Celem artykułu jest opis zagadnień koncertujących się na przyszłości społeczności muzułmańskich w Europie Zachodniej oraz mitów związanych ze wzrostem liczebności tych mniejszości na Starym Kontynencie. To zagadnienie związane są ze strachem przed islamizacją Europy. W artykule wykazuję, że wizja Eurabii jest jedynie mitem. Ponadto koncentruję się na trendach demograficznych charakterystycznych dla tych społeczności – ich obecną sytuacją, a także prognozami na okres 2010–2030. Związane jest to m.in. ze średnim rocznym wzrostem tych społeczności, wskaźnikami dzietności, proporcjami płci wśród tych mniejszości, a także zagadnieniami związanymi z przyszłymi migracjami wyznawców islamu do Europy Zachodniej.
Celem prezentowanego artykułu jest pokazanie rodzin wielodzietnych z punktu widzenia osób je tworzących, a także opinii społecznej. We wprowadzeniu przedstawiłam teoretyczne ujęcie kwestii wielodzietności, zwróciłam uwagę na znaczenie urodzeń dalszej kolejności oraz przybliżyłam szeroko rozumianą sytuację rodzin dużych w Polsce. Część drugą tekstu stanowią założenia metodologiczne badań własnych przeprowadzonych wśród internautów (ankieta). Uzupełnienie stanowią wywiady z osobami (rodzicami) tworzącymi rodzinę wielodzietną. W części poświęconej wynikom badań własnych starałam się odnieść do problemów badawczych obejmujących motywy podjęcia decyzji o założeniu rodziny wielodzietnej, stereotypowe sposoby myślenia o rodzinach wielodzietnych, korzyści i straty związane z posiadaniem większej liczby dzieci i rodzeństwa oraz politykę państwa wobec rodzin wielodzietnych. Całość zamyka podsumowanie i wnioski.
The paper discusses the problem of the socio-demographic changes in the modern world. They consist mailnly decreasing birth rate and increasing number of people in retirement age. These changes have a negative impact on the pension system. The main problem discussed in this paper concerns the impact of these negative trends on the pension system in Poland in the context of the decrease of the retirement age from 67 years for all citizens to 60 years for women and 65 years for men, which is planned to enter into force on 1 October, 2017.
PL
W artykule podjęto problem zmian społeczno-demograficznych we współczesnym świecie. Polegają one m.in. na obniżeniu wskaźnika dzietności i wzroście liczby osób w wieku poprodukcyjnym. Te zmiany wpływają negatywnie na system emerytalny. Główny problem podjęty w artykule dotyczy wpływu tychnegatywnych tendencji na system emerytalny w Polsce w kontekście obniżenia od 1 października 2017 r. wieku emerytalnego z 67 lat do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.
Tło badań: Zjawisko niskiej dzietności w Polsce stanowi kluczowy obiekt analiz demograficznych. W ostatnich latach obserwuje się nie tylko zmiany w modelach prokreacyjnych i rodzinnych, ale także w strukturze wiekowej społeczeństwa. Jest to szczególnie istotne w kontekście starzenia się populacji, które staje się coraz bardziej widoczne. Starzejące się społeczeństwo niesie za sobą liczne wyzwania, takie jak wzrost obciążenia systemów opieki zdrowotnej, zmniejszenie aktywnej siły roboczej i konieczność zabezpieczenia odpowiednich środków na emerytury. Mimo że wiele osób pragnie mieć potomstwo, powstrzymują się od podjęcia takiej decyzji, a przyczyny tego wyboru są zróżnicowane. W związku z tym istotne jest przeprowadzenie analizy czynników determinujących dzietność w Polsce, z uwzględnieniem aspektów zarówno ekonomicznych, jak i społecznych. Konieczne jest zrozumienie, w jaki sposób sytuacja ekonomiczna, warunki na rynku pracy oraz zmiany w strukturze społecznej wpływają na proces podejmowania decyzji dotyczących posiadania dzieci. Cel artykułu: Artykuł ma na celu analizę dzietności w Polsce w okresie 2004-2020. Wykonane badania umożliwią identyfikację czynników wpływających na obserwowany stan niskiej zastępowalności pokoleń oraz określenie ich intensywności. Metodologia/Metody/Źródła danych: Dane wykorzystane w artykule pochodzą z Głównego Urzędu Statystycznego i obejmują lata 2004-2020. Praca opiera się na literaturze z zakresu demografii i ekonometrii. W analizie dzietności w Polsce zastosowano