Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Refine search results

Journals help
Authors help
Years help

Results found: 34

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  ekonomiczna analiza prawa
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
PL
Celem artykułu jest analiza możliwości zwalczania przestępczości zorganizowanej poprzez identyfikację i analizę sieci przestępczych w kategoriach ekonomicznych oraz ich wpływ na legalną konkurencję rynku paliw ciekłych. W treści odniesiono się do charakterystyki surowca, jakim jest ropa naftowa oraz polskiego rynku paliw ciekłych. W dalszej części przedstawiono organizacje i struktury przestępcze, możliwości analityczne sieci przestępczych w kategoriach ekonomicznych.
PL
Celem artykułu jest identyfikacja kategorii ekonomicznej efektywności na gruncie L&E. Zgodnie z podstawową tezą L&E efektywność ta jest fundamentalną wartością prawa. W opracowaniu podjęto dyskusję z tą tezą. Z jednej strony, kontrowersje dotyczące przedmiotowej tezy wynikają z braku jej jednoznacznego rozumienia. Z drugiej, prawo funkcjonuje od wieków, natomiast kwestia jego ekonomicznej efektywności podnoszona jest od kilkudziesięciu lat. Podstawową wartością, której podporządkowane było prawo „od zawsze”, jest sprawiedliwość. Stąd podjęto również problem zróżnicowanego podejścia do relacji pomiędzy ekonomiczną efektywnością a sprawiedliwością w L&E. Krytyczna analiza piśmiennictwa pozwoliła na sformułowanie argumentów za i przeciw dominacji jednej z tych wartości w praktyce stanowienia i stosowania prawa. Rozpoznano znaczne różnice w poglądach w tym zakresie. Jednocześnie uznano za prawdziwe przyjęte założenie, że efektywność ekonomiczna jest wartością realizowaną w prawie obok sprawiedliwości. Podjęty problem jest ważny z praktycznego punktu widzenia. Konsensus w teorii przyczyniłby się do wypracowania modelu umożliwiającego ocenę regulacji prawnych, z przyjęciem za jej kryteria ekonomicznej efektywności i sprawiedliwości.
EN
The aim of the article is to identify the category of economic efficiency on the grounds of L&E. According to the primary thesis of L&E economic efficiency is a fundamental legal value. The study discusses said thesis. On one hand, the controversy surrounding the thesis stem from lack of its unequivocal understanding. On the other, law has been functioning for centuries, while the question of its economic efficiency has only been raised for a few decades. Fundamental value, which has always been associated with law, is justice. It follows that the issue of various approaches to the relation between economic efficiency and justice in L&E is considered. Critical analysis of the literature allows to formulate arguments for and against each of these values in enacting and enforcing the law. Significant differences in various approaches to this matter are identified. Simultaneously, the assumption that efficiency is a value realized in the law beside justice is considered to be correct. The issue raised is important from the practical point of view. A theoretical consensus would support formulating a model, which would allow assessment of legal regulations based on criteria of economic efficiency and justice.
PL
Celem niniejszego artykułu jest identyfikacja relacji pomiędzy kosztami transakcyjnymi a prawem, tak w płaszczyźnie teoretycznej, jak i praktycznej. W literaturze przedmiotu zagadnienie kosztów transakcyjnych znajduje różne ujęcia, jednak to odkrycie i wyjaśnienie znaczenia kosztów transakcyjnych przez Coase’a okazało się jedną z najbardziej kluczowych determinant rozwoju Law & Economics. Tym samym dorobek nauk ekonomicznych w zakresie kosztów transakcyjnych przenika się z L&E jako nurtem nauk prawnych. Szczegółowe analizy wybranych przepisów obowiązują-ego polskiego prawa prowadzą do wniosku, że niektóre z regulacji prawnych generują koszty transakcyjne, inne zaś ograniczają możliwość dokonywania transakcji. Jednocześnie zidentyfikowane zostały przepisy, które sprzyjają zmniejszaniu kosztów transakcyjnych. W uogólnionej konkluzji można zatem uznać za prawdziwe przyjęte założenie o możliwości oddziaływania tak pozytywnego, jak i negatywnego przepisów prawa na wielkość kosztów transakcyjnych.
EN
The aim of this article is to identify the relation between transaction costs and the law, both on theoretical and practical grounds. In literature various approaches on the issue of transaction costs are presented, but it was Ronald H. Coase’s discovery and explanation that turned out to be one of the most crucial determinants of the development of Law & Economics. Thereby, the findings of economics on the issue of transaction costs are interfuses L&E as a jurisprudential movement. Detailed analysis of selected current Polish legal regulations lead to a conclusion that some of those regulations generate transaction costs, while other limit the ability to transact. Concurrently, legal regulations that foster reduction of the level of transaction costs are indentified. In general conclusion it can be asserted that the previous assumption – legal regulations can affect transaction costs in both positive and negative way – is true.
PL
At the end of the 19th century the first wave of the movement law & economics has taken place in Europe. One of its protagonists was Leon Petrażycki (Leo von Petrażycki, 1867–1931), a Polish jurist who studied in Russia and in Germany. His book “Die Lehre vom Einkommen” whose title can be best translated as “The Doctrine of Income” was published in Berlin in 1893 (1st volume) and 1895 (2nd volume). The doctrine of Petrażycki, who insisted on using economic instead of technical-legal concepts, reveals astonishing resemblances to the modern movement of law & economics, inaugurated in 1960-ties in the USA.
5
Publication available in full text mode
Content available

