Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 13

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  ekonomia neoklasyczna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Celem artykułu jest wskazanie, w jaki sposób matematyka wpłynęła na ekonomię, a także krytyczna analiza tego procesu. Artykuł rozpoczęto od zbadania wpływu matematyki na inne nauki, począwszy od czasów starożytnych Greków. Kartezjusza zaprezentowano jako osobę, za sprawą której matematyka stała się królową nauk. Następnie przeanalizowano zwiększenie wpływu matematyki na życie intelektualne. Pozytywizm jest ujęto jako asumpt do rewolucji marginalistycznej. Od tego momentu matematyka miała coraz większy wpływ na ekonomię. Moment kulminacyjny w tej relacji przypadł na okres po II wojnie światowej − w tekście ten wpływ przedstawiono w różnych ujęciach. W tekście podjęto również próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, dlaczego mariaż ekonomii i matematyki jest możliwy i dlaczego ekonomia neoklasyczna tak chętnie na niego przystała. W artykule omówiono negatywne konsekwencje tego połączenia, z kryzysem z 2008 roku włącznie, a także wysunięto propozycję, by ekonomia korzystała z matematyki jako narzędzia, a nie traktowała jej jako celu samego w sobie
PL
Celem niniejszego artykułu było zbadanie, jak kształtowało się tempo wzrostu gospodarczego w krajach UE w latach 2009–2018 i porównanie efektywności liberalnej i interwencjonistycznej polityki gospodarczej. W pierwszym podrozdziale artykułu omówiono istotę szkoły keynesowskiej oraz dwóch szkół neoklasycznych i ich założenia dla polityki gospodarczej. W następnym podrozdziale omówiono krótko modele kapitalizmu występujące w UE. Wskazano także pozycję krajów UE w rankingach wolności gospodarczej. W punkcie czwartym przedstawiono zmiany tempa wzrostu gospodarczego w krajach UE oraz na ich podstawie dokonano analizy wpływu wolności ekonomicznej na dynamikę wzrostu gospodarczego. Wykorzystano dane za lata 2009‐2018. Zaproponowano także rozwiązanie dla słabiej rozwiniętych krajów UE lub rozwijających się powoli.
3
72%
PL
W artykule autor zwraca uwagę na różnice w neoklasycznym podejściu do mikroekonomii, z uwzględnieniem podziału na mikroekonomię "starą" i "nową". Prezentuje też potencjalną rolę państwa w obu tych ujęciach mikroekonomicznych. Oba ujęcia różnią się podejściem do roli państwa w gospodarce. "Nowa" mikroekonomia staje przed problemem zbytniego uproszczenia modelu. Jeśli za pomocą jednego modelu można wyjaśnić wszystko, to nie wyjaśnia on niczego. W takim wypadku państwo odgrywa w nim taką rolę, jaką wyznaczą mu korzystający z tego modelu. Oznacza to, że państwo może aktywnie uczestniczyć w procesach gospodarczych lub nie. Zwolennicy interwencjonizmu modelują zatem sytuacje, w których państwo odgrywa jakąś rolę, neoliberałowie zaś postępują przeciwnie. Nasuwa się zatem wniosek, iż niezależnie od tego, czy jest to ujęcie "nowe" czy "stare", ekonomia neoklasyczna nie przesądza definitywnie o potencjalnej roli państwa w gospodarce
EN
The argument of this paper is that this procedure is unacceptable. It first sets out to look at the expression "neoclassical" in general, dividing it into "old" and "new" microeconomics. Secondly, the (potential) role of the state is discussed in these microeconomic areas. The conclusion with regard to old microeconomics is along the lines of J. Stiglitz, i.e. the end of communism should be taken as a refutation of neoclassical economics. While the conclusion for new microeconomics hinges on the fatal methodological fault that one is capable of modeling everything.
EN
The purpose of this article is to show how the perception of the economic man’s behaviour (including consumer choices) has evolved in the neoclassical and behavioural economic models with the development of economics as a science. The structure of the article is as follows. After explaining the concept of consumer as an economic man, the essence and complexity of consumer behaviour are discussed. Next, there are presented consumer choices from the perspective of neoclassical economics, classified as the mainstream economics, and in behavioural economics.
PL
Celem artykułu jest ukazanie, jak na przestrzeni rozwoju ekonomii jako nauki zmieniło się postrzeganie zachowań jednostek gospodarujących (w tym wyborów konsumentów) w modelu neoklasycznym i ekonomii behawioralnej. Struktura artykułu jest następująca. Po wyjaśnieniu roli konsumenta jako podmiotu gospodarującego, w dalszej części artykułu omówiono istotę i złożoności zachowań konsumenta. Następnie przedstawiono wybory konsumentów w ujęciu ekonomii neoklasycznej zaliczanej do ekonomii głównego nurtu oraz w ekonomii behawioralnej.
