Search results

1

Ze współczesnej demonologii

100%

Czyżewski F.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1989

|

vol. 2

151–154

PL

Teksty gwarowe z Nieledwi koło Hrubieszowa, nagrane na taśmie magnetofonowej przez Stanisławę Kulik w czerwcu 1983 roku. Jej informatorem był urodzony w 1905 roku w Tereszpolu koło Zwierzyńca Szczepan Mostowski. Przedstawione teksty pokazują postać diabła, który w zależności o sytuacji może zmieniać się w różne postacie ludzkie (szlachcica, eleganta) bądź zwierzęce (konia, królika). W jednym z opowiadań mamy do czynienia ze znanym motywem zaprzedania duszy diabłu, w zamian za szczęście i pomyślności w życiu. Za sprawą diabła, jak pokazuje inny z tekstów, człowiek może błądzić po lesie.

EN

Dialectal texts from the village of Nieledew near Hrubieszów, recorded on magnetic tape by Stanisława Kulik in 1983. Her interviewee was Szczepan Mostowski born in 1905, in Tereszpol near Zwierzyniec. The texts describe the figure of devil that – depending on a given situation – can take on human form (e.g. a nobleman, or a dandy), or animal form (e.g. a horse, or a rabbit). In one of the stories, one deals with a well-known theme of selling one’s soul to the devil in exchange for happiness and good fortune in life. As it is shown in one other text, the devil can make man wander around the forest.

2

Location as a languacultural category: Phraseological units in the lexicosemantic field of “devil”

75%

Dźwigoł R.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2020

|

vol. 32

EN

The article deals with praseological units that contain the lexemes diabeł ‘devil’ and diabelski ‘devilish’, excerpted from dictionaries of standard and dialectal Polish. The study is based on the assumption that a description of location as a languacultural category, manifest in these units, will be non-differential and panchronic; however, characteristic features of two languacultural areas (i.e., traditional folk culture and contemporary culture) are taken into account. In the phraseological units being investigated, the category of location appears either on the expression plane (it functions as a component of a given unit) or on the content plane (the place is the meaning of the unit), and its exponent is either a common noun or a proper name. Several aspects of the category of location, as it functions in the lexico-semantic field of "devil”, have been revealed: (i) the folk culture (spiritual culture, folk beliefs in demonology); (ii) location as a category that is evaluated and that is used in evaluation, in the context of the US–THEM opposition; (iii) cultural changes (in the city and in the country).

PL

Autorka poddała analizie frazemy z komponentem o znaczeniu ‘diabeł’ i ‘diabelski’, wyekscerpowane ze słowników dokumentujących polszczyznę dialektalną oraz ogólną odmianę polszczyzny (polszczyznę literacką). Założyła, iż opis miejsca jako kategorii językowo-kulturowej, uwidaczniającej się w tej grupie frazemów, będzie miał charakter niedyferencjalny oraz panchroniczny, starała się jednak uwzględnić zjawiska charakterystyczne dla każdego z dwóch obszarów językowo-kulturowych: tradycyjna kultura ludowa i kultura współczesna. W prezentowanych w artykule jednostkach kategoria miejsce występuje albo w planie wyrażania (nazwa miejsca jest komponentem frazemu), albo w planie treści (miejsce jest znaczeniem frazemu), jej wykładnikiem jest appellativum lub nomen proprium. Przeprowadzona analiza pozwoliła ukazać kilka aspektów funkcjonowania tej kategorii we frazemach z pola leksykalno-semantycznego diabeł: (1) dokumentacja kultury ludowej (kultury duchowej, wierzeń ludowych z zakresu demonologii), (2) miejsce jako kategoria wartościowana oraz wartościująca, z uwzględnieniem opozycji swoi – obcy, (3) ilustracja przeobrażeń cywilizacyjnych i zmian kulturowych (wieś i miasto).

3

Sposoby przeciwstawiania się złemu duchowi w ujęciu św. Jana Chryzostoma

75%

Zmuda A.

