W artykule zaprezentowano istotę i znaczenie rozwoju w skali lokalnej. Pokazano istniejące relacje i współzależności pomiędzy mieszkańcami a lokalną władzą. Wskazano sposoby partycypacji lokalnej społeczności w podejmowanych decyzjach, jak również wyróżniono kilka sposobów mogących pomóc w aktywizowaniu lokalnej społeczności.
EN
The article presents the nature and significance of the development on a local scale. It shows relationships and interdependencies which exist between the inhabitants and local authorities. It also points out methods of public participation in local policy decision-making. As well as several ways which might help to stimulate local community activity.
Od kilku lat różne ugrupowania polityczne zgłaszają postulat ograniczenia licz-by kadencji władzy wykonawczej w samorządzie lokalnym. Za każdym razem wywołuje on ogólnopolską dyskusję, w której aktywny udział biorą przedstawi-ciele partii politycznych, aktualnie urzędujący wójtowie, burmistrzowie i pre-zydenci miast oraz opinia publiczna. Celem artykułu jest prezentacja argumen-tów zwolenników i przeciwników tego rozwiązania ze szczególnym uwzględ-nieniem badań własnych przeprowadzonych w małym mieście w Polsce.
EN
Various political parties postulate term limits of executive power in local government for several years. Every time it raises nationwide discussion, involving representatives of political parties, mayors and public opinion. The aim of this paper is to present points of view of both supporters and opponents of this solution with a particular emphasis on personal qualitative research in a small town in Poland.
Celem artykułu jest analiza postaw i opinii mieszkańców jednego ze śląskich miast Tych na temat społeczeństwa obywatelskiego oraz demokracji lokalnej. Na podstawie badań socjologicznych przeprowadzonych wiosną 2003 roku oraz reinterpretacji dotychczasowych wyników badań socjologicznych w tym mieście artykuł przedstawia aktywność obywatelską, przejawy świadomości społecznej na temat funkcjonowania społeczności lokalnej w warunkach demokracji i gospodarki wolnorynkowej. Przykład jest o tyle specyficzny, że Tychy w analizach socjologów w okresie realnego socjalizmu stanowiły przykładowe miasto socjalistyczne. W pierwszych latach transformacji ustrojowej podkreślano zdezintegrowany charakter miejskiej społeczności oraz konieczność zbudowania więzi społecznych przekładających się na rozwój gospodarczy. Autora interesuje szczególnie zmiana, jaka dokonuje się w ostatnich latach w tym mieście.
EN
The purpose of this article is to analyse opinions and attitudes of inhabitants of a Silesian town of Tychy toward the civil society and local democracy. Basing on sociological research done in the spring 2003 and reinterpretation of sociological research of the town, the article shows an activity related to and awareness of these issues among the local community in times of democracy and free market economy. The example of Tychy is specific because during the socialist period sociologists emphasised the fact that it was a socialist town. After political transition, scientists and researchers have pointed that urban community has a disintegrated character and that social bonds must be created in order to cope with regional development. The present article is especially focused on changes which have taken place over the past few years in Tychy.
One of the basic political principles of the Polish state is the principle of civil society. It is not directly enshrined in the constitution, but is based on other principles: freedom of association, subsidiarity, a republican form of state. It provides for the introduction of state management mechanisms in such a way that, especially at the lowest level – in the municipality – residents have a real opportunity to participate effectively in solving common problems. The competences and actions of local authorities are particularly important. The competences of the municipality’s self-government do not raise any objections, especially their implementation is important. Transparency and full public information is essential. Participation includes not only traditional institutions of direct democracy (such as a referendum or a relatively new “citizens’ budget”), but also forms of soft influence (e.g. initiative to adopt a Council resolution, public consultation). These forms are now, in principle, sufficiently developed. Nowadays, the problem is first of all to convince the public that individual activity can be effective and that it is worth using the existing legal possibilities. It should also be borne in mind, however, that participation must be kept within certain limits, the exceeding of which will lead to negative effects.
