Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  dziecko poczęte
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Diagnostyka prenatalna, rozwijana w medycynie od lat 60. XX w. i praktykowana w Polsce od lat 70. ubiegłego wieku, to zespół procedur diagnostycznych, pozwalających na stwierdzenie patologii embrionu lub płodu przed narodzeniem. Celem artykułu jest analiza dylematów bioetycznych diagnostyki prenatalnej w kontekście polskim, w świetle bioetyki personalistycznej o założeniu ontologicznym. W sposób szczególny zostają rozważone dylematy etyczne, dotyczące osób związanych z diagnozą prenatalną: nienarodzonego dziecka, rodziców i lekarza. W artykule zostaje podjęte rozgraniczenie między diagnostyką prenatalną i preimplantacyjną, jak również ocena moralna dobrego celu terapeutycznego diagnostyki prenatalnej, w odróżnieniu od celu złego celu, jakim może być aborcja.
PL
Tekst obejmuje problem prawnej dopuszczalności relacji rodzinnoprawnej pomiędzy dzieckiem poczętym a jego rodzicami. Autorka analizuje dopuszczalność posługiwania się konstrukcjami prawnorodzinnymi obejmującymi władzę rodzicielską rodziców w stosunku do dziecka poczętego. Przedmiotem rozważań pozostaje także dopuszczalność uznania dziecka poczętego jako najbliższego członka rodziny zarówno w kontekście dochodzenia odszkodowania za jego śmierć przed urodzeniem, jak i bez związku z wyrządzeniem szkody prenatalnej. Analizie poddano orzeczenie Sądu Najwyższego, w świetle którego przepis art. 446 § 4 k.c. dopuszcza uznanie dziecka poczętego za członka rodziny i uzasadnia domaganie się odszkodowania od sprawcy szkody na rzecz poszkodowanych najbliższych członków rodziny.
EN
The text refers to the issue of the legal relationship between the family members especially: the concept child and his parents. The author analyzes the acceptability of the use of family structures involving parental authority in the relation to the child conceived. The subject of discussion is the question of whether one can treat a child conceived as a close family member both in terms of claiming compensationfor his death before birth and with no relation to prenatal injury. It is analyzed the judgment of the Supreme Court, in the light of the provision of art. 446 § 4 of the Civil Codewhich allows to recognize of the unborn child as a family member and justify demanding compensation from the perpetrator of the damage to the family members.
PL
Rezultatem rozważań nad prawem rzymskim było skonstruowanie już w czasach antycznych fikcji prawnej, zgodnie z którą dziecko poczęte uważa się za narodzone, jeśli służy to jego korzyściom. Współcześnie przepisy prawne nie rozstrzygają wprost, kogo określamy mianem człowieka oraz, w jakim zakresie należy przyznać dziecku poczętemu podmiotowość i zdolność prawną. Taki stan prawny powoduje, że największy wkład w zdefiniowanie sytuacji prawnej nasciturusa ma doktryna oraz judykatura, co skutkuje różnorodnością stanowisk. W związku z powyższym, przedmiotem rozważań artykułu jest omówienie niezwykle doniosłych zagadnień dotyczących sytuacji prawnej dziecka poczętego, na którą składa się zdolność prawna, przyznana dziecku nienarodzonemu pod warunkiem zawieszającym, oraz podmiotowość prawna. W publikacji wskazano przepisy Konstytucji RP, k.c. i k.r.o., będące wyrazem ochrony interesu prawnego nasciturusa, oraz została omówiona ich analiza w orzecznictwie TK, SN i NSA. Dalsze rozważania prowadzone są na tle prawa dziecka poczętego do ochrony jego życia i zdrowia. Posiadanie uprawnień z sferze majątkowej w okresie prenatalnym oznacza, że skorzystanie z nich będzie uzależnione od zachowania wyżej wskazanych wartości. Jednym ze wspomnianych uprawnień jest prawo do wystąpienia z roszczeniem o naprawienie szkód doznanych przed urodzeniem, które będzie mogło być realizowane dopiero po porodzie. Zatem należy zadać zapytanie: w jakim zakresie należy chronić dziecko nienarodzone, tak by mogło skutecznie wykonywać przyznane mu prawa, jednocześnie respektując dobra osobiste matki? Artykuł zwraca uwagę na szczególne problemy związane ze sposobem rozstrzygnięcia przez ustawodawcę konfliktu między konstytucyjnie chronionymi wartościami – prawem do samostanowienia matki oraz życiem i zdrowiem nienarodzonego dziecka. W tym przedmiocie autorka nakreśliła również pewne postulaty de lege ferenda, które mogłyby stać się fundamentem do budowania skuteczniejszej ochrony dóbr dziecka.
