Search results

1

Słownictwo aksjologiczne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – wybór i klasyfikacja

100%

Gorlewska E.

Białostockie Archiwum Językowe

|

2016

|

vol. 16

EN

The article presents a selection and preliminary classification of axiological lexis included in the currently valid Constitution of the Republic of Poland. Typology of names is preceded by the characteristics of the analyzed source and the description of an axiological level of the document. Constitutional axiological terms have been divided into three types. Firstly, a division into positive and negative values has been introduced. It has been noticed that a manner of presentation of counter values in the Constitution indicates inequality of negative values in relation to positive values. Secondly, the names have been grouped into lexical fields and two field structures being a reflection of the constitutional dualism of the sources’ values have been formulated. Thirdly, a division of the terms including denotation of names has been made and the following has been distinguished: a source of values, basic and instrumental values as well as their carriers and symbols. A detailed indication of the names and types of values protected in the Constitution leads to the revelation of the set of values professed by the civil community. A typological study of the gathered lexical material evokes methodological difficulties but still creates a necessary basis of a more profound semantic analysis.

2

O postrzeganiu i badaniu przez językoznawców wartości konstytucyjnych Ewa Gorlewska Słownictwo aksjologiczne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Znaczenie tekstowe a konotacje potoczne Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2019, s. 351

88%

Dąbrowski M.

Przegląd Sejmowy

|

2021

|

issue 5(166)

227-235

EN

The author of the article presents the review of the monograph written by Ewa Gorlewska. The monograph is based on research methods used in linguistics. E. Gorlewska classifies her book to the “language of values” (axiolinguistics). The author of the review simultaneously assigns it to constitutional juryslinguistics. The monograph consists of two parts. The first one contains an analysis of dictionary and textual meanings of the names of constitutional values. The second presents their colloquial understanding by young Poles. E. Gorlewska argues that the textual meanings of constitutional values differ from its colloquial understanding by twenty-year-olds and claims that there are some differences between the constitutional hierarchy of values and the hierarchy of values of young people. The author of the article finds the monograph very valuable, interesting and of significant importance for constitutional law.

3

Korupcja naruszeniem konstytucyjnych wartości i praw obywateli

87%

Walczak W.

Studia Prawa Publicznego

|

2020

|

issue 4 (32)

109-150

EN

The article presents multifaceted considerations and results of analyses concerning the necessity to perceive the phenomenon of corruption through the prism of a gross violation of constitutional values, the principles of the rule of law and social justice. The main focus is on discussing civic rights that are effectively eradicated by corruption, at the same time emphasizing a holistic and systemic approach to understanding and interpreting specific processes and decisions confirmed in practice. At the beginning, it is explained why a broad research perspective should be adopted to understand the essence of corruption. An important argument supporting the correctness of the adopted approach are statements contained in the Government Program for Counteracting Corruption 2018–2020. Next, the most important constitutional values and civil rights are indicated, which are not respected and remain only in the declarative sphere as a result of corrupt practices. In order to prove the illusory nature and facade of certain provisions of the Polish Constitution, important statements contained in the judgments of the Constitutional Tribunal are quoted, and then these interpretations are analyzed in relation to real situations occurring in everyday reality. These problem issues are presented from the perspective of the constitutional principle of equality before the law, social justice and non discrimination. It is also noted in this regard that corruption activities are precisely the main factor leading to the division of citizens into two separate categories according to the way they are treated. Finally, it is mentioned that in the European Union ever greater emphasis is currently being placed on compliance with the rule of law. This problem is closely related to the need to understand the negative consequences of corruption as an element that undermines trust in the state, constitutional order and the rule of law.

4

Analiza kryzysu konstytucyjnego z perspektywy funkcji aksjologicznej konstytucji. Zarys podstawowych zagadnień teoretycznych

75%

Mojski W.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2022

|

issue 1(30)

55-62

EN

Disputes about values are completely natural in a state whose system is based on an axiologically open constitution. Another value in such a state should also be the constitution itself, which in the systemic sense guarantees an essentially equal position of various social and individual values. However, the constitutional crisis is not a natural dispute over values in a state with an axiologically open constitution, but is a situation that arose in the system of government, with a bad faith attempt being made to impose an exclusive system of values, while violating constitutional norms. This attempt concerns the fundamental values of a constitutionally regulated system, and thus the effect of this unconstitutional procedure is not only to undermine the constitution’s legal function, but also its axiological function. The aim of the study is to present the basic problems related to this issue, primarily in the context of the assumptions of constitutional theory, but also taking into account experiences with the Polish system of government in recent years.