PL
Jedną z fundamentalnych zasad ustrojowych państwa polskiego jest zasada społeczeństwa obywatelskiego. Nie jest ona bezpośrednio zapisana w Konstytucji, ale wynika z innych zasad: wolności zrzeszania się, pomocniczości, republikańskiej formy państwa. Zawiera nakaz wprowadzenia takich mechanizmów zarządzania państwem, aby zwłaszcza na najniższym szczeblu – w gminie – mieszkańcy mieli realną możliwość skutecznego udziału w rozwiązywaniu wspólnych problemów. Szczególne znaczenie mają kompetencje i działania samorządów lokalnych. Kompetencje samorządu gminnego nie budzą zastrzeżeń, szczególnie ważny jest sposób jego działania. Podstawowym warunkiem jest jawność i pełna informacja o prawach publicznych. Do form partycypacji należy zaliczyć nie tylko tradycyjne instytucje demokracji bezpośredniej (jak referendum, obecnie także tzw. budżet obywatelski), ale też formy niewładczego oddziaływania (jak inicjatywa w sprawie podjęcia uchwały rady, konsultacje społeczne), które są obecnie wystarczająco rozwinięte. Problemem jest głównie przekonanie mieszkańców, że ich aktywność może być skuteczna i że warto korzystać z istniejących możliwości prawnych. Trzeba jednak też pamiętać, że partycypacja musi być utrzymana w pewnych granicach, których przekroczenie spowoduje skutki negatywne.
Weakness of democration, his unsufficient efficiency, is existing problem. Polish Local Governments, which is still under construction, needs changes. Author, according to results of local elections in Swinoujscie between 2002-2014, tries to answer, why Polish local Governments are dysfunctional? The experiment, which autor implements to analize, will help to answer to questions of this article. The title is some intelectual challenge, which, in part, at least, no questionble, as author claims.
PL
Nieefektywność demokracji lokalnej jest zjawiskiem obiektywnym. Polska samorządowa, będąca przecież wciąż w budowie, wymaga zmian. Autor na przykładzie wyborów samorządowych w Świnoujściu w latach 2002-2014 analizuje ich mechanizmy i próbuje odpowiedzieć na pytanie o przyczyny dysfunkcyjności demokracji w wymiarze lokalnym i jej charakter. Szczególnym elementem tego procesu badawczego jest zastosowany przez autora eksperyment mający pomóc w odpowiedzi na sformułowane w artykule pytania. Sam tytuł artykułu jest formą intelektualnego wyzwania, którego prawdziwość przeprowadzony przez autora wywód przynajmniej w części potwierdza.
W artykule analizowane są wybrane węzłowe problemy i tendencje, odnoszące się do skomplikowanego procesu kształtowania się demokracji lokalnej na Ukrainie. Autor zwraca szczególną uwagę na jej genezę i początkowy etap rozwoju, tj. od momentu reform Michaiła Gorbaczowa w ZSRR, podnosi także kwestię zależności pomiędzy rozwojem demokracji lokalnej na Ukrainie a ewolucją ukraińskiego systemu wyborczego. W artykule odnotowuje się obecność zjawiska stagnacji rozwoju demokracji lokalnej w pewnych okresach po odzyskaniu przez Ukrainę niepodległości. Wiele uwagi poświęca się krytycznej ocenie treści i konsekwencjom dotychczasowych prób decentralizacji władzy na Ukrainie. Autor rozpatruje zasadnicze wady nowego modelu wyborów lokalnych, stosowanego na Ukrainie od październiku 2015 r. Wskazano także na zagrożenia stojące przed Ukrainą w trakcie dalszych reform politycznych.
EN
The article considers some leading tendencies, which are related to the process of Ukrainian local democracy formation. The key stages of the process are distinguished since the reforms of M. Gorbachev. Author points out at some connotations of electoral system evolution and the process of local democracy development. Some hardships and stagnation with regard to lowest level of democratic process are stated also. Main focus is made on recent reforms of decentralization and its characteristic are outlined. The newest model of local elections of 2015 is put under certain scrutiny and main errors of the models highlighted. Some challenges of delaying the reforms of Ukrainian political system have been analyzed too.
New electoral law has been in force in Poland since 2011. Analysis of the change of electoral law and electoral system is a key issue in this study and it includes earlier elec-tions. In a chronological perspective this study cover years 2006 – 2014. An author has highlighted several variables that have severe impact on political life of local communi-ties. Thus study is focused on: political interest of Civic Platform (PO) in changing electoral system; frequency of elections; representative level of citizens in community board – town councils; concentration of power by wining committees, rise of ineffective votes. As a result of conducted analysis and synthesis earlier unknown phenomenon was indicated – a correlation of high importance was traced between the average number of citizen per one candidate and the level of power concentration by wining committee.