Vox Patrum

|

2013

|

vol. 59

151-178

EN

In the opinion of Saint John Chrysostom man can resist the demon through the adoption of the sacrament of Baptism and the Eucharist and through the practice of penance: prayer, fasting and almsgiving. In the Sacrament of Baptism, all works of the devil are removed, man becomes an heir of heaven, marrying the son of God takes place, the Holy Spirit begins to dwell in man. In the Eucharist, Christ together with the person who welcomed him in Holy Communion, fights with the devil, just like in the times when he walked on the earth, throws out the evil spirit, kindles the heart of the believer and gives grace to fight. After the fall, that is after the cooperation with the devil, man immediately has to take to the works of penance, to return to unity with betrayed God. Not doing works of penance equals condemning himself. One should fight by prayer – during which one asks God for strength to fight, by fasting – which extinguishes the evil passions and „moves so much evil away from us” and by almsgiving – which removes the lust, opens the gates of heaven, takes away sins.

4

Kłopoty z demonami

75%

Łuczewski M.

Stan Rzeczy

|

2011

|

issue 1(1)

6-8

5

Motywy o cechach symboli w opisach miłości incestualnej. O trzech powieściach Andrzeja Kuśniewicza

63%

Jakóbczyk A.

Amor Fati

|

2015

|

issue 4

135-173

EN

Incestual love between brother and sister is depicted in three novels by Andrzej Kuśniewicz – it is suggested already in “Eroica” (1963), fully developed in “Król Obojga Sycylii” (1970) and re-turns in “Stan nieważkości” (1973). In these pieces of work appear three distinct motives: wom-an, devil and blood. They contain symbolic meaning and therefore enrich interpretation of the numerous scenes, which are fragmentary and vague. Close reading of the novels and comparing them with one another helps to fully understand author’s writing and reconstruct complex expe-riences of his characters. It proves that the motif of incestual love could be described as a coher-ent entirety in Kuśniewicz’s work.

6

Duchowa metamorfoza we francuskich średniowiecznych powiastkach pobożnych: “Robert le Diable” i “Chevalier au barisel”

63%

Gęsicka A.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2013

|

issue 3(6) cz.2

275-295

EN

The subject matter of the present article is a comparative analysis of two pieces dating back to the turn of the 13th century: a short novel Robert the Devil and a short story Chevalier au barisel. They both belong to the category of the so called “pious stories,” which provided believers with a certain model to follow.What is more, they were a lesson that even the worst sinner may obtain God’s mercy and the grace of salvation. The theme of repentance is an essential narrative and ideological element. The protagonists of the stories in question are: Robert − a knight and Devil’s son; and a knight possessed with the Devil. They both undergo a complete metamorphosis reaching sanctity which results from genuine repentance. Nevertheless, their paths are completely different, as unalike are their initial attitudes towards the possibility of penitence. The theme of metamorphosis in both texts consists of the same elements, which are however put in different narrative order. Two models of Christian metamorphosis emerge from these stories: from devilment to sanctity and from bad life to good death.

7

Znaczenie rzeczownika φθόνος w Mdr 2,24

63%

Zieliński M.

|

2021

|

vol. 11

|

issue 4

559-573

EN

The interpretation of the noun φθόνος in Wis 2:24 may raise some difficulties. In exegesis, φθόνος is generally referred to the attitude of the devil who, jealous of man, rebelled against God. This meaning already appears in apocryphal and patristic literature. This article presents the context of the analyzed verse, issues related to its translation, and possible interpretations. First, it explores the nature of death, then tries to show what reality is behind the term διάβολος and why the author describes his action as motivated by envy. Based on the texts of Philo of Alexandria, the article argues that envy, understood as sadness related to the lack of various goods that others have, is only a definition of the essence of this feeling. It seems that the inspired author primarily wanted to show envy as a negative attitude, radically opposed to the idea of wisdom, virtue and closeness to God. In such an interpretation, envy reveals a state of moral evil, an absolute lack of wisdom, which results in separation from God, causes discord between people, and ultimately leads to spiritual death.

PL

Interpretacja rzeczownika φθόνος w Mdr 2,24 może rodzić pewne trudności. We egzegezie φθόνος jest generalnie odnoszony do postawy diabła, który, zazdrosny o człowieka, buntuje się przeciw Bogu. Takie znaczenie pojawia się już w literaturze apokryficznej i patrystycznej. Ten artykuł ukazuje kontekst analizowanego wersetu, kwestie związane z jego tłumaczeniem oraz możliwe interpretacje. Bada najpierw naturę śmierci, stara się ukazać, jaka rzeczywistość kryje się za terminem διάβολος i dlaczego autor opisuje jego działanie jako motywowane zawiścią. Opierając się na tekstach Filona z Aleksandrii argumentuje, że zawiść rozumiana jako smutek związany z brakiem różnych dóbr, które posiadają inni, to tylko określenie istoty tego uczucia. Wydaje się, że autor natchniony chciał przede wszystkim ukazać zawiść jako postawę negatywną, radykalnie przeciwstawną idei mądrości, cnoty i bliskości Boga. W takiej interpretacji zawiść objawia stan moralnego zła, absolutnego braku mądrości, który skutkuje oddzieleniem od Boga, wprowadza niezgodę między ludźmi i ostatecznie doprowadza do duchowej śmierci.

