Studia podyplomowe to odmienna niż studia wyższe i studia doktoranckie forma kształcenia, przeznaczona dla kandydatów posiadających kwalifikacje co najmniej pierwszego stopnia. Ich popularność w Polsce ciągle wzrasta. W prezentowanym artykule przyjęto tezę, iż stanowią one ukoronowanie współczesnej edukacji dorosłych. Sformułowano również postulat, iż studia te należy nadal intensywnie rozwijać – jeżeli nie we wszystkich zawodach i specjalnościach wykreowanych w gospodarce i życiu społecznym kraju, to przynajmniej w kluczowych dla gospodarki i życia społecznego kraju branżach i resortach.
EN
Postgraduate studies are a form of education which is different from tertiary and doctoral studies, and which is designed for the candidates who graduated from college, at the very least. The popularity of this form of studies has been constantly growing in Poland. In the presented article, a thesis was formed that these studies are a crowning point of contemporary adult’s education. A postulate was formulated as well that these studies need constant development – if not in every profession and specialities that a given country has created in its economics and social life, then at least in the fields and branches that are fundamental to the country’s economics and social life.
Ryszard Wroczyński is one of the most outstanding Polish social pedagogues of the 20th century. Adult education was among his main fields of expertise. The concept of adult education created by Ryszard Wroczyński features the in-depth analysis of factors determining the necessity of continuing education and their consequences for the school system. His pioneering research discussion on adult education contribute to the broader debate over the shape of the modern adult education.
PL
Ryszard Wroczyński należy do najwybitniejszych polskich pedagogów społecznych XX wieku. Jednym z najważniejszych obszarów jego zainteresowań naukowych była edukacja dorosłych. Koncepcję edukacji dorosłych stworzoną przez R. Wroczyńskiego cechuje wnikliwa analiza czynników, które warunkują konieczność edukacji permanentnej oraz ich konsekwencje dla systemu szkolnego. Jego pionierskie rozważania naukowe na temat edukacji dorosłych przyczyniają się do szerszej dyskusji nad współczesnym kształtem edukacji dorosłych.
Pomimo licznych opracowań i badań nad dorosłością andragodzy nieustannie poszukują odpowiedzi na pytania: czym jest dorosłość? jakie są jej atrybu- ty? jakie znaczenia przypisują dorosłości osoby dorosłe (wkraczające w dorosłość)? Z kolei jednym z interesujących poznawczo kierunków refleksji nad dorosłością jest poszukiwanie jej istoty w perspektywie muzyki popularnej. W tym miejscu warto podkreślić, iż w andragogice aktywności poznawcze ukierunkowane na (roz)pozna- wanie edukacyjnego potencjału muzyki popularnej czy też (roz)poznawanie jej jako obszaru nieformalnego uczenia się są wciąż incydentalne. Prezentowane treści są wyrazem poszukiwań odpowiedzi na pytania: jak rozumiana jest dorosłość przez osoby dorosłe? jakiego rodzaju skojarzenia utożsamiane są z terminem „dorosłość”? jakie znaczenia osoby dorosłe przypisują (własnej) dorosłości? Tekst służy prezen- tacji refleksji studentów pedagogiki na temat dorosłości – refleksji (za)inicjowanej poprzez słuchanie i namysł nad treścią utworów muzycznych. W artykule została także opisana praktyka akademicka dotycząca wykorzystania muzyki popularnej w pracy z dorosłym.
W artykule podjęto zagadnienie edukacji dorosłych na przykładzie polityki szkoleniowej firm w odniesieniu do satysfakcji z pracy. Problem zweryfikowano empirycznie. Wykorzystano Skalę Satysfakcji z Pracy i ankietę własnego autorstwa z twierdzeniami na temat działalności szkoleniowej organizacji. W badaniu uczestniczyło 757 osób (402 kobiety i 355 mężczyzn) w wieku 20–78 lat. Zastosowana jednoczynnikowa analiza wariancji ujawniła istotne efekty statystyczne. Wobec otrzymanych rezultatów sformułowano implikacje praktyczne.