trzy metody statystyczne: model Klasycznej Metody Najmniejszych Kwadratów (KMNK), estymator o efektach ustalonych (FE) oraz estymator o efektach losowych (RE). Następnie przeprowadzono analizę dzietności w przekroju regionalnym, dzieląc Polskę na 16 jednostek administracyjnych (województw). Do analizy wykorzystano model panelowy, a wyniki poddano testom Walda, Breuscha-Pagana i Hausmana w celu porównania rezultatów uzyskanych z różnych modeli. Wyniki/Wnioski: Wyniki analizy wskazują, że sytuacja ekonomiczna i rynek pracy mają znaczący wpływ na decyzję o posiadaniu dzieci w Polsce. Trend niskiej dzietności, chociaż obserwuje się pewien jej wzrost, wciąż jest charakterystyczny dla kraju w porównaniu z innymi państwami UE. Analiza czynników determinujących dzietność jest istotna dla zrozumienia decyzji młodego pokolenia Polaków w kwestii posiadania potomstwa.
EN
Research background: The phenomenon of low fertility in Poland is a vital subject of demographic analysis. In recent years, not only have there been changes in procreative and family models, but also in the age structure of society. This is particularly significant in the context of population ageing, which is becoming increasingly evident and brings numerous challenges such as increased burden on healthcare systems, a decrease in the active workforce, and the need to secure adequate retirement funds. Despite the desire to have children, many individuals refrain from making such a decision, and the reasons for this choice are diverse. Therefore, it was essential to conduct an analysis of the factors determining fertility in Poland, considering both the economic and social aspects. Understanding how the economic situation, labour market conditions, and changes in social structure impact on the decision-making process regarding childbearing is essential. Purpose of the paper: The objective of this article was to analyse fertility rates in Poland for the period 2004-2020. The conducted research identified the factors influencing the observed state of low generational replacement and determining their intensity. Methodology/Methods/Data sources: The data used in this article were sourced from the Central Statistical Office and covered the years 2004-2020. The study was based on literature concerning demography and econometrics. Three statistical methods were applied in the analysis of fertility in Poland: the Classical Method of Least Squares (CMLS) model, the Fixed Effects (FE) estimator, and the Random Effects (RE) estimator. Fertility analysis was conducted at regional level by dividing Poland into 16 administrative units (voivodeships). A panel model was employed for the analysis, and the results were subjected to Wald, Breusch-Pagan, and Hausman tests to compare the outcomes obtained from different models. Findings: The results of the analysis indicate that the economic situation and the labour market significantly influence the decision to have children in Poland. The trend of low fertility, although showing some increase, is still characteristic of the country compared to other EU nations. The analysis of the factors determining fertility is vital for understanding the decisions of young generations of Poles regarding parenthood.
Fiscal incentives affect not only fertility, but also the amount of time spent by parents with adolescent children (so called attention). As a consequence the latter can have an indirect impact on the accumulation of human capital in society. Therefore in the paper we apply an economic model of “myopic” parents to analyze the impact of fiscal parameters on time spent for growing up children. The conclusions are based on the simulation in comparative statics calibrated to the actual data. The result indicates that the reaction of families with two children on the children subsidy differs to the reaction of families having only one child. It indicates that some fiscal instruments are vulnerable to the number of children in families, hindering the objectives of social policy focused on human capital accumulation. The fiscal instruments increasing affluence of families stimulate the amount of time spent with children.