8

Motyw ofiary w bajkach z wątkiem T 651 „Diabeł parobkiem”

63%

Piotrowski R. P.

|

2019

|

vol. 63

|

issue 3

EN

The article argued for the thesis that, in the fairy tales with the theme T 651 "The Devil as a Farm-hand", there is an agreement between the otherworld, represented by the devil, and the host human. Simultaneously, the motif of stealing bread is actually a veiled motif of sacrifice for a demonic world of archaic provenance. The author analyses selected narratives with the T 651 theme although stealing bread, that is the victim, and the service is present in practically all of its realizations.

PL

Głównym założeniem pracy jest próba uzasadnienia trafności tezy, według której w bajkach z wątkiem T 651 „Diabeł parobkiem” dochodzi do zawarcia umowy pomiędzy zaświatami – reprezentowanymi przez postać diabła, a człowiekiem – gospodarzem. Natomiast motyw kradzieży chleba jest tak naprawdę zawoalowanym motywem ofiary dla świata demonicznego o archaicznej proweniencji. Do analizy posłużą wybrane narracje z wątkiem T 651, chociaż aspekt kradzieży pieczywa – ofiary, a wreszcie służby występuje praktycznie we wszystkich jego realizacjach.

9

Socjologiczne opętanie

63%

Kurowski M. M.

Stan Rzeczy

|

2011

|

issue 1(1)

48-63

PL

W artykule podejmuje się dyskusję z tezą o wyparciu myślenia o szatanie z nowożytnej nauki, filozofii i teologii. Obecność figury szatana w socjologii najdobitniej dochodzi do głosu w rozważaniach Maxa Webera na temat procesu racjonalizacji i wykształcania się „sfer życia”. Autor przedstawia główne tezy Niklasa Luhmanna, dotyczące autonomii podsystemu religii we współczesnym funkcjonalnie zróżnicowanym społeczeństwie, jako rewizję weberowskiej teorii zróżnicowania społecznego, odwołującej się do motywacji aktorów społecznych. Przy tej okazji wskazany jest diaboliczny charakter oświeceniowej socjologii oraz luhmannowski postulat jego przezwyciężenia, wyrażający się w rezygnacji z krytycznej roli socjologii i moralizowania rzeczywistości społecznej.

EN

In the paper the proposition on the repression of the awareness of the existence of the devil from modern social science, philosophy and theology is discussed. The figure of devil is prominent in Max Weber’s description of rationalization and differentiation process of autonomic „spheres of life”. The author presents Niklas Luhmann’s characteristics of autonomy of religion subsystem in modern functional differentiated society as a revision of social differentiation theory based on actors’ motivations presented by Weber. In this perspective the demonic features of enlightenment sociology are indicated as well as Luhmann’s desiderata of its overcoming: abandonment of critical stance practiced by sociology and resignation from moralization of social reality.

10

The Discernment of the Deceits of the Devil in angelum lucis according to St. Ignatius of Loyola and St. John of the Cross

63%

Rossi J. M.

Polonia Sacra

|

2020

|

vol. 24

|

issue 3

EN

The discernment of motions in the soul is raised, from the dawn of the Church, as a first necessity for the spiritual life.Motions that come from God pass through our soul, but there are also tendencies that are born of our own nature, and there are others that are suggested to us by the devil, whom St. Ignatius calls “the enemy of human nature”. It is therefore urgent to learn to discern where the different motions come from, to support them, or to combat them. In this field, because of its particular difficulty, special attention should be paid to the deceptions of the devil “sub angelo lucis”, that is, those who are under the appearance of good or virtue.St. Ignatius of Loyola, in his Spiritual Exercises, gives fundamental Rules in this regard, and in other meditations helps to understand the need to clarify the thought and rectify the intention. St John of the Cross in his works completes this Ignatian reflection on the confusion created by the devil “sub angelo lucis”.

