Search results

1

Смерть как событие повседневности в творчестве Алексея Ремизова и Василия Розанова

100%

Borisova-Yurkovskaya E.

Slavica Wratislaviensia

|

2018

|

vol. 167

263-273

EN

Death as an everyday event in the works of Aleksey Remizov and Vasily Rozanov The paper addresses the topic of death in the works of Aleksey Remizov and Vasily Rozanov, the two iconic intellectuals of the early twentieth century in Russia. Based on the works of fiction, essays, articles and correspondence of two writers, study reveals and analyzes the similarities of their philosophical and aesthetics views. It shows how the phenomenon of death is depicted in everyday life and undergoes desacralization. It also includes polemic with the philosophical milieu of the epoch (D. Merezhkovsky, P. Florensky) and the literary tradition (on the example of N. Gogol).

PL

Śmierć jako wydarzenie codzienności w twórczości Aleksieja Remizowa i Wasilija Rozanowa Artykuł przedstawia temat śmierci w pracach Aleksieja Remizowa i Wasilija Rozanowa — dwóch ikonicznych intelektualistów początku XX wieku. Na materiale utworów literatury pięknej, esejów, artykułów i korespondencji pisarzy autor ujawnia i analizuje podobieństwa ich poglądów filozoficznych i estetycznych. Pokazuje przy tym, jak fenomen śmierci jest włączany do przestrzeni codzienności i ulega desakralizacji. Uwzględnia również polemikę ze środowiskiem filozoficznym epoki (Dymitr Mierieżkowski, Paweł Florenski) i tradycję literacką (na przykładzie Nikołaja Gogola).

2

Czy anioł jest „rzeczą”? Próba metafizycznej refleksji nad wyznaniem wiary w Boga Stworzyciela „rzeczy niewidzialnych”

100%

Dutkiewicz T.

Studia Gdańskie

|

2019

|

issue 44

65-74

PL

Zawarte w mszalnym Credo łacińskie sformułowanie wskazujące na fakt, iż Bóg jest Stwórcą wszystkiego – zarówno tego, co widzialne, jak i niewidzialne (visibilium omnium et invisibilium) w polskim tłumaczeniu Z odmiennym od potocznego rozumienia terminu „rzecz”, jako fragmentu materii nieożywionej, spotykamy się na gruncie realistycznej metafizyki, w której termin ten pojawia się na oznaczenie jednej z tzw. transcendentalnych właściwości bytu i – jako taki – orzekany być może o wszystkim, co istnieje.oddane zostało przy użyciu terminu „rzeczy widzialne i niewidzialne”. Tłumaczenie takie wydaje się „urzeczowiać” świat duchowy, który w rzeczywistości składa się nie z rzeczy, ale z osób.

EN

The Latin phrase from the Creed indicates that God is the Creator of everything, both visible and invisible (visibilium omnium et invisibilium) which in the Polish and recently changed English translation is expressed by In realistic metaphysics, the term “thing” is used in a sense which differs considerably from the colloquial meaning of the word, where it is understood as a fragment of inanimate matter. For metaphysics, it denotes one of the so-called transcendental properties of being and as such can be applied to everything that exists. the phrase “all things visible and invisible”. This translation seems to “objectify” the spiritual world which, in fact, consists of people, not things.

3

WPŁYW ROZUMIENIA OSOBY NA KONCEPCJĘ KULTURY

100%

Fotta P.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2015

|

vol. 58

|

issue 1

87-98

EN

Human capacity to knowledge and role within their culture depend primarily on whether culture itself contains so-called theory aspect that differentiates, or is potentialy being able to differentiate, between scientific, practical, artistic and religious knowledge. From a theoretical viewpoint we distinguish two neighbouring conceptions of human person. In the first instance, we focus on Cartezian-Kantian tradition within which awareness and intentional being obviates the border between the person and culture. Culture is seen as the urphenomenon of human life, as its vital necessity that allows for human life to be human. Culture is here seen as prafenomen human life and how vital necessity is a prerequisite for human life as a man Against this view, within the realistic philosophy we analyse the facticity of human existence and acts. Through actions the human being-as-person transcends nature, society and his own being. Human person as a subject is manifesting themselves in all spheres of culture. He exists autonomously, as a concrete individual being – the substance “in itself”. Culture does not exist autonomously. As an intentional being is a relational entity, whose primary mode of existence generates our intellectual act of knowledge.

