Search results

1

PARAFIA ŻURAWICA W LATACH 1945–1967

100%

Kapłon M.

Rocznik Przemyski

|

2018

|

vol. 54

|

issue 1(21): Historia

229-265

EN

The paper presents the work of the parish during the twenty-two years following the end of World War II, i.e. during the forming of a new social order with the increasingly stronger Communist authority imposed on the Poles by Moscow, which each year more confidently interfered in the life of the Church in Poland. The paper focuses on what is the essence of the parish and a proof of its vitality, showing the clergy and their involvement in dispensing the sacraments, stimulating the religious life of the congregation and preaching both from the pulpit and in the parish groups. It also acknowledges the presence of the Order of Sisters Servants of the Immaculate Virgin Mary in the Żurawica parish and draws attention to issues more mundane, yet important in pastoral work, i.e. financial situation. Here, like in a lens, one can see the general problems the Church in Poland faced after the war as well as local ones stemming from the specific nature of the borderland.

2

Przemyskie synody diecezjalne biskupa Józefa Sebastiana Pelczara w 1902, 1908 i 1914 roku

100%

Bujak G.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2018

|

vol. 110

77-91

EN

In the 19th century, no diocesan synods were convened in Polish lands. It was not until the beginning of the 20th century that Bishop S. Pelczar organized three synods in 1902, 1908 and 1914. They played a crucial role in the revival of the synod life in Polish Church, which occurred after regaining independence in 1918. These synods had their internal dynamics and reflected important social and religious changes. A special attention should be paid to the synod of 1902. Numerous priests, including parish priests and curates, were involved in preparing synod statutes. Another important element was a discussion held during deanery congregations where parish priests could put forward their suggestions. Through taking part in these preparatory forms, priests could feel that they contributed to the regulations the synod introduced. A proper synod is of a formal and ceremonial nature, which is in accordance with the church tradition dating back to the post-Tridentine period. In general, the synod was of a liturgical nature and thus there was not much time to discuss the statutes. In order to allocate more time to discussion and reduce ceremonies, Bishop S. Pelczar decided to convene the two subsequent synods of 1908 and 1914 as synod congregations. The character of the discussion also changed. Instead of the traditional reading of the statutes, bishops and other speakers gave their presentations followed by discussions, after which synod directives were formulated. Synod gatherings resulted in legal decisions announced by the bishop who had the power to do so. Each time the decisions had a slightly different form despite the fact that they were based on the statutes. The synod of 1902 passed 619 statutes; they had a very traditional form and structure typical of the post –Tridentine period. The statutes of 1908 and 1914 did not revoke the resolutions of 1902 but supplemented and clarified them taking account of the evaluation of their effects in practice. Their aim was to supplement and clarify the previous resolution, not to make dramatic changes. The acts of the synod differed markedly from the previous ones. These were the reports of the synod sessions. Bishop’s ascetic conferences were summarized while problem presentations delivered by priests were published in full. Then the discussions and bishop’s conclusions were summarized, which was followed by the synod resolutions concerning the issues addressed in the presentations. The resolutions focused on conclusions and recommendations on how to solve some problems, including pastoral ones.

PL

W XIX w. na ziemiach polskich nie odbywały się synody diecezjalne. Dopiero w początkach XX w. biskup S. Pelczar w Przemyślu odprawił trzy synody w latach 1902, 1908 i 1914. Stanowiły one ważny etap w odrodzeniu życia synodalnego w Kościele polskim, jakie nastąpiło po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Synody te posiadały swoją wewnętrzną dynamikę i były odzwierciedleniem ważnych przemian społeczno-religijnych w diecezji przemyskiej. Na szczególną uwagę zasługuje synod z 1902 r. Poprzedziły go trwające dwa lata przygotowania w ramach których przeprowadzona została intensywna akcja uświadamiająca duchowieństwo o znaczeniu synodu w kościele lokalnym. Odbywało się to głównie w cyklu artykułów na łamach „Kroniki Diecezjalnej Przemyskiej”. Oprócz aspektów historycznych informowano duchowieństwo o zagrożeniach modernistycznego podejścia do tej instytucji i wskazywano na rolę biskupa jako ustawodawcy, który jako jedyny na synodzie jest władny stanowić nowe prawo diecezjalne. W pracach komisji synodalnych przygotowujących statuty synodalne było zaangażowanych wielu duchownych także z kręgów proboszczów i wikariuszy. Ważną rolę odgrywały dyskusje w czasie kongregacji dekanalnych, na których duchowieństwo parafialne mogło zgłaszać swoje postulaty. Udział księży w tych formach przygotowawczych miał dać im poczucie udziału w całości prac i wpływu na powstające regulacje. Właściwy synod w dużej mierze charakter formalno-obrzędowy, zgodny z tradycją kościelną sięgającą okresu potrydenckiego. Znaczna część synodu miała charakter liturgiczny wskutek czego na dyskusję nad statutami zostawało niewiele czasu. Z tego powodu dwa następne synody z 1908 i 1914 r. miały charakter kongregacji synodalnych, podczas których ograniczono stronę obrzędową, aby więcej czasu wykorzystać na dyskusję. Zmieniały się też jej formy. Zamiast tradycyjnego odczytywania statutów, księża wysłuchiwali odpowiednich wystąpień biskupa i referentów, po których odbywały się dyskusje i formułowano postulaty synodalne. Ta forma najwyraźniej była widoczna podczas synodu z 1914 r. Efektem obrad synodów były decyzje o charakterze prawnym, ogłaszane mocą władzy biskupiej. Za każdym razem miały one nieco odmienną formę, mimo, że ich podstawę stanowiły statuty. Synod z 1902 r uchwalił 619 statutów i miały one bardzo tradycyjną formę i układ właściwe dla okresu potrydenckiego. Integralną częścią stanowionego wówczas prawa były instrukcje synodalne dotyczące między innymi takich zagadnień jak: sposób przeprowadzania wizytacji dziekańskiej, czy odbywania kolędy. Statuty z 1908 i 1914 r. nie znosiły uchwał z 1902 r., ale były ich uzupełnieniem i wyjaśnieniem w oparciu o ocenę skutków ich praktycznego funkcjonowania. Celem zatem było ich doprecyzowanie i uzupełnianie, a nie głębsze zmiany. Akta synodu z 1914 r. różniły się znacznie od poprzednich. Posiadały one formę sprawozdań z kolejnych sesji synodalnych. Wystąpienia biskupa o charakterze ascetycznym przytaczano w nich w streszczeniu, natomiast w całości publikowano teksty referatów problemowych, wygłaszanych przez wyznaczonych księży. Następnie streszczano dyskusję i konkluzję biskupa, po czym zamieszczano tzw. rezolucje synodalne odnoszące się do problemów poruszanych w wystąpieniach. Zawierały one wnioski i zalecenia dotyczące rozwiązywania różnych kwestii, w tym także duszpasterskich. Zarządzenia synodalne najczęściej powtarzały przepisy Kościoła powszechnego, jedynie aplikując je do lokalnej sytuacji. Dotyczyły one m.in. funkcjonowania instytucji kościelnych, życia kleru i wiernych świeckich, zagadnień dyscyplinarnych, głoszenia słowa bożego, czy katechizacji. Taka treść postanowień synodalnych nawiązywała do wiekowej tradycji Kościoła. Problematyką nową w statutach wszystkich trzech synodów przemyskich była kwestia społeczna. Zagadnienie to znalazło się szerzej w obszarze zainteresowania Kościoła od czasów Leona XIII. Śledząc postanowienia synodów biskupa S. Pelczara możemy zauważyć rozwój rozumienia tych zagadnień w środowisku kleru diecezji przemyskiej. Wskazują na wzrost znaczenia tej problematyki podczas synodów z 1908 i 1914 r w stosunku do roku 1902.

