Search results

1

„Przyjaciel Młodzieży” (1909-1939) jako źródło w badaniach nad dziejami wychowania katolickiego w początkach XX wieku

100%

Pacyno J.

Biuletyn Historii Wychowania

|

2001

|

issue 13/14

35-39

EN

.

2

Catholic education in Lithuania: an alternative for the dominating education system?

99%

Voidogaitė V.

Journal of Education Culture and Society

|

2022

|

vol. 13

|

issue 1

37-51

EN

Aim. The aim of this article is to discuss whether catholic education may be approached as an alternative to the main dominating education system. Methods. The research made use of the hermeneutical phenomenology access by Max van Manen (2016 a) and Linda Finlay (2009). During the research, hermeneutical phenomenology was used as the theoretical and methodological core. Results. In the theoretical part, it is revealed that in the historical context, catholic education has been a traditional, re-flourishing phenomenon throughout recorded history. That is why the notion of “alternative” while speaking about a catholic school in Lithuania may be used in some extremely specific cases. Conclusion. Phenomenological analysis has grasped that the chapel is indeed the incredibly special space of a catholic school that appears in the remembrance of the participants of the analysis. A relation based on trust between adults and pupils in a catholic school stimulates pupils to proceed with the same well behaviour that they witness the seniors (teachers and other pupils), as well as their peers (building team and embracing correlation), doing. The body dimension is present in several aspects: voluntary physical assistance and embracing a look at the different one, a shocking collision with a theme about one’s sexuality and a peaceful belief in resurrection of the body that provides strength and hope. The time dimension is present in two aspects: as a Kairos retreat and in other planned liturgical practices.

3

Regulacje dotyczące szkół katolickich w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku oraz w prawie polskim

71%

Szafranko A.

Kościół i Prawo

|

2014

|

issue 3 (16) nr 1

227-245

EN

The Catholic Church has always taken care about giving the Christian faithful a proper upbringing. Even today education is one of its key tasks. School is a crucial element in the process of education. One of obligations of State is controlling the level of education and because of this, there are many legal acts, which regulate the system of education in Poland. The first part of the article describes standards of Catholic education. The basic principles are: the rights and duties of parents and the Church to the education of children and youth. The second part presents regulations of the Church and State for Catholic schools. These rules govern issues related to the duties and powers of the lay faithful, setting up schools and the supervision of competent ecclesiastical authority on teaching and upbringing.

4

Wychowanie katolickie w szkołach Zgromadzenia Sióstr Służek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanej w Mariówce w latach 1903–1954

71%

Wójcik G.

Paedagogia Christiana

|

2018

|

vol. 1/41

201-222

PL

Artykuł ukazuje działalność wychowawczą w szkołach prowadzonych przez Zgromadzenie Sióstr Służek NMP Niepokalanej w Mariówce w latach 1903–1954. Przedmiotem rozważań uczyniono sytuację Kościoła katolickiego, który ze szczególną troską podchodził do spraw wychowania katolickiego młodzieży. Działalność wychowawczą prowadziło także wiele zgromadzeń zakonnych, które wypracowały własne pedagogie. Od 1903 roku działalność dydaktyczno-wychowawczą podjęło Zgromadzenie Sióstr Służek NMP Niepokalanej w Mariówce i wypracowało własny system oddziaływań, zapewniając młodzieży wychowanie katolickie.

EN

The article presents the functioning of the schools run by Sisters Servants of Mary Immaculate in Mariówka at the background of the education development in Poland in the years 1903–1954. What is considered is the situation of the Catholic Church that approached then the matters of youth education with utmost care. At that time there were many religious congregations developing their own pedagogies and educational methods. In 1903 Sisters Servants of Mary Immaculate began an original educational program and since then they have worked out their own system of dealing with the youth which has guaranteed a Catholic education to pupils.

5

[Rev.:] Religijno-moralny wymiar rozwoju i wychowania, Alina Rynio et al. (ed.), Wydawnictwo KUL, Lublin 2012, 448 s.

71%

Kowalik M.

Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education

|

2013

|

issue 3(3)

135-140

PL

Publikacja pt. Religijno-moralny wymiar rozwoju i wychowania pod redakcją Aliny Rynio, Katarzyny Braun, Anny Lendzion i Danuty Opozdy, została zaadresowana do wszystkich zatroskanych o religijno-moralne wychowanie społeczności. Książkę podzielono na następujące kręgi tematyczne (rozdziały): 1) wychowanie religijno-moralne w nauce i myśli Kościoła, 2) obszary rozwoju religijno-moralnego i urzeczywistniania się osoby oraz 3) środowiskowy kontekst wychowania religijno-moralnego. Dwudziestu sześciu autorów z różnych ośrodków naukowych polskich i zagranicznych podjęło się opracowania poszczególnych zagadnień. Tom otwiera wprowadzenie Aliny Rynio na temat znaczenia pojęcia ‘wychowanie religijno-moralne’. Tekst jej autorstwa ukazał funkcję środowisk wychowawczych w procesie formacji moralno-religijnej, przedstawił dokumenty Kościoła odnoszące się do tego zagadnienia, zawierając ogólną prezentację kwestii tego typu wychowania, akcentując prawo jego obecności w życiu publicznym i postulat realnego określenia wychowania religijno-moralnego jako zadania priorytetowego. Autorka przypomniała powszechne powołanie do świętości oraz kwestię udziału dzieci w praktykach religijnych. Ks. Zbigniew Marek omówił Wychowanie religijno-moralne, wskazując następujące aspekty tej problematyki: religię w życiu człowieka, pedagogikę religijną (pedagogikę religii), wychowanie religijne, wychowanie moralne. Wymieniając punkty wspólne ‘wychowania’ i ‘wychowania religijnego’, zaakcentował kwestię poszerzenia zakresu samopostrzegania człowieka i świata jako jeden z rezultatatów procesu wychowania chrześcijańskiego. Stanisław Kość w rozważaniach Idea rozwoju całego człowieka – wkład nauki społecznej Kościoła w integralną wizję wychowania, omówił stosowne dokumenty i określił okoliczności służące rozwojowi człowieka w powołaniu chrześcijańskim oraz postulat uwzględniania wymiaru transcendentalnego w wychowaniu. Alina Rynio w artykule pt. Pedagogiczne przesłanie błogosławionego Jana Pawła II gwarantem tożsamości pedagogiki chrześcijańskiej, wyjaśniła znaczenie terminu ‘wychowanie’, ukazując zarówno „papieski paradygmat pojmowania integralności, rozwoju i wychowania” (s. 62), jak i „teologiczno-antropologiczną podstawę papieskiego przesłania pedagogicznego” (s. 70), konstatując, że to nauczanie jest źródłem nadziei, przetrwania cywilizacyjnego zamętu oraz budzi z uśpienia moralnego. To opracowanie nabrało znamion osobistego świadectwa, bo obok pięciu racjonalnie uargumentowanych tez, autorka odwołała się się także do swoich osobistych spotkań z Ojcem Świętym Janem Pawlem II. Jarosław Horowski w tekście pt. Inicjacyjny charakter wychowania – próba rekonstrukcji idei w odwołaniu do myśli Karola Wojtyły zanalizował pojęcie ‘inicjacji’ oraz inicjacyjny charakter wychowania na przykładzie teorii wychowania odwołującej się do myśli Karola Wojtyły oraz praktyk inicjalnych w wychowaniu. Roman Jusiak w artykule pt. Papieża Jana Pawła II wychowanie społeczne omówił kwestię wychowania społecznego u Jana Pawła II. Tekst koncentruje się na podstawach realizowanej przez papieża koncepcji wychowania. Skupił się na podstawie antropologicznej (filozoficznej), teologicznej (teologii katolickiej), osobowym autorytecie Jana Pawła II, ogólnej charakterystyce papieskiej pedagogii i Jego zasługach, elementach społecznych w wychowaniu oraz regułach jego urzeczywistnienia, z zaakcentowaniem faktu, że Jan Paweł II wykreował swego rodzaju własną, osobistą, językową ekspresję, gesty, znaki, symbole, wykorzystywał śpiew, osobowy kontakt z ludźmi, a w centrum procesu samowychowania umieścił Boga. Małgorzata Tomczyk w tekście pt. Integralna pedagogika katolicka w ujęciu o. Jacka Woronieckiego zaprezentowała nowatorskie pojęcie pedagogiki tegoż dominikanina w kontekście ujęć nowożytnych i współczesnych, syntetyczny i chrześcijańskie model kształcenia i wychowania, a także formację sprawności cnót, eksponując zasadnicze idee o charakterze postulatywnym i konstatując, że „(...) szczytem doskonałości jest zachować umiar we wszystkim, co się robi” (s. 121). Ryszard Polak w artykule pt. Wychowanie religijne człowieka w ujęciu ks. Józefa Winkowskiego przedstawił postać