PL

Pozycja poznawcza człowieka i jego rola w kulturze zależy od tego, czy sama kultura rozporządza tzw. teorią aspektu i odróżnia od siebie poznanie naukowe, praktyczne, wytwórcze i religijne. Z teoretycznego punktu widzenia analizujemy dwie bliskie sobie koncepcje człowieka jako bytu osobowego. W pierwszym kręgu myśli znajduje się filozoficzna tradycja kartezjańskiej i kantowskiej proweniencji. Koncentruje się wokół świadomości i bytu intencjonalnego, zacieśniając realne granice pomiędzy istnieniem bytu osobowego i kulturowego. Tutaj kultura jawi się jako prafenomen ludzkiego życia, jako życiowa konieczność, warunkująca życie człowieka jako człowieka. Natomiast w filozofii realistycznej odwołujemy się do filozoficznej analizy faktu człowieka i jego działania. Człowiek jako osoba transcenduje w swym działaniu przyrodę, społeczeństwo i samego siebie. Oznacza to, że jest podmiotem przejawiającym się w różnych stanach kultury. Zatem osoba istnieje autonomicznie przedmiotowo, jako konkretny jednostkowy byt – substancja, byt „w sobie”, a kultura jako byt intencjonalny nie istnieje autonomicznie, jest bytem relacyjnym, którego sposób istnienia wyznacza pierwszy akt naszego poznania.

4

Poznawalność bytu. Parmenides i św. Tomasz z Akwinu

100%

Pawlikowski T.

Rocznik Tomistyczny

|

2013

|

vol. 2

31-54

EN

According to Parmenides, the only acceptable way of philosophy as true cognition is research of being. The philosophical tradition had taken this track. St. Thomas Aquinas had very little information about Parmenidean ontology, but shared his focus on being as the object of knowledge. However, they had a different understanding of being. Philosopher of Elea claimed that everything is one monistic being. Therefore, every act of cognition has the same object – being. There is only being. Non-being is nothing. It doesn’t exist, so it isn’t cognizable. Moreover, the knowledge of being and being itself are the same. As a consequence, Parmenides described entity in identification to the mind and recognized the essence of being as truth. Therefore, his ontology is called “a veridical conception of being”. According to Aquinas, being is pluralistic. There are many types of entities, minds and truths. The core of every being is act of existence. The truth is property of singular beings or judgements. Thomas metaphysics is existential. The truth, that is here identified with adequation of thing and intellect, and cognoscibility of beings, is interpreted as the consequence of existence. Being, truth and cognoscibility are different things. In comparison with Parmenides, Thomas seems to be more faithful to the “way of being”. He characterizes being as existing and avoids a specific paradox that is inability to define the truth in a classical way, assuming her identity with the entity.

5

Problem subsystencji w "Logice" Marcina Śmigleckiego

100%

Pawlikowski T.