3

PARAFIA ŻURAWICA W LATACH II WOJNY ŚWIATOWEJ

84%

Kapłon M.

Rocznik Przemyski

|

2017

|

vol. 53

|

issue 1(20): Historia

155-180

EN

The period of the Second World War affected all the aspects of social life in Poland, including the Church community, which, like the whole nation, suffered enormous losses in people as well as in the material and spiritual dimensions. This paper shows those issues on a microscale taking the Żurawica parish as an example. It discusses issues connected with demographic changes, material losses and most of all, it presents the problems in pastoral work faced by the priests working in that parish.

4

Duchowieństwo unickie w eparchii przemysko–samborskiej w latach 1596–1609

84%

Krochmal J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

135-167

PL

Prawosławny biskup przemyski i samborski Michał Kopysteński (1591-1609) nie przystąpił do unii kościelnej zawartej w Brześciu w 1596 r. Z tego powodu eparchia przemysko-samborska nie miała biskupa unickiego aż do roku 1609, kiedy nominowany został pierwszy biskup unicki Atanazy Krupecki. W artykule przedstawiono dzieje pierwszego etapu wprowadzania unii kościelnej w eparchii przemysko-samborskiej (1596-1609). Problematyka ta była słabo rozpoznana w historiografii. Wielu historyków uważało, że przed 1609 r. w eparchii przemysko-samborskiej nie było kapłanów unickich i unitów. Pogląd ten zweryfikowano. Podważono też mit o tym, że początkowo Kościół unicki składał się tylko z biskupów, a był pozbawiony struktur kościelnych i wiernych. Unia kościelna w założeniu miała połączyć dwa Kościoły – katolicki i prawosławny. W rezultacie nie przyjęcia unii przez 2 biskupów i znaczną część wiernych prawosławnych, powstały dwie równoległe struktury Kościoła wschodniego, prawosławna i unicka. Ta skomplikowana sytuacja prawno-religijna spowodowała, że popi prawosławni z eparchii przemysko-samborskiej stanęli wobec wyboru pozostania przy prawosławiu lub przyjęcia unii kościelnej. To ostatnie było równoznaczne ze zmanią wyznania z prawosławnego na katolickie w obrządku greckim. Po przyjęciu unii brzeskiej władze państwowe zdelegalizowały Kościół prawosławny, a za jedyny legalny uznawały Kościół unicki. Pop uznający władzę metropolity kijowskiego, którym był unita, musiał jednocześnie sprzeciwić się swemu dotychczasowemu biskupowi prawosławnemu. Dodatkowo na biskupów i popów, którzy nie przyjęli unii kościelnej metropolita kijowski nałożył ekskomunikę. Ważną rolę w decydowaniu o charakterze wyznaniowym poszczególnych parafii miała wola właścicieli dóbr ziemskich na terenie których znajdowały się cerkwie. Właściciel ziemski (król, szlachta i duchowieństwo) był tzw. „ktitorem”, mającym prawo do obsadzania popostwa wybranym przez siebie popem. Po 1596 r. decyzje o obsadzaniu cerkwi przez popa prawosławnego lub unickiego zapadały zgodnie z zasadą cuius regio, eius religio. Dzięki wsparciu ktitorów unia stopniowo rozwijała się na całym terytorium eparchii przemysko-samborskiej. Rozwój ten następował ewolucyjnie, w miarę naturalnych zmian generacyjnych zachodzących w poszczególnych popostwach. Nie odnaleziono informacji o usuwaniu prawosławnych popów siłą i zastępowaniu ich unitami. W latach 1598-1609 potwierdzono występowanie popów unickich w 7 dekanatach eparchii, najliczniej w miastach i wsiach królewskich oraz należących do Stanisława Stadnickiego ze Żmigrodu. Zidentyfikowano 22 znanych z imienia kapłanów unickich, a dodatkowo 4 popów, którzy prawdopodobnie byli unitami. Rozpoznani popi uniccy stanowili zaledwie około 2% wszystkich popów (zarówno unickich, jak i prawosławnych) z obszaru eparchii. Jednakże w stosunku do wszystkich funkcjonujących wówczas cerkwi unickich jest to znaczący odsetek parafii unickich. Liczby te dotychczas nie były znane w historiografii. W omawianym okresie zdecydowana większość cerkwi i duchowieństwa eparchii przemysko-samborskiej nadal była prawosławna. Mimo to w wyniku kwerendy zidentyfikowano zaledwie 19 znanych z imienia kapłanów prawosławnych i 8 prawdopodobnie prawosławnych. Liczby zidentyfikowanych kapłanów unickich i prawosławnych są porównywalne, choć tych ostatnich w źródłach powinno być zdecydowanie więcej. Ponadto odnaleziono wzmianki o 12 znanych z imienia popach sprzed 1596 r., co do których nie ma informacjami o ich późniejszym stosunku do unii, a także informacje o 18 popach z okresu po 1596 r., których wyznania nie można określić. Cerkwie obsługiwane przez poznanych z imienia popów stanowiły niewielki odsetek liczby wszystkich funkcjonujących wówczas cerkwi prawosławnych i unickich. Dotychczas historykom nie udało się ustalić liczby cerkwi istniejących w omawianym okresie w eparchii przemysko-samborskiej, a wszystkie dane oparte są na szacunkach. Dlatego sporządzenie wykazu cerkwi prawosławnych i unickich jest ważnym postulatem badawczym. Kolejnym celem powinno być ustalenie liczby kapłanów obsługujących te cerkwie. W artykule ukazano specyfikę wyznaniową eparchii przemysko-samborskiej w okresie 13 lat (1596-1609). Większość opisanych procesów nie została zakończona, dlatego należy je zbadać w dłuższym okresie czasu. W odniesieniu do sporów prawosławno-unickich w eparchii przemysko-samborskiej cezurą końcową jest ostateczne przyjęcie unii kościelnej w latach 1691-1693.