PL

Spory o wartości, w państwie, którego ustrój oparto na otwartej aksjologicznie konstytucji, są czymś zupełnie naturalnym. Wartością w takim państwie powinna być również sama konstytucja, która gwarantuje w sensie ustrojowym równoprawną w zasadzie pozycję różnych wartości społecznych i indywidualnych. Kryzys konstytucyjny nie ma jednak charakteru naturalnego sporu o wartości w państwie konstytucji otwartej aksjologicznie, ale jest sytuacją ustrojową, w ramach której następuje próba nacechowanego złą wiarą narzucenia wyłącznego systemu wartości z naruszeniem norm konstytucyjnych. Próba ta dotyczy przy tym wartości fundamentalnych dla konstytucyjnie unormowanego ustroju, a więc skutkiem tego niekonstytucyjnego postępowania jest nie tylko podważenie funkcji prawnej konstytucji, ale także jej funkcji aksjologicznej. Celem opracowania jest przybliżenie podstawowych zagadnień dotyczących tej problematyki, przede wszystkim w kontekście założeń teorii konstytucji, ale także z uwzględnieniem polskich doświadczeń ustrojowych ostatnich lat.

5

Społeczne odczytanie Konstytucji RP a aksjologia konstytucyjna i konstytucyjna ontologia społeczna

75%

Skuczyński P.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2022

|

issue 1(30)

100-112

EN

The paper aims to propose a social reading of the Constitution of the Republic of Poland as an alternative to liberal and republican interpretations. It was developed with the use of an interdisciplinary methodology, including the use of societal constitutionalism as its theoretical basis, as well as its formal-dogmatic justification and its characterisation in the perspective of the theory of law as relating to the social ontology expressed in the Constitution of the Republic of Poland. A thesis is put forward that the social reading of the Constitution consists in recognizing some social entities as constitutional entities, next to individuals and the State. Consequently, the norms concerning them should be interpreted as obliging the state authorities to ensure their influence on public policies and the law-making, and to take into account the bottom-up creation of norms and broadly understood self-regulation. Four arguments for the social reading of the Constitution of the Republic of Poland are presented, which are based on: 1) the scope of the constitutional regulation (extensive regulation in Chapter 1 of social and public entities such as local and professional self-government bodies, trade unions, and employers’ organizations, civil society organisations, churches, and religious unions); 2) the way they are regulated (despite the identity of the designatum, regulating these entities alongside the concept of a sovereign nation and imposing certain obligations on the State authorities towards them); 3) the historical context of the making of the Polish Constitution (building the autonomy of society in relation to the state as a strategy of resistance from the 1970s); 4) the work on drafting the Polish Constitution (the gradual addition of provisions on social entities, often due to pressure exerted by, which was an expression of far-reaching self-constitutionalisation).