PL
Precyzując obszar swoich zainteresowań, autorka deklaruje, że postawiony problem rozważa w odniesieniu do poglądów podzielanych w środowisku ekonomistów, odnosząc je do kontekstu ostatniego kryzysu gospodarczego oraz dyskusji dotyczących jego przyczyn. Jej zdaniem kryzys wiary w ideę wolnego rynku dotyczy jej neoliberalnej interpretacji dokonanej w ramach ekonomii neoklasycznej. Dyskusje toczące się w obrębie ekonomii ortodoksyjnej pomiędzy reprezentantami podejścia neoklasycznego i neokeynesistowskiego pozwalają wysnuć wniosek, że istnieje pilna potrzeba przeformułowania treści pojęcia wolny rynek stosownie do coraz wyraźniej i powszechniej manifestowanych pragnień odejścia od neoliberalnego projektu porządku społecznego.
EN
Specifying the area of her interest the author declares that the stated problem is considered with regard to the views shared within the circle of economists by relating them to the context of the recent economic crisis and the discussion of its possible causes. According to the author, the crisis of faith in the idea of a free market concerns its neoliberal interpretation adopted in the framework of neo-classical economics. Ongoing discussion within orthodox economics between representatives of the neo-classical and the neo-keynesian approach allow to draw a conclusion that there is an urgent need to reformulate the meaning of the term free market in accordance with more clearly and more commonly manifested eagerness to depart from the neoliberal project of the social order.
PL
W opracowaniu podjęta została próba wykazania, że dotychczasowe ujmowanie kluczowych pojęć, na jakich opiera się większość teorii nie odpowiada ani empirycznym obserwacjom, ani też nie wydaje się być pozyskane w drodze logicznego wnioskowania z bardziej ogólnych teorii. Ma to oczywiście konsekwencje zarówno dla teorii ekonomii jak i dla polityki gospodarczej. Definiowanie dobrobytu i wartości bardziej zgodne z obserwacją oraz mocniej zakorzenione w teoriach poświęconych zagadnieniu dobrobytu, mogłyby wpłynąć na lepsze powiązanie teorii ekonomii z polityką gospodarczą, a przez to pomóc w zbudowaniu lepszej teorii rozwoju, tak potrzebnej w czasach obecnego kryzysu i grożącej katastrofy cywilizacyjnej.
EN
The research paper is an attempt to prove that the so-far perception of key notions providing a basis for majority of theories is not in line with empirical observations. The perception is neither gained by means of drawing logical conclusions from more general theories. Thus, the above has an impact on both theory of economics and economic policy. Defining welfare and value basing –to a large extent- on observations and tracing their roots to welfare theories might result in a better link between theory of economics and economic policy. Thus, it could help to develop a more effective theory of development, so badly needed in the time of the current crisis and looming civilisation catastrophe.
PL
Cel: Celem artykułu jest przedstawienie idei płacy wydajnościowej przed publikacją pracy H. Leibensteina pt. Economic Backwardness and Economic Growth. Jest to analiza błędu poznawczego polegającego na odrzucaniu danych empirycznych niezgodnych z dominującą teorią. Metodyka badań: Cel został zrealizowany przez analizę porównawczą treści wcześniejszych prac ekonomicznych. Wyniki badań: Treści, które znaleźć można w pracy H. Leibensteina z 1957 r., wielokrotnie pojawiały się we wcześniejszych publikacjach, były jednak marginalizowane, gdyż uwzględnienie efektów płacy wydajnościowej mogłoby prowadzić do sformułowania teorii ekonomicznej niezgodnej z dominującą filozofią społeczną leseferyzmu. H. Leibenstein wskazywał, że w wielu sytuacjach wyższe płace prowadzą do wzrostu efektywności. Dzieje się tak w przypadku robotników otrzymujących bardzo niskie płace, ponieważ dzięki wyższym dochodom lepiej się odżywiają i regenerują siły, a to prowadzi do wzrostu ich sił fizycznych. Pewną rolę w opisie skutków płacy wydajnościowej odgrywały też jej aspekty motywacyjne. Efekty opisane przez H. Leibensteina były w rzeczywistości wcześniej znane zarówno wielu teoretykom ekonomii, jak i praktykom zarządzania. Stosowali je menedżerowie, np. R. Owen, bracia Cadbury i H. Ford, a opisywali uznani ekonomiści od A. Smitha do A. Marshalla. Wnioski: Wielokrotne pojawianie się i następujące po nim zapominanie o płacy wydajnościowej jest więc dobrym przykładem częstego błędu poznawczego polegającego na marginalizowaniu faktów sprzecznych z dominującymi teoriami, które bywają traktowane jako anomalie niepodważające samej teorii. Wkład w rozwój dyscypliny: Przeprowadzona analiza może stać się częścią szerzej zakrojonych badań, które dotyczyłyby przyczyny odrzucania jednych, a akceptowania innych teorii. Artykuł jest przyczynkiem do tego rodzaju badań.