Rynki nierelewantne

75%
PL
W polskiej literaturze antymonopolowej rozpowszechniony jest pogląd, że w każdej sprawie antymonopolowej niezbędne jest zdefiniowanie rynku właściwego (relewantnego). Powyższe stoi w sprzeczności przykładowo z podejściem przyjętym w prawie unijnym, jednak wskazuje się, że w prawie polskim obowiązek taki wynika w szczególności z brzmienia ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Niniejszy artykuł stanowi próbę obrony tezy przeciwnej: definiowanie rynków właściwych nie zawsze jest niezbędne, a nacisk na ich każdorazowe określanie jest wręcz szkodliwy i prowadzi do wyznaczania „rynków nierelewantnych”.
EN
The thesis of this article is that judicial discretion can be justified by economic reasons. Therefore, the work is divided into three parts. First, there are presented two basic approaches towards judicial discretion which are present in Polish legal literature. Second, there are introduced two self-prepared cases from two different areas of law which are penal and tort law. With the usage of economic tools, there is shown that giving judges decisional freedom can lead to economically efficient sentences. According to the second example, judge’s discretional power to calculate the amount of compensation can be very important to maintain efficient tort.
PL
Tezą artykułu jest przekonanie, że dyskrecjonalność sędziowską można uzasadnić względami ekonomicznymi. Artykuł jest podzielony na trzy części. W pierwszej części przedstawione są dwa podstawowe podejścia do dyskrecjonalności sędziowskiej, które są obecne w polskiej literaturze prawniczej. Natomiast w drugiej – dwa samodzielnie przygotowane przypadki z dwóch różnych dziedzin prawa, które obejmują prawo karne i deliktowe. Przy użyciu narzędzi ekonomicznych wykazano, że przyznanie sędziom swobody decyzyjnej może prowadzić do efektywnych ekonomicznie wyroków. Zgodnie z drugim przykładem uprawnienia dyskrecjonalne sędziego do obliczenia kwoty odszkodowania mogą być bardzo ważne dla utrzymania skutecznej odpowiedzialności deliktowej. W końcowej części omówiono metodologię przeprowadzonych badań i wynikające z nich wnioski.
PL
W artykule przedstawione zostały argumenty na rzecz wzmocnienia mechanizmów ochrony małych i średnich przedsiębiorców przed wyzyskiem ekonomicznym ze strony dużych firm. Oprócz omówienia uwarunkowań ekonomicznych tego zjawiska, zostały także zaprezentowane krajowe regulacje chroniące aktualnie rodzimych przedsiębiorców przed eksploatacją. Ponadto sformułowano katalog niedozwolonych praktyk rynkowych, który, bądź to w drodze odpowiedniej praktyki orzeczniczej, bądź też zmiany przepisów, powinien zostać implementowany do systemu prawa.
EN
The article presents arguments in favor of strengthening the protection mechanisms for small and medium-sized enterprises against economic exploitation by large companies. Apart from discussing the economic conditions and features of this phenomenon, presented are also national provisions that currently protect domestic entrepreneurs against exploitation. Moreover, a catalogue of prohibited practices, which should be implemented into the legal system either by means of appropriate judicial practice or by introducing some changes into legislation, has been created and is proposed in the article.
8
Content available remote