Dynamiczne zmiany zachodzące we współczesnych społeczeństwach, związane z postępującymi procesami globalizacyjnymi, wymuszają wśród dorosłych konieczność poszerzania i uzupełniania posiadanej wiedzy. Dorośli w europejskich społeczeństwach muszą wykazać się gotowością do uczenia się, stałego podnoszenia własnych kwalifikacji, a niekiedy do przekwalifikowania się i uczenia się czegoś nowego. Inwestowanie w edukację także wśród dorosłych wpisuje się w realizację koncepcji „Europy wiedzy” oraz „uczenia się przez całe życie”. Instytucje Unii Europejskiej, respektując odmienność i niezależność narodowych systemów oświaty, jedyne działania, jakie podejmują w zakresie edukacji, to wspieranie jej rozwoju na wszystkich szczeblach. W ostatniej dekadzie szczególnie istotne okazało się wspieranie ze strony instytucji unijnych edukacji dorosłych w krajach UE.
Dynamiczne zmiany zachodzące we współczesnych społeczeństwach, związane z postępującymi procesami globalizacyjnymi, wymuszają wśród dorosłych konieczność poszerzania i uzupełniania posiadanej wiedzy. Dorośli w europejskich społeczeństwach muszą wykazać się gotowością do uczenia się, stałego podnoszenia własnych kwalifikacji, a niekiedy do przekwalifikowania się i uczenia się czegoś nowego. Inwestowanie w edukację także wśród dorosłych wpisuje się w realizację koncepcji „Europy wiedzy” oraz „uczenia się przez całe życie”. Instytucje Unii Europejskiej, respektując odmienność i niezależność narodowych systemów oświaty, jedyne działania, jakie podejmują w zakresie edukacji, to wspieranie jej rozwoju na wszystkich szczeblach. W ostatniej dekadzie szczególnie istotne okazało się wspieranie ze strony instytucji unijnych edukacji dorosłych w krajach UE.
Ruchy społeczne mają szczególną wartość dla nieformalnej edukacji dorosłych. Można je postrzegać jako organizacje uczące zarówno swoich członków, jak i opinię publiczną, a główne cele tej edukacji są z jednej strony krytyczne, z dru- giej uspołeczniające. W Polsce po 2015 roku wraz z rozwojem Czarnych Protestów oraz Ogólnopolskiego Strajku Kobiet nastąpiło uspołecznienie feminizmu. Walka kobiet w Polsce o prawa reprodukcyjne i utrzymanie kompromisu aborcyjnego zdemokratyzowała społeczny ruch feministyczny i zdynamizowała obecne w nim procesy edukacyjne. Niniejszy artykuł analizuje nieformalną edukację dorosłych we współczesnym ruchu kobiecym jako sytuującą się pomiędzy reprodukcją porządku społecznego a jego kontestacją i bada ją jako przestrzeń kontrhegemonii: rozpoznawaną za pedagogiką Paulo Freirego, filozofią praktyczną Antonia Gramsciego, krytyczną pedagogiką, założeniami i praktyką Nowej Lewicy, studiów kulturowych oraz feminizmu.
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej na potrzeby rynku pracy zleca przygotowanie informacji o poszczególnych zawodach. W ar- tykule przedstawiam uwagi, jakie mi się nasunęły po przestudiowaniu publikacji INFORMACJA O ZAWODZIE Andragog (235101), która powstała w ramach projektu Rozwijanie, uzupełnianie i aktualizacja informacji o zawodach oraz jej upowszechnianie za pomocą nowoczesnych narzędzi komunikacji – INFODORADCA+, a została współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (zob. strona internetowa projektu INFODORADCA+. Pobrane z: http://www.infodorad- ca.edu.pl/pdf/235101_Andragog.pdf (Dostęp: 21.08.2021). W tym opracowaniu – zauważyłem wiele uchybień, które szczegółowo przedstawiam w tekście pod powyższym tytułem.
