urns, pit-graves and diverse forms of both single and multiple inhumations. Inhumation and cremation graves have also been found in mounds.

3

Późnobrązowe cmentarzyska kurhanowe w Dolicach na Pomorzu Zachodnim ‒ podsumowanie wyników badań

63%

Kaczmarek M.

Pomorania Antiqua

|

2018

|

vol. Tom XXVII

s. 139-162

EN

The article summarises the results of study of archaeological materials from excavations carried out in the years 1976-1989 on two burial mound cemeteries from the late Bronze Age in Dolice, Stargard district, West Pomeranian Voivodeship. The first of the necropolises, marked as site 30, is situated on a hilly, upper part of a moraine height, in the immediate vicinity of the Mała Ina River valley. About 20 burial mounds in earthen and stone construction were registered here, reaching a diameter of 4 to 16 m at the circular base. The graves stretch in a strip, in at least three perceptible clusters. Only two of them were excavated (Fig. 3). A much wider second Dolice cemetery, marked as site 40, was located on a gentle slope of a moraine elevation, occupying an area of about 1.5 ha. About 80 graves, characterised by varying diameters, ranging from 3 to 25 m, are located along the NW – SE axis at 400 m long section. Seven of them and 63 flat graves occurring in the spaces between the burial mounds were excavated (Fig. 4). Recognised to a small extent burial mounds in Dolice are very important for the research on burial rites in the late Bronze Age in West Pomerania, because they are the best-studied funeral sites from this part of the prehistory in the region. On the necropolis Dolice 40 relics of very interesting sepulchral architecture were unearthen, which is characterised by diversity of internal structures of mounds (boxes, stone cores, corridor leading to the burial chamber), as well as the presence of flat stone cist graves in the spaces between them in the form of miniaturised circles. They are accompanied by practices of intentional destruction of burial furnishing (breaking of vessels) and shredding of cremated human bones, scattered in mounds in the form of layered burials with no urns. These phenomena, unheard of in general and alien in the neighbouring Lubusz-Greater Poland environment of the Lusatian urnfields, and also recorded in other parts of Pomerania, require a broader analytical and comparative study using sources from trans-Odra River areas (Vorpommern, Mecklenburg, North Brandenburg) and then from the Danish islands, Jutland, Skåne and the Baltic Islands (Bornholm, Gotland, Öland).

PL

W artykule podsumowano wyniki opracowania materiałów archeologicznych pochodzących z badań wykopaliskowych przeprowadzonych w latach 1976-1989 na dwóch cmentarzyskach kurhanowych z późnej epoki brązu w Dolicach, pow. stargardzki, woj. zachodniopomorskie. Pierwsza z nekropoli, oznaczona jako stanowisko 30, usytuowana jest na pagórkowatej, górnej części garbu wzniesienia morenowego, w bezpośrednim sąsiedztwie doliny Małej Iny. Zarejestrowano tutaj około 20 kurhanów o kamienno-ziemnej konstrukcji nasypu, osiągających u kolistej podstawy średnicę od 4 do 16 m. Mogiły ciągną się pasem, w co najmniej trzech czytelnych skupiskach. Wykopaliskowo zbadano tylko dwie (ryc. 3). Znacznie rozleglejsze drugie cmentarzysko dolickie, zaszeregowane pod numerem 40, zostało posadowione na łagodnym stoku wzniesienia morenowego, zajmując powierzchnię około 1,5 ha. Na zorientowanym według osi NW – SE odcinku o długości 400 m leży około 80 mogił, charakteryzujących się zróżnicowaną średnicą nasypów, sięgającą od 3 do 25 m. Wykopaliskowo zbadano 7 z nich oraz 63 groby płaskie występujące w przestrzeniach między mogiłami (ryc. 4). Rozpoznane w niewielkim stopniu cmentarzyska kurhanowe w Dolicach mają bardzo duże znaczenie dla studiów nad obrządkiem pogrzebowym z późnej epoki brązu na Pomorzu Zachodnim, są bowiem najlepiej zbadanymi stanowiskami funeralnymi z tego odcinka pradziejów w regionie. Na nekropoli Dolice 40 ujawniono relikty bardzo interesującej architektury sepulkralnej, którą cechuje zróżnicowanie wewnętrznych konstrukcji kurhanów (skrzynie, jądra kamienne, korytarz prowadzący do komory grobowej), a także obecność w przestrzeniach między nimi płaskich grobów w obstawach kamiennych o formie zminiaturyzowanych wieńców. Towarzyszą im praktyki intencjonalnego niszczenia inwentarza grobowego (rozbijanie naczyń) oraz rozdrabniania skremowanych kości ludzkich, rozsypywanych w kurhanach w postaci bezpopielnicowych pochówków warstwowych. Zjawiska te, w ogóle niespotykane i obce w sąsiednim, lubusko-wielkopolskim środowisku łużyckich pól popielnicowych, a odnotowane również w innych częściach Pomorza, wymagają podjęcia szerszych studiów analityczno-porównawczych z wykorzystaniem źródeł pochodzących z obszarów zaodrzańskich (Pomorze Przednie, Meklemburgia, północna Brandenburgia), a w dalszej kolejności z wysp duńskich, Jutlandii, Skanii oraz wysp bałtyckich (Bornholm, Gotlandia, Olandia).

