Search results

1

Rozwój szkolnego wychowania fizycznego na przestrzeni dziejów w Polsce a współczesny problem jego unikania

100%

Urniaż J., Jurgielewicz-Urniaż M.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Kultura Fizyczna

|

2015

|

vol. 14

|

issue 2

13-26

PL

Artykuł niniejszy ma na celu ustosunkowanie się do zjawiska unikania wychowania fizycznego w szkołach III Rzeczpospolitej, rozpatrywanego zarówno od strony historycznej, jak i współczesnych problemów państwa. W pierwszej części odniesiono się do rozwoju wychowania fizycznego w niektórych krajach europejskich i Rzeczpospolitej do czasu rozbiorów, następnie w II Rzeczpospolitej i Polsce Ludowej. Część druga odnosi się do transformacji ustrojowej i problemów, które mają odbicie w funkcjonowaniu szkół oraz postawach uczniów i rodziców wobec zajęć wychowania fizycznego.

EN

This article is intended to respond to the phenomenon of avoidance of physical education in schools of the III Rzeczpospolita, considered both from a historical and contemporary problems of the state. In the first part, reference is made to the development of physical education in some European countries and the Rzeczpospolita until the partitions, later on in the II Rzeczpospolita and the Polish People’s Republic. The second part relates to the subsequent political transformation and problems that are reflected in the functioning of schools as well as the attitudes of students and parents towards physical education.

2

Dzieje parafii w Witanowicach

75%

Koźbiał K.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2021

|

issue 24

275-277

PL

Można postawić pytanie: czy tego rodzaju publikacje są potrzebne? Odpowiedź jest, moim zdaniem, jednoznaczna: tak. Nie mają one co prawda charakteru naukowego – to pozostaje poza dyskusją – jednak przyczyniają się do poszerzenia naszych informacji na temat danego miejsca, w tym wypadku Witanowic. Mamy tu rzecz jasna do czynienia ze skupieniem się na jednym, wybranym, ważnym wątku dotyczącym funkcjonowania tejże miejscowości. Dostarcza on jednak materiału do przemyśleń osobom, które być może w przyszłości podejmą trud pogłębionych i kompleksowych badań nad dziejami Witanowic. Choćby z tego punktu widzenia książkę warto polecić każdemu, dla kogo istotna jest mała ojczyzna.

EN

A question may be asked: are such publications needed? The answer, in my opinion, is unequivocal: yes. Although they are not scientific in nature - it is beyond discussion - they contribute to broadening our information about a given place, in this case Witanowice. Of course, we are dealing here with focusing on one, selected, important thread regarding the functioning of this town. However, it provides food for thought for people who may in the future undertake the task of in-depth and comprehensive research on the history of Witanowice. At least from this point of view, the book is worth recommending to everyone for whom a small homeland is important.

3

Ciechanowski mieszczanin Marcin Zawadzki

63%

Bielasta B.

Studia Mazowieckie

|

2021

|

vol. 16

|

issue 2

11-19

EN

We do not often have the opportunity to learn about the stories of people who lived in our towns many years ago, representing multigenerational families more or less meritorious for local communities, and people who cultivated traditions. Nowadays, we remember at most two or three generations back, focusing mainly on the present; and every now and then only researchers reveal information from archives about former inhabitants of our towns and villages. By getting to know them, we are able to realize that today we live in places that were once inhabited by townspeople who called them their own little homeland. One of them was Marcin Zawadzki, a townsman from Ciechanów.

PL

Nieczęsto mamy okazję poznać, dbających o zachowanie więzi międzypokoleniowych i szacunek dla przodków historie ludzi, którzy przed wielu laty mieszkali w naszej miejscowości reprezentując wielopokoleniowe rody bardziej lub mniej zasłużone dla lokalnych wspólnot. Ludzi pielęgnujących tradycje. W dzisiejszych czasach ogarniamy pamięcią co najwyżej dwa, trzy pokolenia wstecz, koncentrując się głównie na teraźniejszości. I tylko badacze wyciągają czasem z archiwów na światło dzienne informacje o ludziach żyjących w naszych miasteczkach lub wsiach. Poznając je, możemy uświadomić sobie, że żyjemy dziś w miejscach w których żyli dawniej ludzie, dla których były one ich małą ojczyzną. Jednym z nich był ciechanowski mieszczanin Marcin Zawadzki.

4

Źródła do początkowych dziejów Salwatorianów na ziemiach polskich

63%

Kiełbasa A.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1970

|

vol. 20

135-162

EN

-

5

Fundatio Orzełkoviana – przyczynek do dziejów wielkopolskich fundacji stypendialnych okresu staropolskiego

63%

Nowicki M.