EN
The result of discussions on the Roman law was the creation - already in ancient times - of a legal fiction according to which the unborn is deemed to have been born to the extent that its own benefits are concerned. Nowadays, law does not decide directly who can be defined as a human and within what kind of scope the unborn is granted legal status and legal capacity. Such a situation turns out to be a subject of disagreement between scholars, whereas both judicature and doctrine have the most significant contribution to the matter in question. Due to the above, the article indicates vital issues regarding the legal situation of nasciturus consisting of the legal status - granted to the unborn under condition precedent - and the legal capacity. The author presented regulations of the Constitution, the Civil Code and the Family and Guardianship Law which emphasize the protection of legal interest of nasciturus, together with their analysis in judicature of the Constitutional Tribunal, the Supreme Court and the Supreme Administrative Court. Further considerations relate to the right of the unborn child regarding the protection of its life and health. Having some material powers in a prenatal time period means that their use shall depend on respecting the abovementioned values. One of the powers is the right to bring an action to redress the damage caused before childbirth, which can be executed thereafter. Therefore, one shall ask the question: how shall we protect the unborn child so that it could effectively execute its granted rights, but simultaneously respect mother's personal interest? The article draws attention to particular controversies related to the way of settling by a legislator a conflict between constitutionally protected values - mother's right to self-determination and life and health of the unborn child. Within this subject matter, the author also presented de lege ferenda postulates, which could become fundamentals in establishing effective protection of personal interest of the child.
EN
Summary In the gloss the authors address the issue of compensation for (so-called) wrongful birth in the context of the relation between personal goods and the provisions regulating the admissibility of abortion in Polish law. They show that it is inadmissible to apply the construction of a “right to abortion,” understood as a subjective right, to which the Polish Administrative Court referred in its judgement. They argue that from the legal point of view it is inadmissible to qualify the birth of a child and/or the expense of bringing up a child as a damage. Thus they conclude that compensation for (so-called) wrongful birth is inadmissible on the grounds of Polish civil law and the constitutional protection of human life.
PL
Streszczenie W glosie poruszona została problematyka odszkodowania z tytułu tzw. wrongful birth w świetle relacji dóbr osobistych do przepisów normujących dopuszczalność dokonania aborcji. Autorzy wykazują niezasadność posługiwania się konstrukcją „prawa do aborcji” rozumianego jako prawo podmiotowe, na które powołał się Sąd Administracyjny w tytułowym orzeczeniu. Argumentacja wskazuje także na niedopuszczalność uznania za szkodę zarówno faktu urodzenia, jak i poniesionych kosztów w związku z wychowaniem dziecka. W ten sposób autorzy dochodzą do wniosku, że na gruncie norm prawa cywilnego, rozpatrywanych w kontekście konstytucyjnej ochrony życia, nie ma możliwości przyznania odszkodowania za tzw. „złe urodzenie”.
EN
In the article the problem of the parents' responsibility for the conceived child was addressed. The issue is truly important especially in the light of the appearing dangers to the life and health of the unborn child such as abortion or prenatal violence. In the first paragraph the definition of responsibility was formulated in reference to the conceived child and the parents. The second paragraph contains thoughts about the responsibility of the mother for her unborn child. Several aspects were stressed, like the significance of the mother's lifestyle, the child's health and the communication between the mother and the child. In the final part of the article the bottom line is the responsibility of the father in reference to his involvement in protection of the child's life and health. The main focus concerns the support given to the woman by the father of her child.
PL
W artykule podjęto problem odpowiedzialności rodziców za poczęte dziecko. Zagadnienie to jest niezwykle ważne zwłaszcza w obliczu występujących zagrożeń dla życia i zdrowia dziecka prenatalnego, takich jak aborcja czy przemoc prenatalna. W punkcie pierwszym ukazano definicyjne ujęcie odpowiedzialności w odniesieniu do poczętego dziecka oraz rodziców. W punkcie drugim poruszono problem odpowiedzialności matki za dziecko poczęte, podkreślone zostało znaczenie trybu życia matki na życie i zdrowie poczętego dziecka, a także więzi oraz komunikacji matki z dzieckiem prenatalnym. W punkcie trzecim zaakcentowano współodpowiedzialność ojca w zakresie obrony życia i zdrowia poczętego dziecka, zwrócono także uwagę na szczególne znaczenie wsparcia udzielonego kobiecie w ciąży przez ojca dziecka.
EN
The article relates to the Polish legal regulations connected with punishments for prohibited acts detrimental to life and health of a child conceived. There are widely presented problems connected with the issue of criminal liability for the crime of abortion including the historical outline of legal protection of a child conceived and analysis of prerequisites which take an abortion into account in light of legal regulation in force. An issue of health protection was shown and proper development of a child conceived and in particular criminal liability for causing a detriment to health. The present aspect also analyses the issue connected with embryos in vitro.