PL

Rozeznawanie diabelskich pokus rozwijało się od zarania dziejów Kościoła jako istotny element życia duchowego. Na duszę ludzką oddziałują natchnienia, które pochodzą od Boga, ale są też także te, które rodzą się z naszej natury, a także te, które są nam sugerowane przez diabła, którego św. Ignacy nazywa „wrogiem natury ludzkiej”. Dlatego tak ważne jest nauczenie się rozpoznawania, skąd pochodzą różne natchnienia, aby je pielęgnować lub odrzucać. W tej dziedzinie, ze względu na szczególną trudność, należy zwrócić szczególną uwagę na oszustwa diabła „sub angelo lucis” (pod pozorem „anioła światłości”), to znaczy te, które wyglądają na dobro lub cnotę.Święty Ignacy z Loyoli w swoich Ćwiczeniach duchowych podaje podstawowe Reguły rozeznawania, a w innych opracowaniach pomaga zrozumieć potrzebę wyjaśnienia myśli i skorygowania intencji. Święty Jan od Krzyża w swoich dziełach uzupełnia myśl ignacjańską na temat zamieszania wywołanego przez diabła pod pozorem „anioła światłości”.

11

Apokalipsa św. Jana 12

62%

Kasiłowski P.

Studia Bobolanum

|

2019

|

vol. 30

|

issue 2

5-33

EN

In the analyses carried out, the author takes into account the historical data of the text and the teaching of the Church on the subject of Mary. It should be noted that the woman represented in the sign combines the idea of modesty with receiving glory from God. It emphasises her role in giving new life. In contrast to it, the demonic Dragon swaggers and puffs, pretending to have unlimited power. It is the enemy of life, and it wants to be the ruler of the world, therefore it is against the Woman and the Newborn. The newborn child is the Messiah. The term basanidzo (12.2), not used normally for the labour pain, encourages to see the role of the Woman in the salvific work of the Messiah, which is connected with the cross and the birth of disciples to a new life. This is indicated by the fact that the Child is being taken after birth to God’s Throne, which means exposing the finale of Christ’s life, that is, the Paschal events that bring salvation to people. They are called the rest of the Woman’s offspring because she participates in their new birth to the kingdom of God. It can be seen that salvation is God’s work. It becomes a share of the human being thanks to the blood of the Lamb (Eucharist) and the commitment to preaching the gospel. The time of the Church is the time of struggle against evil. The rest of the offspring of the Woman (the Church) during this time is experiencing God’s help and solidarity of all beings, hoping to achieve victory in heaven.

PL

W przeprowadzonych analizach autor uwzględnia dane historyczne tekstu i nauczanie Kościoła na temat Maryi. Zauważyć należy, że przedstawiona w znaku Kobieta łączy ideę skromności z otrzymaniem chwały od Boga. Podkreśla się jej rolę w darowaniu nowego życia. W kontraście do niej demoniczny Smok puszy się i nadyma, pretendując do posiadania nieograniczonej władzy. Jest on wrogiem życia, a chce być władcą świata, dlatego występuje przeciwko Kobiecie i narodzonemu Dziecku. Tym dzieckiem jest Mesjasz. Występujący termin basanidzo (12,2), nieużywany normalnie, gdy mowa o bólach porodu, zachęca do dostrzeżenia roli Kobiety w zbawczym dziele Mesjasza, które jest związane z krzyżem i rodzeniem uczniów do nowego życia. Wskazuje na to fakt porwania Dziecka po narodzinach do Bożego Tronu, co oznacza eksponowanie finału życia Chrystusa, czyli wydarzeń paschalnych, przynoszących ludziom zbawienie. Są oni nazwani resztą potomstwa Kobiety, bo uczestniczy ona w ich nowych narodzinach do królestwa Bożego. Widać, że zbawienie jest dziełem Bożym. Staje się ono udziałem człowieka dzięki krwi Baranka (Eucharystia) i zaangażowaniu w głoszenie Ewangelii. Czas Kościoła jest czasem walki ze złem. Reszta potomstwa Kobiety (Kościół) doświadcza w tym czasie pomocy ze strony Boga i solidarności stworzeń, mając nadzieję na osiągnięcie zwycięstwa w niebie.

