Search results

1

Cybernetyka i nauki humanistyczne w ZSRR

100%

Urban R.

Conversatoria Linguistica

|

2018

|

issue 12

257-270

PL

This work presents the development of mathematical linguistics and poetry theory (in particular the theory of versification, in which the great Soviet mathematician Andrei N. Kołmogorov played a significant role) in the USSR. Cybernetics – a science created in 1948 by the American mathematician Norbert Wiener – is the leading motifed issues. Issues related to the development of humanities (linguis and linking the discusstics and literature theory) are presented against the background of the political situation prevailing in Stalin's time and then, after his death, Khrushchev. In the article we try to prove that, contrary to appearances, Stalin did not play such a bad role in science as usual, which is uncritically attributed to him by many scientists.

2

Zapomniany geniusz. Prof. Marian Mazur i jego szkoła cybernetyki

100%

Pawlak A.

e-mentor

|

2020

|

issue 5 (87)

5-14

PL

Prof. Marian Mazur (1909–1983) był inżynierem elektrykiem, specjalistą w zakresie elektrotermii oraz twórcą polskiej szkoły cybernetyki. Jest autorem dwóch pionierskich w skali światowej teorii: Cybernetycznej teorii układów samodzielnych (1966) i Jakościowej teorii informacji (1970). W pracy Cybernetyka i charakter (1976) odniósł teorię systemów autonomicznych (tj. takich, które mają zdolność sterowania i przeciwstawiania się utracie tej zdolności) do człowieka będącego przykładem systemu autonomicznego i zdefiniował jego charakter jako zespół sztywnych parametrów sterowniczych. Parametry te nie poddają się wpływom otoczenia, z wyjątkiem oddziaływań niszczących. Oznacza to, że charakter człowieka jest nieprzerabialny, a w konflikcie charakteru z sytuacją należy zmienić sytuację. Jest to podejście odmienne od przyjętego w psychologii. Analizując sposoby przetwarzania przez system autonomiczny materii, energii i informacji, Marian Mazur wyodrębnił pięć rodzajów ludzkich charakterów, porządkując je w kolejności od przewagi rozpraszania nad gromadzeniem do ich gromadzenia. Znajomość zasad rządzących postępowaniem każdego z charakterów pozwala przewidzieć zachowanie ludzi o danym charakterze w każdej sytuacji i umożliwia wskazanie im takiego obszaru działalności, w którym będą odnosić największe sukcesy. Cybernetyczna teoria charakterów ma zatem szerokie możliwości stosowania jej w oświacie, psychologii oraz teorii organizacji i zarządzania jako metoda ułatwiająca podejmowanie decyzji optymalnych.

3

Bronisław Ferdynand Trentowski o przyczynach utraty przez Polskę niepodległości

75%

Starzyńska-Kościuszko E.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2018

|

vol. Zeszyt

|

issue XXXII

121-134

PL

W niniejszym artykule przedstawiam poglądy Trentowskiego na temat przyczyn upadku Polski zawarte w jego najważniejszych pracach politycznych. Prezentacja i analiza myśli polskiego filozofa poprzedzone zostały syntetycznym omówieniem najważniejszych założeń jego „filozofii politycznej”. Bez ich znajomości zrozumienie zarówno krytycznego stosunku Trentowskiego do Kościoła katolickiego, polskiej szlachty i narodowej mentalności, jak i zaskakująca zmiana tychże poglądów, byłyby niezrozumiałe.

EN

In the article I present Trentowski’s views on the reasons of Poland’s fall that are described in his main political works. Presentation and analysis of the thoughts of Polish philosopher are preceded by synthetic description of Trentowski’s main ideas of his ‘political philosophy’. Knowing them is crucial to understand his critical attitude towards Catholic Church, Polish nobility and national mentality, as well as his suprising change of mind.

4

Czas – człowiek – wartości. Marka jako kierunek rozbudowy definicji pamięci instytucjonalnej

63%

Gisztertowicz A.