EN

Orthodox bishop of Przemysl and Sambor Michał Kopysteński (1591-1609) did not join the union of Brest in 1596. Therefore, the Przemyśl-Sambor Emparchy did not have Greek-Catholic bishop until 1609, when Atanazy Krupecki was nominated.The article presents the history of the first phase of the church union in Przemyśl-Sambor eparchy (1596-1609). This issue has been poorly explored in historiography. Many historians thought that before 1609, the Eparchy of Przemyśl-Sambor had no Greek-Catholic priests and Greek-Catholics. This view has been verified. Also the myth that the Greek-Catholic Church initially consisted only of bishops, and was deprived of ecclesiastical structures and followers was challenged. The Church Union of Brest was supposed to combine the two Churches - Catholic and Orthodox. As a result of non-acceptance of the Union by the two bishops and a large part of the Orthodox faithful, there were formed two parallel structures of the Eastern Church: Orthodox and Greek-Catholic. This complex legal and religious situation forced the Orthodox popes of the Przemyśl-Sambor Eparchy to face the choice between the Ortodox Church or acceptance of ecclesiastical union. The latter was equivalent with the conversion from the Orthodox to the Greek Catholic denomination. Following the adoption of the Union of Brest state authorities outlawed the Orthodox Church, and recognized as the only legitimate one the Greek-Catholic Church. Pope recognizing the authority of the Metropolitan of Kiev, which was of Greek-Catholic denomination, had to object to his hitherto Orthodox bishop. Moreover, the bishops and priests who did not accept the union of church, were excommunicated by metropolitan of Kiev. An important role in determining denomination of a particular parish had landowners of lands where churches were located. The landowner (the king, the nobles and the clergy) was called. "Ktitor", and had the right to choose a pope. After 1596, decisions on filling the church by the Orthodox and Greek-Catholic priests were taken in accordance with the principle of cuius regio, eius religio. Union developed gradually throughout the Przemyśl-Sambor Eparchy thanks to the support of ktitors. This graduall evolutionary development of the union was followed by natural generational changes that took place in the individual parishes. No information was found on Orthodox priests forcibly removed and replaced by the Greek-Catholics. From 1598 to 1609 Greek-Catholic popes are confirmed in seven decanates of the eparchy, mostly in the towns and villages belonging to the king and Stanisław Stadnicki from Żmigród. Identified were 22 known by name Greek-Catholic priests, plus four popes who were probably of Greek-Catholic denomination. Recognized popes accounted for only about 2% of all priests (both Greek-Catholics and Orthodox) from the eparchy. However, for all Greek-Catholic churches operating at that time this is a significant percentage of the Greek-Catholics parishes. These figures have not been known in historiography yet. During this period, the vast majority of churches and clergy of the Przemyśl-Sambor Eparchy remained Orthodox. Nevertheless, only 19 known by the name Orthodox priests and eight who were probably Orthodox were identified as a result of a query. The number of identified Greek-Catholic and Orthodox priests are comparable, although on the Orhodox should be much more information in the sources. There was also found information about 12 known by name popes who lived by 1596 but there was no hints about their attitude to the union and 18 popes from the period after 1596, whose denomination can not be determined. Orthodox churches served by popes known by name were of a minor percentage of the total number of operating the Orthodox and Greek-Catholic churches. So far, historians have failed to determine the number of churches that existed in that period in the Przemyśl-Sambor eparchy and all data are based on estimations. Therefore, creation of an inventory of the Orthodox and Greek-Catholic churches is an important research proposal. Another objective should be to determine the number of priests serving in those churches. The article shows religious specificity of Przemyśl-Sambor Eparchy over 13 years (1596-1609). Most of the processes had not been completed in that period, so they should be considered in the long term. The final adoption of the church union between 1691 and 1693 ended disputes among Orthodox and Greek-Catholics in the Eparchy of Przemyśl-Sambor.