PL
Instrumenty fiskalne mogą wpływać nie tylko na dzietność, ale także na ilość czasu spędzanego przez rodziców z dziećmi. To z kolei ma pośredni wpływ na akumulację kapitału ludzkiego w społeczeństwie. W niniejszej pracy, za pomocą modelu ekonomicznego, określono wpływ czynników fiskalnych na czas poświęcany dzieciom. Wnioski opierają się na analizie symulacyjnej statyki porównawczej modelu maksymalizacji użyteczności, skalibrowanego dla danych rzeczywistych. Uzyskane wyniki wskazują na odmienną reakcję rodzin z dwójką dzieci w porównaniu z rodzinami posiadającymi tylko jedno dziecko w przypadku dopłat do liczby dzieci. Oznacza to, że niektóre instrumenty fiskalne mogą oddziaływać w odmienny sposób na różne rodzaje rodzin, utrudniając realizację założonych celów polityki społecznej. Uzyskane wyniki wskazują, że instrumenty fiskalne zwiększające zamożność rodzin, zwiększają również ilość czasu poświęcanego dzieciom.
W każdym kraju występują regionalne różnice zachowań demograficznych, w tym również prokreacyjnych. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie na podstawie analizy zmian rozkładów cząstkowych współczynników płodności w latach 1991–2012, czy w polskich realiach występuje stałość kalendarza płodności w poszczególnych województwach. Przeprowadzona analiza wskazuje, że zjawisko takie występuje, przy czym można wyodrębnić dwie w miarę jednorodne grupy, obejmujące łącznie większość województw. W Polsce Północno-Zachodniej występuje wzorzec bazujący na wysokiej płodności kobiet młodych i bardzo młodych, zaś w przypadku Polski Południowo-Wschodniej bardzo niska płodność nastolatek i niska płodność kobiet młodych współwystępuje z wysoką skłonnością do posiadania potomstwa wśród kobiet w wieku 30 lat i więcej.
EN
Regional differentiation of demographic behaviours (including fertility ones) could be observed in all countries. The paper is focused on checking that in Poland there are stable, permanent differences in fertility calendar between regions. The analysis is based on distribution of age-specific fertility rates. The permanent differences are observed what enables to form 2 – relatively – homogenous groups including majority of the Polish regions. The northern-western group is characterized by high fertility at young ages (especially teenagers), and the southern-eastern group – by low fertility at young ages (with very low teenager fertility) and high fertility of women aged 30+.
W artykule autorka podejmuje próbę uchwycenia subiektywnych i obiektywnych wyznaczników jakości życia mieszkańców województwa lubuskiego. W swej analizie skupia uwagę na ocenie poziomu życia rodzin, uwarunkowaniach decyzji matrymonialnych, sposobach realizacji ról małżeńsko-rodzinnych, a także ocenach polityki społecznej w Polsce i oczekiwaniach w stosunku do niej kierowanych. Podstawą empiryczną artykułu są rezultaty sondażu przeprowadzonego w roku 2006 na próbie imiennej reprezentatywnej dla dorosłych mieszkańców województwa lubuskiego. W analizie autorka wykorzystała także rezultaty 29 wywiadów narracyjnych przeprowadzonych w roku 2008.
EN
It is attempted in the article to capture the subjective and objective indicators of the quality of life of Lubuskie province inhabitants. In the analysis, particular attention is paid to the assessment of families' living standards, determinants of matrimonial decisions, ways in which the marital/family roles are realized, and the assessment of social policy in Poland as well as the expectations regarding that policy. The empirical basis of the article comes from the results of a survey conducted in 2006 on a representative random sample of adult inhabitants of Lubuskie province. The results of 29 narrative interviews conducted in 2008 are also used in the analysis.
Celem artykułu jest przedstawienie społecznych kontekstów dzietności we współczesnym społeczeństwie polskim. Ostatnie lata przyniosły znaczący spadek wskaźnika dzietności, a dostępne w literaturze przedmiotu opisy skłaniają do sięgnięcia po inne niż demograficzne wyjaśnienia. W tekście przytoczone są informacje o różnych obszarach życia społecznego pokazujące skalę i możliwe przyczyny zjawiska, jakim jest spadek dzietności, a także konsekwencje tego w życiu społecznym i gospodarczym w Polsce. Wiele danych i opracowań w literaturze przedmiotu pokazuje globalną skalę tego zjawiska, skłaniając do refleksji i poszukiwania jego wyjaśnień.