Autorka podejmuje kwestię analfabetyzmu funkcjonalnego w wysoko uprzemysłowionych krajach bogatego Zachodu. W nawiązaniu do najnowszych badań empirycznych przeprowadzonych w Anglii, Francji i Niemczech pokazuje skalę zjawiska. Wymusza ono działania ze strony polityki i systemów oświatowych. Międzynarodowe gremia ekspertów pracują nad kwestiami terminologicznymi. Pojawiają się również nowe koncepcje pracy alfabetyzacyjnej, które podkreślają aspekty psycholingwistyczne i społeczny wymiar piśmienności. Piśmienność jest w nich rozumiana jako praktyka społeczna, na której kształt wpływ wywierają przede wszystkim środowisko życia człowieka, jego biografia, wykształcenie, potrzeby i aspiracje. Z pewnością piśmienność nie ogranicza się do techniki opanowania pisma.
The author of the article presupposes that the research of educational needs of Ukraine’s population will allow to characterize the educational situation in the country, to substantiate the mechanisms of separate subsystems of modern adult education and identify some of the problems that hinder the development of this educational branch. The article represents the results of investigating educational needs in one of Ukraine’s regions, the purpose of which was to identify the requirement level of educational needs, to assess the quality of the provided educational services, to distinguish the motives of their use and the perspectives of their dissemination in the region.
PL
Autorka wyraża opinię, że badanie potrzeb edukacyjnych obywateli Ukrainy pozwoli scharakteryzować sytuację edukacyjną w kraju, uzasadnić mechanizmy regulacji poszczególnych podsystemów nowoczesnej edukacji dorosłych oraz wskazać na konkretne problemy, które hamują rozwój tego sektora edukacyjnego. Przedstawiono wyniki badań nad potrzebami edukacyjnymi jednego z regionów Ukrainy, których celem było określenie poziomu zapotrzebowania na potrzeby edukacyjne; ocena jakości usług edukacyjnych; identyfikacja motywów ich konsumpcji oraz perspektywy rozprzestrzeniania się w regionie.
Crossing the Borders in Education as a Way out of Marginalization of the Adults The multiplication of various dimensions of social life favours the development of the processes of marginalization concerning both: a person and social groups. This phenomenon has a close connection with adult education, which, according to Tadeusz Kowalak is the key to weaken and finally, to eliminate the phenomenon of marginalization of individuals and social groups (Kowalak: 1998, 206). The complexity of the phenomenon of marginalization makes it difficult to identify and examine the causes, effects and possible ways of this problem. The analysis of the relationship between education of the examined adults and marginalization gives us the possibility to explore the essence of this phenomenon at a school for adults, where the study was conducted. The concept given in the article is that adult education gives them the opportunity to marry their marginal groups and to function normally in society. The reference to the survey data does not serve as a basis for drawing conclusions for the whole population because the study was based on a group of 58 randomly selected students attending the school for adults. This study is representative for the institution in which it was carried out.
PL
Spiętrzenie się różnych wymiarów życia społecznego sprzyja rozwojowi procesów marginalizacji, zarówno osoby, jak i grupy społecznej. Ze zjawiskiem tym ścisły związek ma edukacja osób dorosłych, która jest kluczem do złagodzenia, a w efekcie do likwidacji zjawiska marginalizacji osób i grup społecznych. Złożoność zjawiska marginalizacji powoduje, że nie jest łatwo określić i zbadać przyczyny, skutki i możliwości wyjścia z tego problemu. Podjęta analiza zależności pomiędzy edukacją badanych osób dorosłych a marginalizacją społeczną pozwala poznać istotę tego zjawiska w szkole dla dorosłych, w której badanie zostało przeprowadzone. Podana w artykule koncepcja polega na tym, że edukacja dorosłych daje możliwości wyjścia ich za granice grupy marginalnej i normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Odwołanie się do sondażowych danych nie służy za podstawę do wyciągania wniosków na całą populację, ponieważ uczestnikami badania była 58 osobowa grupa losowo wybranych słuchaczy ze szkoły dla dorosłych. Badanie to jest reprezentatywne dla instytucji, w której zostało przeprowadzone.
