Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  dziewiętnasty wiek
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Piotr Paweł Berezowski (1770-1834), lwowski lekarz i filantrop

100%
Magowska A.
Acta Medicorum Polonorum
|
2011
|
vol. 1
7-12
PL
Artykuł przedstawia postać Piotra Pawła Berezowskiego, zapomnianego polskiego lekarza, absolwenta Uniwersytetu Józefińskiego we Lwowie. Pochodził z kijowskiej szlachty, a studia ukończył mając zaledwie 19 lat. Poza wykonywaniem praktyki lekarskiej, zarządzał dobrami ziemskimi i zajmował się filantropią. Bogata biblioteka Berezowskiego dowodziła jego zainteresowania prądami oświeceniowymi, ziołolecznictwem i homeopatią.
EN
The article presents Piotr Paweł Berezowski (1770-1834), a forgotten Polish doctor who graduated from the Joseph University in Lvov. Originating from a Polish noble family, he practised as a doctor in Lvov and was also a landowner and philanthropist. His large library proved his interest in Enlightenment, phytotherapy and homeopathy.
2
Publication available in full text mode
Content available

Kształtowanie się medycyny laboratoryjnej w świetle polskiego czasopiśmiennictwa lekarskiego okresu zaborów

100%
Koszuda W.
Acta Medicorum Polonorum
|
2019
|
vol. 9
|
issue 1-2
3-71
PL
Problematyka diagnostyki laboratoryjnej poruszana na łamach dziewiętnastowiecznych polskich czasopism lekarskich torowała drogę wszelkim działaniom na rzecz zakładania laboratoriów analiz lekarskich. Z biegiem czasu wzrastała świadomość lekarzy co do znaczenia badań laboratoryjnych w rozpoznawaniu i różnicowaniu chorób. Najważniejsze czasopisma lekarskie okresu zaborów, a więc: „Nowiny Lekarskie”, „Medycyna”, „Kronika Lekarska” i „Przegląd Lekarski”, zamieszczały prace polskich i zagranicznych autorów na temat analiz laboratoryjnych materiału biologicznego. Artykuły o medycynie laboratoryjnej docierały do polskich lekarzy od 1847 r., w którym wydano pierwszy numer „Tygodnika Lekarskiego”. W drugiej połowie XIX w. analizy laboratoryjne coraz częściej były podstawą rozpoznawania jednostek chorobowych.
EN
This article presents the history of lab medicine in nineteenth-century Poland. It is based on the nineteenth-century Polish medical journalswhich paved the way for the laboratory diagnostics as the new branch of medicine. Over time, doctors' awareness of the importance of laboratory testing in diagnosing and differentiating diseases has increased. The most important medical journals of the Partition period, namely: “Tygodnik Lekarski” (Medical Weekly), "Nowiny Lekarskie” (Medical News), “Medycyna” (Medicine), "Kronika Lekarska” (Medical Chronicle) and “Przegląd Lekarski” (Medical Review), published articles of Polish and foreign authors on the laboratory analysis of biological material. Articles on laboratory medicine have been reaching Polish doctors since 1847, when the first issue of “Tygodnik Lekarski” was published. During the second half of the 19th century, lab medicine became the basis for identifying disease entities.
3

Ogólne źródła wskazań.

100%
Marcinkowski K., Piętka R., Szymańska-Piętka M.
Acta Medicorum Polonorum
|
2012
|
vol. 2
83-114
PL
Jest to polski przekład opublikowanej w XIX wieku rozprawy doktorskiej Karola Marcinkowskiego, dotyczącej filozofii medycyny.
EN
This is the Polish translation of the doctoral thesis, prepared by Karol Marcinkowski and published in Berlin in the nineteenth century.
4

Stanisław Maeusel (1873-1919), lekarz, powstaniec wielkopolski

100%
Pietrowicz J.
Acta Medicorum Polonorum
|
2011
|
vol. 1
39-42
PL
Stanisław Maeusel (1873-1919) studiował medycynę we Wrocławiu i Giessen. Po studiach zamieszkał w Ostrowie Wielkopolskim, gdzie wykonywał praktykę lekarską. Został powołany do wojska pruskiego po wybuchu I wojny światowej, później uczestniczył w powstaniu wielkopolskim. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został naczelnym lekarzem Wielkopolskiego
EN
Stanisław Maeusel (1873-1919) studied medicine in Wroclaw and Giessen. After his studies, he settled in Ostrow Wielkopolski, where he practised as a doctor. He was conscripted into the Prussian army during the World War First, and later on participated in the Wielkopolska Uprising. After Poland regained independence, he became the chief doctor of the Wielkopolska Military District. He died as a victim of his profession infected with typhus by his patient.
5