EN
The purpose of the article is to present social contexts of TFR in the present-day Polish society. The recent years have seen a signifcant decline in the fertility rate, and the information on the subject matter in the all available literature induces to look for other explanations than the demographic ones. The article contains information on various spheres of social life, which reveals the scale and possible causes of the phenomenon of the decline in TFR, as well as the consequences of the decreasing number of children in social and economic life in Poland. Many other studies to be found in the literature show a wider global scale of that phenomenon, which provokes reflection and prompts a search for the explanation of the phenomenon.
Maternity is a social role, as it supplies new members of the society and it involves a lot of people when it is being realized. Accepting the child is a great event for the whole family, but it is also significant for the society. The society also has a significant influence on forming the attitudes towards maternity. It happens not only through the educational process in the family, Church or school, but also through the information that is transmitted by the mass media, through legislature, politics and economy. Demographic problems imply serious economic consequences connected with maintaining the aging society. However, one of the factors that have a negative influence on the decision of giving birth to children is a lack of support from the family in realizing the procreative function. Poland that has one of the lowest Total Fertility Rates in European countries is numbered among these EU countries that allot the least money for children. For forming attitudes towards maternity the following phenomena are not unimportant: a critical attitude towards families with many children stereotypically considered as pathological, promoting contraception, making efforts to liberalize the abortion law, reducing man to a laboratory problem by fertilization in vitro. More social responsibility is necessary for forming proper attitudes towards maternity and preparing the conditions for its decent realization.
The article presents a model of decision-making process of fertility and labour supply choices of men and women and their conditions. With respect to existing concepts we show their limitations and possible extensions, e.g: including the process of bargaining between partners and the impact of labor market policies and modification of the impact of the family (and the labor market) policies approach. In addition, the article presents examples of research findings on impact family policy and labor market policy on labor supply and fertility.
PL
Artykuł prezentuje model uwarunkowań procesu podejmowania decyzji prokreacyjnych i dotyczących podaży pracy kobiet i mężczyzn w stałych związkach. W odniesieniu do dotychczasowych propozycji pokazano ich ograniczenia i możliwe uzupełnienia, m.in: uwzględniono proces negocjacji między partnerami, wpływ polityki rynku pracy oraz zaproponowano zmodyfikowanie ujęcia wpływu polityki rodzinnej (i rynku pracy) w ramach uwarunkowań analizowanego procesu decyzyjnego a także pewne modyfikacje ujęć pozostałych uwarunkowań. Ponadto, w artykule zaprezentowano przykładowe wyniki badań światowych na temat wpływu poszczególnych instrumentów z zakresu polityki rodzinnej i polityki rynku pracy na podaż pracy oraz dzietność.
This article presents a conceptual model of determinants of fertility and labor supply of men and women, integrating the various concepts presented in a rich literature on the subject. We interconnected a role of personal preferences and predispositions of men and women, their past experience, economic, cultural and structural conditions as well as biological conditions of fertility. We underlined issues requiring further research. Particular attention was given to show the relationships between the different conditions of fertility and labour supply decisions of men and women and the roads (ways) of the impact of family and employment policy instruments on these decisions.
PL
Celem artykułu jest ukazanie dróg (sposobów) oddziaływania wybranych instrumentów polityki rodzinnej i zatrudnienia na decyzje prokreacyjne oraz dotyczące aktywności zawodowej kobiet będących w związkach . Wykorzystano przy tym koncepcyjny model uwarunkowań procesu podejmowania wspomnianych decyzji przez kobiety i mężczyzn zaproponowany przez autorkę we wcześniejszym artykule („Polityka Społeczna” 2010, nr 10). Przy ocenie wpływu analizowanych instrumentów na dzietność oraz aktywność zawodową kobiet odniesiono się do wyników badań empirycznych prowadzonych na świecie w tym zakresie. Wskazano także na obszary zawierające luki i wymagające przeprowadzenia badań w przyszłości.
Migration is said to be a favourable circumstance for the establishment of family and for making decision to have children and, according to latest data, Polish women in the United Kingdom have more children than those living in Poland. UK was one of the first countries to open its labour market to citizens of the new EU Member States in 2004, and it has become the major destination for migrants from Poland. Poles have become the largest minority in the UK, as well as the one having the most children. Among Poles emigrating to UK are mainly people of 25-34 years of age, and therefore the differences in the fertility rate by age of mother reach 15 percent, and the total fertility rate of Polish women in the UK is 64 percent greater than among Polish women residing in Poland. This difference can be explained, among other things, by the system of subsidies and allowances, as well as the institutional child care, to which parents in UK are entitled. This system, despite its limitations, is much more generous than that in Poland.