EN
Objective: The article analyses the idea of efficiency wage before H. Leibenstein’s work from 1957 as an example of specific cognitive bias. The bias centers around the rejecting or neglecting of empirical data not in accordance with theories of mainstream economics. Research Design & Methods: The method used was comparative analysis of economics texts. Findings: The article shows that the concept of the efficiency wage was often neglected and marginalized, supposedly because it could have paved the way to unorthodox economic theory, and away from the dominant laissez-faire thinking of most ecomomists. H. Leibenstein shows a case in which higher wages implicate higher efficiency. This is the special case of low-paid workers, who in consequence are better nourished, thus gaining strengthen and vitality, which in turn makes them better labourers. Another factor in H. Leibenstein’s analysis was the motivating function of higher wages. Efficiency wage effects were known to economists as well as managers long before H. Leibenstein. Practitioners of efficiency wages have included R. Owen, Cadbury brothers and H. Ford, while more theoretical-oriented economists have included authors from A. Smith to A. Marshall. Implications / Recommendations: Efficiency wage theory was revealed and forgotten many times before H. Leibenstein. This phenomenon is an example of a well-known cognitive bias: neglecting evident facts that are incompatible with established theories and are thus treated as irrelevant anomalies. Contribution: Part of the analysis done for this article may become a part of a research programme showing ways economists make theoretical choices. This article will contribute to such a programme.
EN
The paper investigates cartels, or agreements between competing firms that seek to influence prices for certain goods and services by controlling production and marketing. The author examines the neoclassical approach to cartels and proposes two additional approaches, behavioral and ethical, to expand existing research on cartels.Most mainstream studies tend to approach cartels from a neoclassical perspective, according to the author. This research approach gave rise to the so-called optimal deterrence theory, which has become the basis for antitrust policy in highly developed countries, Karbowski notes. The optimal deterrence theory is a point of reference for Karbowski in his article. He compares the optimal deterrence theory with the results of behavioral analyses and ethical reasoning focusing on cartels. According to the author, a behavioral approach makes it possible to show how the behavior of firms deviates from the path delineated by the standard optimal deterrence theory, based on assumptions of full rationality, perfect egoism and complete self-control of decision makers. These behavioral deviations can be explained by either internal (trait-based) or external (environmental) factors, Karbowski says. Ethical analysis makes it possible to expand the neoclassical approach to cartels by showing that cartel behavior can be viewed not only in pure economic terms, but also in terms of theft, deception and cheating, the author argues.
PL
Celem artykułu jest krytyka podejścia neoklasycznego w studiach nad kartelami oraz ukazanie, w jaki sposób perspektywy behawioralna i etyczna rozszerzają a także uzupełniają optykę neoklasyczną. Główny nurt badań ekonomicznych nad problematyką karteli przyjmuje perspektywę neoklasyczną. Z tej tradycji badawczej wyrasta teoria optymalnego zniechęcania, która stanowi podstawę dla obecnej polityki wobec karteli w rozwiniętych krajach świata. Teoria optymalnego zniechęcania stanowi tu punkt wyjścia dla rozważań teoretycznych. Skonfrontowana jest ona następnie z doniesieniami ekonomistów behawioralnych oraz sądami etycznymi na temat funkcjonowania karteli. Analiza behawioralna pozwala wskazać odstępstwa od zachowań przedsiębiorstw przewidywanych na podstawie teorii optymalnego zniechęcania (zakładającej pełną racjonalność, doskonały egoizm oraz całkowitą samokontrolę decydentów). Te behawioralne odstępstwa wynikają z przyczyn wewnętrznych (dyspozycji decydentów) lub czynników środowiskowych. Analiza etyczna rozszerza optykę neoklasyczną. Rozważania aksjologiczne pozwalają pokazać, że działania kartelowe mają nie tylko wymiar czysto ekonomiczny, ale łamią one normy społeczne i mogą zostać uznane na moralnie złe jako przykłady kradzieży oraz oszustwa.