Kultura i Polityka

|

2015

|

issue 18

114-128

PL

Jako miejsce najczęstszego występowania terminu pamięć instytucjonalna wskazuje się podręczniki do administracji. Marka natomiast to pojęcie powiązane z naukami o zarządzaniu. Kategorie te nie mogą być jednak traktowane jako niespokrewnione, przypisywane literalnie odrębnym dziedzinom, tym bardziej na tak zwaną ścisłą wyłączność. Marka oraz pamięć instytucjonalna – co weryfikuje studium literaturowe oraz case study – prezentują wielopłaszczyznowe struktury; są zjawiskami dualnymi (wymiar fizyczny, jak i niematerialny) o podłożu historycznym, ekonomicznym, społecznym i kulturowym. Celem artykułu jest rozwiązanie problemów definicyjnych, sprzężenie tych struktur, próba utożsamienia dwóch pozornie odrębnych zjawisk poprzez analizę ich wielowymiarowości rozumianej jako sieć relacji przeszłość – teraźniejszość – przyszłość oraz – w oparciu o cybernetyczną teorię Mariana Mazura – roli jaką odgrywają w procesach informacyjnych. Czy marka może być odpowiednikiem pamięci instytucjonalnej? – jest to problem badawczy sformułowany na potrzeby realizacji wyżej wymienionych celów. Teoretycznym rozważaniom towarzyszy studium znanej marki pod względem stopnia realizacji jej funkcji jako pamięci instytucjonalnej.

EN

The term institutional memory is most frequently met in the administration handbooks. Brand, on the other hand, is connected with the management sciences. These categories, however, cannot be treated as separate, ascribed exclusively to deeply differing fields. Brand and institutional memory – as verified by the literature of the subject and case study – present multilevelled structures; are dual phenomena (physical and intangible) based in history, economy, society and culture. The aim of the article is to solve definition problems, to couple the structures, to attempt at showing the inherent similarity of two different phenomena through the analysis of their multifacetedness, understood as a network of relations past – present – future, and, according to Marian Mazur’s cybernetic theory, the analysis of the role they play in informational processes. Can brand be equivalent to institutional memory? – this research question will guide the present article. Theoretical part will be supported with a famous brand case study, in relation to its function as institutional memory.

5

Polityczne znaczenie procesu informacyjnego w wymiarze cybernetycznym

63%

Werra Z.

Acta Politica Polonica

|

2019

|

vol. 48

|

issue 2

79-88

EN

The process communicating information in the social space shows tendencies to manipulation, i.e. control. Every society in every social system strives to have the highest level of impact on another community. This cyber-ethical dimension of information is intended to sub-order a particular community, e.g. politically; it is necessary to achieve the specific goal of the parent community, which through the control process wants to gain an advantage, especially at the ideological and ethical (political) level.

PL

Proces przekazywania informacji w przestrzeni społecznej na poziomie komunikacyjnym wskazuje na tendencje zmierzające do manipulacji, czyli sterowania. Każda społeczność w systemie danego bytu społecznego dąży do jak najwyższego poziomu oddziaływania na inną społeczność. Ten cybernetyczny wymiar informacji ma na celu podporzadkowanie danej społeczności, np. politycznej, która przyjmuje w tym procesie rolę podrzędną, ale też niezbęd- ną dla osiągnięcia określonego celu społeczności nadrzędnej, która w procesie sterowania dąży do osiągnięcia przewagi szczególnie na poziomie ideologiczno-etycznym (politycznym).

6

O monadycznej dynamice struktur biologicznych

63%

Kosciuszko K.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2006

|

issue 12

7

Cybernetyka i literatura

63%

Piotrowski R.

Filozoficzne Aspekty Genezy

|

2013

|

vol. 10

277-282

PL

Recenzja książki: Benjamin BÜHLER, Lebende Körper. Biologisches und anthropologisches Wissen bei Rilke, Döblin und Jünger, Königshausen & Neumann, Würzburg 2005, s. 325.

EN

Review of: Benjamin BÜHLER, Lebende Körper. Biologisches und anthropologisches Wissen bei Rilke, Döblin und Jünger, Königshausen & Neumann, Würzburg 2005, s. 325.

8

Specyfika stosunków polsko-radzieckich w latach 1944-1991

63%

Weremiuk S.

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego

|

2014

|

vol. 6

|

issue 11

43-57

PL

Celem artykułu jest przedstawienie cybernetycznego modelu procesu radzieckiej penetracji w Europie Środkowo-Wschodniej po II wojnie światowej, który pozwala również na wykrycie i dokonanie analizy procesów penetracyjnych łączących ZSRR z PRL. Przez niespełna pół wieku Europa Środkowo-Wschodnia znajdowała się pod dominacją radziecką. Na końcowym etapie II wojny światowej państwa leżące w tej części Europy stały się obiektem radzieckiej penetracji. Proces ten w poszczególnych państwach wyglądał inaczej – wynikało to z uwarunkowań historycznych (tradycji ulegania państw bloku wschodniego), stosowanych metod i ich skuteczności oraz z zachowania się systemu penetrowanego (podatność na bodźce sterujące, stopień autonomiczności). Penetracja ZSRR była okresowo zakłócana, przede wszystkim wskutek przesileń politycznych w tym państwie, do których dochodziło w momentach zmian na stanowisku sekretarza generalnego KPZR. W latach 80. XX w. radzieckie kierownictwo postawiło imperium przed wyzwaniami współczesności. Uruchomione mechanizmy spowodowały przerwanie procesów penetracyjnych. Nastąpiło przetransformowanie więzów zależności w kierunku wywierania wpływu. Cybernetyczny model penetracji z jednej strony pozwala na przeanalizowanie oraz wyjaśnienie charakteru i działania radzieckich struktur penetrujących, z drugiej zaś stwarza podstawę do rozważań na temat zakresu i skutków radzieckich działań penetracyjnych oraz stopnia zależności państw bloku wschodniego, w tym PRL, od ZSRR.