5

Informacje o organach w inwentarzach diecezji przemyskiej sporządzonych na podstawie instrukcji z 1933 roku

84%

Widak A.

Roczniki Teologiczne

|

2018

|

vol. 65

|

issue 13: Muzykologia

165-182

EN

Parish inventories are an important source of information about the organs. They were written during the visit of bishops or deans as well as made for clear command of diocesan supervisor. In 1927, 1928, „przemyskie 3 instrukcje” 1933 were published in the diocese of Przemyśl. The instruction of 1933 concerned the preparation of inventories. In the Archdiocese Archive in Przemyśl there are 58 inventories written in the years 1933-1945 according to this instruction. These instructions were described in this article and then on the basis of survived inventories, information about the organs was analysed. The information about the organ are in 49 inventories. Information about 50 instruments was obtained and they relate to their location, outward appearance, builders, date of building, size of the instruments, state of surviving and their value. The annexe contains the source extracts concerning the organs. Collected information, apart from details about the instruments, is an evidence of the way the organs were described their outward appearance, size, mechanisms or the state of surviving.

PL

Ważnym źródłem informacji o organach są inwentarze parafialne. Były one spisywane podczas wizytacji biskupich lub dziekańskich, jak też na wyraźne polecenie rządcy diecezji. W diecezji przemyskiej w latach 1927, 1928, 1933 zostały wydane „przemyskie 3 instrukcje”. Instrukcja z 1933 r. dotyczyła sporządzania inwentarzy. W Archidiecezjalnym Archiwum w Przemyślu znajduje się 58 inwentarzy napisanych w latach 1933-1945 według tej instrukcji. W artykule zostały omówione te instrukcje, a następnie na podstawie zachowanych inwentarzy przeanalizowano informacje o organach. Informacje o organach znajdują się w 49 inwentarzach. Uzyskano informacje o 50 instrumentach i odnoszą się one do ich lokalizacji, wyglądu zewnętrznego, budowniczych, czasu powstania, wielkości instrumentów, stanu zachowania i ich wartości. W aneksie zostały zamieszczone wypisy źródłowe dotyczące organów. Zebrane informacje są wyrazem sposobu opisywania organów, ich zewnętrznego wyglądu, wielkości, mechanizmów czy stanu zachowania.

6

Ks. Prałat Tadeusz Szetela (1925-2008)

84%

Zych S.

Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

|

2020

|

issue 27

433-443

EN

Te article describes the life of rev. Tadeusz Szetela (1925-2008) priest of Przemyśl and Rzeszów dioceses. His older brothers, Jan Bolesław and Stanisław Kazimierz who devoted themselves to God had an unquestionable impact on life path choice by young Tadeusz. Te author presents also difcult reality during T. Szetela’s seminary years, as well as work as a priest and catechist when he had to deal with laicization and antichurch tendencies among Polish society. Moreover, Tadeusz Szetela during his life participated in many national and patriotic events, as well as ministry activities (e.g. he worked as a prison pastor). Humble and priesthood devoted, rev. Tadeusz Szetela was awarded by Church authorities, e.g. he was promoted to a Chaplain of His Holiness rank in 1998.

7

Ks. Marcin Murdza (1870-1952)

84%

Walicki B.

Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

|

2019

|

issue 26

441-464

EN

Rev. Marcin Murdza was born in Sokolow Malopolski on the 21st of October, 1870. He was a graduate of the Gymnasium in Rzeszow. He finished the formation of priesthood in Seminary in Przemysl. He got the priestly orders on the 9th of July, 1895. Then he worked as a vicar in Lubenia (1895-1897), Jasionow (1897), Sanok (1897-1900) and in Sambor (1900-1903). Rev. Murdza was also an administrator in Domaradz (1903-1904), a vicar in Lezajsk (1904-1905), an exposit in Pohorce (1905-1908). From the year of 1908 he held a function of a parish priest in Rokietnica. Apart from his common priestly work, he also engaged in a church renovation and plenty of social works. In 1936 he became a vice dean and a year later he was announced a Pruchnik dean. Rev. Marcin Murdza retired in 1950. He died on the 23rd of September, 1952.