PL
Migracja ma być okolicznością sprzyjającą zakładaniu rodziny oraz decyzji o posiadaniu dzieci i według dostępnych danych statystycznych imigrantki polskiego pochodzenia częściej decydują się na posiadanie dzieci niż mieszkanki Polski. Wielka Brytania była jednym z pierwszych krajów, które otworzyły swój rynek pracy dla obywateli nowych państw członkowskich w 2004 r. i stała się głównym krajem docelowym migrantów z Polski. Polacy stali się największą mniejszością narodową w UK i jednocześnie tą, która posiada najwięcej dzieci. Na Wyspy emigrują przede wszystkim osoby w wieku 25-34 lat, w związku z czym różnice w cząstkowych współczynnikach płodności sięgają 15%, a ogólny współczynnik dzietności Polek w UK jest 64% większy niż wśród Polek mieszkających w kraju. Ta różnica może być wyjaśniana między innymi działaniem systemu dopłat i zasiłków oraz opieki instytucjonalnej nad dziećmi, na jaki mogą liczyć rodzice w Wielkiej Brytanii, który pomimo ograniczeń jest bardziej szczodry od tego w Polsce.
For three decades, the fertility rate in Poland has been below the level of simple replacement of generations, and long-term demographic forecasts do not indicate any immediate improvement in this respect. The measures taken in recent years as part of a pro-family policy have proved to be ineffective. This also applies to the “Family 500+” programme introduced in 2016. After an initial increase noted between 2016 and 2017, the fertility rate dropped again. The article attempts to answer the question as to why the programme, defined as a pronatalistic one, does not yield the expected results despite the announcements of its creators. The analysis of the causes of this phenomenon takes into account both demographic conditions, resulting from the decreasing number of women of reproductive age, and socio-cultural factors, including those resulting from the second demographic transition, changes in family and fertility models, which are reflected in preferences and attitudes towards procreation.
PL
Od trzech dekad wskaźnik dzietności w Polsce utrzymuje się poniżej poziomu prostej zastępowalności pokoleń, a długoterminowe prognozy demograficzne nie zapowiadają rychłej poprawy w tym obszarze. Podejmowane w ostatnich latach w ramach polityki prorodzinnej działania okazały się mało efektywne. Dotyczy to również wprowadzonego w 2016 roku programu „Rodzina 500+”. Po początkowym wzroście wskaźnika dzietności w latach 2016-2017, ponownie nastąpił jego spadek. W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, dlaczego program, definiowany jako pronatalistyczny, mimo zapowiedzi jego twórców, nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Analizując przyczyny tego zjawiska, uwzględniono zarówno uwarunkowania demograficzne, wynikające m.in. z malejącej liczebności kobiet w wieku rozrodczym, jak również czynniki społeczno-kulturowe, w tym będące efektem drugiego przejścia demograficznego, zmiany w realizowanych modelach rodziny i dzietności, które znajdują odzwierciedlenie w preferencjach i postawach wobec prokreacji.
Artykuł prezentuje wyniki badań dotyczących uwarunkowań planów i decyzji prokreacyjnych przeprowadzonych wśród kobiet i mężczyzn zamieszkujących województwo śląskie. Badania zostały zrealizowane w 2016 roku na próbie 1000 mieszkańców województwa śląskiego, będących w wieku 18-39 lat. Do ich przeprowadzenia wykorzystano metodę sondażu, przy zastosowaniu techniki wywiadu kwestionariuszowego. Zaprezentowane analizy są ukierunkowane na udzielenie odpowiedzi na pytania o plany prokreacyjne kobiet i mężczyzn, o powody, dla których mają lub chcą mieć dzieci, a także o działania, które są skłonni podjąć w celu realizacji swoich planów związanych z posiadaniem i wychowaniem dzieci. Porównanie opinii i deklaracji kobiet i mężczyzn, będących w wieku właściwym dla prokreacji, ma stanowić przyczynek do dyskusji wokół ewentualnych różnic w podejściu do rodzicielstwa oraz czynników determinujących decyzje dotyczące posiadania dzieci. Wyniki badań pozwalają stwierdzić, że posiadanie potomstwa i bycie rodzicem jest ważne zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Można jednak zauważyć pewne zróżnicowanie powodów, dla których kobiety i mężczyźni chcą być rodzicami. Ponadto to kobiety skłonne są do nieco większych wyrzeczeń i wysiłków ukierunkowanych na realizację planów prokreacyjnych niż mężczyźni.
