Search results

1

Zaduma nad „Porównawczym słownikiem trzech wsi małopolskich” Mariana Kucały

100%

Reichan J.

Język Polski

|

2016

|

vol. 96

|

issue 3

90-97

PL

Artykuł zwraca uwagę na wielką wartość naukową słownika Mariana Kucały pt. „Porównawczy słownik trzech wsi małopolskich” (1957), w którym autor „Słownika” przedstawia słownictwo ze swojej rodzinnej wsi Więciórka oraz dwu innych wsi Małopolski południowej. Autor artykułu ukazuje szczególnie, że układ tematyczny dzieła Kucały ogromnie ułatwia badania nad gwarową synonimią. Jako przykład w artykule omówiono grupę synonimów oznaczających różne sposoby mówienia. Artykuł ukazuje, że „Słownik” Kucały ma wielką wartość naukową, ponieważ: 1) dzieło to zawiera pełne słownictwo gwarowe, które zebrał w swojej rodzinnej wsi i opracował autochton będący wybitnym dialektologiem; 2) w „Słowniku” zastosowano po raz pierwszy w dialektologii polskiej układ tematyczny; 3) autor „Słownika” porównał wyrazy z Więciórki ze słownictwem dwu innych wsi Małopolski południowej, w których również sam zebrał potrzebny materiał. Dzięki tym zaletom Słownik Kucały stał się w połowie XX wieku dziełem czołowym polskiej leksykografii gwarowej, wzorem opracowania dla wielu późniejszych leksykografów dialektologów.

EN

The article shows the great scientific value of the Marian Kucała’s dictionary entitled „Porównawczy słownik trzech wsi małopolskich” ["The comparative dictionary of three villages of Little Poland"] (Kucała 1957) in which the author of the dictionary presents the vocabulary of his native village Więciórka and two other villages of southern Little Poland. The author of the article particularly shows that thematic order of Kucała’s dictionary simplifies to some extent the investigation of the dialect synonimy. For example, in this article a group of synonyms denoting the various ways of speaking is discussed, e.g. bebłać ‘to speak indistinctly’, huczeć ‘to speak very loudly’, satrzyć ‘to speak quickly and indistinctly’. The author of this article chose from Kucała’s "Dictionary" eleven words of this kind and compared them with the data of „Słownik gwar polskich” ["The Dictionary of Polish Dialects"] (SGP PAN and SGP PAN kart), „Słownik gwar gorczańskich (zagórzańskich)” ["The Dictionary of the Inhabitants of Gorce Mountains"] (Kobylińska 2001) and „Słownik gwar orawskich” ["The Dictionary of the Dialects of Orawa"] (Kąś 2011). As a result of this comparison one could see which synonyms occur only in the village Więciórka, and which ones have a broader geographical extent. The article shows that Kucała’s "Dictionary" is of great scientific value, because: 1) it contains the whole dialect vocabulary which was noted and elaborated in the native village by Kucała, who was an autochthon and eminent dialectologist 2) the thematic order was applied in the "Dictionary" for the first time in Polish dialectology 3) the author of the "Dictionary" compared the vocabulary of Więciórka with the vocabularies of two other villages of southern Little Poland where he himself collected the necessary data. Owing to these qualities Kucała’s "Dictionary" became an outstanding work of Polish dialectological lexicography in the middle of the 20th century, a model of elaboration for numerous future lexicographers-dialectologists.

2

Zadania dialektologii w zakresie ochrony ginących gwar

100%

Karaś H.

Gwary Dziś

|

2015

|

vol. 7

83-95

EN

The paper reviews the role of dialectology in preserving the dying out or endangered Polish dialects that form a major and representative part of the intangible cultural heritage. Dialectology – apart from its typical research tasks – is thus responsiblefor preserving the valuable heritage; disseminating knowledge on dialects; depicting the relations between dialects, history, and folk culture; raising the general public’s awareness of the position occupied by dialects among the varieties of Polish. Most importantly, in view of standard Polish being the prevailing variety, dialects need to be shown as embedded in family, social, local, and regional perspectives.Preserving the endangered dialects, as well as the whole intangible cultural heritage, is a multifaceted undertaking that comprises in the first place documentation, description, and scientific interpretation of dialectal material. Research on dialects need to be popularized in order to raise the language awareness of the Polish society. This in turn may indirectly inspire actions aimed at promoting local dialects, appreciating the regional speech varieties, changing the social perception of dialects by means of both formal and informal education, and finally – revitalizing the dialects that are the least known and scarcely ever used

3

Z dorobku polskiej dialektologii przełomu XX i XXI wieku w zakresie badania gwary lasowskiej

100%

Kowalik K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2018

|

issue 13

59-73

EN

The article discusses the latest research regarding the dialect of the Lasowiacy, a subethnic group living at the conflux of the Vistula and the San in southern Poland. These studies are linguistic or ethnographic and verify the current state of the dialect, its stratification and functions in the fluid realities. Some researchers claim the present stage is one of “the emergence of an supraregional interdialect based on the Lasowiacy patois, whose usage encompasses a certain section of Subcarpathia” (Radwański 2013).

Refine search results

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

1 Gwary Dziś

1 Język Polski

1 Karaś H.

1 Kowalik K.

1 Reichan J.

1 2018

1 2016

1 2015

Zaduma nad „Porównawczym słownikiem trzech wsi małopolskich” Mariana Kucały

Zadania dialektologii w zakresie ochrony ginących gwar

Z dorobku polskiej dialektologii przełomu XX i XXI wieku w zakresie badania gwary lasowskiej