Rocznik Tomistyczny

|

2016

|

vol. 5

305-328

EN

Marcin Śmiglecki (1564-1618) was one of the most famous Polish representatives of the second scholastics. His work Logica, originally published in Ingolstadt (1618), was followed by three times published at Oxford (1634, 1638 and 1658).This work includes a series of logical and metaphysical problems, issue of subsistence among them the. This issue belongs to the metaphysical problematics of the substance and is associated with the concept of being. An outline of the issues of subsistence, which we find in The Logic (1618), is very important, because in the earlier lectures in Vilnius (1586/1587), our thinker barely mentioned it. The problem was discussed in the Christian tradition. On the manner its consideration influenced mainly views of Boethius (c. 480-525), who understood the subsistence as a substance take on the aspect of independent existence. This idea developed St. Thomas Aquinas (1225- 1275) in accordance with its metaphysics of existence. The concept of subsistence meant for him independence in existence understood as the act of being. Generally, the second scholasticism, which was founded on the tradition of “pure” Aristotelianism, marginalized this question. We find this expressed in the views of Francisco Suárez (1548-1617), who claimed that “to subsist” means only one of many properties of the substance and that does not matter for the theory of being. However, for Śmiglecki, the concept of subsistence was essentially important. In the field of contingent beings it enabled him to positive statement the substance as being able to exist by itself. It was a generally valid definition of subsistence, especially referring to substances created. In this meaning “the subsistence” marked the independent existence, not inherent in the substrate. In the second and the crucial meaning, the subsistence is characterized by independence from any cause. This is the case of God’s Substance, Existence itself by itself. It seems that the great advantage of the concept of subsistence in Śmiglecki’s theory was that it allowed to accurately distinguish between substance created and the uncreated. The solution of this difficult problem was made possible by drawing attention to the existential aspect of being. Aquinas’ theory of being suggested this solution, but in the period of second scholasticism Aristotelian metaphysics was favorited. Thomistic accents were probable the cause that Śmiglecki’s Logic was initially negatively censured in Roma (1615). This is the fact, in his fundamental work our author walked away from some interpretations introduced by F. Suárez and masters of Jesuits school, but finally that gave great effects.

6

ZŁOŻENIE Z MATERII I FORMY JAKO ONTYCZNA PODSTAWA PLURALIZMU W FILOZOFII ARYSTOTELESA

100%

Gondek P.

Roczniki Filozoficzne

|

2013

|

vol. 61

|

issue 4

117-135

EN

The question under consideration is an attempt to present the ontic foundations for a pluralistic interpretation of reality, the interpretation specific of Aristotle’s metaphysics. This text shows the way to understand being as substance and indicates its composite structure. The being’s composite of matter and form as subontic elements is principal in the context of ontic pluralism. It is a foundation on which to comprehend being both in the context of identity and variability. Despite the fact that the principal constitutive factor is form, it is only owing to the being’s composite of matter and form, and the specific relationship between these elements, that we can explain the ontic structure of reality. A review of the modes of being has been made with a view to matter and form (in Aritotle’s sublunary and superlunary spheres of the world). The modes of matter and form and their specific ontic character reveal the real foundations of the ontic plurality and variability in the world. There is no contradiction in the fact that the formal factor actualizes the material factor because these elements create a whole—being-substance—only in combination.

PL

Rozpatrywane zagadnienie jest próbą przedstawienia ontycznych podstaw dla pluralistycznej interpretacji rzeczywistości, stanowiącej specyfikę metafizyki Arystotelesa. W tekście ukazano sposób rozumienia bytu jako substancji oraz wskazano na jego złożeniową strukturę. Zasadnicze w kontekście pluralizmu bytowego jest złożenie bytu z materii i formy, jako z subontycznych elementów. Stanowi ono podstawę do ujmowania bytu zarówno w kontekście tożsamości, jak i zmienności. I mimo że zasadniczym czynnikiem konstytuującym byt jest forma, to dopiero dzięki dostrzeżeniu złożenia bytu z materii i formy oraz wykazaniu specyficznej relacji, jaka między tymi elementami zachodzi, możliwe staje się wyjaśnienie ontycznej struktury rzeczywistości. Ze względu na materię i formę dokonano także przeglądu występujących sposobów bytowania (w wyróżnionych przez Arystotelesa sferach świata: podksiężycowej i nadksiężycowej). Przedstawione sposoby występowania materii i formy oraz ich specyfika ontyczna odsłaniają realne podstawy dla wielości i różnorodności bytowej występującej w świecie. Nie zachodzi sprzeczność w tym, że czynnik formalny aktualizuje czynnik materialny, ponieważ elementy te dopiero w łączności tworzą całość – byt-substancję.