EFEKTYWNOŚĆ ORGANIZACJI PRACODAWCÓW W POLSCE

75%
EN
The article is devoted to the issue of effectiveness of institutions regarding employers’ organizations in Poland. In the first part of the paper, economic literature (mostly empirical) about employers’ organizations is presented. The following section contains legaldogmatic analysis of Polish regulations linked with employers’ organizations. The crucial element of the article is the section including the results from indepth interviews with representatives of the government, employers’ organizations, trade unions and academic sector. The conclusions relate the outcome of the study to the issue of the effectiveness of Polish regulations in the field of employers’ organizations.
PL
Artykuł dotyczy kwestii efektywności instytucji organizacji pracodawców w Polsce. Pierwsza część zawiera przegląd empirycznej literatury ekonomicznej dotyczącej organizacji pracodawców, a w druga dotyczy analizy dogmatyczno-prawnej polskich regulacji obejmujących tworzenie i działalność organizacji pracodawców. Zasadniczym elementem artykułu jest przedstawienie wyników z indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI) z przedstawicielami rządu, organizacji pracodawców, związków zawodowych oraz społeczności akademickiej. Wnioski zestawiają osiągnięte rezultaty z kwestią efektywności polski regulacji dotyczących organizacji pracodawców.
PL
W artykule ujmuje się law & economics jako propozycję teorii procesów decyzyjnych w kontekstach prawnych. Podkreśla się, że rozróżnienie między dwoma podejściami w ekonomicznej analizie prawa: neoklasycznym i behawioralnym, dokonuje się w odniesieniu do dwóch różnych teorii podejmowania decyzji stosowanych w dziedzinie każdego z nich. Podejście neoklasyczne opiera się na teorii oczekiwanej użyteczności, natomiast behawioralne – na teorii perspektywy. Według przedstawicieli obu z nich, zastosowanie teorii procesu decyzyjnego może być pomocne w oddziaływaniu przez normy prawne na zachowania adresatów w bardziej wyrafinowany sposób. Tezą artykułu jest to, że badacze z kręgu law & economics błędnie interpretują założenia i twierdzenia teorii i / lub formułują nadmierne twierdzenia, jeśli twierdzą, że ustalenia teoretyczne dotyczące decyzji dostarczają wiedzy na temat sposobu, w jaki prawo wpływa na ludzkie decyzje.
EN
The article treats law & economics as a proposal of a theory of decision making in legal settings. It is emphasized that the distinction between two approaches in economic analysis of law: the neoclassical and the behavioral one, is made with reference to two different theories of decision making applied in the realm of each approach. The neoclassical approach is based on the theory of expected utility, whereas the behavioral one – on prospect theory. According to the scholars on both sides, application of decision theory might be helpful in influencing behavior by legal norms in a more sophisticated way. The claim of the article is that law & economics scholars misinterpret the assumptions and propositions of the theories and/or formulate excessive claims, if they argue that decision theoretical findings provide knowledge about the way in which people’s decisions are influenced by law.
11
75%
PL
Celem artykułu jest wykazanie wpływu potrzeby bezpieczeństwa na kształt systemu społeczno-gospodarczego. Potrzeba ta przedstawiona zostaje jako główna motywacja podejmo-wania przez ludzi działań wspólnych, a nawet jako racja bytu państwa. W dalszej części artykułu zarysowane, a następnie ocenione z punktu widzenia efektywności, zostają sposoby działania państwa jako instytucji powołanej do istnienia wolą współdziałających obywateli.
EN
The point of this article is to show the influence of the need for safety on the state of socio-economic system. This need, is depicted as the main motivation for undertaking joint actions by people or eves as reason for existence of countries. In the succeeding part of the ar-ticle, actions of the country, as the institution constituted by the cooperating citizens, are por-trayed and then judged from the effectiveness point of view.
PL