12

Z demonologii wschodniej Lubelszczyzny

51%

Czyżewski F.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1990

|

vol. 3

157–170

PL

Publikowane materiały pochodzą z kilku wsi wschodniej części byłego województwa lubelskiego. Zebrane zostały przez autora w latach 1984–1987, a jego informatorami byli najstarsi mieszkańcy wsi, autochtoni, w większości dwujęzyczni, znający gwarę polską i ukraińską. Tematem przedstawianych tekstów są wierzenia ludności wiejskiej wschodniej Lubelszczyzny w świat demonów. Główni bohaterowie tych opowiadań to rusałki, żelazne baby, topielce, diabły. Pokazany jest również związek niektórych ludzi (a raczej zawodów przez nich wykonywanych), np. młynarzy, owczarzy ze światem nadprzyrodzonym. W opowiadaniach znalazły wyraz ludowe zasady moralności: za złe postępowanie człowiek musi ponieść karę po śmierci. Ogniki na bagnach to – według interpretacji ludu – duch geometry, który pomierzył pole. Najwięcej miejsca zajmują opowiadania o diable, który łatwo nawiązuje kontakt z ludźmi (służąc im często swoimi umiejętnościami bądź wcielający się w ich postaci). Ponadto w prezentowanym wyborze są opowiadania o strachach na cmentarzu, o duchach zmarłych bliskich osób, mogących się pokazywać pod różnymi postaciami.

EN

The materials published come from a number of villages in the Eastern part of the former Lublin Voivodeship. They were collected by the author between 1984 and 1987. The group of interviewees comprised the oldest inhabitants of villages, mostly bilingual natives who knew the Polish and Ukrainian dialects. The theme of the texts are beliefs about the world of demons held by villagers from the Eastern Lublin region. The rusalki [female entities or demons associated with water], żelazne baby/ [sg. železnaâ baba/ an iron lady – a demon], topielice [sg. topielica, a female demon, the soul of a young woman who drowned], and devils are the main characters in these stories. The relationship between some people (or rather their occupation), such as millers or shepherds and the supernatural world is also depicted in the article. The rules of folk morality are expressed in these stories, i.e. there is a punishment after death for bad behaviour. Dancing lights [Pol. ogniki, Lat. ignis fatuus, or will-o’-the-wisp] in the marshes are – according to folk interpretations – the ghost of the geometra [a land surveyor] who measured a field. Stories about the devil who establishes relationships with people very easily (often offering his services to humans or impersonating humans) are the most common. Moreover, in the presented selection, there are stories about the starchy [fears/ scares]. They are believed to be demons or ghosts of close people who died. They inhabit graveyards and can appear in various forms.

13

Sprawiedliwość Boga wobec Szatana na podstawie "Jedenastego kazania do ludu" św. Cezarego z Arles

51%

Pochwat J.

Polonia Sacra

|

2017

|

vol. 21

|

issue 4(49)

167-185

PL

Cezary z Arles (†543) w jedenastym kazaniu do ludu dokonał precyzyjnego omówienia zagadnienia, dotyczącego sprawiedliwości Boga wobec szatana. W kazaniu tym, dał tak wyczerpujące wyjaśnienie na ten temat, że jest ono swoistego rodzaju traktatem teologicznym. Bóg, jak zauważa, mógł użyć wobec szatana swojej wszechmocy, nie uczynił jednak tego, ponieważ nie chciał naruszyć sprawiedliwości. Bóg jest sprawiedliwy tak wobec szatana, jak i wobec człowieka. Cezary wyjaśnił, że szatan sam siebie zgubił, nikt go do tego nie zmusił, a powodem była zazdrość. Z kolei szatan, jak zauważył Cezary, z zazdrości doradził człowiekowi wybór zła, nie zmusił człowieka do odwrócenia się od Boga, ponieważ człowiek był wolny. Człowiek natomiast, zamiast należeć do Boga, który go stworzył, wybrał propozycję szatana, która sprowadziła na niego śmierć. Cezary pokazał też dwa etapy wyrwania człowieka z niewoli szatana. Pierwszym było Wcielenie, czyli przyjście Chrystusa w ciele podobnym do ciała grzesznego, drugim był krzyż. Sprawiedliwy Chrystus przyjął na siebie niesprawiedliwość i ujawnił zbrodnicze i niesprawiedliwe postępowanie diabła. Szatan w Wielki Piątek, gdy zabił Chrystusa na krzyżu, przekroczył prawo sprawiedliwości. Dopuścił się zbrodni na Jezusie, stał się winny, gdyż skazał na śmierć całkowicie niewinną osobę. Szatan jako winny, musiał przeżyć konfiskatę tego, co zagarnął – człowieka. Chrystus, jak wykazał Cezary, uwolnił rodzaj ludzki spod władzy szatana przez swoją sprawiedliwość. Uczynił to nie jako Bóg, lecz w ludzkim ciele. Sprawiedliwość Chrystusa ujawnia Jego miłosierdzie względem człowieka.