Biuletyn Historii Wychowania

|

2010

|

issue 26

81-86

EN

Most of articles on patronage in Greater Poland from the 16th to the 18th century concerns a direct dependence between the patron and the client. Thus, the present work concentrates on a specific kind of patronage – scholarship foundations, which are only briefly mentioned in historiography. Some of them are not known. “Fundatio orzelkoviana” serves as an example here to show the need for detailed relevant case studies to supplement the available data. Founded by Marcin Orzeł in 1566, the foundation existed for many years and helped young people to achieve academic education. Ius patronatus and control of the foundation was assigned to the Catedral Chapter of Poznań. Admittedly, this Chapter was interested in keeping the foundation in good condition, e. g. by being aware of economic and financial factors influencing the foundation and by carrying out the recovery in debts, be it rents or fees. The source material for the present discussion comes from the Main Archive for Poznań Archdiocese (mainly the acts of the Cathedral Chapter of Poznań, Consistory Court and the canonical visitation of Bishop Tholibowski).

6

Łotwa w polskiej świadomości historycznej

63%

Szczechowicz H.

Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne

|

2014

|

vol. 10

281-307

PL

Historia i kultura Łotwy jest obecna w badaniach polskich historyków i literaturoznawców. Historiograficzne syntezy dziejopisów, jak i literackie obrazy życia społeczności ukazują wpływ kultury Liwów, Łotyszy, Niemców, Żydów, Polaków, Rosjan, Litwinów, Estończyków i Białorusinów na dzieje Łotwy. Polacy na Łotwie się rodzili, pracowali, walczyli i umierali. Szukali tutaj schronienia uczestnicy powstań narodowych, uciekający obywatele polscy po agresji Związku Radzieckiego w 1939 r. Najbardziej owocna była współpraca Polski i Łotwy w wymiarze polityczno-wojskowym w okresie międzywojennym. Cenione były również więzi gospodarcze i kulturalne. Świadomość zmian, które zostały dokonane po 1989 roku, doprowadziły Polskę i Łotwę do nowej sytuacji geopolitycznej. Nastąpiło nowe spojrzenie na złożone procesy historyczne i bogatą kulturę narodu łotewskiego.

EN

Culture and history of Latvia is present in research works of Polish historians and literary experts. Historiographic texts as well as literary images of the life of the community show that many cultures: Livs, Latvians, Germans, Jews, Poles, Russians, Lithuanians, Estonians and Belarussians had a major impact on the history of the region. Many Poles were born and died in Latvia. Many members of the popular uprisings tried to find a shelter in here, as well as those who escaped from Poland in 1939 in the face of Russian aggression. The most successful cooperation with a politico-military dimension between Poland and Latvia falls within the interwar period. Economic and cultural links were also appreciated then. After 1989 Latvia and Poland found themselves in a new geopolitical situation

7

Zagadnienie „zwrotu” w myśli Heideggera w kontekście dziejowości bycia

63%

Murzicz P.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2020

|

vol. 51

|

issue 4

64-79

EN

The article deals with the issue of turning (Kehre) in the thought of Martin Heidegger. I show that, in Being and time the question of being posed from the perspective of a distinguished being as Dasein has led to the objectification of being, thus rather reproducing instead of overcoming, the so far way of thinking that Heidegger named “metaphysical”. The turning in Heidegger’s thought consists in his effort to make being independent from human being, i.e. he tries to go beyond the transcendental and subjectivist point of view of Dasein by placing historicality of Dasein against the background of the very existence of being. It is not Dasein who designs being, but on the contrary, being designs understanding for Dasein. In this context, I show that the thinking of being postulated by Heidegger takes the form of thinking the very process of historical presencing of the historic types of interpretation of being.

PL

Artykuł dotyczy zagadnienia „zwrotu”(Kehre) w myśli Martina Heideggera. Pokazuję i uzasadniam, że postawione w Byciu i czasie pytanie o bycie z pozycji bytu wyróżnionego, jakim jest Dasein, doprowadziło do uprzedmiotowienia bycia powielając, a nie przezwyciężając, dotychczasowy, według Heideggera metafizyczny, sposób myślenia. Zwrot w myśli Heideggera polega na tym, że próbuje on uniezależnić bycie od człowieka, tj. próbuje wyjść poza transcendentalny i subiektywistyczny punkt widzenia Dasein poprzez umieszczenie dziejowości Dasein na tle dziejowości samego bycia. To nie Dasein projektuje bycie, lecz przeciwnie, bycie projektuje rozumienie dla Dasein. W tym kontekście pokazuję, że postulowane przez Heideggera myślenie bycia przybiera postać myślenia samego procesu istoczenia się dziejowych wykładni bycia.