Cel: ustalenie zakresu stosowania konstytucyjnych i ustawowych norm w praktyce m.st. Warszawy oraz skutki status quo dla społeczności lokalnych. Metoda prawno-porównawcza. Wniosek: norma ustrojowa jest jasno określona ale nieadekwatnie stosowana. Istnieje konieczność zmiany tego stanu rzeczy w praktyce prawnej, dla poprawy demokracji i świadomości prawnej społeczeństw lokalnych. Treść: jeśli Konstytucja RP wprowadza prawa społeczeństw lokalnych (a zwłaszcza ich podstawowych jednostek) do samorządności terytorialnej to nie znajduje to odbicia w ustawie warszawskiej, a zwłaszcza w Statucie m.st. Warszawy i Uchwale o przekazaniu niektórych kompetencji dzielnicom. Tak rodzi się niekorzystna dla tych jednostek praktyka. Ograniczanie wspomnianych uprawnień powinno być dostrzegane oraz budzić reakcję społeczeństw lokalnych (chyba niezbyt świadomych swych praw) wobec władz przedstawicielskich, sądów i Trybunału Konstytucyjnego. Stan obecny niekorzystnie wpływa na interesy społeczności lokalnych dzielnic Warszawy, a szerzej także na stosowanie zasad konstytucyjnych przez organy państwa wbrew interesom obywateli. Artykuł ma charakter koncepcyjny.
EN
Aim: to provide for the scope of application of constitutional and statutory norms in the practice of the metropolitan city of Warsaw as well as consequences of status quo for local communities. Legal and comparative method. Conclusion: the constitutional norm is clearly defined though inadequately applied. There is the need to change this state of affairs in the legal practice for the purpose of improvement of democracy and legal awareness of local communities. Contents: if the Constitution of the Republic of Poland introduces the rights of local communities (and particularly of their basic units) to the local self-governmental system, this is not reflected in the Warsaw Act, and particularly in the Statutes of the metropolitan city of Warsaw and in the Resolution on delegation of some competencies to districts. Thus there emerges the unfavourable for these units practice. Limitation of the said empowerments should be perceived and should arouse reaction of local communities (perhaps not enough aware of their rights) vis-à-vis representative authorities, courts and the Constitutional Tribunal. The present state unfavourably affects interests of local communities of Warsaw districts and,broader, also the application of the constitutional principles by the state bodies contrary to the citizens’ interests. The article is of the conceptual nature.
New electoral law has been in force in Poland since 2011. Analysis of the change of electoral law and electoral system is a key issue in this study and it includes earlier elec-tions. Thus study is focused on: political interest of Civic Platform (PO) in changing electoral system, and the political decision process with its effects for local communities.
Artykuł dotyczy problemu ograniczonej podaży kandydatów na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Od 2002 r. większość komitetów wyborczych tworzonych w gminach brała udział jedynie w wyborach do rad gmin, nie wystawiając kandydatów do organu wykonawczego. W latach 2002–2010 rósł również odsetek gmin, w których do wyborów stawał jeden kandydat. Analiza regresji logistycznej pokazuje, że na decyzje komitetów wyborczych o wystawianiu kandydatów wpływa ich wielkość (popularność), a także wielkość gminy. Decyzji o niewystawianiu kandydatów sprzyja istnienie dominującego komitetu oraz start w wyborach urzędujących już burmistrzów. Znane zjawisko incumbency advantage działa zatem nie tylko podczas wyborów, ale również przed nimi (na etapie zgłaszania kandydatów).
EN
The authors consider the problem of limited supply of candidates for mayors. Since 2002, most electoral committees in Polish municipalities have only participated in the elections for municipal councils and not for the principal executive office. Between 2002 and 2010, there was also a growing share of municipalities in which only one candidate ran. The logistic regression analysis demonstrates that the electoral committees’ decision whether or not to nominate a candidate is influenced by their size (popularity), as well as the size of the municipality. If there is a dominating committee and competing incumbents, it is less probable that another candidate would run. It is evident that the well-known effect of incumbency advantage works not only during the elections but also before them (when candidates are registered).
Konsekwencje wykorzystania nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych (Information and Communication Technologies – ICT) stanowią istotny aspekt refleksji nad istotą przemian współczesnej demokracji. Tekst prezentuje rezultaty badań dotyczących poziomu zaawansowania elektronicznej administracji w polskich instytucjach samorządowych, prowadzonych w latach 2005–2012. Analizie poddano oficjalne witryny wszystkich powiatów ziemskich oraz gmin w województwach wielkopolskim i świętokrzyskim. Wyniki wskazują, że na obydwu poziomach samorządu lokalnego sukcesywnie rośnie wykorzystanie możliwości stwarzanych przez ICT. Jednocześnie utrzymują się regionalne różnice pomiędzy kierowaną do mieszkańców ofertą samorządów w zakresie elektronicznej administracji. Oznacza to, że sposób wykorzystania ICT przez samorządy stanowi dodatkową płaszczyznę cyfrowego wykluczenia na poziomie regionalnym.