W artykule przedstawiono najnowsze ujęcie poradnictwa, które ściśle koresponduje z koncepcją uczenia się przez całe życie. Poradnictwo całożyciowe zostało przeanalizowane przez pryzmat współczesnych przemian edukacyjnych i zawodowych. Główne pytanie postawione w artykule dotyczy roli poradnictwa całożyciowego w procesie uczenia się osób.
Problematyka edukacji dorosłych, głównie za sprawą szybkiego i wielowymiarowego tempa przemian, nabiera w ostatnich latach szczególnego znaczenia. Wiele dynamizujących czynników – natury podmiotowej, społecznej, organizacyjnej i ekonomicznej warunkuje transformacje w obrazie życia i zawodowego funkcjonowania jednostek, decydując jednocześnie o współczesnym znaczeniu procesu edukacji, kształcenia. W obecnych realiach bycie pracownikiem wymaga nieustannego rozwoju i samodoskonalenia. Kształcenie stanowi znaczącą część i jednocześnie determinantę aktywności człowieka. Na dzisiejszym rynku pracy jest koniecznym warunkiem adaptacji zawodowej, elastyczności, skuteczności i konkurencyjności. Przekonania te znajdują potwierdzenie zarówno w obserwacjach, jak i jednostkowych doświadczeniach.
EN
The issue of adult education, mainly due to the fast and multidimensional pace of changes, has become particularly important in the recent years. A number of dynamising personal, social, organizational and economic factors determine transformations in lives and careers of individuals, and at the same time they affect the significance of educational process. Currently, being an employee requires constant development and self-improvement. Learning is both a significant part of and the factor determining the activity of a person. It is a necessary condition of professional adaptation, flexibility, effectiveness and competitiveness on the today’s labour market. These convictions are confirmed by both the observations and individual experiences.
Artykuł jest głosem w dyskusji na temat podmiotów i instrumentów sterowania edukacją dorosłych. Szczególną uwagę poświęcono roli państwa w oddziaływaniu na edukację dorosłych – w przeszłości i współcześnie.
EN
This article discusses the issue of subjects and instruments used in order to control adult education. Particular attention has been devoted to the role of state affecting adults’ education in the past and nowadays.
Tekst jest fenomenologiczno-heurystyczną analizą procesu uczenia się. Jego celem nie jest przedstawienie recepty na szczęśliwe uczenie się. Chodzi o refleksję na temat motywacji do uczenia się, zadowolenia z aktualnych rezultatów uczenia się oraz trwającego całe życie szczęścia płynącego z uczenia się. W niemieckiej literaturze przedmiotu rzadko podejmuje się tego rodzaju problematykę, w odróżnieniu od częstych analiz społecznych fenomenów związanych z deficytami, indywidualnymi barierami, dydaktycznymi zakłóceniami procesów nauczania i uczenia się, które znajdują ujście w indywidualistycznych, pozbawionych relacji koncepcji bycia dorosłym. Pojęcie szczęścia jest trudno uchwytne, ma ścisły związek z kulturą, epoką, sytuacją i czasem. W edukacji można wyróżnić radość z uczenia się – jako stan związany z aktualną sytuacją uczenia się oraz szczęście z uczenia się jako formę ‘vita contemplativa’ – ciągłego i trwałego dążenia do kontemplacji. Szczęście wyraża się poprzez radość, zadowolenie, motywację, wzmacniając przyjętą strategię działania. Tymczasem edukacja