8

Dzieje oddziaływania hellenizmu na chrześcijaństwo

54%

Liszka P.

Ruch Biblijny i Liturgiczny

|

2017

|

vol. 70

|

issue 1

EN

The impact of Hellenism on Christianity has been present right from the start up to the present day, and it will certainly remain so till the end of the world. It poses a threat, since the phenomenon is all-encompassing, difficult to pinpoint, and hence hard to deal with. Not everything in this cultural amalgamation is bad, however. The danger arises when cultures are mixed, which leads up to the contention that everything is good and what we call evil may, as it is argued, be regarded as good when coupled with the good as a complementary element. Hellenism poses a threat to Christianity. Some of its elements may only be useful when Christian principles are not compromised, and when full orthodoxy is preserved.

PL

Oddziaływanie hellenizmu na chrześcijaństwo istniało od początku do dziś i z pewnością będzie aż do końca świata. Zagrożenie stąd płynące jest poważne dlatego, że zjawisko to jest totalne, ogarnia wszelkie zakresy życia ludzkiego, a ponadto jest trudne do uchwycenia i trudno się przed nim ustrzec. Nie wszystko w tej kulturowej mieszance jest złe. W poszczególnych kulturach zawarte są jakieś wartości. Niebezpieczne jest mieszanie kultur, prowadzące do stwierdzenia, że wszystko jest dobre, a to, co nazywamy złem, może być wartością wtedy, gdy jest zespolone z dobrem, jako czynnik uzupełniający. Hellenizm dla chrześcijaństwa jest zagrożeniem. Niektóre jego elementy mogą być użyteczne wtedy, gdy zachowana jest wierność podstawowym zasadom chrześcijańskim, czyli w sytuacji zachowania pełnej ortodoksji.

9

Dzieje ludzkości i ich postęp z perspektywy koncepcji ontopojezy życia Anny Teresy Tymienieckiej

51%

Mruszczyk M.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2017

|

vol. 17

231-246

RU

Многоаспектность концепции феноменологии жизни авторства Анны Тересы Тыменецкой позволяет присутствующую в ней проблематику человеческой истории обсуждать в многомер-ном ракурсе. Областью своих исследований мыслитель сделала человеческую жизнь, дав ей широкий спектр значений: жизненное, которое является частью всей жизни в целом, интеллек-туальное и социально-нравственное, как свойственные человеку, но всё время выступающие в природном мире, и далее сакральное, которое выражает духовный уровень существования и определяет перспективу его полной реализации на горизонте вне условий природы. Здесь вырисовывается видение прогресса человеческой истории и её будущего, которое явится как процесс самоиндивидуализации человека в жизни и которое, с точки зрения феноменологии жизни, означает процесс самоинтерпретации человека в жизни.

EN

The multithreading of Anna Teresa Tymieniecka’s concept of phenomenology of life makes it possible that the problem of human history can be and should be multidimensionally discussed. The thinker made human life her own interrogative area, giving life to multiple ranges of meaning: the vital which is included in the whole life in general, the intellectual and the socio-moral as peculiar to human being, but still realizing itself on a natural plane, and then the sacral which explicates a spiritual level of human existence and sets a perspective of its fulfillment in the horizon which transcends conditions of nature. There is a vision of human history and its progress, which appears as the human being’s process of self-individualization in life which here indicates as the man’s self-interpretation in existence.

10

Z dziejów sportu w Wieliczce w latach 1892 – 2015

51%

Krokosz P.

Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce

|

2016

|

vol. 31

61-117

XX

Past years have been marked by a dynamic development of sports infrastructure in the area of the city and municipality of Wieliczka. Currently, two excellently equipped sports facilities operate in Wieliczka: “Solne Miasto” Educational and Recreational Centre, commissioned in 2011 and the Małopolska Athletics Arena, located on the so-called “Psia Górka” (a mining pit from which sand was transported to fill voids in the Wieliczka Salt Mine); in the inter-war period, the venue was used as a place for shooting competitions and in the 1970s as an off-road motorcycle course. Both facilities allow for organising competitions in various sports disciplines. The city’s sports offer is supplemented by two “Orlik” sports complexes (football pitches where it is possible to play football, handball, volleyball and basketball, with gym equipment and back-up facilities in the form of a sanitary building and cloakroom), located in Mickiewicz Park and in the Krzyszkowice Housing Estate. It is also necessary to mention sports facilities of other Wieliczka sports clubs and school football pitches and gyms, where various sports and recreational activities can be conducted. It is very interesting to compare the present-day picture with the beginnings of sports life which started to develop in Wieliczka in the 2nd half of the 19th century. Antoni Rink, the teacher of Wieliczka Departmental School, promoted the necessity of keeping proper physical condition among his pupils between 1886 and 1887 in “Przewodnik Gimastyczny Sokół.” Later, in 1892, the Polish Gymnastic Association “Sokół” established its unit in the city and for several decades to come it was the most important sports institution in Wieliczka. In the inter-war period, two effectively operating sports club joined “Sokół”, i.e. the Cyclists and Motorists Club in Wieliczka (1924), promoting cycling and motorcycling, and “Wieliczanka” Railway Sports Club (1927), which promoted broadly understood sports activity (the leading discipline in the club was football). Young people from Wieliczka’s schools and university students who were members of the Academic Youth Circle were also active in the area of sports. In the 1920s, “Ari” Jewish Sports Association was also established, which brought together Jewish youth in Wieliczka. Among several sports disciplines practiced in the Wieliczka sports clubs, football was the most popular; meetings of “Sokół” Sports Club and “Wieliczanka” football teams were the most important events of sports and social character in the city. In 1931, thanks to the efforts of Wieliczka authorities and members of all sports organisations, a municipal stadium was commissioned and its management was entrusted to “Wieliczanka.” The activity of Wieliczka’s residents in the area of sports was halted by the outbreak of WWII. Operation of all associations and social organisations, including sports clubs, was banned. It was only after the end of military activities that the sports life in the city started to flourish once again. “Wieliczanka” and “Sokół” resumed their operation almost immediately after the war. The former was less lucky, as the communist authorities declined its official registration and liquidated its soon afterwards. In 1947, another important Wieliczka sports club was established by the Salt Mine: “Górnik” Wieliczka (“Miner”) Sports Club. In 1970, the activity of “Wieliczanka” was suspended (until the end of the 1980s), which resulted in the fact that “Górnik” came to be the leading club in the city for several years. The competitors practicing in individual club sections were successful in local, domestic and international competitions. The most outstanding footballer who played for “Górnik” and earlier also for “Wieliczanka” was Adam Musiał, later a player of Cracow’s “Wisła”, as well as other foreign clubs, representative of the country and silver medal winner during the World Cup in 1974. In the 20th and the 21st century, tennis players were also successful, along with the team of women’s basketball players and boxers from the boxing section. Artur Szpilka has been the most famous boxer in the recent years. In the 1980s, there was a significant growth of sport activities among children and youth attending Wieliczka schools. A special role was played by the Inter-School Sports Centre established in Wieliczka in 1980 (MOS Wieliczka) and the Inter-School Sports Club operating next to it (MKS MOS Wieliczka). Facilities conducting sports classes for children and youth are equally important: UKS Regis Wieliczka, “Gimnazjon” Pupils’ Sports Club at Primary School with Integration Divisions No. 4 in Wieliczka or the Deacon’s Sports Club “Kinga.” Combat sports have enjoyed great popularity in Wieliczka for a number of years; it is possible to practice them in several specialist clubs and schools operating in the city. In 1993, Choy Lee Fut started to operate in the city (since 2000 under the name “Kung Fu Lung” Combat Sports School) managed by Tomasz Chabowski, multiple champion of Poland and Europe, champion of the world and coach of the Polish Wushu team (2010 – 2013). In the 1990s, Jarosław Hebda started to teach karate in Wieliczka in Oyama Karate; at the present moment, he is the manager of OYAMA Wieliczka Sports Club. Since 2009, second karate centre has been operating in the city – Kiokushinkai Wieliczka Karate Club, established and managed by Robert Kopciowski. Wieliczka is also the hotbed for chess talents. Outstanding post-war chess-players came from Wieliczka: Bogdan Śliwa (1922-2003) and Anna Jurczyńska (1926-2009). A worthy continuator of Wieliczka chess playing is MOS Wieliczka – its pupils were very successful in the country and abroad. Junior Grand Master Jan Krzysztof Duda, multiple champion of the world, Europe and Poland in chess, has greatest accomplishments in this noble discipline of sports. After 1945, cycling and motorcycling traditions were also revived. In the 1950s, a cycling section operated in “Górnik.” Participants of various competitions raced along the streets of the city, e.g. amateur cycling rallies “Rowerem po wiosnę” and “Rowerem po złoty liść,” “Kolarska majówka” or the prestigious professional Tour de Pologne race. The most accomplished road cyclist from Wieliczka is Tomasz Marczyński, winner of many domestic and international trophies and a member of elite professional European clubs. Motorcycle and car races are also popular. In 1975, upon the initiative of the Wieliczka teacher, Edward Kozioł, an off-road motorcycle race was organised under the name “Father and Son.” Best motorcycle riders and their offspring raced on “Psia Górka.” In the recent years, motorcycle riding in the area has been promoted by Tomasz Hajduk, the Champion of Poland (Seniors) between 2005 and 2013 in Motorcycle Trials and Piotr Serek, an award-winning sportsman in classic motorcycle racing. For a number of years, Wieliczka roads have been used as an arena for car races. In 1990s, an amateur rally event known as “Kręciołki Wielickie” (the drivers were competing for the Marian Bublewicz Trophy) was organised; since 2007, Automobilklub Krakowski, Wieliczka city and municipality, Wieliczka poviat and Association of Car Sports Lovers in Wieliczka have been organising the “Janusz Kulig and Marian Bublewicz Memorial Rally” which attracts throngs of fans from all over Poland. One of the best race drivers from Wieliczka is Mateusz Lisowski, a champion in domestic and foreign competitions, e.g. Škoda Octavia Cup (2009), Scirocco R-Cup (2011), Volkswagen Castrol Cup (2013). In car races, a team made of Rafał and Grzegorz Ślęczka represents the city and the municipality of Wieliczka and Solne Miasto Sp. z o.o.; the duo has won the first place in Class 9 in the Polish Rally Championship in 2012. For a number of years, running has also enjoyed significant popularity in Wieliczka. Traditional amateur cross-country running took place in Mickiewicz Park. Since the 1980s, running in the city has been provided with a more organised form. On 20 October 1984, the 1st Mieczysław Cieślik Athletic Memorial was organised, attended by over 400 participants – pupils from primary schools, middle schools and teachers. In 2000, the 1st “Solidarność” Wieliczka Race took place and, a year later, the “Race for St. Kinga’s Ring” was organised for the first time (the event is held annually during the city celebration days that take place in June each year). To celebrate the 85th anniversary of Polish independence, the 1st Wieliczka Independence Race was organised in the city (in 2015, its 13th edition was organised). In 2014, the 1st Half Marathon Wieliczka took place; its second edition a year later was prepared under a slightly different name: 4F Half Marathon Wieliczka.