7

Byt i nicość w myśli Mistrza Eckharta. Początki niemieckiej filozofii woli

80%

Augustyniak P.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2013

|

vol. 3

|

issue 2

273-283

PL

Artykuł poświęcony jest Mistrza Eckharta wykładni ontologicznych struktur rzeczywistości, w której to wykładni ważną rolę odgrywają pojęcia bytu, nicości, istnienia i Boskości. W artykule rozważone zostają kolejno: 1. Wykładnia bytu i nicości w prologu do łacińskiego Opus tripartitum; 2. Wykładnia istnienia i Boskości w dziełach niemieckich; 3. umiejscowienie tych rozważań w kontekście Eckhartiańskiej koncepcji abgescheidenheit. Podstawową tezą artykułu jest to, że w swojej refleksji ontologicznej Mistrz Eckhart zbliża się do myślenia o istocie rzeczywistości jako Woli, co jest wyraźną antycypacją ważnego nurtu niemieckiej filozofii.

EN

The article is devoted to Meister Eckhart’s interpretation of ontological structures of reality in which the concepts of being, nothingness, existence, and Godhead play an important role. The article discusses: 1. the interpretation of being and nothingness in the prologue to the Latin Opus tripartitum ; 2. the interpretation of existence and Godhead in German works; 3. the placement of these deliberations in the context of Eckhart’s conception of abegescheidenheit . The article’s main thesis is that in his ontological reflection, Meister Eckhart comes close to thinking about the essence of reality as Will, which is a clear anticipation of an important cur- rent in German philosophy.

8

Martina Heideggera projekt „innej” filozofii. Krótkie studium z Przyczynków do filozofii

80%

Surzyn J.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2017

|

vol. 29/1

EN

The article attempts to present a project of Martin Heidegger’s other philosophy, which he presented in his book "Contributions to Philosophy". Heidegger proposes a return to true philosophy in which revealed Being itself. According to Heidegger, Being is the basis and the beginning of everything, but in the history of philosophy being was shrouded by entity, that is, since Plato's time there has retracted from the primary intuition of the presocrates (Heraclit, Parmenides) and replaced the problem of entity, it means the central question of philosophy has been the problem what is entity – what is that, which “is”. As a result of this situation, Being has been forgotten and metaphysics has put man into a state of inauthenticity. Heidegger in a groundbreaking and unique work entitled "Contributions to Philosophy (From Enowning)" tries to direct a man understood as Dasein towards the event of Being, it means towards what is obscured and revealed -Ereignis. This famous book in an aphoristic, metaphorical style tries to target the event (enowning) of Being, which comes down to the design of other philosophy presented in a fusion of the different aspects of Being. Philosophy is embodied here as the “fugue of Being” that occurs to a man-Dasein, and thus introduces man into another, “true” area of experience of what is at the strong fundament, therefore what is the beginning and principle of everything.

9

Suareza Disputationes Metaphysicae i średniowieczne teorie transcendentaliów

80%

Blandzi S., Darge R.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2013

|

vol. 3

|

issue 1

177-197

10

Idealistic Philosophy of Participation and Contemporary Art. Selected Examples of Polish Art at the turn of the Twenty First Century

80%

Solewski R.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2018

|

vol. XX (XXIX)

245-255

EN

The article begins with elements of the idealistic philosophy of participation. The introduction includes both Plato’s thought regarding the possibility of participating in the world of ideas and the concepts of being (including the Absolute Being), acting and existence of Saint Thomas Aquinas. Finally, the notion of religious faith in participating in God’s truth and love is discussed. The examples of works by Janusz Orbitowski, Grzegorz Sztabiński, Mirosław Bałka, Sebastian Wywiórski and Zbigniew Libera are described then as contemporary artistic attempts to participate in the metaphysical reality. The participation not only occurs thanks to the very metaphysical nature of art, but it is also the content and theme of works. Artists address the issues of being, essence, act, ideal pattern, the idea of writing, eternity, love relationship as participation in the idea of the Good. The poetic use of symbols and paradoxes also serves to relate to metaphysics. It is precisely poetics that is ultimately indicated as a way of participating in the metaphysical reality clearly present in contemporary visual arts.