PL

Celem artykułu jest zaproponowanie społecznego odczytania Konstytucji RP jako alternatywy dla liberalnych i republikańskich interpretacji. Zostało ono wypracowane przy pomocy metodologii o interdyscyplinarnym charakterze obejmującej wykorzystanie konstytucjonalizmu społecznego jako jego podstawy teoretycznej, a także jego formalno-dogmatyczne uzasadnienie oraz teoretycznoprawne scharakteryzowanie jako odnoszącego się ontologii społecznej zawartej w Konstytucji RP. Postawiono tezę, że społeczne jej odczytanie polega na uznaniu szeregu podmiotów społecznych za podmioty konstytucyjne, obok jednostek i państwa. W konsekwencji normy ich dotyczące powinny być interpretowane jako nakazujące organom państwa zapewnienie ich wpływu na polityki publiczne i tworzone prawo oraz uwzględnianie oddolnego tworzenia norm i szeroko rozumianej samoregulacji. Przedstawione zostały cztery argumenty za społecznym odczytaniem Konstytucji RP, tj. 1) z zakresu przedmiotowego (szerokie uregulowanie w Rozdziale 1 podmiotów społecznych takich jak samorządy terytorialne i zawodowe, związki zawodowe i organizacje pracodawców, organizacje społeczeństwa obywatelskiego, kościoły i związki wyznaniowe), 2) ze sposobu ich uregulowania (mimo tożsamości desygnatu uregulowanie tych podmiotów obok pojęcia suwerennego narodu i nałożenia na organy państwa pewnych obowiązków wobec nich), 3) z historycznego kontekstu jej powstania (budowanie autonomii społeczeństwa w stosunku do państwa jako strategia oporu od lat 70.), 4) z przebiegu prac na projektem Konstytucji RP (stopniowe dodawanie przepisów dot. podmiotów społecznych często pod ich wpływem, co było wyrazem daleko idącej samokonstytucjonalizacji).

6

Godność człowieka jako wartość chroniona konstytucyjnie

75%

Jastrzębska-Wójcicka K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 5 (63)

335-345

EN

The Article discusses the issue of granting human dignity the status of the highest value in the Polish Constitution. What is more, it explains the grounds of the regulation of art. 30 of the Constitution of the Republic of Poland. Additionally, it presents dignity as a foundation of the legal order. Therefore, de facto, every legal norm that functions in our legal system should comply with this regulation. The article calls attention to a danger of potential abuses pointing out some of the practices that can violate the human dignity in the future.

PL

Artykuł porusza kwestię nadania godności ludzkiej statusu najwyższej wartości w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Co więcej, wyjaśnia podstawy regulacji art. 30 Konstytucji RP. Dodatkowo wskazuje na godność jako podstawę porządku prawnego. Zatem de facto każda norma prawna, która funkcjonuje w naszym systemie prawnym powinna być w zgodzie z tą regulacją. W artykule zwrócono uwagę na niebezpieczeństwo potencjalnych nadużyć, wskazując na niektóre praktyki, które mogą w przyszłości naruszać godność człowieka.

7

Priorytet równości i niedyskryminacji jako tendencja ustawodawcza. Szkic do rozważań

75%

Bartoszewicz M.

Przegląd Sejmowy

|

2013

|

issue 6(119)

27-42

EN

In the article the author refers to legislative trends dictated by gender equality and non-discrimination, appearing clearly in most European Union countries and in the bodies of the EU. An explanation of the new trends in lawmaking requires a reference to the theory of equality, especially equality before the law and, closely related, the issues of discrimination. The author presents the problem of equality in conjunction with the theory of justice. In the light of the theoretical considerations it is possible to assess existing or proposed legislation in various fi elds. The author takes into consideration in his research, above all, legislation introducing civil partnerships and same-sex marriages, and the quotas or parities intended to increase the participation of women in representative governing bodies and in the management of companies, as well as proposals for changes in this respect. Moreover, he provides his refl ections on other legal instruments, e.g. the Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence. According to the author, these examples of legislation refl ect the departure from classical and accurate understanding of legal concepts, as well as undue elevation of equality construed without reference to the values and legal principles enshrined in the constitutions of many countries. It would, therefore, be advisable to initiate a wider debate on the relationship between pro-equality initiatives and the entire constitutional axiology.

8

Spór o wartości fundamentalne a rozwój Polski i społeczeństwa polskiego

63%

Król Z.