zakopiańskiego katechety, kapłana, który poświęcił się wychowaniu młodzieży szkolnej. Autor przybliżył jego dzieła i teorię wychowania, przestrzegając przed naturalistyczną koncepcją pedagogiczną jako jednym z najważniejszych zagrożeń. Zwrócił się do pedagogów chrześcijańskich oraz filozofów, psychologów, socjologów i historyków o większe zaangażowanie w wychowanie religijne człowieka, które ma na celu doprowadzenie nie tylko chrześcijan do Chrystusa. Maria Opiela w rozważaniach pt. Koncepcja pedagogiczna bł. Edmunda Bojanowskiego scharakteryzowała źródła inspiracji dla rozwoju jego myśli pedagogicznej, jej społeczno-kulturowy kontekst rozwoju. Przedstawiła także kwestię integralnego rozwoju dziecka i ważności wczesnego wychowania. Skoncentrowała się na zagadnieniu osoby i wartości w kontekście dynamiki przedstawionej koncepcji pedagogicznej, konstatując, po pierwsze, że Bojanowski wskazał na Chrystusa jako centrum historii oraz żywiołów wychowawczych, po wtóre, że „ze swoją wizją wychowania i nowatorskimi rozwiązaniami organizatorskimi wpisał się w nurt rodzącej się w XIX wieku pedagogiki wieku przedszkolnego” (s. 158). Druga część omawianej książki nosi tytuł Obszary rozwoju religijno-moralnego i urzeczywistniania się osoby i zawiera osiem artykułów. Lucyna Dziaczkowska w tekście pt. Religijno-moralny wymiar rozwoju i wychowania człowieka. Potrzeby i zagrożenia skupiła się na swoistej pochwale wychowania człowieka oraz przedstawiła specyfikę wychowania moralnego. Autorka opisała wychowanie religijne i moralne jako szczególną szansę dla budowania tożsamości człowieka w kontekście zagrożeń wynikających z pseudowychowania moralnego i religijnego, postrzegając, że trwałość czy głębia wiary zależy przede wszystkim od świadectwa życia najbliższych. Religia jest siłą życiodajną i przynosi wiele korzyści, przede wszystkim pozwala uchronić dorastające pokolenie przed nihilizmem, barbarzyństwem, poczuciem braku sensu życia, psychicznym i fizycznym samozniszczeniem. Witold Starnawski w artykule pt. Unikalność – jej konsekwencje dla poznania i rozwoju osoby dotknął problemu znaczenia pojęcia ‘indywidualności’ oraz analizował je w kontekście kształtu poznania oraz działania w rozwoju człowieka. Autor podkreślił praktyczny charakter pedagogiki, także negatywne przejawy indywidualizmu. Iwona Jazukiewicz poddała analizie na nowo kwestię greckiej arete w tekście pt. Cnota jako kategoria urzeczywistniania się osób w wychowaniu, akcentując istotę cnoty, właściwości wszystkich cnót, specyfikę pracy wychowawczej oraz cnotę wychowaniu. Grzegorz Grzybek w artykule pt. Wychowanie jako rozwój osobowości etycznej w czynie ukazał zagadnienie ‘samostanowienia’ jako warunek samowychowania oraz czyn jako warunek rozwoju osobowości etycznej, wskazując przy tym na elementy składowe czynu samowychowania w ludzkiej strukturze dążenia do celu. Stanisław Czesław Michałowski w tekście pt. Na spotkanie człowieka. Edukacja integralna w aksjomacie personologicznym skupił się na kwestii wizji pedagogii osoby jako nadziei współczesności, nadto wskazał możliwości interpretacji osoby człowieka oraz relacji ludzkich w świetle ekofilozofii życia. Przedstawił edukację integralną jako uczenie się całościowego rozumienia rzeczywistości w kontekście praw życiowych oraz czynników wychowania. Stanisława Konefał w artykule pt. Miejsce i rola przyjaźni w wychowaniu chrześcijańskim zaprezentowała przyjaźń jako wartość. Nawiązując do historii wielkich, duchowych przyjaźni, uznała, że podstawą autentycznej przyjaźni jest integralny obraz osoby ludzkiej, a przyjaźń to niezbywalny element wychowania chrześcijańskiego, do którego wyzwaniem jest sytuacja egzystencjalna człowieka XXI w. Ewa Panecka w tekście pt. Zachowania altruistyczne młodzieży drogą do prawdziwego człowieczeństwa przedstawiła zagadnienie postaw młodych ludzi wobec nowej rzeczywistości, ukazała obraz współczesnej młodzieży, potrzebę nowej formacji. Podkreśliła kwestie rozumienia zachowań altruistycznych, służby w rodzinie jako drogi do prawdziwego człowieczeństwa. Zaprezentowała stanowisko Kościoła wobec zachowania altruistycznego młodych ludzi. Określiła szkołę jako miejsce urzeczywistniania zachowań altruistycznych, konstatując przy tym, że „Wychowanie do miłości braterskiej jest