Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  dolina rzeczna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Opracowanie dostarcza informacji dotyczących tła środowiskowego osadnictwa ostatnich około trzech tysięcy lat w dolinie Rawki w środkowej Polsce. Analizy archeologiczne osadów w dolinie rzeki wykonano w ramach prac ratowniczych przed realizowaną inwestycją budowy obwodnicy Rawy Mazowieckiej. Osady organiczne pobrane z profilu wykopu archeologicz-nego wykorzystano do badań metodą analizy pyłkowej. Pozwoliły one na odtworzenie roślinności w otoczeniu stanowiska badań oraz wyznaczenie faz aktywności człowieka.
EN
This article gives environmental background of settlement within the last ca 3000 years in Rawka valley, central Poland. Archeological, investigations were initiated before an expressway and ring road for the town Rawa Mazowiecka construction. Samples of organic sediments were taken from the archeological profile and used for pollen analysis. Palinological diagram shows vegetation development and revealed three phases of human impact.
PL
W oparciu o wyniki składu chemicznego osadów organicznych w stanowisku Koźmin Las, przedstawiono rekonstrukcję warunków środowiskowych doliny Warty pod koniec allerödu i w młodszym dryasie. Do rekonstrukcji wykorzystano dane dotyczące zawartości materii organicznej, materii mineralnej, węglanu wapnia, odczynu oraz koncentracji makro- (Na, K, Mg, Ca, Fe, Mn) i mikropierwiastków (Cu, Zn i Pb). Do czynników kształtujących skład chemiczny późnovistuliańskich osadów organicznych w dolinie Warty zaliczono sorpcję metali przez materię organiczną i uwodnione tlenki żelaza, zmien-ność akumulacji minerałów ilastych w środowisku sedymentacyjnym, sposób zasilania ekosystemu oraz właściwości aku-mulacyjne roślin w stosunku do określonych pierwiastków.
EN
The chemical composition of organic deposits from the site Koźmin Las are the basis of reconstruction of envi-ronment conditions of the Warta River valley at the end of the Alleröd and in the Younger Dryas. Environmental archives presented in this study, comprise organic matter content, mineral matter content, calcium carbonate content, reaction and macro- (Na, K, Mg, Ca, Fe, Mn) and microelements (Cu, Zn and Pb). The sorption of metals by organic matter and hydrated iron oxides, clay minerals accumulation variability in depositional environment, water relations of the ecosystem and bioac-cumulation of some elements are the factors determining the chemical composition of organic sediments in the Warta river valley.
PL
W artykule odwołano się do zapisów o rewitalizacji dolin rzecznych (przestrzeni miejskich w obrębie dolin) w Lokalnym programie rewitalizacji dla miasta Lublina, a także scharakteryzowano przykłady działań zwiększających atrakcyjność doliny Bystrzycy. W części empirycznej omówiono wyniki badań sondażowych przeprowadzonych wśród studentów geografii oraz turystyki i rekreacji UMCS, ukierunkowanych na poznanie ich opinii na temat wartości i zagrożeń krajobrazu doliny Bystrzycy w Lublinie. Zwrócono uwagę na faktyczny udział społeczeństwa w opracowaniu koncepcji rewitalizacji doliny Bystrzycy w Lublinie oraz zaproponowano rozwiązania, pozwalające owocnie realizować projekty rewitalizacji w miejskich odcinkach dolinach rzecznych. Działania rewitalizacyjne w obrębie dolin rzecznych powinny być poprzedzone wnikliwymi studiami krajobrazowymi, oceną oddziaływania konkretnych projektów na krajobraz oraz funkcjonowanie miasta. Konieczne jest także poznanie preferencji społeczności lokalnej. Rewitalizacja powinna być odpowiedzią na potrzeby mieszkańców i turystów. Jest ona punktem wyjścia w tworzeniu produktów turystycznych, zwiększających atrakcyjność obszarów nadrzecznych. Wprowadzanie atrakcji turystycznych bez szerszego kontekstu, ścisłych związków z rewitalizacją może być działaniem nieskutecznym. Rewitalizacja i zwiększanie atrakcyjności turystyczno-rekreacyjnej dolin rzecznych wymaga ścisłej współpracy administracji, specjalistów z różnych dziedzin, w tym planistów, urbanistów, architektów krajobrazu, ekologów, geografów, socjologów, zarządców gruntów i obiektów zlokalizowanych w dolinach oraz włączenia społeczności okalnej, zarówno w fazie projektowania jak i realizacji procesu.