PL

Tekst rozpoczyna wprowadzenie w idealistyczną filozofię partycypacji. Zawiera ono przypomnienie o myśli Platona dotyczącej możliwości uczestniczenia w świecie idei, o koncepcjach bytu (w tym Bytu Absolutnego), aktu i egzystencji w filozofii Św. Tomasza z Akwinu oraz o religijnej wierze w uczestniczenie w prawdzie i miłości Boga. Opisane dalej przykłady dzieł Janusza Orbitowskiego, Grzegorza Sztabińskiego, Mirosława Bałki, Sebastiana Wywiórskiego * i Zbigniewa Libery zinterpretowane zostają jako współczesne próby artystycznego uczestniczenia w rzeczywistości metafizycznej. Dzieje się to przez samą metafizyczność sztuki oraz przez podejmowanie w treści i formie dzieł zagadnień bytu, esencji, akt, idealnego wzoru, idei pisma, wieczności, relacji miłosnej jako uczestniczenia w idei Dobra. Relacji z metafizyką służy także poetyckie wykorzystanie symbolu i paradoksu. Właśnie poetyckość zostaje ostatecznie wskazana jako sposób partycypowania w rzeczywistości metafizycznej wyraźnie obecny we współczesnych sztukach wizualnych.

11

Tomasza z Akwinu koncepcja stworzenia jako metafizyczna teoria pochodzenia bytu przygodnego

80%

Stolarski G.

Teologiczne Studia Siedleckie

|

2014

|

issue XI/11

211-229

EN

This paper presents Thomas Aquinas’ concept of creation as a metaphysical theory of the origin of being. The concept of creation was investigated mostly as a theological problem but in Aquinas’ thought (also when it is used in the theological context of his works) it is understood as a metaphysical explanation of existence and plurality of contingent beings. Creation is a way of explanation how the First Cause acts and how this action results in the existence of numerous accidental beings. Creation is not a natural transformation or a production of something on the basis of the previous elements. It is a “production” in being (productio in esse) with no previous conditions (creatio ex nihilo). The formal end of the creative action is the act of existence (ipsum esse) of accidental beings. The creation of accidental beings generates mutual relations of the Creator and the cre-ated beings.

12

Anselm of Canterbury: nature, order, God

80%

Malmon M., Malmon M.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2020

|

issue 3

13

Eriugeny ontologiczna koncepcja rzeczywistości

80%

Grzegorzyca A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2016

|

vol. 52

|

issue 2

53-69

EN

In a 2009 general audience, Benedict XVI offered the short deliberation concerning the thought of Eriugena, whose views were condemned four times. Eriugena’s concept was most often viewed in history as a pantheistic vision of reality, contrary to Christianity, or as Christian Neo-Platonism. The article is an attempt to portray Eriugena’s ontological vision of reality in the frame of his philosophical system. According to his division of reality into existence and non-existence and the adopted criteria of identity, the article also constitutes an attempt to analyze what this division means for such categories as God, causes of the thing, man, sensory things, and matter. Eriugena’s views penetrated into European philosophy and in a subtle, unappreciated way had an influence, and Eriugena himself was not properly understood.

PL

W 2009 roku Benedykt XVI podczas audiencji generalnej zaproponował krótkie rozważanie dotyczące myśli Jana Szkota Eriugeny, którego poglądy zostały czterokrotnie potępione. Filozofia Eriugeny bywała w historii najczęściej ujmowana jako sprzeczna z chrześcijaństwem panteistyczna wizja rzeczywistości lub patrystyka i chrześcijański neoplatonizm. Artykuł jest próbą ukazania ontologicznej wizji rzeczywistości, którą Eriugena zaproponował w ramach autorskiego systemu filozoficznego. Zgodnie z wynikami rozważań nad zaproponowanym przez filozofa podziałem rzeczywistości na byt i niebyt oraz przyjętym kryterium podziału, artykuł stanowi również próbę analizy, czym ten podział skutkuje dla takich kategorii, jak Bóg, przyczyny rzeczy, człowiek, rzeczy zmysłowe i materia. Poglądy Eriugeny przeniknęły do europejskiej filozofii i w sposób ukryty oddziaływały, choć nie zostały w pełni docenione, a sam filozof nie został właściwie zrozumiany.

14

Reflections on poetic work: Heidegger and Ricoeur

80%

Helenius T.