dzisiaj nieodzownym warunkiem ładu społecznego” (s. 271). Zbigniew Rudnicki tekście pt. Wychowawcze aspekty refleksji o umieraniu i śmierci zanalizował zagadnienie tajemnicy śmierci. Autor przedstawił śmierć jako sytuację graniczną w perspektywie refleksji pedagogicznej. W trzecim rozdziale pt. Środowiskowy kontekst wychowania religijno-moralnego zamieszczono dziewięć artykułów. Jerzy Kołaczkowski w artykule pt. Zasady wychowania dziecka w rodzinie w świetle „Listu do Efezjan (Ef. 6,4)” wskazał na rodzinę jako najważniejsze środowisko wychowawcze, na ojca jako wychowawcę, zanalizował metody wychowywania dziecka w rodzinie, w tym zwrócił uwagę na karcenie oraz „napominanie Pańskie”, przy jednoczesnym unikaniu pobudzania dziecka do gniewu. Mieczysław Rusiecki w tekście pt. Wychowanie religijne w rodzinie podjął problematykę wychowania religijnego, kwestię prawa rodziców do niego, problem uwarunkowań potrzebnych do zachodzenia prawidłowych oddziaływań wychowawczych ze strony rodziców na dziecko. Autor omówił zagadnienie etapów religijności w dzieciństwie i okresie dorastania. Poruszył problematykę religijności w życiu dorosłego człowieka, ukazując jej fenomen, umożliwiający wytrwanie „w dobrym do końca i dojścia do doskonałości” (s. 334). Czesław Galek w artykule pt. Wychowanie religijne młodzieży szkolnej w II połowie XIX wieku w świetle polskiej literatury pamiętnikarskiej i beletrystycznej ukazał środki i metody wychowania religijnego młodzieży gimnazjalnej na ziemiach polskich na terenie trzech zaborów (rosyjskiego, austriackiego i pruskiego). Uwzględnił przy tym kwestię obowiązkowych praktyk religijnych, funkcję katechezy w formacji religijnej dzieci i młodzieży szkolnej oraz rezultaty wychowania religijnego. Autor pokazał, że „Dla wielu uczniów okres gimnazjum był czasem pogłębienia wiary wyniesionej z rodzinnych domów” (s. 351). Małgorzata Kowalik w tekście pt. Nauczyciel polonista jako wychowawca wspierający rodzinę w wychowaniu religijnym dzieci ukazała założenie, że polonista winien być wychowawcą wspierającym, który musi uzupełniać pracę rodziców poprzez dążenie do wzoru osobowego przez siebie obranego, nadto poprzez przemyślaną współpracę z rodzicami, pomoc świadczoną w rozwoju wiary oraz zabiegi dydaktyczne i określone metody pracy, aby ukształtować pełną dojrzałość chrześcijańską i zagwarantować rozwój osobowości uczniów. Lidia Dakowicz w artykule pt. Wartości religijne w przekazie nauczycieli wybranych szkół w Białymstoku omówiła odnośną kwestię w procesie rozwoju człowieka. Zaprezentowała przy tym w jedenastu tabelach dane statystyczne mające potwierdzić jej tezy. W podsumowaniu wyników swoich badań stwierdziła przeszkody w urzeczywistnianiu wartości religijnych. Dorota Frąk w tekście pt. Rola środowisk wychowujących na przykładzie instytucji wychowawczych prowadzonych przez Zgromadzenie Sług Jezusa, zajęła się kwestią oddziaływania środowiska wychowawczego na osobę, pokazując przy tym wypracowany wzorzec wychowania „na fundamencie wartości chrześcijańskich” (s. 391). Dariusz Widelak w artykule pt. Resocjalizacja i ekumeniczny wymiar opieki duszpasterskiej w zakładach karnych, zajął się zagadnieniem wychowawczej funkcji kapelana więziennego, konstatując m.in., że „człowiek zawsze ma otwartą drogę powrotu do społeczeństwa” (s. 415). Piotr Zańko w opracowaniu pt. Obrazoburstwo czy pedagogika. Religia w wytworach wizualnych polskich prowokatorów kultury podjął analizę wybranych aspektów zjawiska prowokacji kulturowej w Polsce, wskazując na ukryte i zaskakujące (w odróżnieniu od prowokatorów kultury zachodniej) pytania nawiązujące do religii i duchowości we współczesnym świecie oraz konstatując m.in., że „Z analizowanych wytworów wizualnych prowokatorów kultury wyłania się obraz religii zdesakralizowanej, będącej narzędziem przemocy” (s. 432). Elżbieta Kopacz w artykule pt. Kapliczki, figury i krzyże przydrożne jako lokalne dziedzictwo kulturowe i wyzwanie dla współczesnego wychowania poruszyła zagadnienie elementów religii w edukacji regionalnej, w kontekście „obiektów małej architektury sakralnej” (s. 438). Wskazała przy tym na kształcenie systemu wartości religijnych przez („małą”) architekturę. Omówiona książka zbiorowa jest przyczynkiem do badań nad celowością wychowania religijnego.