EN

In Sermon 11, Cesarius of Arles († 543) presented the theme of God’s justice toward Satan in a very detailed way. He gave such a comprehensive explanation of the matter that it became a kind of theological treatise. God, as he points out, could use his almighty power against Satan. He didn’t do it, because he did not want to violate justice. God is just in the same way in relation to Satan and to man. Cesarius explained how Satan defeated himself; no one forced him, and the reason for his defeat was jealousy. On the other hand, Satan, as Cesarius noted, out of jealously, recommended to the man choosing of evil; he did not force the man to turn away from God because the man was free. The man, rather than staying by God who created him, accepted the suggestion of Satan that brought about death. Cesarius also presented two stages of liberation of human being from the satanic captivity. The frst one was the Incarnation, the coming of Christ in the body similar to a sinful body; the second was the cross. The righteous Christ accepted injustice and revealed the criminal and unjust conduct of the devil. On Good Friday, when Satan murdered Christ on the cross, he transgressed the law of righteousness. He committed crime on Jesus, he became guilty, because he sentenced to death a completely innocent person. Satan being guilty, had to accept the confscation of what he seized – man. Christ, as Cesarius pointed out, freed mankind from the power of Satan by his righteousness. He did it not as God but Christ in the human body. Christ’s justice reveals His mercy towards man.

14

Funkcje postaci diabła wobec klas podporządkowanych. O Ojcu Hilarym, Halce i Połośce Włodzimierza Wolskiego

51%

Gruntkowska D.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2019

|

vol. 5

147-167

EN

This article discusses the character of the devil and his functions in Włodzimierz Wolski’s poems: Ojciec Hilary, Halka, Połośka, and a libretto Halka, which could be classified into the so-called “folk series”. The issue of the relation between supernatural power and characters in the face of a class-based conflict was disscused in the article. The main emphasis was put on the evolution of the writer’s views in the matter of peasantry in the “folk series”. Another issue of interest was the connection of class-based conflicts against the simultaneous necessity of national liberation struggle.

PL

Celem artykułu jest określenie funkcji diabła oraz zarysowanie cech jego postaci w utworach Włodzimierza Wolskiego, które można zaliczyć do tak zwanego „cyklu ludowego”, w jego skład wchodzi: Ojciec Hilary, Halka, Połośka oraz libretto Halka. Poruszony został także temat stosunku sił ponadnaturalnych do bohaterów utworów w obliczu konfliktu o podłożu klasowym. Nacisk został położony przede wszystkim na ewolucję poglądów autora, jaka dokonuje się na przestrzeni „cyklu” w odniesieniu do kwestii chłopskiej. Kolejnym z zagadnień podjętych w artykule jest kwestia tego, jak pisarz rozstrzyga sprzężenie konfliktów społecznych wobec jednoczesnej konieczności walki narodowowyzwoleńczej.

15

„Zazdrośnik ten bezustannie usiłuje szkodzić tym, którzy szukają Boga”. Wpływ bytów demonicznych na losy jednostek i społeczności w "Historiach" Grzegorza z Tours

51%

Ludewicz M. J.

Vox Patrum

|

2020

|

vol. 75

299-316

EN

Gregory of Tours’ Histories is one of the most important sources for the period of transition between antiquity and middle ages. It focuses on Gallic society. The main characters are kings of the Merovingian dynasty, landlords and bishops. Other than talking about its secular protagonists, Gregory pays some attention to spiritual beings. He is convinced about God's providence and Christ's role in the redemption of mankind. The bishop of Tours also supplies some information about evil beings: the Devil and demons. Gregory uses many names to describe the demonic reality, such as the Devil, Satan, Prince of Darkness, demon or demons. Even though he does not go into much detail about them, he gives an impression that he is aware of some internal hierarchy governing demonical beings. Gregory says a lot about actions taken by the Devil in the people of Gaul. He describes demonic possessions, acts of violence conducted under the inspiration of evil spirit as well as disorder caused by him in the community of Poitiers. Although the Evil One is strong and makes a lot of noise, it is still subordinated to Lord. Gregory shares with us his firm belief that the story of the world lies in the hands of God.