EN

This article aims at presenting a cybernetic model of the process of Soviet penetration of Eastern and Central Europe after the second world war, which facilitates identification and analysis of the penetration process that linked the Soviet Union with the People’s Republic of Poland. For almost half a century, Central and Eastern Europe has remained under Soviet domination. During the final phase of WW II, the countries in this part of Europe have become a target of Soviet penetration. The process of penetration was country-specific, reflecting historical backgrounds (readiness to subdue showed by the Eastern Bloc countries), methods used and their efficiency as well as the properties of the penetrated systems (sensitivity to incentives imposing control, level of autonomy). The penetration processes had been periodically disturbed by political turning points in the Soviet Union that were inherent to the changes in the position of the Secretary General of the Communist Party of the Soviet Union. In the 1980s the Soviet leadership made an attempt to adapt the Soviet empire to contemporary challenges. The mechanisms have been activated that disrupted the Soviet penetration- the relationships have been shifted towards the influence. The cybernetic model of penetration allows, on the one hand, to analyze and explain the character and activity of the Soviet penetrating structures, while on the other hand it creates a foundation for reflections on the scope and effects of the Soviet penetration as well as on the level of dependence of the Eastern Bloc countries, including the People’s Republic of Poland on the Soviet Union.

9

Argumenty uzasadniające konieczność nauczania cybernetyki

63%

WILSZ J.

|

2019

|

vol. 10

|

issue 2

140-147

PL

W artykule zaprezentowano cybernetykę jako naukę interdyscyplinarną i jej miejsce w nowoczesnej nauce. Przedstawiono argumenty uzasadniające konieczność zamieszczenia cybernetyki w programach nauczania. Wskazano rodzaje problemów możliwych do rozwiązania dzięki wiedzy cybernetycznej.

EN

In the article cybernethics is presented as an interdisciplinary science and its place in modern science. Arguments supporting the need to include cybernethics in teaching programmes are substantiated. Types of problems capable of being solved thanks to the knowledge of cybernethics are illustrated.

10

Cybernetyczny model systemu autonomicznego w zastosowaniu do badań nad kulturą

51%

Abassy M.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2015

|

vol. 6

|

issue 4

17-36

PL

W artykule został podjęty problem możliwości zastosowania rozwiązań teoretyczno-metodologicznych z dziedziny cybernetyki do badań nad zjawiskami kultury. Według postawionej hipotezy badawczej uzupełnienie teorii badań systemowych i metodologii rosyjskiej szkoły tartusko- moskiewskiej o koncepcję cybernetycznego modelu systemów autonomicznych Mariana Mazura pozwoli, po pierwsze, precyzyjnie ustalić granice kultury, po drugie – określić przynależność poszczególnych jej elementów do ściśle określonych modułów na podstawie pełnionych przez nie funkcji i, po trzecie, ustalić charakter interakcji systemu kulturowego z innymi systemami w tym politycznym, społecznym, ekonomicznym. W dalszej perspektywie badawczej należałoby sprawdzić praktyczną przydatność modelu do badania zjawisk kultury poprzez studia przypadków.

EN

In the paper the problem of possibilities to apply some of the theoretico-methodological conclusions from the field of cybernetics to investigating the problems of culture has been studied. According to the proposed hypothesis, the theory of system approach and the methodology that was worked out by the Moscow-Tartu school of semiotics combined with the concepts and methodology of the cybernetic model of autonomous systems by Marian Mazur will allow the researchers first of all, to determine where exactly the borders of a culture are; secondly, to group the elements of a culture into modules according to their functions and, finally, to recognize the type of interactions between the cultural system and the other systems such as: political, social, economical etc. In the further research perspective, thorough studies over the specific cases of cultural phenomena is necessary to verify the possibilities of application the new methodological tool on practice.