Studia Philosophiae Christianae

|

2013

|

vol. 49

|

issue 4

41-67

EN

In this essay I analyze Ricoeur’s philosophy of cultural objects as an alternative to Heidegger’s hermeneutics of the onto-poetic origin of art that explicitly remains reserved in accepting a starting point based on the distinction between subject and object. After introducing Heidegger’s poetics of Being – that I will call onto-poetics – as presented in The Origin of the Work of Art, I explicate how Ricoeur proposes a mytho-poetic approach that rests on the notion of objectivity. The concept of poetic work remains the focus of this article, examined first from Heidegger’s angle and then from its Ricoeurian rival. The essay concludes that Ricoeur’s proposal of a poetico-speculative disclosure of what is retains a firm connection to the notion of objectivity as well as that of work, whereas Heidegger’s analysis gradually shifts from ergon to energeia, thus replacing the notion of work by that of alethic strife.

15

Przemijanie i śmierć w niektórych europejskich koncepcjach filozoficznych

80%

Kurzępa I.

Facta Simonidis

|

2018

|

issue 11

277-296

PL

Celem artykułu jest przedstawienie problemu przemijania i śmierci w wybranych, europejskich koncepcjach filozoficznych. Człowiek od zarania dziejów interesował się tematem życia i śmierci zaś refleksja filozoficzna, dotycząca tego problemu, rozwijała się zasadniczo w dwóch kierunkach. Z jednej strony starała się wyeliminować lęk przed śmiercią, z drugiej zaś usiłowała poszukiwać sposobu na mądre wyjaśnienie faktu zejścia ze sceny życia. Obecnie problem przemijania i śmierci występuje w badaniach wielu dyscyplin naukowych. Na gruncie filozofii, rodzą się i rozwijają badania nad poznaniem, transcendentalną świadomością, a także rozwija się etyka oraz bioetyka.

EN

The aim of this article is to present the concepts of passing and death in view of certain European philosophical notions. People have been interested in the phenomena of life and death throughout human history. Philosophical reflection regarding these issues evolved in two directions. On the one hand, it made attempts to extirpate the fear of death; and on the other hand, it endeavoured to find a knowledgeable way of explaining the fact of passing away. Nowadays, the problem of passing and death is present in researches in numerous branches. As regards philosophy, studies on cognition and transcendental consciousness are carried on. Moreover, ethics and bioethics are developed.

16

Problem interpretacji myśli Parmenidesa w duchu monizmu predykatywnego i numerycznego

80%

Uchan A.

Edukacja Filozoficzna

|

2021

|

issue 71

37-57

PL

Celem pracy jest analiza koncepcji bytu w filozofii eleatów. Szczególnej analizie poddane zostały poglądy wypracowane przez Parmenidesa z Elei i opisane przez niego w heksametrycznym poemacie O naturze. Filozofia eleacka budziła już od momentu swego powstania wiele kontrowersji, również dziś uczeni nie są zgodni co do interpretacji myśli tej szkoły. Dlatego też w pracy została podjęta próba odpowiedzi na pytanie: czy bytowi eleackiemu można przypisać niematerialność? Analizie poddano także interpretację monizmu predykatywnego zaproponowaną przez Patricię Curd.

EN

The purpose of this study is to investigate the concept of being in the Eleatic philosophy. Special analysis has been devoted to the doctrine developed by Parmenides of Elea, in his poem On Nature. From its very beginning, the Eleatic philosophy has stirred controversy, even today’s scholars are not unanimous in their interpretation of the school. Therefore, the research has been done to answer the question whether immateriality can be attributed to the Eleatic concept of being, and if predicative monism interpretation proposed by Patrica Curd is valid.

17

Poznawcza operatywność i własności sądów egzystencjalnych

80%

Tupikowski J.