EN
The impact of ICT use is an important aspect of studies concerning the transformation of contemporary democracy. The paper presents results of the research project on the development of e-government in Polish self-government institutions, carried out between 2005 and 2012. Websites of all Polish territorial counties as well as all the communes in two voivodships were analyzed within the project. Results of the research indicate that the sophistication of the ICT use grows at both levels of self–government. At the same time significant regional differences in the development of e–government can be observed. Thus, the mode ICT is used by self-government institutions is the additional dimension of digital divide at local level.
Autorzy przedstawiają podstawowe skutki wprowadzenia reguły większościowej w okręgach jednomandatowych (systemu FPTP) w wyborach do rad gmin w Polsce. Analizują wyniki wyborów lokalnych z 2010 i 2014 r. (przed i po zmianie reguł). Wykorzystując schemat quasi-eksperymentalny (metoda diffrence-in-diffrences), skupiają się na zmianach, jakie zaszły w gminach, w których wcześniej obowiązywał system głosowania blokowego, a także w gminach, w których wcześniej stosowany był system proporcjonalny. Analizy empiryczne pokazują, że zmiana systemu głosowania blokowego na system FPTP przyniosła jedynie marginalne konsekwencje. Zastąpienie systemu proporcjonalnego systemem FPTP, dość paradoksalnie, zwiększyło liczbę komitetów ubiegających się o mandaty. Wzrosła jednak dysproporcjonalność, a także odsetek głosów oddanych na komitety pozbawione reprezentacji, zmniejszyło się natomiast rozdrobnienie rad gmin. Tam, gdzie przestał obowiązywać system proporcjonalny, spadła znacznie liczba kandydatów; wbrew przypuszczeniom nie zmniejszył się jednak odsetek kobiet wybieranych na radnych. JOW-y przyniosły natomiast dalszą marginalizację ogólnokrajowych partii politycznych na szczeblu lokalnym.
EN
The paper presents the basic consequences of the introduction of single-member districts (the FPTP system) in municipal elections in Poland. The authors analyze the results of the 2010 and 2014 elections (before and after the electoral reform). Basing on the difference-in-differences research scheme, the paper presents changes in the municipalities where either block- -voting or proportional representation systems were replaced by the FPTP. The empirical analyses demonstrate that the change from the BV to the FPTP system brought only marginal effects. The replacement of the PR system by the FPTP was more visible. Quite paradoxically, it increased the number of committees competing in the elections. However, the disproportionality and the share of wasted votes increased significantly, while the fragmentation of local councils decreased. In the municipalities previously using a proportional representation system, the number of candidates decreased visibly; contrary to the initial assumptions, its impact was neutral to the share of elected female councillors. The introduction of the FPTP system significantly limited the already weak presence of nation-wide political parties in local councils.
The article brings up the problem of the relationship between the constitutional principle of the common good and the activity of a territorial self-government in Poland. The first part contains some theoretical comments on the essence of the principle of the common good and on the relationship between the common good and the principle of subsidiarity. In the second part the author presents basic legal measures of the participation of the local community in the decision-making process. The third part contains some critical comments on the present relationship between the central authority and a local government. In the author’s opinion, some of the legislative initiatives of the lower chamber of the Parliament lead to the limitation of local governments independence and breach the principle of the common good.
PL
Artykuł porusza problem relacji pomiędzy konstytucyjną zasadą dobra wspólnego a funkcjonowaniem samorządu terytorialnego w Polsce. Część pierwsza zawiera teoretyczne rozważania na temat zasady istoty zasady dobra wspólnego oraz relacji pomiędzy dobrem wspólnym i zasadą pomocniczości. W części drugiej autor prezentuje podstawowe środki prawne służące partycypacji społeczności lokalnej w procesie decyzyjnym. Trzecia część zawiera krytyczne uwagi na temat aktualnych relacji pomiędzy władzą centralną i samorządem terytorialnym. W ocenie autora niektóre spośród inicjatyw legislacyjnych większości sejmowej prowadzą do ograniczenia samodzielności samorządu terytorialnego, naruszając zasadę dobra wspólnego.