EN
The author refers to provisions concerning revitalization of river valleys (urban space within the valleys) that are put in the Local Revitalization Programme for the city of Lublin. He also describes some examples of activities which increase attractiveness of Bystrzyca river valley. In the empirical part of the work, the author shows and discusses results of the survey conducted among students of two faculties of MCSU: Geography and Tourist and recreation. The survey aimed at recognizing their opinions on values and threats to the landscape of the valley of the Bystrzyca river in Lublin. Finally, the author tries to determine what is a real participation of the Lublin community in concepts of revitalization of Bystrzyca valley. In addition, he proposes some solutions that will allow to implement revitalization projects in urban parts of river valleys. Revitalization should be preceded by in-depth landscape studies, an assessment of the impact of specific projects on landscape and the functioning of a town or city, and a survey of the preferences of the local community because the revitalisation of river valleys is about meeting the needs of residents and tourists. Revitalization is a starting point for developing tourism products that increase the attractiveness of riverside areas. The introduction of tourist attractions without a wider context and without close links with revitalization can be ineffective. Revitalization of river valleys and enhancement of their tourist and recreational attractiveness is a modern challenge that necessitates the cooperation of the authorities, specialists in various areas (including planners, urban planners, landscape architects, ecologists, geographers and sociologists), administrators of land and facilities located in the valleys, as well as the involvement of the local community in the rocess, both at the planning and implementation stage.
EN
The article presents the results of recent archaeological and geomorphological research conducted on Middle to Late Neolithic site Serteya II in the Serteysky microregion of the Dnepr-Dvina region (NW Russia). The interaction of archaeological and multidisciplinary palaeoenvironmental research allowed for the reconstruction of the natural environment transformations and the natural conditions of the activity of the ancient communities in the lower Serteyka River valley, the left-bank tributary of the Western Dvina River. The terrain relief of the area was formed after the recession of the Weichselian (Valdai) Ice Sheet. The present day Serteyka River valley occupies a subglacial channel that was earlier occupied by a few lake basins of almost two generations. The water basins of the first generation existed within glacial crevasses and between blocks of dead ice, and second generation lakes developed after the melting of dead ice in the Late Valdai. Throughout the entire Holocene, the Serteyka River drained several lake basins as a result of headward river erosion. The Neolithic Serteya II site occupied the surface of a kame terrace and biogenic plain within the palaeolake basin. The pile-dwelling settlement functioned there in a period when palaeolakes existed and were affected by transgression and regression of the water table. The main phase of pile-dwelling development is dated to ca. 4200–3800 cal BP and existed for almost 140 years. It was part of a wider settlement structure in the period of domination of a hunter–gatherer economy and the beginning of agriculture.