PL

W „Historiach” Grzegorza z Tours diabeł i inne byty demoniczne pojawiają się pod różnymi nazwami. W historycznym dziele biskupa opisane zostało wiele sposobów oddziaływania złych duchów zarówno na jednostki, jak społeczności (przypadek wspólnoty klasztornej w Poitiers). W inspiracji diabelskiej Grzegorz widział przyczynę prześladowania chrześcijan, występowania herezji, magii, wróżbiarstwa. Kilkukrotnie w dziele uczonego biskupa pojawił się motyw kobiety będącej narzędziem diabła. Zły duch według pasterza z Tours był inspiratorem grzechów, zarówno pierworodnego, jak i innych (pijaństwo, rozboje). Grzegorz szczególnie podkreślał „pomoc” diabła w dokonaniu samobójstwa. Jednak działania diabła, nawet te najbardziej spektakularne, nie przesłaniały biskupowi Tours wszechmocy Bożej. W kilkukrotnie powtarzanym na kartach dzieła wyznaniu wiary Grzegorz dawał wyraz swemu przekonaniu o historycznym zwycięstwie Chrystusa nad diabłem i jego aktualizacji w cudach dokonywanych przez świętych mężów.

16

Niech gra muzyka – o filmie Andrzeja Barańskiego. Powracający temat

51%

Piątkowska K.

Łódzkie Studia Etnograficzne

|

2018

|

vol. 57

EN

The director Andrzej Barański can be seen as portraying local, mundane life. His oeuvre presents a personal vision of our reality. It is a vision devoid of emotions, Polish myths andRomantic clichés; instead, it is delicate and filled with a detached humour. The artist interprets the world from afar, so to speak; like an anthropologist. Niech gra muzyka (Let the music play) is a 72-minute film consisting of six etudes relating the fortunes of provincial musicians. The narration is unusual, partly realistic, partly fairy-tale; it presents strange happenings in the lives of the protagonists, village musicians, as if they were heroes of folk tales or creatures from folk belief.

PL

Reżysera Andrzeja Barańskiego można nazwać portrecistą lokalnego, codziennego życia. Jego twórczość to indywidualne spojrzenie artysty na naszą rzeczywistość, pozbawione emocji, polskich mitów i romantycznych klisz – natomiast pełne delikatności i zdystansowanego humoru. Artysta interpretuje świat trochę „z oddali” – jak antropolog. Niech gra muzyka to 72-minutowy film składający się z sześciu nowel opowiadających losy prowincjonalnych muzyków. Niezwykła narracja po trosze realistyczna, po trosze baśniowa, przedstawia niesamowite przypadki bohaterów – wiejskich grajków, jakby byli bohaterami ludowych wierzeń i opowieści.

17

Maryja przeciw złu w przekazie św. Ludwika Marii Grignion de Montfort

51%

Wandzel S.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2022

|

vol. 31

|

issue 3

257-268

EN

The author tries to answer the question whether, according to St Louis Grignion de Montfort, Mary has power over demons and evil and can protect people from it. Saint Louis presents Mary as the Brave Helmswoman who resists evil and defends the Christian people. Through her living faith, her bond with the Church and the maternal mission of her Alma Mater, she also takes an active part in the work of amusement and supports those who take up arms against evil. The author notes that Mary’s role in fighting evil and helping humanity is active. Mary is constantly ready to help her children. Many Saints over the years confirm this truth, and a particular emphasis on the timeline is the figure of Saint Louis, in whose texts we can read his position confirming this thesis.

18

„Nad Pismo Święte przyczyniać”. Kontekst teologiczny sceny zstąpienia do piekieł w Historyi o chwalebym Zmartwychwstaniu Pańskim Mikołaja z Wilkowiecka

51%

Bondaruk P.

Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura

|

2014

|

vol. 1

7-19

EN

The article reflects upon the scene of the Descent into Hell from Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, in the theological context. The reading of the Easter mystery play from the perspective of the Church fathers and Medieval writers is explained by the author himself, Mikołaj from Wilkowiecko (16th century). The conflict between God and Satan, the climax of the mystery play, is presented from three angles: as a dialogue of the omniscience and ignorance, a battle of the omnipotence and impotence and a dispute between law and chaos.