Na przestrzeni ostatnich kilku lat w Polsce obserwuje sie rosnący udział mieszkańców miast w działaniach na rzecz najbliższego otoczenia. Jednym z przejawów tego zjawiska jest powstawanie i funkcjonowanie rad dzielnic i osiedli. Sytuacja ta dotyczy również Gdańska, gdzie do roku 2010 istniało ich zaledwie kilka, natomiast w 2015 r. wybrano rady aż w 29 z 34 dzielnic. Celem artykułu jest diagnoza uwarunkowań aktywności oddolnej gdańszczan i gdańszczanek w ramach tych wyborów oraz zbadanie jej powiązań z innymi formami zaangażowania obywatelskiego. W artykule przedstawiono również motywy inicjowania rad w dzielnicach oraz sposoby ich funkcjonowania, zwłaszcza w kontekście ograniczonych kompetencji najniższego poziomu demokracji samorządowej. Zastosowane metody objęły przegląd dokumentów dotyczących dzielnic oraz analize statystyczna wyników wyborów do jednostek pomocniczych w Gdańsku, także w zestawieniu z charakterystykami społeczno-ekonomicznymi poszczególnych dzielnic. W wytypowanych na tej podstawie jednostkach przeprowadzono dodatkowo indywidualne wywiady z przedstawicielami rad dzielnic.
EN
Within the past few years in Polish cities there has been a rise in residents’ participation in decision-making at the neighbourhood level. One of its symptoms is the creation and functioning of auxiliary units. Such is the situation in Gdansk, where before 2010 there existed only a few of them, while in 2015 district councils were elected in 29 out of 34 units. The aim of the paper is to diagnose the conditions of bottom-up activity of inhabitants of Gdansk in the elections to the district councils as well as to investigate their associations with other forms of civic engagement. The paper also presents motivations for initiation of district councils and the way they operate in, especially in consideration of their limited competence. The applied methods include a review of legal documents and a statistical analysis of the election results, including socio-economic characteristics in specific districts. Additionally, individual interviews with representatives of district councils were conducted to complement the picture.
Akty prawa miejscowego, nazywane często, zwłaszcza w doktrynie, przepisami porządkowymi, stanowią w znacznej mierze bazę prawną autonomii i efektywności struktur samorządowych, a tym samym kościec demokracji lokalnej. Dotychczasowa praktyka implikuje wiele pytań. Czy do ich przygotowania i przyjmowania przykłada się należytą wagę? Czy duże uprawnienia rządu, zarówno na etapie kreacji jednostek samorządu, jak i kontroli zgodności z prawem ich aktywności, nie osłabiają efektywności samorządu oraz demokracji lokalnej? Czy praktyka prawna, zwłaszcza w miastach na prawach powiatu, degradująca wielkie społeczności do statusu jednostek pomocniczych, nie deprecjonuje wielu walorów i zasad samorządu terytorialnego?
EN
Acts of local government institute the legal basis of the autonomy, function and eqcacy of local government structures, which consist in the most evident form of democracy - local democracy. The question is - how these competences are executed by local government unites. And the next one - if the central government is ready to create such possibilities for those units, as well as - to tolerate them during control and superintendence procedures, which can weaken local democracy. Is not the Polish legal practice, especially in cities with the rights of district (county), where big local communities become supplementary unit, contrary to the constitutional principles of democracy and local government?
W artykule podjęto zagadnienie roli pedagogiki społecznej w rozwoju dyskusji na temat uczenia się demokracji poprzez partycypację. Wymiana myśli ostatnich lat na temat poprawy relacji pomiędzy obywatelami i samorządem lokalnym jest istotna z punktu widzenia pedagogiki społecznej, ponieważ uznaje wiedzę lokalną i stara się rozwijać nowe kompetencje i dyspozycje polityczne oraz demokratyczne mieszkańców. Jedna z takich innowacji – budżetowanie partycypacyjne – została wręcz nazwana „szkołą obywatelstwa”, w której ludzie uczą się demokracji i poprzez aktywne uczestnictwo w procesach demokratycznych i zdobywają obywatelską i polityczną wiedzę, umiejętności, postawy, wartości i praktyki, których rzadko uczą się w formalnych instytucjach oświaty.
EN
This article argues that social pedagogy can make a contribution to discussions on learning democracy through participation. The latest discussions on improving the relationship between citizens and local government are relevant to social pedagogy, as they recognize local knowledge, and attempt to develop new political and democratic competences and dispositions among inhabitants. One of these innovations – participatory budgeting – has been dubbed a ‘school of citizenship’ in which people learn democracy through active participation in democratic processes and acquire civic and political knowledge, skills, attitudes, values and practices that are seldom learned in formal educational institutions.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.