Przyszłość. Świat-Europa-Polska

|

2011

|

issue 1

119-142

PL

W artykule rozważana jest sprawa systemu (hierarchii) wartości istotnych dla społeczeństwa polskiego wraz z próbą ustalenia kierunków długofalowych zmian tych systemów. Pojawia się ogólny problem: czy wartości są czymś obiektywnym, czy też są tworem determinowanym przez epokę historyczną, strukturę społeczną, warunki ekonomiczne itp. Zagadnienie to związane jest ze skutecznością wpływania na społeczeństwo w celu utrwalania systemów wartości pożądanych z punktu widzenia utrwalania porządku prawnego, społecznego i gospodarczego. W przypadku kodyfikacji określonego systemu wartości w konstytucji, system ten ma rzeczywisty i długofalowy wpływ na rozwój państwa i społeczeństwa. Przyszłość Polski może być określona przez podanie istotnych wartości, które powinny być realizowane i urzeczywistnione. Uwzględniając wymienione spostrzeżenia, zostaną omówione: struktura wartości konstytucyjnych, struktura wartości statystycznie akceptowanych w społeczeństwie polskim, problem zmienności systemów wartości i możliwość długofalowego sterowania nim. Część bardziej teoretycznych rozważań (dotycząca pojęcia i sposobu istnienia wartości) ma znaczenie praktyczne, m.in. dlatego, że pozwala ustalić warunki i metody racjonalnego dyskutowania o wartościach.

EN

The problem of the system (hierarchy) of values of the Polish society together with some long-term trends of its change is analyzed. There is a general problem whether values are objective and independent from some historical and economic determinants or from the given social structure. The problem of objectivity of values is important from the point of view of politicians because some systems of values can be perceived as an effective, useful and desirable tool in democratic social engineering. In connection with the above, the axiology of constitutional values present in the Polish constitution is discussed and some examples of the statistics concerning the values empirically accepted and the basic legal frames determining every possible change of the constitutional axiology in Poland are considered.

9

The face of Polish dictatorship

63%

Gomułowicz A.

Nauka

|

2018

|

issue 3

EN

In Poland the position of a leader of political party Law and Justice has become the most important position in the country. His will has the power of law. The boundary between his will and the will of a state has blurred. The leader holds unlimited power, although he does not hold any public position. He is beyond legislative, executive and judiciary. The constitutional rule of control, complementing and hindering was replaced by charismatic power of the leader of Law and Justice. The power in Poland is held by one man. The „new law order” (Constitutional Court, National Council of the Judiciary of Poland, common courts, Supreme Court, prosecutors office) serves political purposes of the leader of Law and Justice. That is the reason for judges exchange in Poland. Lawlessness has become law. Law has been turned into a political instrument and it was done in the most vulgar way. Law serves Law and Justice’s political purpose, with disregard and disrespect to constitutional values. The system of constitutional values is not relevant for Law and Justice in the process of establishing law. A system based on autocracy is created. The main legislative competence is held by the leader of Law and Justice. Systematically, with absolute consistency, a totalitarian regime is built, where legislative and executive is under control of one man, who himself remains out of constitutional control and has no constitutional responsibility.

10

Instrumentalizacja prawa a kryzys konstytucyjny – refleksja na gruncie kilku aktualnych ustaleń Profesora Piotra Winczorka

51%

Romanowicz M.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2022

|

issue 1(30)

74-90

EN

The instrumentalization of law is one of the most important research issues that belong to the achievements of Professor Piotr Winczorek. Combining the problem of the limits of permissible instrumentalization of law with the issue of the axiology of law, he adopted a non-reductionist position and indicated the autotelic values of law, as well as non-legal values implemented by the legal system as the criteria for assessing acts of instrumentalization of law. Based on careful observation of the legal practice, primarily the actions of the legislature, he proposed a typology of various cases of pathological instrumentalization of law. A list of individual acts of enacting and applying the law that can be distinguished in the ongoing constitutional crisis in Poland, broken down by the types indicated by Prof. Winczorek, leads to the conclusion that not only is his typology still valid, but it also can be used as an adequate tool for an in-depth description of the ongoing crisis. Moreover, it enables the indication of yet another threat to the legal order, i.e. attempts to instrumentalize constitutional values. In the face of this danger, it is justified to formulate the postulate of giving the constitution an axiological interpretation, the aim of which would be to read a given legal principle in the hermeneutic context of the axiological system from which said legal principle derives genealogically.