PL
Artykuł przedstawia wyniki ostatnich badań archeologicznych i geomorfologicznych środkowo- i późnoneolitycznego stanowisku Serteya II, zlokalizowanego w międzyrzeczu Dniepru i Dźwiny, w obrębie mikroregionu Sertejskiego (NW Rosja). Połączenie wyników badań archeologicznych i multidyscyplinarnych analiz paleośrodowiskowych pozwoliło na odtworzenie środowiska naturalnego i warunków przyrodniczych działalności dawnych społeczności w dolinie dolnej Sertejki, lewego dopływu Dźwiny. Rzeźba terenu została uformowana po ustąpieniu zlodowacenia wisły (wałdajskiego). Współczesna dolina wykorzystuje rynnę subglacjalną, w której wcześniej funkcjonowało kilka basenów jeziornych dwóch generacji. Zbiorniki pierwszej generacji rozwinęły się w szczelinach lodowych i w obniżeniach pomiędzy martwymi bryłami lądolodu. Jeziora drugiej generacji powstały po wytopieniu brył martwego lodu w późnym vistulianie. W trakcie holocenu rzeka Sertejka, w wyniku erozji wstecznej, zdrenowała kolejne jeziora. Osada neolityczna Serteya II zajmowała powierzchnię terasy kemowej oraz wkraczała na równinę biogeniczną w obrębie basenu jeziornego. Osadnictwo palafitowe funkcjonowało podczas okresów transgresji i regresji paleojezior. Główny okres jej rozwoju przypadał na 4200–3800 cal BP i trwał ponad 140 lat. Osada stanowiła część większej struktury osadniczej rozwijającej się w okresie przechodzenia lokalnych społeczności od gospodarki łowiecko-zbierackiej do prymitywnego rolnictwa.
PL
Artykuł przedstawia wyniki badań geomorfologicznych warunków lokalizacji dwu stanowisk archeologicznych w Rawie Mazowieckiej położonych w dolinie Rawki. Ślady osadnictwa datowane są na obu stanowiskach na pradzieje i czasy historyczne, a głów-na faza osadnicza przypada na koniec okresu przedrzymskiego i wczesny okres rzymski. Stanowiska ulokowane zostały na piaszczystym i mułkowo-piaszczystym podłożu budującym terasę plenivistuliańską, w bardzo bliskim sąsiedztwie równiny zalewowej. Powierzchnie zajmowane przez osiedla były słabo nachylone – nie więcej niż 3 °, zwykle ok. 1 °. Istotna jest lokalizacja osiedli kompleksu w obszarze oferującym wysoką georóżnorodność. Przedstawiono zasadnicze etapy ewolucji i rozwoju doliny Rawki w Rawie Mazowieckiej, a także relacje punktów osadniczych rozpoznanych okresów chronologicznych z elementami morfologicznymi doliny. Wykonano szacunki rozmiarów potencjalnej populacji, która była w stanie uzyskać dostateczną ilość produkcji roślinnej w warunkach pradziejowej gospodarki rolnej.
EN
Paper presents results of research on morphologic conditions of location of two archaeological sites in Rawa Mazowiecka in the Rawka River valley. Settlement uncovered at sites is dated to the Prehistory and to the Historic Times with main chronologic phase dated to the Late Pre-Roman Period and the Early Roman Period. Sites were located on the sandy and sandy-silty areas of the Plenivistulian terrace in a very close vicinity of flood plain. Surface occupied by settle-ments were very slightly inclined – no more than 3 °, usually ca. 1 °. It is significant a location of settlements complex in the area offering a high geodiversity. The mine stages of evolution and development of the Rawka River valley in Rawa Ma-zowiecka are presented and also relation between settlements of recognised chronologic periods and morphologic elements of the valley. The estimation of size of the highest population, which could produce sufficient quantity of plant food in the pre-historic economy condition was undertaken.
PL
W artykule omówiono cechy osadów odsłoniętych w stanowisku Koźmin Las i w stropie odkrywek kopalnianych KWB Adamów położonych w dolinie Warty w pobliżu centrum Kotliny Kolskiej. Osady podzielono na trzy ogniwa wydzielając w ten sposób: utwory rzeki roztokowej (ogniwo dolne – „a”), organiczne i mineralno-organiczne osady facji pozakorytowej rzeki jednokorytowej, najprawdopodobniej meandrującej (ogniwo środkowe – „b”) oraz aluwia wielokorytowej rzeki ana-branching typu 2 (ogniwo górne – „c”). Ponadto omówiono litologiczną charakterystykę utworów poszczególnych ogniw, na którą składała się analiza strukturalna i teksturalna oraz wyniki badań koncentracji węgla organicznego, zawartości CaCO3, odczynu oraz udziału krzemionki bio- i terygenicznej w materii mineralnej. Osady poszczególnych ogniw przyporządkowano facjom utworów rzecznych. Na podstawie datowań 14C oraz OSL określono czas ich powstawania. Szczególną uwagę zwró-cono na organiczne i mineralno-organiczne osady ogniwa środkowego („c”), zawierające świadectwa funkcjonowania for-macji leśnej na dnie doliny Warty w późnym vistulianie. Osady zinterpretowano w kontekście przemian typu rozwinięcia koryta Warty w górnym plenivistulianie i późnym vistulianie po początki holocenu.