Karol Marcinkowski jako filozof medycyny

100%
Magowska A.
Acta Medicorum Polonorum
|
2012
|
vol. 2
77-82
PL
Rozprawa doktorska Karola Marcinkowskiego (1800-1846) zatytułowana “De fontibus indicationum generatim” została opublikowana w 1823 r. w Berlinie jako pierwsza polska praca z zakresu filozofii medycyny. Jej autor był polskim lekarzem praktykującym w Poznaniu, wtedy w zaborze pruskim, szanowanym za patriotyzm i działalność dobroczynną dla najuboższych chorych. Rozprawa jest pierwszą polską pracą z zakresu historii medycyny, jednak dotychczas nie była przetłumaczona z łaciny na polski. Komentarz dostarcza pewnej wiedzy o rozprawie i jej autorze.
EN
The doctoral thesis” by Karol Marcinkowski (1800-1846) was published in 1823 in Berlin as a first Polish work on philosophy of medicine. Its author was a Polish doctor who had practiced in Poznań, than in Prussian Poland, and was admired for his patriotic attitude and charitable activity for the poor and sick. The dissertation was a pioneering work, however, it was not translated from Latin to Polish until now. The article provides some comment about the thesis and its author.
6
Publication available in full text mode
Content available

Prace matematyczne w Roczniku Towarzystwa Naukowego Krakowskiego (1817–1872)

100%
Koroński J.
Studia Historiae Scientiarum
|
2016
|
vol. 15
217–243
PL
Praca zawiera ogólną charakterystykę Towarzystwa Naukowego Krakowskiego w latach 1817–1872. Ponadto w opracowaniu omówiono publikacje matematyczne oraz kilka innych z zakresu mechaniki czy też fizyki matematycznej, zamieszczone w Roczniku Towarzystwa Naukowego Krakowskiego.
EN
This paper provides a general characterization of the Kraków Learned Society (Towarzystwo Naukowe Krakowskie). It existed in the period 1815–1872 and during that time changed its name several times. The Academy of Arts and Sciences (Akademia Umiejętności – AU) was founded in 1872, as a result of the transformation of the Krakow Learned Society. Additionally, this paper presents mathematical publications in the Annals of the Kraków Learned Society.
7
Publication available in full text mode
Content available

O wolności, która ma granice – czyli o problemie wytyczania granic wolności w piśmiennictwie polskim okresu międzypowstaniowego

100%
Dworak A.
Tematy i Konteksty
|
2023
|
vol. 18
|
issue 13
165-184
EN
The aim of the article is to demonstrate, using the examples of 19th-century texts, that beyond the obvious affirmation of freedom during that time, writers, poets and journalists were aware of the limitations to which freedom was subject or should be subjected In the following sections, I discuss the limitations of freedom in various spheres: political, social, personal, and finally also the freedom of the press.
PL
Celem artykułu jest pokazanie na przykładach XIX-wiecznych tekstów, że poza oczywistą w tamtym czasie afirmacją wolności, pisarze, poeci, publicyści mieli świadomość ograniczeń, którym wolność podlega albo podlegać powinna. W kolejnych częściach podjęta zostaje próba zdefiniowania pojęcia wolności, omówione zostają także ograniczenia wolności dotyczące różnych sfer: politycznej, społecznej, osobistej, a w końcu również wolności druku.
8

Autobiografia

80%
Lubicz-Niezabitowski E.
Acta Medicorum Polonorum
|
2011
|
vol. 1
56-93
PL
Pamiętnik Edwarda Niezabitowskiego (1863-1946), lekarza, profesora biologii Uniwersytetu Poznańskiego, ma charakter retrospektywny. Dostarcza wiedzy o życiu naukowym społeczeństwa polskiego w końcu XIX i w pierwszych dekadach XX w. Niezabitowski ukończył studia lekarskie w Krakowie. Poza medycyną interesował się biologią, paleontologią, zoologią, anatomią i botaniką. W pierwszych latach XX w. przez pewien czas pracował w stacji zoologicznej w Villefranche-sur-Mer. Później był nauczycielem gimnazjalnym i lekarzem w Nowym Targu. Podczas I wojny światowej zorganizował szpital Czerwonego Krzyża w Nowym Targu, potem wyjechał do Mariboru, gdzie kierował austriackim szpitalem garnizonowym. Po wojnie objął Katedrę Anatomii i Histologii Zwierząt Domowych Wydziału Rolniczo-Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego, a wkrótce został dziekanem tego wydziału. W 1922 r. został profesorem biologii na Wydziale Lekarskim, a niebawem także dziekanem tego wydziału oraz rektorem Uniwersytetu Poznańskiego. Zmarł wkrótce po zakończeniu II wojny światowej.
EN
Prof. Edward Lubicz-Niezabitowski wrote his recollections in the last period of his life. He described his scientific career, academic life in the interwar Poland, his colleagues and enemies. There are some interesting case records from his medical practice.
9
Publication available in full text mode
Content available