PL

Instrumentalizacja prawa jest jednym z ważniejszych zagadnień badawczych, które przynależą do dorobku myśli Profesora Piotra Winczorka. Łącząc problem granic dopuszczalnej instrumentalizacji prawa z zagadnieniem aksjologii prawa, Autor ten przyjął stanowisko nieredukcjonistyczne i wskazał autoteliczne wartości prawa oraz realizowane przez system prawny wartości pozaprawne jako kryteria oceny aktów instrumentalizacji prawa. W oparciu o wnikliwą obserwację praktyki prawa, przede wszystkim działań prawodawcy, zaproponował typologię różnych przypadków patologicznej instrumentalizacji prawa. Zestawienie poszczególnych aktów tworzenia i stosowania prawa, które można odnaleźć w trwającym w Polsce kryzysie konstytucyjnym, z typami wskazanymi przez Prof. P. Winczorka prowadzi do wniosku, że jego typologia jest nie tylko aktualna, ale stanowi trafne narzędzie pogłębionej deskrypcji trwającego kryzysu. Ponadto, pozwala na wskazanie innego zagrożenia dla porządku prawnego, tj. próby instrumentalizacji wartości konstytucyjnych. W obliczu tego niebezpieczeństwa zasadnym wydaje się sformułowanie postulatu przeprowadzania wykładni aksjologicznej konstytucji, której celem byłoby odczytanie danej zasady prawnej w hermeneutycznym kontekście systemu aksjologicznego, z którego genealogicznie wywodzi się dana zasada prawna.

11

Przepisy stabilizujące w Konstytucji RP na przykładzie Konkordatu między Rzeczpospolitą Polską a Stolicą Apostolską

51%

Jagiełło D., Gardocka T.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2022

|

issue 6(70)

187-197

PL

Konstytucja w rozdziale I Rzeczpospolita zawiera normy o charakterze stabilizującym stan prawny. Zajmujemy się tymi, które budzą wątpliwości interpretacyjne, niekiedy podnoszone przez doktrynę i w różny sposób rozstrzygane. Niektóre są sformułowane ogólnie, co utrudnia ustalenie zakresu zapewnianej ochrony (stabilizacji). Skoncentrujemy się na normach stabilizacyjnych, utrwalających regulacje lub wręcz niedopuszczających zmiany bez zmiany Konstytucji RP- art. 25 ust. 4, traktujący o umowie zawartej ze Stolicą Apostolską, ale również na tych które wymieniają w różnym kontekście ministrów konstytucyjnych, których nie może zabraknąć w rządzie, chociaż ustawa pozwala jego skład kształtować swobodnie. Wydaje się, że wśród norm o charakterze stabilizującym stan prawny, najwięcej emocji budzi kwestia Konkordatu. Autorzy zastanawiają się: czy zasadne jest by strona kościelna miała więcej praw niż państwo? Wykorzystana została metoda historycznoprawna (analiza konkordatów oraz tło historyczno- polityczne) i dogmatyczna analiza przepisów.

EN

The Constitution, in Chapter I of the Republic, contains norms of a stabilising legal status. We address those that raise questions of interpretation, sometimes raised by the doctrine and resolved in different ways. Some are formulated in general terms, which makes it difficult to determine the scope of the protection (stabilisation) provided. We will concentrate on the norms of stabilisation that perpetuate the regulations or even do not allow changes without amending the Constitution of the Republic of Poland – Article 25 Paragraph 4, treating of the agreement concluded with the Holy See, but also those that mention, in various contexts, the constitutional ministers that may not be absent from the government, although the law allows its composition to be shaped freely. It seems that among the norms of a stabilising legal state, the issue of the Concordat is the most emotive. The authors wonder: is it legitimate for the church party to have more rights than the state? A historical-legal method (analysis of the Concordats and the historical-political background) and a dogmatic analysis of the provisions have been used.

12

Praworządność: idea demokratycznego państwa prawa czy legalnej korupcji?