EN
The aim of the paper is to presents the results of research on the determinants of reproductive plans and decisions conducted among women and men. The research was carried out in 2016 on a sample of 1,000 inhabitants of the Śląskie Voivodeship, aged 18-39. The survey method was used to conduct them, using the questionnaire interview technique. The presented analyzes are focused on answering questions concerning reproductive plans of women and men, the reasons why they have or want to have children, as well as the effort that they are willing to take in order to implement their plans related to having and raising children. The aim of the comparison of opinions and declarations of women and men at reproductive age is to contribute to the discussion around possible differences in the approach to parenthood and factors determining the decisions on having children. Research results show that having children and being a parent is important for both women and men. However, there are some differences in the reasons why men and women want to be parents. In addition, women are willing to slightly greater sacrifices and efforts aimed at implementing reproductive plans than men.
Cel: Celem podjętych rozważań jest ocena skuteczności programu „Rodzina 500+” w zakresie ograniczenia zasięgu ubóstwa i zwiększenia dzietności w Polsce. Metodyka badań: Jako metodę badawczą wykorzystano analizę danych statystycznych oraz literatury przedmiotu. Wyniki badań: Wyniki badania dowodzą, że skuteczność programu „Rodzina 500+”, biorąc pod uwagę jego założenia, jest częściowa. Dodatkowe świadczenie wychowawcze wpływa na ograniczenie zasięgu ubóstwa, nie skutkuje natomiast zauważalnym wzrostem dzietności. Wnioski: Istniejące bariery dotyczące rozrodczości w połączeniu z utrzymującą się od początku lat 90. XX w. wartością współczynnika dzietności na poziomie poniżej 2,0 sprawiają, że pomoc finansowa nie jest dla Polaków wystarczającą motywacją do powiększania rodziny. Do stymulowania rozwoju demograficznego powinny służyć nie tylko transfery pieniężne, potrzebne są przede wszystkim działania łagodzące negatywne skutki przemian społeczno-kulturowych mające wpływ na sytuację demograficzną. Wkład w rozwój dyscypliny: W artykule podjęto próbę oceny skuteczności programu „Rodzina 500+”, a tym samym ekonomicznej zasadności wprowadzenia najdroższego w historii III RP instrumentu polityki prorodzinnej. Praca prezentuje wielopłaszczyznowe spojrzenie na przyczyny utrzymującej się bardzo niskiej dzietności oraz konsekwencje społeczno-gospodarcze zmiany zasięgu ubóstwa.
EN
Objective: The article evaluates the effectiveness of Poland’s “Family 500+” programme in reducing poverty and increasing the fertility rate. Research Design & Methods: The research method used is analysis of statistical data and source literature in Polish and English. Findings: The study proves that Poland’s “Family 500+” programme has been partially effective. The additional child allowance has helped reduce poverty, but has not noticeably increased the fertility rate. Implications / Recommendations: A number of pro-natalist barriers coupled with a fertility rate persistently below 2.0 since the early 1990s has meant that financial aid alone cannot sufficiently encourage Poles to start a family. Demographic development stimulation should consist of comprehensive policies, including not only financial transfers but particularly activities mitigating the negative effects of socio-cultural changes. Contribution: The article evaluates the effectiveness of the “Family 500+” programme, and thus the economic validity of introducing the most expensive family policy in the history of the Third Republic of Poland. The paper provides a multidimensional view on the causes of low fertility and the socio-economic consequences of lowering the poverty rate.