11

Filozofia dziejów, historiozofia czy filozofia historii? Próba definicji

51%

Wasyluk P.

Diametros

|

2012

|

issue 32

215-231

PL

Celem artykułu jest ukazanie specyfiki filozoficznej refleksji nad historią. W tym kontekście istotne staje się przedstawienie pojęć, którymi określa się ten rodzaj refleksji, a także obejmowany przez nią zakres problemowy. Filozofię dziejów, historiozofię i filozofię historii, należy więc rozpatrywać z konkretnej perspektywy badawczej, chociaż w potocznym rozumieniu pojęcia te stosowane są zamiennie.

EN

The aim of this article is to show the peculiar character of philosophical reflection on history. In this context, it is important to present notions which will allow us define this type of reflection and its scope of interest. The philosophy of the history and historiosophy refer to distinct perspectives, although in the common understanding these notions are practically interchangeable.

12

Z dziejów klasztoru klarysek chęcińskich w świetle archiwaliów z Archiwum Diecezjalnego w Kielcach

51%

Szylar A.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2020

|

vol. 27

|

issue 1

134-150

EN

The article was prepared on the basis of archival materials found in the Diocesan Archives in Kielce. The archival resources consist of two volumes of 19th century files, mostly containing correspondence between nuns and diocesan, religious, and secular authorities. Poor Clares lived in Chęciny from 1643 to 1902. Even though the dissolution took place in 1864, the nuns were allowed to remain there until most of them died. The convent was small in terms of the number of nuns. The financial situation of the nuns in the nineteenth century was very difficult, poverty and lack of funds were the reason for the search for various sources of income, which were often not in accordance with canon law. This caused numerous disputes and quarrels among the nuns. Visitors tried in various ways to restore religious discipline. The convent of Poor Clares in Chęciny was closed in 1902; from 1930 to date there has been a Bernardine monastery.

PL

Artykuł został przygotowany na podstawie materiałów archiwalnych znajdujących się w Archiwum Diecezjalnym w Kielcach. Stanowią go dwa tomy akt z XIX w., zawierające w większości korespondencję pomiędzy mniszkami a władzami diecezjalnymi, zakonnymi i świeckimi.Klaryski zamieszkiwały w Chęcinach w latach 1643-1902. Chociaż kasata nastąpiła w 1864 r., mniszkom pozwolono pozostać w nim do czasu wymarcia większości zakonnic.Konwent należał do niewielkich pod względem liczby zakonnic. Sytuacja materialna sióstr w XIX w. była bardzo trudna, bieda i brak funduszy stanowiły przyczynę poszukiwania różnych źródeł dochodu, które często nie były zgodne z przepisami prawa kanonicznego. Powodowało to liczne spory i kłótnie wśród zakonnic. Wizytatorzy próbowali różnymi sposobami przywrócić dyscyplinę zakonną.Konwent klarysek w Chęcinach został zamknięty w 1902 r., od 1930 r. do chwili obecnej istnieje w tym miejscu klasztor bernardynek.