PL
Artykuł poświęcony pamięci prof. dr Wiesława Chrzanowskiego przedstawia historię ustawodawstwa polskiego w zakresie ochrony życia i zdrowia dziecka w fazie prenatalnej. Omówione zostały przepisy kodeksu karnego z 1932 r. przewidujące taką ochronę, a następnie przepisy ustawy z 27 kwietnia 1956 r., które za przedmiot ochrony traktowały jedynie zdrowie kobiety, nie dostrzegając potrzeby upodmiotowienia dziecka poczętego i traktowania rozwijającego się życia jako wartości zasługującej na ochronę karnoprawną. Zmiana nastąpiła z chwilą przyjęcia ustawy z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. W czasie przyjmowania tej ustawy pracami Sejmu kierował prof. dr Wiesław Chrzanowski. Ustawa ta, w sposób z pewnością niedoskonały, stanowiła olbrzymi krok w kierunku zapewnienia ochrony dziecku w fazie prenatalnej. Życie i zdrowie dziecka w tej fazie stanowiło wartość chronioną za pomocą norm prawa karnego. Po dojściu do władzy lewicy ustawa ta została w 1996 r znowelizowana w kierunku praktycznej likwidacji ochrony życia dziecka w fazie prenatalnej. W istotnym ale ograniczonym zakresie ustawa z 30 sierpnia 1956 r. została zaskarżona do Trybunału Konstytucyjnego, który uznał za niezgodne z Konstytucją dopuszczenie do pozbawienia życia dziecka z tzw. przyczyn społecznych. W artykule omawiane są słabe punkty obowiązującej obecnie regulacji. Artykuł zamyka przedstawienie propozycji rozważanych przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Karnego, które zmierzają do zapewnienia ochrony dziecku poczętemu zdolnemu do samodzielnego życia poza organizmem matki takiej samej, jak urodzonemu człowiekowi. Propozycje Komisji prowadzić mają także do przywrócenia ochrony dziecku niezdolnemu do samodzielnego życia poza organizmem matki takiej, jaką przewidywała ustawa z 7 stycznia 1993 r. w pierwotnym brzmieniu.
EN
The article devoted to late Professor Wieslaw Chrzanowski presents the history of Polish legislation in regards to protection of life and health of an unborn child. In addition, the article refers to the Criminal Code of 1932 that included such a protection and to the act of 27 April 1956 that protected only the women’s health in this issue whereas the life of an unborn child s was perceived as a value not worthy of the legal protection. The change in the approach was made with the act of 7 January 1993 in regards to the family planning policy, protection of an unborn child and the conditions for pregnancy termination. In the process of adopting the act, the work of the parliament was led by Professor WIeslaw Chrzanowski. The act, although imperfect in many ways, constitutes a milestone in the subject of the protection of a child in a prenatal phase. The life and health of an unborn child was a protected quality by the norms of the Criminal Law. After gaining power by the left wing party the act was amended in 1996 in the direction of the practical suppression of the protection of a unborn child’s life. In a significant, tough limited aspect the act of 30 August 1956 was filed to the Constitutional Court and deemed unconstitutional in the way it allowed termination of unborn child’s life due to the social reasons. The article presents the weakest points of the binding law in this matter. The conclusion of the article focuses on the propositions that are within the scope of work of the Criminal Law Codification Commission that tend to give the same legal protection to an unborn child able to live outside the mother’s body as the protection of a born child. The work of the Commission concentrates also on the reinstatement the protection of a unborn child unable to live outside the mother’s body in the same scope as it was adopted in the original act of 7 January 1993.
RU
Статья посвященная памяти проф. д-р Веслава Хжановского показывает историю польского законодательства в сфере защиты жизни и здоровья ребенка в пренатальной фазе. Были обсуждены положения уголовного кодекса с 1932 г., которые предоставляют такую защиту, а затем положения закона с 27 апреля 1956 г., которые относились только к здоровью женщины как к предмету защиты, не замечая необходимости учетa зачатого ребенка и отношения к развивающейся жизни как к ценности заслуживающей на уголовно-правовоую защиту. Изменение наступило с принятием закона с 7 января 1993 г. о планированию семьи, защите человеческого плода и условиях допустимости прерывания беременности. Во время принимания этого закона работой Сейму направлял проф. д-р Веслав Хжановский. Этот закон, в самый лучший способ, поставилa огромный шаг к обеспечeнию защиты ребенку в пренатальной фазе. Жизнь и здоровье ребенка в этой фазе представляли собой ценность охраняемою при помощи норм уголовного права. После приходу к власти левого крыла этот закон в 1996 г. стал изменен в направлении практической ликвидации защиты жизни ребенка в пренатальной фазе. В важной но ограниченной сфере закон с 30 серпнуя 1956 г. стал обжалованный к Конституционный Суд, который признал за противоречие конституции допуск к лишению жизни ребенка из-зa так называемых социальных причин. В статье обсуждается слабые точки действующего регулирования. Статья закрывает обсуждение предложений рассматриваемых Кодыфикацийной Комиссией уголовного права, которые направляются к обеспечению защиты зачатому ребенку способному на отдельную жизнь за пределами организма матери такой самой, как родившимся человеку. Предложения Комиссии должны вести также к восстановлению защиты ребенку неспособному нa отдельную жизн за пределами организма матери такую, какую обеспечивает закон с 7 января 1993 г. в первичной записи.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.