84%

Krochmal J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

135-167

EN

Orthodox bishop of Przemysl and Sambor Michał Kopysteński (1591-1609) did not join the union of Brest in 1596. Therefore, the Przemyśl-Sambor Emparchy did not have Greek-Catholic bishop until 1609, when Atanazy Krupecki was nominated.The article presents the history of the first phase of the church union in Przemyśl-Sambor eparchy (1596-1609). This issue has been poorly explored in historiography. Many historians thought that before 1609, the Eparchy of Przemyśl-Sambor had no Greek-Catholic priests and Greek-Catholics. This view has been verified. Also the myth that the Greek-Catholic Church initially consisted only of bishops, and was deprived of ecclesiastical structures and followers was challenged. The Church Union of Brest was supposed to combine the two Churches - Catholic and Orthodox. As a result of non-acceptance of the Union by the two bishops and a large part of the Orthodox faithful, there were formed two parallel structures of the Eastern Church: Orthodox and Greek-Catholic. This complex legal and religious situation forced the Orthodox popes of the Przemyśl-Sambor Eparchy to face the choice between the Ortodox Church or acceptance of ecclesiastical union. The latter was equivalent with the conversion from the Orthodox to the Greek Catholic denomination. Following the adoption of the Union of Brest state authorities outlawed the Orthodox Church, and recognized as the only legitimate one the Greek-Catholic Church. Pope recognizing the authority of the Metropolitan of Kiev, which was of Greek-Catholic denomination, had to object to his hitherto Orthodox bishop. Moreover, the bishops and priests who did not accept the union of church, were excommunicated by metropolitan of Kiev. An important role in determining denomination of a particular parish had landowners of lands where churches were located. The landowner (the king, the nobles and the clergy) was called. "Ktitor", and had the right to choose a pope. After 1596, decisions on filling the church by the Orthodox and Greek-Catholic priests were taken in accordance with the principle of cuius regio, eius religio. Union developed gradually throughout the Przemyśl-Sambor Eparchy thanks to the support of ktitors. This graduall evolutionary development of the union was followed by natural generational changes that took place in the individual parishes. No information was found on Orthodox priests forcibly removed and replaced by the Greek-Catholics. From 1598 to 1609 Greek-Catholic popes are confirmed in seven decanates of the eparchy, mostly in the towns and villages belonging to the king and Stanisław Stadnicki from Żmigród. Identified were 22 known by name Greek-Catholic priests, plus four popes who were probably of Greek-Catholic denomination. Recognized popes accounted for only about 2% of all priests (both Greek-Catholics and Orthodox) from the eparchy. However, for all Greek-Catholic churches operating at that time this is a significant percentage of the Greek-Catholics parishes. These figures have not been known in historiography yet. During this period, the vast majority of churches and clergy of the Przemyśl-Sambor Eparchy remained Orthodox. Nevertheless, only 19 known by the name Orthodox priests and eight who were probably Orthodox were identified as a result of a query. The number of identified Greek-Catholic and Orthodox priests are comparable, although on the Orhodox should be much more information in the sources. There was also found information about 12 known by name popes who lived by 1596 but there was no hints about their attitude to the union and 18 popes from the period after 1596, whose denomination can not be determined. Orthodox churches served by popes known by name were of a minor percentage of the total number of operating the Orthodox and Greek-Catholic churches. So far, historians have failed to determine the number of churches that existed in that period in the Przemyśl-Sambor eparchy and all data are based on estimations. Therefore, creation of an inventory of the Orthodox and Greek-Catholic churches is an important research proposal. Another objective should be to determine the number of priests serving in those churches. The article shows religious specificity of Przemyśl-Sambor Eparchy over 13 years (1596-1609). Most of the processes had not been completed in that period, so they should be considered in the long term. The final adoption of the church union between 1691 and 1693 ended disputes among Orthodox and Greek-Catholics in the Eparchy of Przemyśl-Sambor.

14

Misje i rekolekcje w diecezji przemyskiej w latach 1944-1964

67%

Kapłon M.

Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

|

2014

|

issue 21

215-238

EN

After World War II, the Church both in the Diocese of Przemyśl and throughout Poland had to face with a multitude of new issues. The ecclesiastical situation on the above-mentioned area was even more difficult considering the specific character of political and social circumstances, which firstly caused dividing the diocese by a military cordon and secondly created the state of temporariness connected with the activity of the Ukrainian Insurgent Army (UIA). No one needs to be convinced that apart from population and material loss, each war wreaks great havoc in terms of morality, and restoring stabilisation in such a delicate matter entails immense effort on the part of clergy. One of the ways to engage in pastoral work in this area are missions and retreats, to which the present article is devoted. Its purpose is to depict consicely the efforts of priests who organized spiritual excerises for members of their parishes, very often in the face of material and organizational problems, and most of all the obstacles posed by the communist system. Additionally, the author focuses on the requirements for preachers made by diocesan authorities and presents a general outline of missions in 18 chosen parishes of the Diocese of Przemyśl. What is more, lots of attention is devoted to closed retreats.

15

Biskupi uniccy Antoni Angełłowicz i Ferdynand Ciechanowski wobec wydarzeń epoki napoleońskiej