Edukacja Filozoficzna

|

2019

|

issue 67

117-138

PL

Rdzeniem realizmu metafizyki jest podstawowa kategoria poznawcza, jaką jest poznanie sądowe wyrażające się głównie w operatywności sądów egzystencjalnych i w strukturze sądów predykatywnych. Nosicielami prawdy są przede wszystkim sądy podmiotowo-orzecznikowe, ale ich epistemiczny status jest uwarunkowany nośnością sądu pierwszego, jakim jest zawsze sąd egzystencjalny. Ten bowiem sąd afirmuje istnienie świata całkowicie spontanicznie i bezpośrednio. Pierwotna zatem afirmacja istnienia dokonuje się w poznawczej nośności sądu egzystencjalnego i z tego powodu ze swej natury jest on sądem nadprawdziwościowym oraz bezznakowym. Jest on bowiem racją prawdy i jako taki staje się gruntem operatywności samych sądów prawdziwościowych, jakimi są sądy predykatywne. Dlatego też, sąd egzystencjalny jest głównym komunikatorem rzeczywistego istnienia świata i jako specyficzny znak prawdy w jej aspekcie epistemicznym (definicyjnym) jest podstawą rozumienia oraz wyjaśniania jego ontycznej architektury.

EN

Judicial cognition – the basic cognitive category – expressed mainly in the operability of existential judgements and in the structure of predicative judgements is the core of metaphysical realism. As transmitters of truth primarily serve the subjective and predicative judgements, but their epistemic status depends on the cogency of the first judgement, which is always the existential judgement. It is this very judgement that affirms the existence of the world completely spontaneously and directly. Thus, the initial affirmation of existence takes place in the cognitive cogency of the existential judgement and for this reason, by its very nature, it is a super-intelligible and signless judgement. For it is the raison d’être of truth and, as such, it becomes the basis for the operability of the truth-transmitting/intelligible judgements, which are predicative judgements. Therefore, the existential judgement is the main communicator of the real existence of the world and as a specific sign of truth in its epistemic (defining) aspect, is the basis for comprehending and explaining its ontic structure.

18

The method for the discovery of the absolute transcendental properties of being in Mieczysław Albert Krąpiec’s metaphysics

80%

Chidiebere Ekeocha K.

Rocznik Tomistyczny

|

2017

|

vol. 6

207-230

EN

The need to preserve a realistic cognition of the world is imperative for realistic philosophy in the face of idealism, subjectivism and relativism. This paper captures the effort of a philosopher who is “faithful to reality” through his works. The [absolute] transcendental properties of being are real properties of real beings; they are neither empty concepts nor constructions of the mind detached from the existing being. They form the foundation for the rationality of the world without which nothing is knowable. There is also a method proper to the discovery of these properties. This method which is known as metaphysical separation demonstrates that realistic cognition is not naïve cognition; it enables us to discover that whatever exists is a determinate content with proportional existence, undivided in itself and divided from others, as well as a vehicle of truth, good and beauty. It is precisely in this sense that something is being, thing, one, something, truth, good and beauty.

PL

Potrzeba zachowania realistycznego poznania świata jest konieczna dla filozofii realistycznej w obliczu idealizmu, subiektywizmu i relatywizmu. Niniejszy artykuł ukazuje wysiłek filozofa, który jest „wierny rzeczywistości”. Transcendentalne właściwości bytu są prawdziwymi właściwościami rzeczywistych istot; nie są ani pustymi ideami, ani konstruktami umysłu oderwanymi od istoty. Stanowią one podstawę racjonalności świata, bez której nic nie jest możliwe do poznania. Istnieje również metoda odpowiednia do odkrycia tych właściwości. Ta metoda to separacja metafizyczna, która dowodzi, że poznanie realistyczne nie jest naiwnym poznaniem, albowiem separacja pozwala nam odkryć, że cokolwiek co istnieje, jest determinowaną treścią o konkretnym istnieniu, niepodzielną w sobie i różną od innych, jak również jest nośnikiem prawdy, dobra i piękna

19

Wpływ filozofii Awicenny na metafizykę Tomasza z Akwinu. Przegląd źródeł i opracowań

80%

Prokop M. P.