4

Preliminary results of an investigation of a single Barrow near the village of Serteya (Smolensk region)

63%

Mazurkevich A. N., Dolbunova E. V., Aleksandrovsky A. L., Fassbinder, Jorg W.E, Sablin M. V., Shirobokov I. G.

Światowit

|

2018

|

vol. 57

41-56

EN

A single burial mound is located on the right bank of the Serteyka River (north-western Russia). It was discovered by E.A. Schmidt in 1951 and is attributed to the Old Russian Period. New researches on the burial mound conducted in 2013 and 2014 have uncovered several diachronic constructions. The first stage was connected to a flint knapping site, which was located on a natural ele- vation. It can be attributed to the 6th millennium BC on the basis of the Early Neolithic pottery fragments found nearby. The next period is dated to the second half of the 3rd millennium BC, when a ritual platform was created. Moreover, on another mound, a ditch was created, which can be attributed to the Long Barrow Culture due to a ceramic fragment found there. Samples from burnt bones and charcoal indicate that the first and second stages of this construction could be dated to between the middle and the second half of the 3rd millennium BC – the late stage of the Zhizhitskaya Culture of pile-dwellers and the initial stage of the Uzmenskaya Culture. Animal bones were cremated along with bronze items, as evidenced by the patina visible on the surface of the bones. Such a rite has been recorded for the first time. Furthermore, a ritual fire-place was set on a flat platform, and additional fireplaces were situated on the slope of the burial mound. This complex, which can be interpreted as a site of worship from the Late Neolithic through the Early Bronze Age, existed for a long period of time. Nowadays, it is difficult to find analogies to such ritual complexes from the 3rd millennium BC from the territory of Poland and the Upper Dnepr region; only the kurgans and burial mounds of the Corded Ware Culture dating to the 3rd millennium BC are known. It might also be supposed that some of the sites with such a sepulchral rite, usually attributed to the Long Barrows Culture, could also be ritual sites – this, however, would require further research.

5

Nowe materiały kultury wielbarskiej z Pojezierza Iławskiego – Jawty Wielkie, pow. iławski

63%

Baczewski M.

Wiadomości Archeologiczne

|

2021

|

vol. LXXII

|

issue 72

179-193

EN

The site at Jawty Wielkie, located in the Iława Lakeland in northern Poland (Fig. 1), was discovered in May 2015. A search carried out with the use of metal detectors yielded 50 copper-alloy artefacts (including 25 brooches, 11 bracelets, five belt buckles, two strap-ends and a spur) and an iron razor (Figs. 4–9). The finds were transferred to the collection of the Museum of Warmia and Masuria in Olsztyn. Some of the artefacts bear traces of burning; on several objects, traces of intensely black earth and charcoal have been preserved. These traces, as well as the structure of the discovered artefact assemblage, indicate that the site was used as a cemetery. The vast majority of the artefacts date to the Roman Period and the early phase of the Migration Period. At that time, the area of the Iława Lakeland belonged to the so-called zone D of the Wielbark Culture settlement. The oldest confidently dated artefact is a fibula of type A.III.53 (Fig. 4:1), which is a marker of phase B1b. What is interesting is that, until now, no brooches of this type were known from the area in question. Zone D was thought to not have been settled until stage B2b, however, the aforementioned brooch as well as the recently published, similarly dated finds from Bajdy, Przezmark and Zawada (A. Cieśliński 2020) indicate that the penetration of the Iława Lakeland by the people of the Wielbark Culture began earlier, in stage B1. The youngest artefact in the assemblage is a beak-shaped strap-end (Fig. 6:32), indicating that the cemetery was (continuously?) used until the early phase of the Migration Period. While the iron razor has analogies in the material of the Oksywie Culture from the Late Pre-Roman Period, no sites of this culture are known from the vicinity of Jawty Wielkie. In the northern part of the site, there is a group of small hills with a fairly regular, round bases, which resemble barrow mounds in shape and size (Fig. 10). Although the characteristics of these “tumuli” indicate that they are most similar to the mounds known from Wielbark culture cemeteries, it cannot be ruled out that they were built earlier – in the later phases of the Bronze Age or in the Early Iron Age. It is only possible to reject their later, early medieval provenance. The issue can only be resolved via archaeological excavations.