67%

Krochmal A.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

169-189

PL

Artykuł jest próbą ukazania postaw hierarchii Kościoła unickiego na ziemiach polskich wobec wydarzeń epoki napoleońskiej. Temat ten omówiono na podstawie zachowań dwu biskupów unickich, prezentujących przeciwstawne poglądy i sympatie polityczne. Unicki biskup przemyski, Antoni Angełłowicz, od 1808 r. metropolita Kościoła unickiego w Galicji, był zdecydowanym zwolennikiem sojuszu z monarchią habsburską i wykazywał się daleko posunięto lojalnością wobec cesarza austriackiego i jego polityki. Z kolei biskup sąsiadującej z Galicją unickiej diecezji chełmskiej, Ferdynand Ciechanowski, identyfikował się z postawami społeczności polskiej oraz wyraźnie popierał politykę cesarza Francuzów Napoleona Bonapartego. List pasterski metropolity Angełłowicza z 1805 r. oraz list pasterski biskupa Ciechanowskiego z 1812 r. wraz z innymi dokumentami źródłowymi z epoki stały się podstawą analizy i porównań odmiennych postaw i poglądów politycznych obu hierarchów. List pasterski z 1805 r. ukazał się w krytycznym momencie dziejów Austrii, po jej klęsce w bitwie z wojskami Napoleona pod Ulm oraz zajęciu przez Francuzów Wiednia i Czech. Dokument zawierał deklarację lojalności biskupa i Rusinów galicyjskich wobec monarchii austriackiej i jej cesarza. Antyfrancuska postawa Angełłowicza została potwierdzona w dwóch broszurach politycznych, napisanych przez niego i wydanych pod tytułem Kto jest stroną zaczepiającą: Austrya czy Francya? (1805 r.) oraz Uwagi Patryoty Austryackiego nad niektóremi Artikułami Gazet Zagranicznych (1809 r.). Ujawnione podglądy polityczne zmusiły metropolitę do czasowego opuszczenia Lwowa po zajęciu Galicji przez wojska polskie w 1809 r. Zupełnie inną osobowością był unicki biskup chełmski, Ferdynand Dąbrowa Ciechanowski. Hierarcha czynnie angażował się w życie polityczne Księstwa Warszawskiego (jako senator), zwłaszcza w wydarzenia 1812 r. i przygotowania do „drugiej wojny polskiej”, prowadzonej przez cesarza Napoleona. Ciechanowski brał udział w sejmie 1812 r. i w zawiązaniu Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego, która proklamowała odrodzenie niepodległego państwa. Pod wpływem patriotycznej atmosfery ogłosił 28 czerwca 1812 r. list pasterski do kapłanów i wiernych swojej diecezji. Dawał w nim wyraz powszechnej i solidarnej ze społeczeństwem polskim radości z faktu odrodzenia niepodległej Polski. Konsekwencje swoich propolskich wystąpień poniósł po klęsce Napoleona w Rosji i wkroczeniu do Księstwa Warszawskiego wojsk rosyjskich w 1813 r. Został wówczas zmuszony do czasowego opuszczenia swojej diecezji, ratując się przed uwięzieniem. W kolejnych latach swoich rządów (zm. w 1828 r.) przeprowadził szereg ważnych dla diecezji unickiej reform, wzorując się na organizacji i funkcjonowaniu Kościoła łacińskiego.

EN

This article is an attempt to show the attitude of the Greek-Catholic hierarchy in the Polish lands to the events of the Napoleonic era. The subject is discussed on the basis of the behavior of two Uniate bishops, presenting contradictory views and political affiliation. The Greek-Catholic bishop of Przemysl, Antoni Angełłowicz, since 1808 the Greek-Catholic Archbishop of Galicia, was a strong advocate of the alliance with the Habsburg monarchy, moreover, he was loyal to the Austrian emperor and supported his policy. The bishop of the neighboring with Galicia Greek-Catholic diocese of Chelm, Ferdinand Ciechanowski, agreed with the attitudes of Polish society, and clearly supported the policy of the French emperor Napoleon Bonaparte. The pastoral letters of metropolitan Angełłowicz (1805), and bishop Ciechanowski (1812) together with other sources to this period became the basis for the analysis and comparison of different attitudes and political views of both representatives of the hierarchy. The pastoral letter of 1805 was released at a critical moment of the history of Austria, after Austrian defeat in the Battle of Ulm with the forces of Napoleon and Vienna and the Czech lands occupied by the French . The letter contained a declaration of the bishop’s and the Galician Ruthenians’ loyalty to the Austrian monarchy and the Emperor of Austria. Anti-French attitudes of Angełłowicz was confirmed in two political pamphlets that were written by him and published under the title Who is the party provoking: Austria or France? (1805) and Austrian Patriot Comments on Certain Articles from Foreign Newspapers (1809). Disclosure of political sympathies forced the Metropolitam to temporarily leave Lviv after the Galicia went under occupation by the Polish army in 1809 A completely different personality was Uniate bishop of Chelm, Ferdynand Dąbrowa Ciechanowski. The cardinal was involved in the political life of the Duchy of Warsaw (as a senator), especially in the events of 1812 and preparations for the "Polish War", led by Emperor Napoleon. Ciechanowski took part in the Parliament of 1812 and the establishment of the General Confederation of the Polish Kingdom, which proclaimed the rebirth of an independent state. Under the influence of the patriotic atmosphere he announced the pastoral letter to priests and faithful of his diocese on June 28th, 1812. He expressed universal joy from the rebirth of an independent Poland and solidarity with the Polish society. The consequences of his pro-Polish speaking incurred after Napoleon’s defeat in Russia and Russian invasion of the Duchy of Warsaw in 1813, then he was forced to temporarily leave his diocese to avoid imprisonment. In the years of his reign (died in 1828) Ciechanowski carried out a number of important reforms for the Greek-Catholic dioceses, patterning the organization and functioning on the Latin Church.

16

Represje wobec zakonów i zgromadzeń zakonnych metropolii lwowskiej obrządku łacińskiego w latach 1939-1950

67%

Krzysztofiński M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2015

|

vol. 103

121-148

EN

The article presents the state of research and research postulates concerning the repression of religious orders and congregations of the Latin Rite of the Metropolis of Lviv in the years 1939-1950. It was written on the basis of a catalogue of repression which highlights personal and institutional repressions, not excluding the fact that in some cases they could appear together. In his research postulates the author notes that it is impossible to describe the history of the Church in isolation from the history of the Poles living in Borderlands. The research taking advantage, to a greater extent, of church archives - both diocesan as well as belonging to particular male and female religious orders-would be especially helpful for that purpose. Having access to archives produced by the Soviet secret service is crucial to the development of research on the history of Borderlands, the functioning of the Roman Catholic Church and repression committed against it.