Przyszłość kobiet

80%
Czyński J.
Praktyka Teoretyczna
|
2018
|
vol. 29
|
issue 3
17-29
EN
This is the first Polish translation of Jan Czyński’s 1841 brochure, Avenir des femmes, an important text that was re-published three times in France and also translated into Spanish before the end of the 19th century. Czyński, an ardent Polish supporter of Charles Fourier’s ideas, reflected on the contemporary situation of women and how to improve it. The organization of labor into phalansteries was his first and foremost solution to the then existing flaws in society. Translation, introduction: Piotr Kuligowski
PL
Jest to pierwsze polskojęzyczne tłumaczenie broszury Jana Czyńskiego Avenir des femmes, wydanej po raz pierwszy w 1841 roku. W wieku dziewiętnastym tekst ten był łącznie trzykrotnie publikowany we Francji, doczekał się wtedy również tłumaczenia na hiszpański. Czyński był gorącym zwolennikiem i propagatorem idei Charlesa Fouriera. W tej broszurze rozwinął on swe refleksje na temat sytuacji kobiet, poszukując możliwych sposobów poprawy ich położenia. Podstawowym rozwiązaniem ich problemów, wynikających z wad ówczesnego społeczeństwa, była wedle niego ustanowienie nowej organizacji pracy poprzez tworzenie falansterów.   Tłumaczenie, wstęp: Piotr Kuligowski
10
Publication available in full text mode
Content available

Cabet i Ikaryjczycy (1892)

80%
Hołyński A.
Praktyka Teoretyczna
|
2018
|
vol. 29
|
issue 3
98-117
EN
The first Polish translation of two from a total of seven sections of Aleksander Hołyński’s memoirs, Cabet and the Icarians. The material is particularly noteworthy because it is based on the author’s personal sojourn in an Icarian colony in Nauvoo, taken while he was traveling across America. A series of Hołyński’s articles about the colony was published in the French journal La Revue socialiste in 1891-1892.
PL
Jest to pierwsze polskojęzyczne tłumaczenie dwóch z łącznie siedmiu części cyklu wspomnień Aleksandra Hołyńskiego o Cabecie i Ikaryjczykach. Zasługują one na szczególną uwagę, ponieważ bazują na osobistych doświadczeniach autora, który podczas swych podróży po Ameryce przebywał w kolonii ikaryjskiej w Nauvoo. Wspomniany cykl tekstów był publikowany w latach 1891-1892 na łamach pisma La Revue socialiste. Tłumaczenie: PIOTR KULIGOWSKI
11
Publication available in full text mode
Content available

Rethinking the failure of the French Fourierist colony in Dallas

71%
Cordillot M.
Praktyka Teoretyczna
|
2018
|
vol. 29
|
issue 3
118-133
PL
Panuje ogólna zgoda co do tego, że próba utworzenia francuskiej kolonii fourierowskiej w Dallas w przededniu wojny domowej zakończyła się całkowitym niepowodzeniem. Ale czy rzeczywiście tak było? Przemyślenie dziedzictwa tej kolonii ukaże, że kwestia ta jest dużo bardziej złożona i daleko idąca, niż dotąd sądzono.
EN
It has generally been accepted that the attempt of the French Fourierists to set up a colony in Texas on the eve of the Civil War was a complete failure. But was that really the case? A reexamination of the colony’s legacy will show that it was more complex and far-reaching than previously thought.
12
Content available remote

Mit dziewiętnastowiecznego Paryża

61%
Knapowski S.
Praktyka Teoretyczna
|
2020
|
vol. 37
|
issue 3
EN
The book review: Pierre Pinon. 2018. Le mythe Haussmann. Paris: Éditions B2.
PL
Esej recenzyjny książki Pierre’a Pinona, Le mythe Haussmann, która zajmuje się zdekonstruowaniem mitu, powstałego wokół Georgesa-Eugène’a Haussmanna jako wykonawcy wielkiej przebudowy Paryża. Analiza argumentów autora odkrywa złożony charakter prowadzonych w XIX-wiecznym Paryżu prac budowlanych, których planowanie i wcielanie w życie było efektem negocjacji i współpracy, a nie arbitralnych decyzji. Ponadto pozwala na wyciągnięcie wniosków dotyczących przepracowywanego we francuskiej humanistyce przeformułowania historii II Cesarstwa, które jednocześnie rehabilituje reżim polityczny Napoleona III i jego urzędników oraz rozbija ich jednostkową ich sprawczość na rozproszone i trudniejsze do jednoznacznego zdefiniowania podmioty zbiorowe i luźniej powiązane sieci aktorów. Książka staje się więc otwarciem do przepisania historii wielkiej przebudowy, która zamiast skupiać się wyłącznie na postaci prefekta Haussmanna i jego Wspomnieniach, uwzględni szereg postaci i oddolnych działań, dzięki czemu przebudowętę będzie można wpisać w szersze nurty dziewiętnastowiecznych procesów modernizacyjnych, których tytułowa postać była tylko epifenomenem i eponimem, nie zaś sprawcą.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.