13

Źródła do dziejów kongregacji dziekanów archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej w latach 1866-1918

51%

Walachowicz T.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1969

|

vol. 19

31-44

EN

-

14

Prorockie ujęcie czasu Izraela – perspektywa Księgi Ezechiela

51%

Jasiński A. S.

Verbum Vitae

|

2019

|

vol. 35

77-119

EN

The article unfolds a specific understanding of time on the part of the prophets, drawing on the example of Ezekiel, who performed his mission among the exiles (gola) during the Babylonian captivity of the 6th century B.C. His task was to prepare Israel for the time of renewal, which was to be the work of Yahweh. The prophet looks at the present, past and future only from the perspective of the relationship between Yahweh and Israel. Three stages of the history of the nation emerge from his statements, and to each he devotes special attention. Following this approach of the prophet to the nation's history, the article is divided into three main sections: (1) The time of Israel's present (captivity); (2) The time of former Israel; and (3) The time of the new Israel. The revelation of Yahweh to Ezekiel, and the vocation to be his prophet and watchman, became the starting point for the message of the whole Book (Ez 1:1–3:21). It was the time of Ezekiel and of the exiles that revealed the historic truth about Israel as a nation of rebels (Ez 2:3). The future, however, will reveal the final victory of Yahweh, who will renew his people (Eze 37:1-14) and defeat all opponents (Ezek 38–39).

PL

Artykuł ukazuje specyficzne rozumienie czasu przez proroków na przykładzie Ezechiela, który pełnił swoją misję stróża pośród zesłańców (gola) w czasie niewoli babilońskiej w VI w. przed Chr. Jego zadaniem było przygotowanie Izraela na czas odnowy, który miał być dziełem Jahwe. Prorok na teraźniejszość, przeszłość i przyszłość patrzy wyłącznie z perspektywy relacji Jahwe – Izrael. Z jego wypowiedzi wyraziście wyłaniają się trzy etapy dziejów narodu, każdemu z nich poświęca osobną uwagę. Takie podejście proroka do dziejów narodu zadecydowało o podziale niniejszego artykułu na trzy punkty: 1. Czas teraźniejszy Izraela (wygnanie), 2. Czas dawnego Izraela, 3. Czas nowego Izraela. Objawienie się Jahwe Ezechielowi i powołanie go na proroka oraz stróża stało się punktem wyjścia w przesłaniu całej Księgi (Ez 1,1–3,21). Był to czas Ezechiela i czas zesłańców, który odsłaniał prawdę o Izraelu jako narodzie buntowników (Ez 2,3). Przyszłość miała jednak odsłaniać ostateczne zwycięstwo Jahwe, który odnowi swój lud (Ez 37,1-14) i pokona wszystkich przeciwników (Ez 38–39). Czas nowego Izraela został opisany przede wszystkim w ostatniej wizji (Ez 40–48).

15

Wilhelm Dilthey's "Formation ofthe Historical World in the Humanities" in Polish Translation

51%

Szyroka I.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2007-2008

|

vol. 37-38

16

O śmiałych i nie-śmiałych metaforach historii w poezji Norwida

51%

Niewczas Ł.

Studia Norwidiana

|

2011

|

vol. 29

71-98

EN

The Author discusses the issue of metaphors of history in Norwid's poetry, putting them in a broader context of reflections on the poetics of tropes used by the author of Vade-mecum. Starting with an analysis of the situation in the state of research into Norwid's works, in which almost nothing has been written about tropes, or their role has been underestimated, the Author puts forward the thesis that a characteristic feature of Norwid's metaphors is the peculiarly understood “invisibleness” (subtlety, discreetness). An analysis of Norwid's historical metaphors made in the article reveals one of the dimensions of invisibleness – it refers to the semantic processes occurring in the metaphor. The Author divides tropes into two groups: semantically bold expressions whose meaning is difficult to establish and is diffused in indefiniteness; and semantically “not-bold” expressions directing the cognitive process happening in the metaphor. The former group is represented by only one expression: the eccentric metaphor “niedoperz-dziejów” (“bat-of-history”) from the poem Do Walentego Pomiana Z, and the latter one by nearly 70 metaphors. The Author proves that Norwid's metaphor gives up the semantic eccentricity and creationism in favor of axiological and epistemological aims. In this way its semantic expressiveness is reduced in the text, tending towards the pole of invisibleness.