Utrwalenie się procesu odtwarzania pokoleń na poziomie poniżej prostej zastępowalności pokoleń (wyraźny spadek wskaźników dzietności do niskich poziomów), a jednocześnie wydłużania się życia ludzkiego i wzrost aktywności zawodowej kobiet w krajach Unii Europejskiej to cechy zjawiska określanego mianem nowej demografii Europy. Zjawisko to istotnie wpływa na aktualną politykę gospodarczą krajów unijnych, ale stanowi także ważny problem związany z kształtowaniem przyszłego wzrostu i rozwoju gospodarczego krajów unijnych. Celem artykułu jest przedstawienie i analiza zależności między dzietnością a aktywnością zawodową kobiet w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej w latach 2004–2014. W artykule przeprowadzono przegląd teorii dotyczących wpływu posiadania dziecka na aktywność zawodową kobiet oraz analizę danych statystycznych Eurostatu z wykorzystaniem prostych metod statystycznych i współczynnika korelacji Pearsona. W odniesieniu do Polski wykorzystano wyniki raportu Bilans kapitału ludzkiego w Polsce (2015) obrazującego wpływ liczby dzieci na aktywność zawodową kobiet. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że w zdecydowanej większości krajów UE wskaźnik zatrudnienia kobiet jest silnie związany z poziomem dzietności, a w przypadku Polski dodatkowo istotne znacznie dla aktywności zawodowej kobiet ma liczba dzieci – im wyższa jest liczba dzieci, tym niższa aktywność zawodowa kobiet.
EN
The “new demography of Europe” is characterised by consolidation of the recovery process of generations below the generational replacement level (a pronounced decline in fertility rates to low levels), a longer human life span and increased professional activity among women. The new demography has been affected to a great extent by the current economic policies of EU countries, as well as the problems they have had providing for future growth and economic development. The aim of this article is to present and analyse the relationship between fertility and women’s professional participation in Poland and other EU countries in the period 2004–2014. The article contains a review of theories addressing the impact of having a child on the professional activity of women and an analysis of data from Eurostat statistics using simple statistical methods and Pearson’s correlation coefficient. The results of the report Bilans kapitału ludzkiego w Polsce (The Study of Human Capital in Poland, 2015) show the influence of the number of children on the economic activity of women. As a result of the study, it is indicated that in the vast majority of EU countries, the employment rate for women is strongly linked to fertility levels. In Poland’s case, moreover, the number of children a woman has is a key factor in her economic activity – the higher the number of children, the lower her economic activity will be.
Artykuł koncentruje się na ocenie skuteczności działań rządu koreańskiego na rzecz zwiększenia dzietności. Korea Południowa to kraj o bardzo niskim współczynniku dzietności, który znajduje się poniżej poziomu zastępowalności pokoleń. Ta sytuacja demograficzna powoduje starzenie się społeczeństwa Korei. W celu wykazania zmian intencji dzietności wśród Koreanek w perspektywie socjologicznej w artykule przedstawiono współczesną politykę rodzinną, analizę wskaźników socjodemograficznych oraz analizę opartą na danych z Korean Longitudinal Survey of Women and Families w dwóch okresach: 2007 i 2018. Analiza statystyczna wskazuje, że w większości respondenci nie mieli intencji posiadania dzieci. Wyniki wskazują, że działania rządu koreańskiego nie są wystarczające do stworzenia środowiska wspierającego rodzinę w intencjach i zachowaniach związanych z dzietnością, co znajduje odzwierciedlenie w utrzymującym się na niskim poziomie współczynniku dzietności.
EN
The paper focuses on the assessment of how effective the Korean government’s actions taken to increase the fertility rate are. South Korea is a country with a very low fertility rate which is below the replacement level. This demographic situation causes the ageing of the Korean population. The paper shows the contemporary family policy, the analysis of sociodemographic indicators and the analysis based on the data from the Korean Longitudinal Survey of Women and Families in the two periods of time: in 2007 and 2018, in order to show changes in the fertility intentions among the Korean women – in the sociological perspective. The statistical analysis indicates that the majority of the respondents had no intentions of having children. The results indicate that the Korean government’s actions are not sufficient to create an environment supporting the family in fertility intentions and behaviour, which is reflected in the continued low fertility rate.