51%

Walczak W.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2021

|

vol. t. 4

|

issue 1 (7)

156-204

EN

The article presents multi-threaded and critical issues concerning the broad perception and understanding of the rule of law in decision-making processes tied to the exercise of public authority. At the beginning, attention is drawn to the fact that ongoing discussions and disputes on the rule of law, which have been conducted for five years, focus on selected problematic aspects, and come down only to the perception of threats to the independence of the Polish judiciary. Further, the paper discusses the essence of the rule of law in the theory of Polish law (Article 2 of the Constitution of the Republic of Poland) and clarifies the meaning of the rule of law in provisions of the Community Law which relate to values listed in Article 2 of the EU Treaty. The rule of law is also examined in the context of decision-making processes. The paper presents the essence and objectives of legal corruption, whereas – in conclusions – it formulates 10 general and universal attributes of the rule of law related to management practices. These attributes bring us closer to the proper understanding of the essence of unpunished forms of corruption. Finally, it is explained that current discussions about the rule of law are connected to the judgment of the Court of Justice of the European Union from 2 March 2021, which creates legal structures that allow domestic courts to ignore the Polish constitutional order.

PL

W artykule przedstawiono wielowątkowe i krytyczne analizy dotyczące szerokiego postrzegania i rozumienia praworządności w procesach decyzyjnych związanych ze sprawowaniem władzy publicznej. Na wstępie zwrócono uwagę na fakt, że toczne od pięciu lat dyskusje i spory na temat rządów prawa, koncentrują się na wybranych aspektach problemowych i sprowadzają się wyłącznie do postrzegania zagrożeń dla niezależności polskiego sądownictwa. W dalszej części pracy omówiono istotę praworządności w teorii polskiego prawa – art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także wyjaśniono rozumienie praworządności w świetle przepisów prawa wspólnotowego, które odnoszą się do wartości wpisanych do art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej. Następne rozważania i wnikliwe analizy poświęcono praworządności w kontekście procesów decyzyjnych, a także wyjaśniono istotę i cele legalnej korupcji. W podsumowaniu sformułowano 10 ogólnych i uniwersalnych atrybutów praworządności, mających swoje odzwierciedlenie w praktyce zarządzania, które znaczącą przybliżają do właściwego zrozumienia niekaralnych form korupcji. Na koniec wyjaśniono, że aktualne dyskusje na temat praworządności mają związek z wyrokiem TSUE z 2 marca 2021 r., który tworzy struktury prawne pozwalające sądom na ignorowanie polskiego porządku konstytucyjnego.

13

Przestępstwa korupcyjne a legalna korupcja – aspekty ekonomiczne i prawne

51%

Walczak W.

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego

|

2019

|

vol. 11

|

issue 21

44-81

PL

W artykule przedstawiono rozważania i analizy dotyczące uwarunkowań i przesłanek mających znaczenie dla procesów identyfikacji oraz oceny wybranych decyzji i wzorców postępowania, które umożliwiają dokonanie podziału na czyny karalne i legalne praktyki korupcyjne. Na wstępie poddano analizie rozumienie pojęcia k o r u p cja na gruncie ustawy o CBA i zwrócono szczególną uwagę na istotne zwroty oraz sformułowania opisujące określone czyny. W dalszej części pracy zostały wyszczególnione i omówione charakterystyczne cechy korupcji. W tym miejscu podkreślono znaczenie tego zjawiska dla systemu władzy i funkcjonowania tzw. układów zamkniętych. Następnie podjęto próbę wskazania przesłanek podziału na karalne i legalne formy praktyk korupcyjnych, z uwzględnieniem decyzji w sprawach kadrowych i gospodarczych odnośnie do przepisów kodeksu karnego, a ponadto z punktu widzenia możliwości dowodowego wykorzystania materiałów pochodzących z kontroli operacyjnej. W podsumowaniu zaakcentowano, że ostateczne i wiążące rozstrzygnięcia w zakresie oceny określonych działań jako karalne bądź legalne formy korupcji należą do władzy sądowniczej.

EN

The article presents considerations and analyzes on the subject of conditions and prerequisites relevant to the identification processes, as well as the assessment of selected decisions, behavior patterns that enable dividing into criminal and legal corrupt practices. At the beginning, the concept of corruption under the Act on theCentral Anticorruption Bureau was analyzed, paying special attention to important phrases and formulations describing specific acts. In the further part of the work, the characteristic features of corruption were presented and discussed. At this point was emphasized the importance of corruption for the system of power and the functioning so-called closed systems. Then was made an attempt to indicate the premises for the division into punishable and legal forms of corrupt practices, taking into account personnel decisions and regarding economic matters in reference to articles of the penal code, and also from the point of view the possibility of using materials from operational control. The summary stresses the fact that final and binding decisions as concerns the assessment of certain actions as illegal or legal forms of corruption belong to the judiciary (court power).