Rocznik Tomistyczny

|

2019

|

vol. 8

47-60

FR

Tolede au XIIème et XIIIème siècle comme Baghdad au VIII-IX siècle était un lieu de transfert du savoir : à l’époque du califat abbasside en Irak du grecque à l’arabe, en Espagne de l’arabe au latin. Le sujet de cet article est de montrer quels textes d’Avicenne a connu saint Thomas d’Aquin. C’était principalement le « Canon de la médecine » traduit par Gerard de Cremone et quelques livres du recueil du « Kitâb al-Shifa », « Métaphysique » et « De anima ». Plusieurs éminents savants ont consacré beaucoup d’articles et de livres sur différents sujets pour révéler l’influence d’Avicenne sur la pensée philosophique de Thomas d’Aquin. On peut citer ici les noms de E. Gilson, M.-A. Goichon, M.-T. d’Alverny, L. Gardet, G. Verbeke, J. Owen etc. Malgré la multitude de travaux il reste quelques problèmes qui n’ont pas été encore suffisamment analysés. Par exemple pourquoi Avicenne a attribué à Dieu seul la notion de l’Être nécessaire et pas Thomas d’Aquin ? Pourquoi il a introduit la catégorie de l’être nécessaire et l’être possible dans la description aristotélicienne de l’être « to on legetai pollaksos », tandis que Thomas a identifié comme des éléments fondamentaux de la structure ontique de l’être l’acte et la puissance (esse et essentia) ?

20

Rola istnienia (bytu) w metafizycznym wyjaśnianiu rzeczywistości

80%

Duma T.

Rocznik Tomistyczny

|

2021

|

vol. 10

95-113

EN

In the article, the author shows the le¬gitimacy of the maximalist approach in the philosophical explanation of reality. He refers to the existential aspect of be¬ing which, in his opinion, defines the right direction of searching for the ulti¬mate foundations of reality itself and hu¬man cognition. Of course, it is not about the ultimacy in the sense of unequivo¬cally pointing to the „substrate” of real¬ity, but more about the cognitive ap¬proach itself, which opens the philosopher to what reality is as fully as possible. He begins his considerations with an outline of a contemporary view of reality and then takes up the problem of the philosophical explanation of real¬ity, the philosophy of being, and the metaphysics of existence. In conclusion, he notes the main elements of a realistic interpretation of reality. The proposed elucidations are very general, but they point to those dimensions of reality, without which the understanding of the latter becomes a pure hypothesis.

Refine search results

Смерть как событие повседневности в творчестве Алексея Ремизова и Василия Розанова

Czy anioł jest „rzeczą”? Próba metafizycznej refleksji nad wyznaniem wiary w Boga Stworzyciela „rzeczy niewidzialnych”

WPŁYW ROZUMIENIA OSOBY NA KONCEPCJĘ KULTURY

Poznawalność bytu. Parmenides i św. Tomasz z Akwinu

Problem subsystencji w "Logice" Marcina Śmigleckiego

ZŁOŻENIE Z MATERII I FORMY JAKO ONTYCZNA PODSTAWA PLURALIZMU W FILOZOFII ARYSTOTELESA

Byt i nicość w myśli Mistrza Eckharta. Początki niemieckiej filozofii woli

Martina Heideggera projekt „innej” filozofii. Krótkie studium z Przyczynków do filozofii

Suareza Disputationes Metaphysicae i średniowieczne teorie transcendentaliów

Idealistic Philosophy of Participation and Contemporary Art. Selected Examples of Polish Art at the turn of the Twenty First Century

Tomasza z Akwinu koncepcja stworzenia jako metafizyczna teoria pochodzenia bytu przygodnego

Anselm of Canterbury: nature, order, God

Eriugeny ontologiczna koncepcja rzeczywistości

Reflections on poetic work: Heidegger and Ricoeur

Przemijanie i śmierć w niektórych europejskich koncepcjach filozoficznych

Problem interpretacji myśli Parmenidesa w duchu monizmu predykatywnego i numerycznego

Poznawcza operatywność i własności sądów egzystencjalnych

The method for the discovery of the absolute transcendental properties of being in Mieczysław Albert Krąpiec’s metaphysics

Wpływ filozofii Awicenny na metafizykę Tomasza z Akwinu. Przegląd źródeł i opracowań

Rola istnienia (bytu) w metafizycznym wyjaśnianiu rzeczywistości