6

Wychowanie katolickie wobec wyzwań współczesności

57%

Misiaszek K.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2018

|

issue 25

191-205

PL

Współczesny Kościół, aby był skuteczny w obszarze wychowania, musi podjąć określone wyzwania. Pierwszym jest utrzymanie i rozwijanie świadomości w rodzicach, że są pierwszymi wychowawcami swoich dzieci. Dzisiaj bowiem dość często zwalniają się z religijnego wychowania potomstwa. Tymczasem to rodzina jest domowym Kościołem, który dba o rozwój swoich członków. Innym wyzwaniem jest odbudowa katechezy dorosłych. Nie ma takiej katechezy w Polsce. Istnieje natomiast ścisły związek między katechezą rodziców a skutecznym wychowaniem młodego pokolenia. Należy także zadbać, aby rozwijała się katecheza parafialna. Jest ona podstawową drogą wychowania chrześcijańskiego. Nie zastąpi tej katechezy nauczanie religii w szkole, które nie jest do końca katechezą. Nie przyniosła ona w Polsce religijnego ożywienia uczniów. Ważnym wyzwaniem jest również obecność w świecie mediów. Młodzi ludzie traktują świat mediów jako własną przestrzeń życia, która jednak rodzi problemy alienacji z rzeczywistego życia, uzależnienia, chaos informacyjny powodujący niezdolność do wyboru pozytywnych wartości.