14

Corruption-involving criminal acts and legal corruption – economic and legal aspects

51%

Walczak W.

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego

|

2019

|

vol. 11

|

issue 21

334-362

EN

The article presents considerations and analyzes on the subject of conditions and prerequisites relevant to the identification processes, as well as the assessment of selected decisions, behavior patterns that enable dividing into criminal and legal corrupt practices. At the beginning, the concept of corruption under the Act on the Central Anticorruption Bureau was analyzed, paying special attention to important phrases and formulations describing specific acts. In the further part of the work, the characteristic features of corruption were presented and discussed. At this point was emphasized the importance of corruption for the system of power and the functioning so-called closed systems. Then was made an attempt to indicate the premises for the division into punishable and legal forms of corrupt practices, taking into account personnel decisions and regarding economic matters in reference to articles of the penal code, and also from the point of view the possibility of using materials from operational control. The summary stresses the fact that final and binding decisions as concerns the assessment of certain actions as illegal or legal forms of corruption belong to the judiciary (court power).

PL

W artykule przedstawiono rozważania i analizy dotyczące uwarunkowań i przesłanek mających znaczenie dla procesów identyfikacji oraz oceny wybranych decyzji i wzorców postępowania, które umożliwiają dokonanie podziału na czyny karalne i legalne praktyki korupcyjne. Na wstępie poddano analizie rozumienie pojęcia k o r u p c j a na gruncie ustawy o CBA i zwrócono szczególną uwagę na istotne zwroty oraz sformułowania opisujące określone czyny. W dalszej części pracy zostały wyszczególnione i omówione charakterystyczne cechy korupcji. W tym miejscu podkreślono znaczenie tego zjawiska dla systemu władzy i funkcjonowania tzw. układów zamkniętych. Następnie podjęto próbę wskazania przesłanek podziału na karalne i legalne formy praktyk korupcyjnych, z uwzględnieniem decyzji w sprawach kadrowych i gospodarczych odnośnie do przepisów kodeksu karnego, a ponadto z punktu widzenia możliwości dowodowego wykorzystania materiałów pochodzących z kontroli operacyjnej. W podsumowaniu zaakcentowano, że ostateczne i wiążące rozstrzygnięcia w zakresie oceny określonych działań jako karalne bądź legalne formy korupcji należą do władzy sądowniczej.

15

Stosowanie przez sądy administracyjne standardów europejskich w toku rozstrzygania transgranicznych problemów obywatelstwa oraz transkrypcji aktów stanu cywilnego

38%

Chmielarz-Grochal A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2020

|

vol. 93

137-154

EN

The cases concerning transcription of a child’s foreign birth certificate, in which the registered parents are persons of the same sex, as well as confirmation of Polish citizenship by such a child, have been in the field of judicial cognition of Polish administrative courts for just several years. The issue of admissibility registering same-sex couples as parents of a child in Polish registry office has gained the great importance in the context of shaping social and family relations and the role of positive law as their regulator in dynamic society. When deciding such, the courts face the necessity to resolve not solely conflicts of norms (principles and values) within the domestic law, but also conflicts of legal systems. In the process of judicial application of law there is a need for balancing – on the one hand – the principle of the protection of the rights of a child, and – on the other one – other principles basic to the Polish legal order, i.e. the fundamental principles of the socio-political system (especially the principle of protection of marriage as a liaison of a men and a woman as well as the protection of family, motherhood and parenthood that arise from the art. 18 of Polish Constitution) and the general principles governing particular areas of civil, family and procedural law. The child’s welfare is a general constitutional clause that shall be interpreted with the reference to the constitutional axiology and to the entire legal system. The protection the child’s best interests is also the overriding principle of the Polish family law, and governs all of the regulations in the area of relations between parents and children. The important and delicate nature of this matter caused the discrepancies in the jurisprudence due to admissibility of such transcription in the light of the public order clause. The panel of seven judges of the Supreme Administrative Court, in Resolution No. II OPS 1/19, determined that Polish law did not allow the transcription of a foreign birth certificate showing same-sex persons as parents.