17

Siedemdziesiąt lat Muzeum Diecezjalnego w Przemyślu

67%

Gutkowska-Rychlewska M.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1973

|

vol. 26

265-272

EN

-

18

Terytorium i granice diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego w latach II wojny światowej

67%

Zych S.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2008

|

vol. 90

316-329

DE

In altpolnischer Zeit umfasste diese Diözese die Regionen Przemyśl und Sanok in der Wojewodschaft Lemberg (Lwów) und den Kreis Lubaczów (Wojewodschaft Bełz). Się zählte 18 100 Quadratkilometer und war in territorialer Hinsicht die kleinste Diözese in der Kirchenprovinz Lemberg. Den größten Einfl uss auf die Grenzen der Diözese Przemyśl hatten im Berichtszeitraum die Jahre der nationalen Unfreiheit. Seit 1821 umfasste das Territorium der Diözese Przemyśl fünf politische Kreise: Jasło, Przemyśl, Rzeszów, Sambor und Sanok. Vor dem Ausbruch des 2. Weltkrieges umfasste das Territorium der Diözese Przemyśl etwa 21 000 Quadratkilometer. Auf diesem Gebiet funktionierten die Verwaltungsstrukturen des griechisch-katholischen und des armenischen Ritus. Przemyśl war ostkirchlicher Bistumssitz und in Sanok residierte die Apostolische Administratur für das Lemkenland. Im Herbst 1939 fi elen die formalen Entscheidungen über die staatliche Zugehörigkeit der von der Sowjetunion okkupierten Gebiete. Am 27. Oktober 1939 beschloss die sogenannte Volksversammlung der Westukraine den Anschluss der besetzten Gebiete an die UdSSR. Bischof W. Tomaka zufolge befanden sich folgende Dekanate unter sowjetischer Okkupation: Dobromil, Drohobycz, Jaworów, Mościska, Rudki, Sambor, Wisznia und ein Teil des Dekanats Lesko mit 75 Pfarreien. Zur UdSSR gehörten außerdem ein Teil der Dekanate Przemyśl-Stadt, Jarosław und Sieniawa. Zunächst unterstanden die unter deutscher Besatzung stehenden Gebiete westlich des San dem Oberbefehlshaber Ost. Nachdem am 26.Oktober 1939 das „Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete” entstanden war, wurden diese Gebiete dem GG einverleibt, und die Grenze am San war jetzt de facto die Grenze Deutschlands. Der westliche Teil der Diözese gehörte zum Distrikt Krakau, der eine Fläche von 26 150 Quadratkilometern einnahm, und die nördlichen Randgebiete der Diözese befanden sich nun in den Grenzen des Distrikts Lublin. Die Grenze zwischen den beiden Besatzungszonen wurde erst am 1. November 1941 auf Befehl von Hans Frank aufgehoben. Eine tragische Folge des 2. Weltkrieges für die lateinische Diözese Przemyśl bestand im Verlust eines beträchtlichen Teils ihres Territoriums. Infolge der Entscheidungen der „Großen Drei” in Teheran sollte die Nachkriegsgrenze Polens entlang der Curzon-Linie verlaufen. Den defi nitiven Verlauf der polnisch-sowjetischen Grenze auf dem Territorium der Diözese Przemyśl regelte der am 16. August 1945 in Moskau unterzeichnete „Vertrag zwischen der UdSSR und Polen über die Staatsgrenzen”. Infolge dieser Verschiebung der Staatsgrenze verlor die Diözese Przemyśl de facto ungefähr ein Drittel ihres Territoriums (etwa 7000-8000 Quadratkilometer). Außerhalb ihrer Grenzen verblieben 74 Pfarreien (4 von ihnen kehrten 1951 zu Polen zurück) und 646 Ortschaften. Auf dem Gebiet der Sowjetukraine befanden sich folgende Dekanate und Pfarreien der lateinischen Diözese Przemyśl. Die Absteckung der Ostgrenze Polens an der sogenannten Curzon-Linie hatte auch Einfl uss auf die staatliche Verwaltungsstruktur. Nachdem Lwów (Lemberg) für Polen verloren war, begann Rzeszów den Rang der Wojewodschaftshauptstadt anzustreben. Von diesem Augenblick an befand sich das gesamte Territorium der Diözese auf polnischem Gebiet in der Wojewodschaft Rzeszów.

19

Patrocinia kościołów parafialnych w diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego około 1938 roku

67%

Chomentowska E.

UR Journal of Humanities and Social Sciences

|

2023

|

issue 1(26)

44-76

PL

W artykule omówiono wezwania kościołów parafialnych w diecezji przemyskiej około 1938 r. w ostatnich chwilach stabilnej sytuacji w Rzeczypospolitej Polskiej, krótko przed wybuchem drugiej wojny światowej. Uwagę skoncentrowano na całościowym zaprezentowaniu liczebności patrociniów przede wszystkim według typów wezwań (trynitarne, chrystologiczne, maryjne, anielskie, hagiograficzne), ale również ich rodzajów czy grup. Analiza objęła przede wszystkim wezwania pierwszorzędne 350 miejscowości parafialnych w granicach 35 dekanatów. Nie pominięto jednak całkowicie wezwań złożonych, a zgromadzone dane starano się, w miarę możliwości, porównać z ustaleniami dotyczącymi tej samej diecezji w średniowieczu. Dzięki analizie zestawień tabelarycznych oraz graficznej prezentacji na mapach poglądowych zobrazowane zostało rozmieszczenie świątyń parafialnych z uwzględnieniem ich tytułów.