Many people are going to face the problem of low pensions in the near future. The low birth rate is one of the reasons for the breakdown of the pension system. The situation of negative natural population growth has been present in Poland for many years. Until now, efforts have mainly been made to address this issue through social transfers. There have been no systemic solutions to increase fertility rates in Poland. In this article the authors aim to highlight that the solution to the problem that discourages Poles from having children is not solely a financial matter. A comprehensive examination of this issue reveals the origins of this phenomenon. They also suggest solutions that should be implemented soon to halt this concerning trend and encourage Poles to have children more often. This improvement in fertility rates will lead to a better demographic balance, thereby avoiding the collapse of the pension system in the near future.
PL
Problem niskich świadczeń emerytalnych dotyczyć będzie wielu osób w niedalekiej przyszłości. Jedną z przyczyn załamania się systemu emerytalno-rentowego jest problem niskiej dzietności. Sytuacja ujemnego przyrostu naturalnego występuje w Polsce od wielu lat. Do tej pory starano się temu zapobiec za pomocą głównie transferów socjalnych. Brak było systemowych rozwiązań, które mogłyby zwiększyć poziom dzietności w Polsce. W niniejszym artykule autorzy starają się wskazać, że rozwiązanie problemu, przez który Polacy nie decydują się na posiadanie dzieci, nie znajduje się jedynie w kwestii finansowej. Szerokie spojrzenie na to zagadnienie pozwala zauważyć, jaka jest geneza tego zjawiska. Autorzy sugerują rozwiązania, jakie należy zastosować w najbliższym czasie, aby zastopować ten niepokojący trend, a także żeby sprawić, że Polacy częściej będą decydowali się na potomstwo. Dzięki temu polepszeniu ulegnie współczynnik dzietności, a co za tym idzie – unikniemy załamania się w niedalekiej przyszłości systemu emerytalno-rentowego.
„Rodzina 500 plus” to pierwszy tak szeroki program w polskiej polityce rodzinnej ze względu na powszechny jego charakter, wysokość oraz deklarowaną stałość świadczeń z budżetu państwa. Świadczenie wychowawcze to nie tylko transfer pieniężny, ale przede wszystkim instrument polityki prorodzinnej państwa z właściwymi celami, kosztami, jakością legislacji i dialogu z obywatelem. Podstawą tego świadczenia jest szeroko rozumiana pomoc finansowa, skierowana do rodzin wychowujących dzieci do 18 roku życia. Narastające wokół programu kontrowersje wskazują na brak jednoznacznej odpowiedzi na pytania: czy ten program jest potrzebny oraz jakie są jego skutki społeczne i finansowe. Artykuł jest próbą rzeczowej analizy danych źródłowych określających jego wyważony oddźwięk społeczno- gospodarczy. Od momentu wejścia w życie program jest szeroko komentowany przez polityków, ekonomistów, samorządowców oraz samych obywateli. Analiza obejmuje 2 lata funkcjonowania rządowego programu wsparcia dla rodzin.
EN
“Family 500 plus” is the first such an extensive program in Polish family policy due to its universal character, amount and declared constancy of benefits from the state budget. Educational service is not only a money transfer but above all a policy instrument of a family-friendly state with the right goals, expenses, legislation quality and dialogue with the citizen. What lies at the root of this service is broadly defined financial aid addressed to families raising children up to 18 years of age. Controversy surrounding the program points to the lack of a clear answer to the questions whether the program is needed or what its financial and social effects on the budget are. This article is an attempt at a factual analysis of source data defining its balanced socio-economic resonance. Since its entry into force the 500 plus program has been widely commented on by politicians, economists, local government officials and the citizens themselves. The time scope includes the 2 years of the government’s support program for families.
The demographic potential of Poland depends on two main processes: the ageing process of the Polish society and decline in fertility. Taking this into account, the demographic situation of contemporary Poland is described as dramatic. Therefore, it is necessary to create appropriate family policy which will prevent the negative consequences of these processes. The main aim of this article is to show the statistical data connected with these processes. The analysis will be focused only on these two issues (others are only mentioned) and it will be the basis for discussion about family policy and its actions. The article presents selected activities of Polish family policy which may reverse the negative demographic trends.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.