19

Antropomorficzna demonologia kontekstualna w niderlandzkim romansie rycerskim "Jonathas ende Rosafiere"

51%

Nadbrzeżny A., Dowlaszewicz M.

Teologia w Polsce

|

2017

|

vol. 11

|

issue 2

45-63

EN

This article outlines the literary and theological view on the demonology as presented in the medieval Dutch romance “Jonathas ende Rosafiere”. After the discovery made by Remco Sleiderink of unknown fragments from 14th century this text has received some new attention mainly regarding the content that has been rearranged. Among many questions that have to be answered was that of the devilish element. The text reaches its climax in a rape scene on one of the main characters Rosafiere by her own father, who sneaks into the convent, accompanied by and with the help of the devil, both in the form of a nun. In this article the motif of the anthropomorphic devil is presented from theological point of view as a locus theologicus and analysed and explained by means of literary theology. At the same time the article is challenging the contemporary research in the humanities and its link to the recent developments.

PL

Średniowieczne utwory niderlandzkie stanowią interesujący przedmiot badań interdyscyplinarnych. Ich wyraźnie moralizatorski charakter nie wyklucza istnienia głębszych wymiarów teologicznych, których odkrycie i twórcze zinterpretowanie może pobudzić współczesnego czytelnika do bardziej odważnego poszukiwania śladów Transcendencji w nierzadko tragicznym ludzkim losie.

20

O sądzie Bożym, niebie i piekle w pismach Leszka Kołakowskiego

45%

Chrostowski M.

Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

|

2018

|

issue 25

67-75

EN

The Catholic Church believes in the posthumous God’s judgment, heaven or hell. A man who is seeking God will sooner or later realize, that the question, about his existence is closely related to the question about the final destiny of man: death and what next? Leszek Kołakowski (1927−2009) repeatedly referred to the eschatological dimension of human existence, based mainly on the Christian tradition, which sees the purpose of the earthly pilgrimage of man in eternal bliss or eternal damnation. In his opinion, the man participates in the eternal struggle between God and the devil. It is not just a passive observer in it, but it is in the very centre of it, it is a victim of these struggles, although our fate also influences the course of this battle.

Refine search results

Ze współczesnej demonologii

Location as a languacultural category: Phraseological units in the lexicosemantic field of “devil”

Sposoby przeciwstawiania się złemu duchowi w ujęciu św. Jana Chryzostoma

Kłopoty z demonami

Motywy o cechach symboli w opisach miłości incestualnej. O trzech powieściach Andrzeja Kuśniewicza

Duchowa metamorfoza we francuskich średniowiecznych powiastkach pobożnych: “Robert le Diable” i “Chevalier au barisel”

Znaczenie rzeczownika φθόνος w Mdr 2,24

Motyw ofiary w bajkach z wątkiem T 651 „Diabeł parobkiem”

Socjologiczne opętanie

The Discernment of the Deceits of the Devil in angelum lucis according to St. Ignatius of Loyola and St. John of the Cross

Apokalipsa św. Jana 12

Z demonologii wschodniej Lubelszczyzny

Sprawiedliwość Boga wobec Szatana na podstawie "Jedenastego kazania do ludu" św. Cezarego z Arles

Funkcje postaci diabła wobec klas podporządkowanych. O Ojcu Hilarym, Halce i Połośce Włodzimierza Wolskiego

„Zazdrośnik ten bezustannie usiłuje szkodzić tym, którzy szukają Boga”. Wpływ bytów demonicznych na losy jednostek i społeczności w "Historiach" Grzegorza z Tours

Niech gra muzyka – o filmie Andrzeja Barańskiego. Powracający temat

Maryja przeciw złu w przekazie św. Ludwika Marii Grignion de Montfort

„Nad Pismo Święte przyczyniać”. Kontekst teologiczny sceny zstąpienia do piekieł w Historyi o chwalebym Zmartwychwstaniu Pańskim Mikołaja z Wilkowiecka

Antropomorficzna demonologia kontekstualna w niderlandzkim romansie rycerskim "Jonathas ende Rosafiere"

O sądzie Bożym, niebie i piekle w pismach Leszka Kołakowskiego