Search results

1

Powstanie Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego i jego rozwój organizacyjny do 1939 roku

100%

Żmigrodzki P.

Język Polski

|

2020

|

vol. 100

|

issue 1

6-23

PL

Artykuł, napisany z okazji setnej rocznicy utworzenia Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego (powstało w Krakowie w maju 1920 roku), skrótowo opisuje jego powstanie oraz początkowe lata działalności. Opierając się na materiałach odszukanych głównie w czasopiśmie „Język Polski” (organie prasowym Towarzystwa), autor przedstawia jego statut, strukturę organizacyjną, zmiany liczby członków oraz główne zadania i osiągnięcia w okresie od 1920 roku do wybuchu drugiej wojny światowej. Udostępnia także zestawienie członków władz Towarzystwa, listę jego kół okręgowych oraz przedstawicieli lokalnych (zwanych delegatami), którzy działali w kilkudziesięciu miejscowościach w całej Polsce.

EN

The paper, written on the occasion of the 100th anniversary of the formation of the Society of Friends of thePolish Language (established in Kraków in May 1920), briefly describes its origin and early years of its history. Relying mostly on the materials printed in the journal "Język Polski" (the press organ of the society), the author presents its constitution, structural organization, variations of the number of members and main issues andachievements in the period from 1920 till the outbreak of the Second World War. He also provides the list ofthe members of its administrative bodies, the list of local branches and local representatives (so-called “delegates”),who were active in several dozens of places across Poland.

2

O czystość mowy polskiej? Dyskusje o zapożyczeniach na łamach „Języka Polskiego” w latach 1913–1939

86%

Przęczek-Kisielak S.

Język Polski

|

2020

|

vol. 100

|

issue 1

24-46

PL

Artykuł został poświęcony analizie dyskusji o zapożyczeniach, toczonej na łamach „Języka Polskiego” w latach 1913–1939. Autorka dzieli swoje rozważania na trzy zasadnicze części. W pierwszej omawia dzieje czasopisma „Język Polski” w latach 1913–1939 oraz dokonuje skrótowej analizy jego zawartości w tym okresie. W drugiej przygląda się pewnej tendencji w latach po odzyskaniu niepodległości, mianowicie wyrzucaniu wyrazów obcych z języka różnych dziedzin życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego, jak geografia, geologia, technika, chemia, handel, rzemiosło, film itp., wyrażającej się w wielu artykułach, opracowaniach i słownikach polskich odpowiedników zapożyczeń, zwłaszcza germanizmów i rusycyzmów. Autorka przechodzi następnie do analizy stosunku autorów i redakcji „Języka Polskiego” do wyrazów obcych, wyrażonego w 50 pracach opublikowanych w 24 rocznikach czasopisma w latach 1913–1939. Omawia najważniejsze artykuły z tego zakresu, a następnie przygląda się wyraźnemu propagowaniu zastępowania zapożyczeń wyrazami rodzimymi, o czym świadczy liczba wyrazów obcych, którym zaproponowano na łamach „Języka Polskiego” odpowiednik polski istniejący już w słownikach (152) bądź neologizm, przede wszystkim słowotwórczy (43). Te ostatnie poddaje dokładnemu oglądowi ze względu na mechanizmy tworzenia spolszczeń. W konkluzji jednak zaznacza, że poza dwoma neologizmami notowanymi w Słowniku języka polskiego W. Doroszewskiego (niebotyk zamiast obcego drapacza chmur oraz życian zamiast witaminy) propozycje spolszczeń omawiane na łamach „Języka Polskiego” nie przyjęły się w ogóle w języku ze względów formalnych i znaczeniowych, które również zostały poddane krótkiej analizie.

EN

The article is devoted to the analysis of the discussion on loanwords in the magazine "Język Polski" between 1913–1939. The author divides her views into three basic parts. In the first one she discusses the history of the Język Polski magazine between 1913–1939 and makes an abridged analysis of its contents in that period. In the second part she looks at a certain tendency in the years after regaining independence, namely eliminating foreign words from the language connected with different areas of social, economic and cultural life, such as geography, technology, chemistry, trade, craft, film, etc. which manifests itself in many articles, studies and dictionaries of Polish equivalents of loanwords, especially from German and Russian languages. Next, the author passes to the analysis of the attitude of authors and editing groups of "Język Polski" to foreign words, visible in 50 studies published in 24 annuals of the magazine between 1913–1939. It discusses the most important articles from the area and then observes a clear promotion of substituting the loanwords with native words, the proof of which is the number of foreign words which were offered Polish equivalents in the "Język Polski" magazine, already existing in the dictionaries (152) or neologisms, first of all word-formative ones (43). The latter ones became the subject of close scrutiny due to the mechanisms of creating Polonized words. However, in the conclusion of the article the author emphasizes the fact that apart from two neologisms noted in the "Słownik języka polskiego" by W. Doroszewski (niebotyk instead of drapacz chmur ‘skyscraper’ and życian instead of witamina ‘vitamin’) the proposals of Polonized words discussed in "Język Polski" did not take root at all in the language for formal and semantic reasons, a phenomenon which has also become the topic of a short analysis.

3

Komponent strukturalny porady językowej – wczoraj i dziś (jeszcze o „starym” gatunku w nowych mediach)

72%

Ficek E., Przyklenk J.

Język Polski

|

2018

|

vol. 98

|

issue 3

65-74

PL

Autorki przyglądają się zmianom, które zaszły w ujmowanej tekstologicznie i genologicznie poradzie językowej, oraz konfrontują dwa jej wcielenia – prasowe oraz elektroniczne (materiałem źródłowym porównania stały się porady zaczerpnięte z czasopisma „Język Polski” i z dwu poradni internetowych). Dokładniejszej obserwacji poddano strukturalny komponent gatunku, przede wszystkim zaś takie elementy, jak: dwumodułowy układ kompozycyjny porady, wzajemne odniesienia między pytaniem do znawcy (zgłaszanym przez użytkownika polszczyzny) a rozmaicie ukształtowaną ekspercką odpowiedzią, zabiegi mające na celu osłabienie doraźności proponowanych w poradzie rozwiązań czy upowszechnianie poprawnych form językowych, intertekstualny wymiar pytań i (lub) odpowiedzi.

EN

The authors look into changes which occurred in textual and genre defined language advice and attempt to confront its press and electronic modes of existence (the sources of this comparison were pieces of language advice published in the journal “Język Polski” and on two websites offering linguistic help). The structural component of the genre became the subject of a detailed investigation. First of all, such elements were discussed as: the bimodular layout of linguistic advice; the mutual references between a question addressed to an expert and varied structured professional answer; and the textual efforts to weaken the interim character of the given solutions. Some attention has also been paid to popularising the correct language forms and to the intertextual facet of answers and/or questions.

Refine search results

3 Język Polski

1 Ficek E.

1 Przyklenk J.

1 Przęczek-Kisielak S.

1 Żmigrodzki P.

2 2020

1 2018

Powstanie Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego i jego rozwój organizacyjny do 1939 roku

O czystość mowy polskiej? Dyskusje o zapożyczeniach na łamach „Języka Polskiego” w latach 1913–1939

Komponent strukturalny porady językowej – wczoraj i dziś (jeszcze o „starym” gatunku w nowych mediach)