17

Historiozoficzna strzałka czasu a negalienacyjne kryterium postępu

45%

Łagosz M.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2017

|

vol. 17

67-78

RU

В статье автор размышляет о детерминантах необратимой ориентации времени в эволюции социального бытия (историософская стрелка). Проблема стрелки времени связана с опреде-ленной тенденцией, некоторой закономерностью развития. Поскольку эта тенденция часто отождествляется с прогрессом, основная проблема, которую автор рассматривает, заключается в том, в каком смысле мы можем говорить о прогрессе в истории?

EN

In the article, the author reflects on the determinants of the irreversible orientation of time in the evolution of social existence (the historiosophic arrow). The problem of the time arrow is connected with a certain tendency, some regularity of development. Because this tendency is often identified with progress, the main issue the author is considering is whether and in what sense can we talk about progress in history?

18

Ontologia kulturowa: zarys konstrukcji

45%

Tuchańska B.

Diametros

|

2014

|

issue 41

127-151

PL

Projekt ontologii kulturowej ma na celu skonstruowanie takiej modyfikacji Heidegge-rowskiej ontologii bycia, w której uwzględnione może być historyczne bycie wspólnotowe i kultu-rowy aspekt wszelkiego bycia. W części pierwszej tematem rozważań są: uzasadnienie użycia określenia ’ontologia kulturowa’, powody konieczności wykroczenia poza analizę fenomenolo-giczną ku filozofowaniu ontologicznemu, następnie poza analitykę Dasein i podjęcie ontologicznej analizy wspólnot i dziejów, która wymaga przekształcenia ontologii społeczno-historycznej w ontologię kulturową, ponieważ wszystkie sposoby bycia, ludzkie i nieludzkie jednako, mają kulturowy charakter. Omówione są także przedontologiczne wykładnie kultury i rozstrzygnięte pytanie, do czego przydatna może im być ontologia kulturowa.

EN

My project of cultural ontology aims at a specific modification of Heidegger’s ontology of being, which makes possible the analysis of historical communal being and the cultural nature of all ways of being. In this first part I shall consider: the motives for using an expression ’cultural ontology,’ arguments for the necessity of overcoming phenomenological analysis toward ontological philosophizing, and reasons for going beyond analytic of Dasein toward ontological analysis of communities and human history. A sociohistorical ontology must be, finally, transformed into a cultural ontology because all ways of being, human and non-human alike, are cultural in their constitution. As a starting point for the ontological exposition of culture I also discuss pre-ontological, e.g., scientific, views of culture and take up the question, whether a cultural ontology can be useful for them.

19

Ontologia kulturowa: Kulturowość bycia

38%

Tuchańska B.

Diametros

|

2014

|

issue 42

262-289

PL

Budując ontologię kulturową odrzucam Heideggerowską pierwotność codzienności, by móc przypisać kulturowość wszelkim sposobom indywidualnego i wspólnotowego bycia. Podstawą analizy kulturowości jest pokazanie znaczeń (odniesień i sensów oraz szczególnego rodzaju sensów, którymi są wartości) jako ustrukturowania wszelkich sposobów bycia. W dalszej analizie rozważam kulturowość w jej ontologicznych powiązaniach wzajemnych ze wspólnotowością, czasowością i historycznością.

EN

Constructing a cultural ontology I reject the primordiality of everydayness, presupposed by Heidegger, in order to reveal the cultural constitution of all ways of being, from everyday life to the most unusual activities of individuals and communities. The cultural constitution of being is displayed with the help of the idea that meanings, i.e., references, senses and values (that are a special type of senses), are structures of all ways of being. In the following exposition the cultural constitution of being is analyzed in its interrelations with the commonality of being, its temporality, and historicity.

20

Aktualność historiozofii

38%

Kieliszek Z.