EN

The contemporary Church, in order to be effective in the area of education, must take up specific challenges. The first one is to establish and develop parents’ awareness that they are the earliest educators of their children. It is noticed that they quite often discharge themselves from providing religious education for their offspring. Whereas, a family is the Church that looks after the growth of its members. Another challenge is to renew the adult catechesis which does not exist in Poland. There is a close relationship between catechesis of parents and effective education of young people. It is also importat to develop parish catechesis as it is a primary path of Christian education. Such catechesis cannot be replaced by Religious Education at schools, as it is not the proper catechesis. Religious Education has little impact on religious revival of pupils in Poland. Needless to say, resence in the media has a very important role. Young people treat the media as their own living space which, nonetheless, can cause problems of alienation, addiction or chaos information leading to the inability to choose positive values.

7

El derecho a la educación católica a la luz del documento de la V Conferencia General Episcopal Latinoamericana Aparecida

36%

Márquez A. J.

Kościół i Prawo

|

2016

|

issue 5 (18) nr 1

137-159

ES

La Educación Católica vive en un mundo que desafía y mete en riesgo su misión, el derecho a ella misma que tienen las familias cristianas, buscar caminos de diálogo con las culturas, con los diferentes organismos y la sociedad, parecen ser los objetivos urgentes, para hacerles comprender la importancia y el derecho a una educación en los valores cristianos para la formación de la persona, haciéndola más humana y solidaria en la construcción de una sociedad más armónica, sociable y humanizadora. En América Latina, la Iglesia, expresada en la Conferencia Episcopal Latinoamerica (CELAM), en su último encuentro en el Documento Aparecida, propone un proceso educativo-formativo en la fe desde el encuentro con Jesucristo para transformar a la persona en verdaderos discípulos y misioneros de Jesús. Una educación transformante, renovadora y participativa son parte de los desafíos y retos que nos espera en el hoy y mañana de esta gran misión que lleva a cabo la Iglesia.

PL

Wychowanie katolickie urzeczywistnia się w świecie, który stawia wyzwania i zagraża jego misji. Prawo do wychowania katolickiego, przynależne chrześcijańskim rodzinom, do poszukiwania sposobów dialogu z innymi kulturami, z różnego rodzaju instytucjami i społeczeństwem, stanowią pilne cele dla zrozumienia znaczenia i prawa do wychowania w chrześcijańskich wartościach umożliwiających ludzki i społeczny rozwój, w celu zbudowania bardziej harmonijnego, społęcznego i ludzkiego społeczeństwa. W Ameryce Łacińskiej, Kościół, Konferencja Biskupów Ameryki Łacińskiej (CELAM), w swoim ostatnim dokumencie Aparecida proponuje wychowanie jako proces ćwiczenia w wierze, które rozpoczyna się w Chrystusie i prowadzi do stania się prawdziwymi uczniami i misjonarzami Jezusa. Przekształcanie, odnowienia i ogólne wychowanie stanowią część wyzwań oczekujących dzisiaj i jutro w misji Kościoła.

EN

Catholic education lives in a world that challenges and jeopardizes its mission. The right to this catholic education is possessed by Christian families, to seek ways of dialogue with other cultures with different kinds of institutions and societies; these are urgent goals, to make them understand the importance and the right to an education in Christian values that allow human and social development with the purpose of building a more harmonious, sociable and humanizing society. In Latin America, the Church, in the Latin American Episcopal Conference (CELAM), in its last document of Aparecida, proposes an educational – training process in faith which begins in Christ to turn a person into a true disciple and missionary of Jesus. A transforming, renewing and inclusive education are part of the challenges awaiting us today and tomorrow in this Church’s mission.

Refine search results

2 Kościół i Prawo

1 Biuletyn Historii Wychowania

1 Journal of Education Culture and Society

1 Paedagogia Christiana

1 Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education

1 Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

1 Kowalik M.

1 Misiaszek K.

1 Márquez A. J.

1 Pacyno J.

1 Szafranko A.

1 Voidogaitė V.

1 Wójcik G.

1 2022

2 2018

1 2016

1 2014

1 2013