PL

Stanowisko w Jawtach Wielkich zostało zlokalizowane w maju 2015 roku po przekazaniu informacji przez lokalnego mieszkańca do stowarzyszenia miłośników historii. Po przeprowadzeniu poszukiwań we wskazanym miejscu odnaleziono zabytki archeologiczne. Przekazany do Muzeum Warmii i Mazur zbiór liczył 51 przedmiotów wykonanych głównie ze stopu miedzi. Jedynym wyjątkiem była żelazna brzytwa. W skład zbioru wchodzi ponadto: 25 zapinek, 11 bransolet, 5 sprzączek, 2 okucia końca pasa oraz ostroga. Pozostałą część materiału stanowią przedmioty, które ze względu na stan lub fragmentaryczność zachowania nie mogą być jednoznacznie zinterpretowane. Zabytki zostały podjęte z niewielkiej głębokości, maksymalnie dochodzącej do kilkunastu centymetrów. Niektóre z nich noszą ślady przepalenia. Widoczne na powierzchni przedmiotów są również ślady intensywnie czarnej ziemi oraz węgli. Opisywane stanowisko należy łączyć z ludnością kultury wielbarskiej. Wskazuje na to spektrum pozyskanych zabytków, które wykonane są w zdecydowanej większości ze stopów miedzi i stanowią głównie ozdoby. Zabytki datowane są od okresu wpływów rzymskich do okresu wędrówek ludów. W tym czasie obszar Pojezierza Iławskiego zajęty był przez ludność wskazanego ugrupowania kulturowego. Stanowisko było wykorzystywane jako nekropola. Świadczyć o tym mogą, wspomniane wyżej, ślady spalenizny oraz pozostałości węgli na zabytkach. W tym aspekcie interesująca wydaje się także obecność w północnej części stanowiska grupy niewielkich wzniesień o dosyć regularnej, okrągłej podstawie, które swoim kształtem i wielkością mogą przypominać nasypy kurhanowe. Najstarszym zabytkiem w zbiorze jest fibula A.III.53 będąca wyznacznikiem fazy B1b. Zapinki tego typu do tej pory nie były znane z terenów Pojezierza Iławskiego, które jest częścią tzw. strefy D osadnictwa ludności kultury wielbarskiej. Według ustaleń R. Wołągiewicza obszar ten miał zostać zasiedlony w fazie B2b, jednak na podstawie wspomnianej zapinki oczkowatej serii głównej, a także niedawno opublikowanych odkryć z Bajd, Przezmarka i Zawady, wydaje się prawdopodobne, że sporadyczna penetracja tych ziem przez ludność kultury wielbarskiej zaczęła się wcześniej, w fazie B1. Na podstawie całego zbioru zabytków można również stwierdzić, że cmentarzysko było nieprzerwanie użytkowane do wczesnego okresu wędrówek ludów. Najmłodszym przedmiotem w kolekcji jest dziobowate okucie końca pasa. Interesująco przedstawia się kwestia nasypów ziemnych o okrągłych podstawach położonych na terenie, na którym zostały odkryte zabytki. Należy rozstrzygnąć czy grupa wspomnianych obiektów jest formą naturalną czy pochodzenia antropogenicznego. Przy przyjęciu drugiego założenia pojawia się również problem ustalenia bezpośredniej atrybucji kulturowej. Analiza wykazała, że konstrukcje te najbardziej przypominają kurhany znane z cmentarzysk wielbarskich. Nie można jednak wykluczyć, że konstrukcje te zostały wzniesione przez starsze kultury archeologiczne – grupę warmińsko-mazurską kultury łużyckiej lub kulturę kurhanów zachodniobałtyjskich. Rozstrzygnięcie tego problemu mogą przynieść wyłączne weryfikacyjne badania wykopaliskowe.