EN
This paper traces the evolution of approaches to human capital in economics, finance and management. It is based on research reports focusing on: (a) the theory of human capital (Schultz, Mincer, Becker), (b) neoclassical (Spence, Arrow, Thurow) and radical (Bowles, Gintis) criticism of human capital theory, (c) human resource accounting, and (d) management. The main finding of the paper is that a terminological disagreement between proponents of various economic approaches stems from the fact that researchers sometimes use different theoretical backgrounds for studying and interpreting the human capital concept.
PL
W artykule przedstawiono ewolucję podejść do kapitału ludzkiego na tle badań z zakresu ekonomii, finansów i nauk o zarządzaniu. Rozważania oparto na przeglądzie literatury z zakresu (a) teorii kapitału ludzkiego (Schultz, Mincer, Becker), (b) neoklasycznej (Spence, Arrow, Thurow) i radykalnej (Bowles, Gintis) krytyki teorii kapitału ludzkiego, a także (c) rachunkowości zasobów ludzkich i (d) nauk o zarządzaniu. Zasadniczym wnioskiem jest stwierdzenie, że niezgodności terminologiczne towarzyszące kapitałowi ludzkiemu, a pojawiające się między przedstawicielami różnych szkół ekonomicznych, wynikają z odmiennych tradycji teoretycznych, na których badacze ci osadzili dyskusję nad tym rodzajem kapitału.
PL
Przedmiotem artykułu jest koncepcja J. Kornaia, zawarta w Anti-equilibrium. Celem pracy jest przedstawienie krytycznej analizy tej koncepcji. Analiza ta skupia się na aspekcie metodologicznym Anti-equilibrium, a mianowicie na koncepcji wyjaśniania przyjętej przez węgierskiego ekonomistę. Zastosowaną metodą badawczą jest analiza tekstu. Wynik tej analizy pozwala – jak się wydaje – ujrzeć istotny defekt metodologiczny Anti-equilibrium. Tezą niniejszego artykułu jest stwierdzenie, że defekt ten nie pozwalał traktować propozycji Kornaia jako równoważnego konkurenta dla ekonomii neoklasycznej.
EN
The subject of this paper is Kornai's concept as contained in Anti-equilibrium. The aim of the paper was to provide a critical analysis of this concept. The analysis focused on the methodological aspect of Anti-equilibrium, namely on the concept of the explanation adopted by the Hungarian economist. The research method used is textual analysis. The result of this analysis allows, as it seems, to see an important methodological flaw of Anti-equilibrium. The thesis of this article is that this defect did not allow Kornai's proposal to be treated as a viable competitor to neoclassical economics.
PL
Celem artykułu jest systematyzacja wiedzy na temat głównych założeń nowej ekonomii instytucjonalnej dotyczących roli instytucji w wyjaśnianiu procesów gospodarczych i zachowań uczestników tych procesów, ze szczególnym uwzględnieniem założeń odnoszących się do problematyki wzrostu i rozwoju gospodarczego. Do jego realizacji posłużono się metodą analizy literatury przedmiotu z zakresu omawianego zagadnienia. W opracowaniu zostały przedstawione główne płaszczyzny powiązań i różnic pomiędzy neoklasycznym nurtem w ekonomii a nową ekonomią instytucjonalną, której założyciele uzupełnili dominujący wówczas nurt o kategorie nieuwzględniane we wcześniejszych badaniach. Jedną z nich są instytucje, które oddziałują na przebieg procesów gospodarczych i zachowania uczestników tych procesów. Ich uwzględnienie w badaniach skutkuje koniecznością przyjęcia założenia, iż jednostki dokonujące wyborów cechują się ograniczoną racjonalnością i oportunizmem. Analiza głównych założeń nowej ekonomii instytucjonalnej pozwala na sformułowanie wniosku, iż modele neoklasyczne wykorzystywane do wyjaśniania procesów wzrostu gospodarczego, którego konsekwencją jest zwiększanie wolumenu produkcji i innych wielkości makroekonomicznych, nie mają zastosowania do analizy rozwoju gospodarczego i towarzyszących mu zmian jakościowych. Nowa ekonomia instytucjonalna podkreśla, że instytucje pełnią kluczową rolę w badaniu prawidłowości związanych z funkcjonowaniem gospodarki oraz przebiegiem procesów gospodarczych oraz ich konsekwencji ekonomicznych i społecznych. Odpowiednio ukształtowany, stabilny i wzajemnie uzupełniający się układ instytucji formalnych i nieformalnych wraz ze skutecznym systemem ich egzekwowania w danej gospodarce oddziałuje pozytywnie na wzrost i rozwój gospodarczy. Konieczne staje się więc poszukiwanie takich instytucji, które będą dynamizowały te procesy i przyczyniały się do zmniejszenia dysproporcji w poziomie rozwoju poszczególnych krajów, poprawy jakości życia społeczeństwa, eliminacji ubóstwa oraz wyrównywania nierówności społecznych.