EN

The article discusses the summons of parish churches in the diocese of Przemyśl around 1938, in the last moments of a period of stability in the Republic of Poland shortly before the outbreak of World War II. Attention was focused on a comprehensive presentation of the number of patrons, primarily by types of invocations (trinitarian, Christological, Marian, angelic, hagiographic), but also by types or their groups. The analysis covered mainly the primary summons of 350 parish towns within 35 deaneries. However, the summons submitted were not completely omitted, and the collected data were compared, as far as possible, with the findings concerning the same diocese in the Middle Ages. Thanks to the analysis of tabular summaries and graphical presentation on illustrative maps, the location of parish churches was illustrated, taking into account their titles.

20

Biskupi uniccy Antoni Angełłowicz i Ferdynand Ciechanowski wobec wydarzeń epoki napoleońskiej

67%

Krochmal A.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

169-189

EN

This article is an attempt to show the attitude of the Greek-Catholic hierarchy in the Polish lands to the events of the Napoleonic era. The subject is discussed on the basis of the behavior of two Uniate bishops, presenting contradictory views and political affiliation. The Greek-Catholic bishop of Przemysl, Antoni Angełłowicz, since 1808 the Greek-Catholic Archbishop of Galicia, was a strong advocate of the alliance with the Habsburg monarchy, moreover, he was loyal to the Austrian emperor and supported his policy. The bishop of the neighboring with Galicia Greek-Catholic diocese of Chelm, Ferdinand Ciechanowski, agreed with the attitudes of Polish society, and clearly supported the policy of the French emperor Napoleon Bonaparte. The pastoral letters of metropolitan Angełłowicz (1805), and bishop Ciechanowski (1812) together with other sources to this period became the basis for the analysis and comparison of different attitudes and political views of both representatives of the hierarchy. The pastoral letter of 1805 was released at a critical moment of the history of Austria, after Austrian defeat in the Battle of Ulm with the forces of Napoleon and Vienna and the Czech lands occupied by the French . The letter contained a declaration of the bishop’s and the Galician Ruthenians’ loyalty to the Austrian monarchy and the Emperor of Austria. Anti-French attitudes of Angełłowicz was confirmed in two political pamphlets that were written by him and published under the title Who is the party provoking: Austria or France? (1805) and Austrian Patriot Comments on Certain Articles from Foreign Newspapers (1809). Disclosure of political sympathies forced the Metropolitam to temporarily leave Lviv after the Galicia went under occupation by the Polish army in 1809 A completely different personality was Uniate bishop of Chelm, Ferdynand Dąbrowa Ciechanowski. The cardinal was involved in the political life of the Duchy of Warsaw (as a senator), especially in the events of 1812 and preparations for the "Polish War", led by Emperor Napoleon. Ciechanowski took part in the Parliament of 1812 and the establishment of the General Confederation of the Polish Kingdom, which proclaimed the rebirth of an independent state. Under the influence of the patriotic atmosphere he announced the pastoral letter to priests and faithful of his diocese on June 28th, 1812. He expressed universal joy from the rebirth of an independent Poland and solidarity with the Polish society. The consequences of his pro-Polish speaking incurred after Napoleon’s defeat in Russia and Russian invasion of the Duchy of Warsaw in 1813, then he was forced to temporarily leave his diocese to avoid imprisonment. In the years of his reign (died in 1828) Ciechanowski carried out a number of important reforms for the Greek-Catholic dioceses, patterning the organization and functioning on the Latin Church.

Refine search results

PARAFIA ŻURAWICA W LATACH 1945–1967

Przemyskie synody diecezjalne biskupa Józefa Sebastiana Pelczara w 1902, 1908 i 1914 roku

PARAFIA ŻURAWICA W LATACH II WOJNY ŚWIATOWEJ

Duchowieństwo unickie w eparchii przemysko–samborskiej w latach 1596–1609

Informacje o organach w inwentarzach diecezji przemyskiej sporządzonych na podstawie instrukcji z 1933 roku

Ks. Prałat Tadeusz Szetela (1925-2008)

Ks. Marcin Murdza (1870-1952)

Ks. Teofil Lewicki (1875-1952)

Uposażenie organistów w parafiach rzymskokatolickiej diecezji przemyskiej w połowie XVIII wieku

„Postawa nasza musi być jasna i czytelna dla narodu”. Biskup Ignacy Tokarczuk jako członek Episkopatu Polski w okresie prymasostwa kard. Stefana Wyszyńskiego (1965-1981)

Ugoda biskupa przemyskiego Macieja z miejscową szlachtą w sprawie dziesięcin z ostatniego dziesięciolecia XIV wieku

Powstanie placówek duszpasterskich u schyłku okresu galicyjskiego na przykładzie parafii Budziwój koło Rzeszowa

Duchowieństwo unickie eparchii przemysko-samborskiej w latach 1596–1609

Misje i rekolekcje w diecezji przemyskiej w latach 1944-1964

Biskupi uniccy Antoni Angełłowicz i Ferdynand Ciechanowski wobec wydarzeń epoki napoleońskiej

Represje wobec zakonów i zgromadzeń zakonnych metropolii lwowskiej obrządku łacińskiego w latach 1939-1950

Siedemdziesiąt lat Muzeum Diecezjalnego w Przemyślu

Terytorium i granice diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego w latach II wojny światowej

Patrocinia kościołów parafialnych w diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego około 1938 roku

Biskupi uniccy Antoni Angełłowicz i Ferdynand Ciechanowski wobec wydarzeń epoki napoleońskiej