PL

Sprawy dotyczące transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia dziecka, w którym jako rodzice wpisane są osoby tej samej płci, oraz potwierdzenia posiadania przez takie dziecko obywatelstwa polskiego od kilku lat pozostają na wokandzie polskich sądów administracyjnych. Zagadnienie dopuszczalności umieszczenia w polskich księgach stanu cywilnego wpisu osób tej samej płci, jako rodziców dziecka, ma ważkie znaczenie w kontekście kształtowania stosunków społecznych i relacji rodzinnych oraz roli prawa pozytywnego, jako ich regulatora w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości społecznej. Rozstrzygając w sprawach tego rodzaju, sądy stają przed koniecznością rozwiązywania konfliktów czy kolizji nie tylko norm (zasad i wartości) prawa krajowego, ale także kolizji systemów prawnych. W procesie sądowego stosowania prawa ważenia wymagają, z jednej strony, zasada ochrony praw dziecka, a z drugiej – inne podstawowe zasady porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej, tj. fundamentalne zasady ustroju społeczno-politycznego (zwłaszcza wynikająca z art. 18 Konstytucji zasada ochrony małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny, rodziny, macierzyństwa i rodzicielstwa) oraz naczelne zasady rządzące poszczególnymi dziedzinami prawa cywilnego, rodzinnego czy procesowego. Dobro dziecka to konstytucyjna klauzula generalna, której wykładnia powinna odbywać się przez odwołanie do aksjologii konstytucyjnej i całokształtu systemu prawa. Nakaz ochrony dobra dziecka stanowi też nadrzędną zasadę polskiego systemu prawa rodzinnego, której podporządkowane są wszelkie regulacje w sferze stosunków pomiędzy rodzicami i dziećmi. Ważkość tych materii sprawiła, że w orzecznictwie pojawiły się rozbieżności co do dopuszczalności owej transkrypcji z uwagi na klauzulę porządku publicznego. Skład siedmiu sędziów NSA w uchwale II OPS 1/19 przesądził jednak, że polskie prawo nie dopuszcza transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia dziecka, w którym jako rodzice wpisane są osoby tej samej płci.

Refine search results

Słownictwo aksjologiczne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – wybór i klasyfikacja

O postrzeganiu i badaniu przez językoznawców wartości konstytucyjnych Ewa Gorlewska Słownictwo aksjologiczne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Znaczenie tekstowe a konotacje potoczne Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2019, s. 351

Korupcja naruszeniem konstytucyjnych wartości i praw obywateli

Analiza kryzysu konstytucyjnego z perspektywy funkcji aksjologicznej konstytucji. Zarys podstawowych zagadnień teoretycznych

Społeczne odczytanie Konstytucji RP a aksjologia konstytucyjna i konstytucyjna ontologia społeczna

Godność człowieka jako wartość chroniona konstytucyjnie

Priorytet równości i niedyskryminacji jako tendencja ustawodawcza. Szkic do rozważań

Spór o wartości fundamentalne a rozwój Polski i społeczeństwa polskiego

The face of Polish dictatorship

Instrumentalizacja prawa a kryzys konstytucyjny – refleksja na gruncie kilku aktualnych ustaleń Profesora Piotra Winczorka

Przepisy stabilizujące w Konstytucji RP na przykładzie Konkordatu między Rzeczpospolitą Polską a Stolicą Apostolską

Praworządność: idea demokratycznego państwa prawa czy legalnej korupcji?

Przestępstwa korupcyjne a legalna korupcja – aspekty ekonomiczne i prawne

Corruption-involving criminal acts and legal corruption – economic and legal aspects

Stosowanie przez sądy administracyjne standardów europejskich w toku rozstrzygania transgranicznych problemów obywatelstwa oraz transkrypcji aktów stanu cywilnego