EN
The aim of the article is to identify the general assumptions of new institutional economics concerning the role of institutions in explaining economic processes and the behaviour of the individuals who form part of these processes. In particular, the article pays attention to assumptions referring to the importance of institutions in economic growth and development. This goal is realized through a literature review within the scope of the issue being discussed. The article shows the main connections and differences between neoclassical economics and new institutional economics. The founders of new institutional economics attempted to extend neoclassical thought with categories not included in previous research. One of these categories involves institutions which influence economic processes and the behaviour of the participants in these processes. The consequence of introducing institutional aspects to the analysis has been a bounded rationality and opportunism for the individuals who make the choices. The analysis of the main assumptions of new institutional economics allows the conclusion that neoclassical models which have been used to explain economic growth cannot be used in economic development analysis and the qualitative changes that come with it. New institutional economics has emphasized that institutions matter. There has been a necessity to include institutional aspects in research concerning the regularities occurring in the functioning of the economy and economic processes and their economic and social consequences. An appropriate, stable and complementary system of formal and informal institutions with an effective mechanism to ensure their enforcement in a given economy has a positive influence on economic growth and development. It is necessary to determine which institutions can accelerate these processes, reduce disparities between the levels of development of the various countries, raise living standards, reduce poverty and equalize social inequalities.
PL
W artykule przedstawiono problem rozwoju światowej gospodarki z perspektywy zrównoważonego rozwoju, jako kluczowego imperatywu współczesnej makroekonomii. Ponadto problem rozwoju światowej gospodarki połączono z klasycznymi problemami makroekonomii w postaci: wzrostu gospodarczego, inflacji, bezrobocia oraz bilansu płatniczego. Płodność heurystyczna przedstawionych badań wyraża się zarówno w połączeniu klasycznych problemów makroekonomii w kontekście zrównoważonego rozwoju, jak i z perspektywy różnych współczesnych szkół makroekonomicznych. W swoich rozważaniach autorzy dążą do potwierdzenia hipotezy głoszącej, iż zrównoważony rozwój jest płodnym heurystycznie paradygmatem w rozwoju współczesnej makroekonomii, zaś różne kierunki rozwoju współczesnej makroekonomii pozwalają na przystosowanie koncepcji zrównoważonego rozwoju dla potrzeb programów rozwojowych gospodarek znajdujących się na różnych stadiach rozwoju.
EN
The paper focuses on the development of the global economy in the context of sustainable development as a key imperative of contemporary macroeconomics. The analysis is combined with a look at classic macroeconomic issues such as economic growth, inflation, unemployment, and the balance of payments in foreign trade. An added value of the paper is that it looks at the problem from the perspective of various schools of thought in contemporary macroeconomics. The authors seek to validate the hypothesis that sustainable development is a powerful paradigm for the development of modern economies and that various macroeconomic trends make it possible to adapt this paradigm to the needs of economies at different stages of development.
PL
Współczesne badania dotyczące ruchu Fair Trade nie dają jasnej odpowiedzi, czy ogólny wpływ sprawiedliwego handlu jest pozytywny czy negatywny i jakie są rzeczywiste motywy konsumentów sprawiedliwego handlu. W artykule sprawdzamy, czy założenia wybranych szkół heterodoksyjnych (feministycznej, ekologicznej i humanistycznej) lepiej pasują do rzeczywistości ruchu Fair Trade niż założenia teorii neoklasycznej. Chociaż „lepsza kondycja” niekoniecznie oznacza „lepsze wyjaśnienie”, niezgodność z rzeczywistością może stanowić przeszkodę w identyfikacji kluczowego aspektu badanego zjawiska (tj. Sprawiedliwego handlu), szkodząc wyjaśnieniu jego istnienia i rozwoju.
EN
Contemporary research exploring the Fair Trade movement does not provide a clear answer whether the overall impact of Fair Trade is positive or negative and what are the real motives of Fair Trade consumers. In the paper we investigate whether the assumptions of selected heterodox schools (feminist, ecological and humanist) fit better to the reality of the Fair Trade movement than those of the neoclassical theory. Although ‘better fitness’ does not necessarily mean ‘better explanation’, the mismatch with reality may constitute an obstacle in identifying a crucial aspect of the researched phenomenon (i.e. Fair Trade), harming explanation of its existence and development.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.