EN
The article presents the location, history of research and methods used to study the deposits of the Kożmin Las profile from the Warta River valley, Koło Basin. The depositional sequence at the site was grouped into three lithological units, and thus were distinguished: a braided river alluvium (lower unit – „a”), organic and mineral-organic deposits of a meandering river (middle unit – „b”) and alluvia of a multichannel river (upper unit – „c”). Lithological characteristics of the units comprises structural and textural description and geochemical analysis, i.e. organic matter concentration, content of calcium carbonate, content of terigenic and biogenic silica in the deposit. Deposits forming the individual units have been assigned to different alluvial environments. Chronological framework was established on the basis of radiocarbon and OSL dating. Particular attention was paid to the organic and mineral-organic material of the middle unit („b”), with remains of the trees which evidence the existence of riparian forest in the Late Vistulian. These deposits were interpreted in relations to the changes of the Warta River channel pattern in the Upper Plenivistulian and Late Vistulian time until the Holocene beginning.
PL
Doliny rzeczne współcześnie stanowią silny „magnes inwestycyjny”. Ich atrakcyjność przyrodnicza bardzo często przekłada się na atrakcyjność budowlaną. Celem pracy jest ukazanie lokalnej – gminnej polityki przestrzennej w bezpośrednim sąsiedztwie małej rzeki, w świetle rosnącej presji inwestycyjnej. Problem ten został zobrazowany na przykładzie Mrogi w obrębie dwóch jednostek administracyjnych – gminy Brzeziny i gminy Głowno. Posłużyły temu analizy dokumentów planistycznych szczebla lokalnego (studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego) w kontekście gospodarowania przestrzenią w sąsiedztwie małej rzeki. Analizy wykazały dużą atrakcyjność przestrzeni stanowiącej bezpośrednie sąsiedztwo małej rzeki. Ukazały, że mała dolina rzeczna nie jest w stanie obronić się przed narastającą współcześnie presją urbanistyczną. Dochodzi do jej ograniczania, a wręcz fragmentaryzacji. Ma miejsce urbanizacja niemalże do samego koryta. Konieczna jest zatem prawidłowo prowadzona polityka przestrzenna uwzględniająca ochronę dolin rzecznych poprzez zachowanie ich przyrodniczych funkcji.
EN
Irrespective of their rank and dimensions, river valleys are the most valuable ecosystems in a commune's space in terms of ecological connectivity with surrounding areas. They are evidence of the natural potential of the space, primarily for its biodiversity. At the same time they become attractive to potential investors – their natural assets attract housing construction. The aim of this paper is to present local spatial policy implemented in the areas of minor river valleys in the light of rising investment pressure. The problem is presented on the example of the Mroga river placed in two communes: Brzeziny and Głowno. Analyses of planning documents of the local level pictured the attraction of the space near small rivers and confirmed impossibility of protection of small river valleys from rising urban pressure. As a result of those processes, river valleys diminish and are fragmented (up to the river bed itself). Thus proper spatial policy taking into account the natural values of river valleys has to be implemented. It necessary to properly run local spatial policy, that takes the protection of river valleys into account is extremely difficult to curry out. Today, preserving the natural features of small river valleys becomes difficult or even impossible.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.