coraz częściej kojarzona jest z przymusem, koniecznością i użytecznością, a nie wolnością wyboru i radością poznawania. Kluczowe są decyzje oraz pytanie o wolność w ich podejmowaniu. Bieri rozróżnia substancjalne i instrumentalne decyzje. Te pierwsze są związane z emocjami, mogą być też wzbogacone kognitywnie. Ważna dla pedagogów jest też wiedza, które informacje o szczególnym osobistym znaczeniu są przyswajane, ponieważ decyzje dotyczące kształcenia nie mogą być wiązane tylko z normatywnym modelem racjonalnych decyzji. Szczęście w uczeniu się jest bliskie samostanowieniu, które jest uwikłane w otoczenie, ofertę uczenia się oraz rady i informacje od innych. Decyzja o dalszej edukacji jest pierwszym krokiem, perspektywicznym celem jest rozwój autonomii uczącego się. Postawa wobec uczenia się zmienia się wraz z postrzeganiem oraz oceną sytuacji, wyraża się w ideach i potrzebach uczenia się, zaspokojeniu potrzeb uczących się. Emocje natomiast (radość, obawa, zainteresowanie, troska, gniew), budują pomost do komunikowania się/uczenia się z innymi ludźmi. Zasadnicze znaczenie emocji w uczeniu się polega na kompleksowym oddziaływaniu na poziomie neuropsychologicznym, neuromuskularnym i fenomenologicznym. System emocjonalny trudno kontrolować, jest wolny w swojej intensywności, spontaniczny, jednocześnie można go wzmacniać, osłabiać i regulować, można też odwoływać się do utrwalonych wzorców. Ma on jednocześnie kluczowe znaczenie dla całożyciowej edukacji, ponieważ oddziałuje na jednostkę bezpośrednio – poprzez cielesność i duchowość, jest zakotwiczony w międzyludzkich relacjach i nie potrzebuje celów. W dalszej części artykułu omówiony został aha – efekt jako krótkotrwały moment sprzyjający radości w uczeniu się oraz flow – efekt jako trwały stan szczęścia towarzyszącego uczeniu się. Uczenie się – jak każde inne działanie – może prowadzić do wyzwalających szczęście momentów, jak i do przeżywania szczęścia w przyszłości. To zależy od stosunku do uczenia się, jaki pielęgnujemy w sobie i otrzymujemy od innych. Jest to zatem gra między przeszłością, teraźniejszością i przyszłością; wnętrzem i tym co na zewnątrz, jednostką i innymi. Badania pokazują, że subiektywne przeżywanie czasu uczenia się, jakość czasu poświeconego na uczenie się i wynikająca stąd szansa na szczęście w uczeniu się mają wiele wspólnego z przypominaniem, jak i oczekiwaniami. Chodzi o zdolność do zatracenia się w czasie, w procesie uczenia się, bez przymusu użyteczności. W powstawaniu i przeżywaniu edukacji dużą rolę odgrywa czasowa i subiektywna dyspozycyjność. W czasach pośpiechu, nadążania za zmianami – edukacja jest okazją do zwolnienia tempa, co wyraża się w koniecznych ćwiczeniach, powtórkach, czasie potrzebnym na przemyślenie. Chodzi przy tym o redukcję negatywnych przeżyć i presji czasu, by zyskać czas na refleksję.
EN
Too rarely we discuss the fortune or happiness of learning moments or the pleasure and enjoyment of education (“Bildung”). Far too often we turn to phenomena of educational deficits, individual learning resistance or didactic interferences in the teaching and learning process. In the following paper learning as a presentjoyful experiences, as well as a fortune in expecting future outcomes or ongoing (lifelong) luck to evolve will be reflected. Fortune, not as a prescription or a measure of its results but as a fruitful learning experience in time.