6

Przyczynek do badań nad początkiem Cerkwi na Zachodzie Rusi

51%

Liwoch R.

ELPIS

|

2014

|

vol. 16

169-172

PL

W 1882 r. T. Ziemięcki przeprowadził w Podhorcach (obwód lwowski, Ukraina) badania wykopaliskowe dwóch sąsiadujących ze sobą kurhanów, które nazwał wielką mogiłą bliźniaczą nr 1 i nr 2. W mogile nr 1 odkrył bogato wyposażony pochówek podwójny (zapewne małżeński), w którym znajdowały się dwa identyczne srebrne krzyżyki. Krzyże te należą do typu nazywanego skandynawskim (wariant B.1 typu 1.4.3 wg J. Staeckera). W mogile nr 2 znalazł szkielet mężczyzny, którego pochowano z wyposażeniem, w tym z dwoma krzyżami. Większy (zaginiony) był brązowym enkolpionem z wyobrażeniem Ukrzyżowania i Matki Boskiej Oranty, który znajduje analogie w krajach naddunajskich. Mniejszy jest srebrnym krzyżykiem w formie krzyża św. Piotra. W ustach zmarłych pochowanych w obu kurhanach znajdowały się drobne przedmioty złote, które interpretować należy jako lokalny wariant zwyczaju obola zmarłych. Oba groby są częścią nekropoli z pochówkami drużynnymi. Datować je trzeba na koniec X - 1. połowę XI w. Przedstawiane obiekty są najstarszymi niebudzącymi wątpliwości chronologicznych i interpretacyjnych śladami obecności schrystianizowanych (grecka wersja chrześcijaństwa) elit nad górnymi Bugiem i Dniestrem. Zmarli nie będąc duchownymi, byli jednak przedstawicielami nowej oficjalnej religii wśród słowiańskiej ludności, której nawracanie dopiero się rozpoczynało. Wydaje się zatem, że ich obecność w Podhorcach uznać można za początek Cerkwi w zachodniej części niegdysiejszej Rusi Kijowskiej.

EN

In 1882 T. Ziemięcki conducted in Pìdgìrcì (Lviv district, Ukraine) a research excavation of two neighboring burial mounds which he called the Great Twin Barrows No. 1 and No. 2. In barrow No., he discovered on richly furnished double burial (probably of a married couple) where he found two identical silver crosses. The crosses belong to the so called Scandinavian type (variant B.1 type 1.4.3 acc. J. Staecker). In barrow No. 2, he found a skeleton of a male buried with furnishings, including two crosses. The bigger one (lost) was a bronze encolpion depicting the Crucifixion and the Virgin Orans, which can find analogies in the Danube countries. The smaller one is a silver St. Peter’s cross. In the mouths of the corpses found in both barrows there were tiny gold objects which could be interpreted as a local variation of the obolus of the dead custom. Both graves are a part of necropolis with druzhina burials. They date back to the end of the 10th century or the first half of the 11th century. The objects presented here are the earliest evidence to confirm the presence of a Christianized (Greek version of Christianity) elite in the region of the Upper Bug and Upper Dniester, which is not burdened with chronological or interpretative reservation. The deceased were not members of the clergy but, nevertheless, representatives of the new official religion in a pagan Slavic population whose conversion had barely begun. It seems, therefore, that their presence in Pìdgìrcì can be considered the beginning of the Orthodox Church in the western part of the former Kievan Rus’.

Refine search results

1 Analecta Archaeologica Ressoviensia

1 ELPIS

1 Pomorania Antiqua

1 Sprawozdania Archeologiczne

1 Wiadomości Archeologiczne

1 Światowit

1 2021

1 2019

1 2018

1 2017

1 2014

1 2013

1 Aleksandrovsky A. L.

1 Baczewski M.

1 Dolbunova E. V.

1 Fassbinder, Jorg W.E

1 Górski J.

1 Janiak R.

1 Kaczmarek M.

1 Liwoch R.

1 Mazurkevich A. N.