Studia Warmińskie

|

2013

|

issue 50

41-54

PL

W artykule Aktualność historiozofii autor porusza problem aktualności filozofii dziejów. Tekst składa się z czterech części. W pierwszej części autor dokonuje krótkiego przeglądu wybranych przez siebie koncepcji historiozoficznych. Kolejno przybliżona zostaje myśl Tukidydesa, św. Augustyna, Georga W.F. Hegla, Karola Marksa, Oswalda Spenglera, Arnolda J. Toynbee’ego, Feliksa Konecznego, Francisa Fukuyamy oraz Samuela P. Huntingtona. Część druga artykułu jest poświęcona najważniejszym zarzutom, jakie we współczesnym dyskursie filozoficznym są wysuwane wobec myślenia historiozoficznego. Autor zwięźle omawia pięć zarzutów: 1. brak powodów, dla których należałoby rozwijać tradycję historiozoficzną; 2. zupełna nieprzewidywalność dziejów; 3. zbytni katastrofizm myślenia historiozoficznego; 4. ahistoryczna postawa współczesnego człowieka; 5. nie istnieje pozahistoryczna, jednolita i niezmienna rama odniesienia dla procesu dziejowego. W części trzeciej autor kolejno odpiera przywołane zarzuty, wskazując na ich najważniejsze słabe punkty. Przytoczone zostają ponadto odpowiednie kontrargumenty. W ostatniej części autor dokonuje podsumowania przeprowadzonych analiz. Dochodzi również do konkluzji, że problematyka historiozoficzna jest wciąż aktualna, a jej dalsze rozważanie jest celowe zarówno ze względów teoretycznych, jak i praktycznych.

EN

In this paper the author discusses the problem of researching the sense of human history and laws which govern it. The paper has four parts. In the first the author briefly outlines the historiosophical issues. The second part of the article is devoted to the most important reproaches that in contemporary philosophical discourses are extended to historiosophic thinking. The author briefly discusses the five grounds: 1) There are no reasons for developing the historiosophical tradition; 2) Complete unpredictability of history; 3) Excessive catastrophism of the historiosophic thinking; 4) A-historical attitude of modern man; 5) There is no a-historic, uniform and constant frame of reference for the historical process. In the third installment these objections are rebutted. Their major weaknesses and counter-arguments are identified. In the last paragraph the author summarizes the analysis. He also comes to the conclusion that the historiosophical issue is still valid, and it is imporatant for theoretical and practical reasons.

DE

In diesem Artikel diskutiert der Autor das Problem der Forschung nach dem Sinn der menschlichen Geschichte und ihrer Gesetze. Der Aufsatz besteht aus vier Teilen. Im ersten Teil beschreibt der Autor kurz die historiosophischen Probleme. Der zweite Teil des Artikels wird den wichtigsten Vorwürfen, die sich in dem zeitgenössischen philosophischen Diskurs befinden, gewidmet. Der Autor beschreibt fünf Sachen: 1) es gibt keinen Grund für die Entwicklung der historiosophischen Tradition; 2) es gibt komplette Unberechenbarkeit der Geschichte; 3) übermäßiger Katastrophismus des historiosophischen Denkens; 4) ahistorische Haltung des modernen Menschen; 5) es gibt keinen ausserhistorischen, gleichmäßigen und konstanten Bezugsrahmen für den historischen Prozess. In der dritten Tranche der Folge werden manche Beschwerden abgewiesen. Der Autor identifiziert auch ihre großen Schwächen und manche Gegenargumente. Im letzten Absatz fasst der Autor die Analysen zusammen. Er kommt zu dem Schluss, dass die historiosophische Frage auch heute gültig ist und die weiteren Überlegungen sinnvoll sind aus theoretischer und praktischer Sicht.

Refine search results

Rozwój szkolnego wychowania fizycznego na przestrzeni dziejów w Polsce a współczesny problem jego unikania

Dzieje parafii w Witanowicach

Ciechanowski mieszczanin Marcin Zawadzki

Źródła do początkowych dziejów Salwatorianów na ziemiach polskich

Fundatio Orzełkoviana – przyczynek do dziejów wielkopolskich fundacji stypendialnych okresu staropolskiego

Łotwa w polskiej świadomości historycznej

Zagadnienie „zwrotu” w myśli Heideggera w kontekście dziejowości bycia

Dzieje oddziaływania hellenizmu na chrześcijaństwo

Dzieje ludzkości i ich postęp z perspektywy koncepcji ontopojezy życia Anny Teresy Tymienieckiej

Z dziejów sportu w Wieliczce w latach 1892 – 2015

Filozofia dziejów, historiozofia czy filozofia historii? Próba definicji

Z dziejów klasztoru klarysek chęcińskich w świetle archiwaliów z Archiwum Diecezjalnego w Kielcach

Źródła do dziejów kongregacji dziekanów archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej w latach 1866-1918

Prorockie ujęcie czasu Izraela – perspektywa Księgi Ezechiela

Wilhelm Dilthey's "Formation ofthe Historical World in the Humanities" in Polish Translation

O śmiałych i nie-śmiałych metaforach historii w poezji Norwida

Historiozoficzna strzałka czasu a negalienacyjne kryterium postępu

Ontologia kulturowa: zarys konstrukcji

Ontologia kulturowa: Kulturowość bycia

Aktualność historiozofii