Autorka w tekście podejmuje próbę ukazania dorobku jednej z pio-nierek oświaty dorosłych, Joanny Landy-Tołwińskiej, której głównym polem dzia-łalności była walka z analfabetyzmem. W artykule przedstawione zostały osiągnię-cia Landy-Tołwińskiej zarówno przez pryzmat jej prac badawczych jak i organiza-cyjnych związanych z podejmowaniem licznych działań oświatowych na rzecz do-rosłych, a szczególnie analfabetów. Autorka przywołuje w tekście liczne fragmenty narracji działaczki, które stanowią sugestywne dopełnienie opisu oraz interpretacji jej osiągnięć. W artykule została również ukazana Joanna Landy-Tołwińska we wspomnieniach oraz przedstawiono inspiracje dla współczesności, jakie można za-czerpnąć z jej pionierskiej pracy oświatowej.
EN
The author of the text attempts to show the achievements of one of the pioneers of adult education, Joanna Landy-Tołwińska, whose main area of activity was the fight against illiteracy. The article presents Landy-Tołwińska's achieve-ments both from the point of view of her research, as well as her organizational work related to a number of educational activities for adults, especially the illiter-ate. The author cites numerous excerpts of narrative text by Landy-Tołwińska, which constitute a suggestive supplement to the description and interpretation of her achievements. The article shows Joanna Landy-Tołwińska in the memories of others and presents inspirations for the present, which can be derived from her pioneering educational work.
Edukacja człowieka dorosłego ściśle wiąże się z jego poziomem aktywności w środowisku życia, z racji czego animacja społeczno-kulturowa stała się przedmiotem zainteresowań w niniejszym artykule. Jest to obecnie bardzo popularna metoda pracy w środowisku lokalnym, ale często działania tego rodzaju nie są poprzedzone rzetelnym rozpoznaniem diagnostycznym. W artykule próbuję zastanowić się nad sposobem konstruowania diagnozy środowiska lokalnego, aby w pełni wspierała działania animacyjne
EN
The local environment is a significant place of learning for adults. Adult education is clearly connected with the adult’s level of activity in his or her environment, due to which socialcultural animation, thanks to its close relationship with social activation, has become the subject of this article. Animation is currently a very popular method of work in local environments, but such activities are not preceded by in-depth diagnostic work. In the article the method for constructing a local environment diagnosis to make it as clearly related to animation activities is considered.
Artykuł jest refleksją nad aktywnością edukacyjną dorosłych Polaków na tle innych regionów/krajów z najwyższymi wskaźnikami rozwoju ludzkiego. Autorka podejmuje próbę analizy wskaźników ilustrujących uczestnictwo edukacyjne osób po 25. roku życia
EN
The article reflects on educational activity of adult Poles in comparison with other regions/ countries with the highest Human Development Index. The author makes an attempt to analyse indicators illustrating educational participation of adults above 25 years of age.
Zagadnienia poruszane w poniższym tekście odnoszą się do zasadniczej diady w teorii i praktyce edukacji dorosłych, jaką stanowi uczenie się i zmiana. Poniżej analizowana jest kategoria pojęciowa „zmiana”, w szczególności zaś rozumienie zmiany społecznej, zmiany rozwojowej i zmiany osobowej. Tekst ujawnia kategorię zmiany w refleksji andragogicznej, najczęściej odnoszonej do funkcjonowania systemu edukacji dorosłych. Na przykładzie projektu edukacyjnego Lives in changing „Butterfly” zostanie ukazana zmiana spowodowana edukacją/uczeniem się w wyniku zastosowania edukacyjnej metody warsztatów przyszłości. Rezultaty projektu mają odniesienie do teorii i praktyki procesu uczenia się dorosłych.
EN
This article focuses on the issue of main dyad in the theory and practice of adult education, which is learning and change. The conceptual category of “change” is being analyzed and particular attention is devoted to the understanding of social, developmental and personal change. The text reveals the category of change from the andragogical perspective being most often applied to the functioning of adult education system. Finally, with regard to the educational project Lives in changing “Butterfly”, the change caused by education/learning, resulting from the application of educational method of the workshops of the future will be shown. The results of the project may be applied to the theory and practice of adult’s learning process.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.