11

Why Is New Materialism Not the Answer? Approaching Hyper-Matter, Reinventing the Sense of Critique Beyond ‘Theory’

38%

Krzykawski M.

Praktyka Teoretyczna

|

2019

|

vol. 34

|

issue 4

73-105

PL

Artykuł przedstawia nowy model materialistycznej krytyki filozoficznej (technokrytyka ogólna lub krytyka cyfrowa) jako krytycznej odpowiedzi na nowy materializm/nowe materializmy. Bazując na ponownym odczytaniu dziedzictwa europejskich filozofii oraz pracach Bernarda Stieglera, Yuka Hui’ego i Gilberta Simondona, artykuł dąży do wypracowania autentycznie nowego oglądu teoretycznego materii, ze szczególnym uwzględnieniem techno-logicznego trybu jej organizacji. Zawarta w artykule krytyka nowego materializmu jest przeprowadzona w odniesieniu do bezprecedensowego kryzysu modelu wiedzy teoretycznej. Otóż końcówka drugiej dekady dwudziestego pierwszego wieku dobitnie pokazuje, że badaczki i badacze pracujący w obrębie nauk humanistycznych nie zdołali stawić czoła kluczowej kwestii decydującej o ich zdatnej do życia przyszłości: cały model teoretyczny i metodologiczny, który do tej pory napędzał współczesną humanistykę i kształtował nasze klasowe, postkolonialne, genderowe, querrowe i inne wrażliwości jest pogrążony w głębokim kryzysie epistemologicznym z uwagi na utratę własnej przyczyny sprawczej i celowej. Dotychczasowy model uprawiania teorii jest niewystarczający, o ile nie przestarzały w tym sensie, że rozwijana w drugiej połowie dwudziestego wieku „teoria” nie uwzględniła rewolucyjnych zmian w zakresie cybernetyki, które, począwszy od lat pięćdziesiątych, całkowicie przekształciły naturę wiedzy. Dlatego też kluczowe wyzwanie polega dzisiaj na wypracowaniu nowej episteme w nowym uwarunkowaniu cyfrowym. Wypracowanie takiej episteme wymaga jednak radykalnego przekształcenia tego, co nazywamy „teorią” lub „teorią krytyczną”, a także uwzględnienia osiągnięć w zakresie rozwoju nauk i technologii (niekoniecznie w ramach nurtu STS), co pozwoli na położenie fundamentów pod nową krytykę ekonomii politycznej w epoce hipermaterialnej.

EN

The article offers a new model of materialist philosophical critique (general technocritique or digital critique) as a critical response to new materialism(s). Drawing on the reinterpretation of the legacy of European philosophies and works by Bernard Stiegler, the article strives to elaborate authentically new theoretical account of matter, notably in relation to the techno-logical mode of its organisation. The critique of new materialism(s) is positioned within the unprecedented crisis of the theoretical model of knowledge. What it is possible to discover by the end of the second decade of the 21st century is that humanities scholars have not managed to confront the central issue for their viable future: the whole theoretical and methodological model, which has so far provided fuel for the contemporary humanities and shaped our social class, postcolonial, gender, queer and other sensibilities, is plunging into a deep epistemological crisis, for having lost its efficient and final cause. In a nutshell, the modelof “doing theory,” is no longer valid, inasmuch as “theory” strangely misrecognized the revolutionary developments in cybernetics, which occurred in the 1950s and radically changed the very nature of knowledge. Therefore, a new epistēmē has to be formed in this new digital condition. However, the formation of this new epistēmē requires for us to radically transform what is referred to as “theory” or “critical theory” and to take into account the developments in the sciences and technology (not necessarily in the methodological framework offered by what is defined as STS) in order to lay the foundations under a new critique of political economy in the hyper-material era.

Refine search results

Cybernetyka i nauki humanistyczne w ZSRR

Zapomniany geniusz. Prof. Marian Mazur i jego szkoła cybernetyki

Bronisław Ferdynand Trentowski o przyczynach utraty przez Polskę niepodległości

Czas – człowiek – wartości. Marka jako kierunek rozbudowy definicji pamięci instytucjonalnej

Polityczne znaczenie procesu informacyjnego w wymiarze cybernetycznym

O monadycznej dynamice struktur biologicznych

Cybernetyka i literatura

Specyfika stosunków polsko-radzieckich w latach 1944-1991

Argumenty uzasadniające konieczność nauczania cybernetyki

Cybernetyczny model systemu autonomicznego w zastosowaniu do badań nad kulturą

Why Is New Materialism Not the Answer? Approaching Hyper-Matter, Reinventing the Sense of Critique Beyond ‘Theory’