Autor artykułu podjął się oceny znowelizowanych przepisów prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego w Polsce perspektywie zapisu na sąd polubowny. Wnioski artykułu pozwalają na przyjęcie stanowiska, ze zastosowane rozwiązanie wyeliminowały niesprawności przepisów sprzed nowelizacji. Nowe przepisy przyczyniły się nie tylko do wzrostu przejrzystości regulacji, ale i do stabilności systemu prawnego. Niewątpliwie wpływ na tę sytuację ma większa przejrzystość zaproponowanych rozwiązań restrukturyzacyjnych prawa restrukturyzacyjnego, jak również zmniejszenie atrakcyjności postępowań likwidacyjnych prawa upadłościowego dla wierzycieli publicznoprawnych – zlikwidowanie pierwszeństwa zaspokojenia wierzytelności publicznoprawnych w podziale funduszy masy upadłości, którzy obecnie chętniej uczestniczą w procesach restrukturyzacyjnych. W wyniku wprowadzonej nowelizacji prawa zostały wypracowanie instrumenty szybkiej reakcji na problemy finansowe, czego dowodem jest zmniejszenie czasu reakcji na takowe problemy.
EN
The author of this article has undertaken an evaluation of the amended provisions of the Bankruptcy and Restructuring law in Poland from the perspective of the economic analysis of law. The conclusions of the article allow for formulating the statement that the applied solutions have eliminated the ineffectiveness of the provisions prior to the amendment. They have reduced the reaction time to entrepreneurs’ financial problems, increased the restructuring proceedings primacy over the liquidation proceedings in case of economic downturn. The new provisions have not only contributed to the increase in transparency of regulations but also to the stabilisation of the legal system. Undoubtedly, the major factors which have influenced this situation are the greater transparency of the proposed restructuring solutions of the restructuring law, as well as the decrease in the attractiveness of the liquidation proceedings of the bankruptcy law for public law creditors by eliminating the primacy in satisfying public law claims in the distribution of the bankruptcy estate funds, thus making the creditors more willing to take part in the restructuring proceedings. As a result of the introduced amendment of the law there have been devised the instruments of a quick reaction to financial problems, whose effectiveness has been proven by the reduction of reaction time to such problems.
13
63%
EN
The aim of this article is to identify the relation between transaction costs and the law, both on theoretical and practical grounds. In literature various approaches on the issue of transaction costs are presented, but it was Ronald H. Coase’s discovery and explanation that turned out to be one of the most crucial determinants of the development of Law & Economics. Thereby, the findings of economics on the issue of transaction costs are interfuses L&E as a jurisprudential movement. Detailed analysis of selected current Polish legal regulations lead to a conclusion that some of those regulations generate transaction costs, while other limit the ability to transact. Concurrently, legal regulations that foster reduction of the level of transaction costs are indentified. In general conclusion it can be asserted that the previous assumption – legal regulations can affect transaction costs in both positive and negative way – is true.
PL
Celem niniejszego artykułu jest identyfikacja relacji pomiędzy kosztami transakcyjnymi a prawem, tak w płaszczyźnie teoretycznej, jak i praktycznej. W literaturze przedmiotu zagadnienie kosztów transakcyjnych znajduje różne ujęcia, jednak to odkrycie i wyjaśnienie znaczenia kosztów transakcyjnych przez Coase’a okazało się jedną z najbardziej kluczowych determinant rozwoju Law & Economics. Tym samym dorobek nauk ekonomicznych w zakresie kosztów transakcyjnych przenika się z L&E jako nurtem nauk prawnych. Szczegółowe analizy wybranych przepisów obowiązującego polskiego prawa prowadzą do wniosku, że niektóre z regulacji prawnych generują koszty transakcyjne, inne zaś ograniczają możliwość dokonywania transakcji. Jednocześnie zidentyfikowane zostały przepisy, które sprzyjają zmniejszaniu kosztów transakcyjnych. W uogólnionej konkluzji można zatem uznać za prawdziwe przyjęte założenie o możliwości oddziaływania tak pozytywnego, jak i negatywnego przepisów prawa na wielkość kosztów transakcyjnych.
PL
Esej rozpoczyna się od krótkiej prezentacji ekonomicznej analizy prawa jako dyscypliny naukowej, podane są przykłady różnic między ekonomiczną analizą prawa i tzw. analizą doktrynalną. Następnie omówione zostają dwa najważniejsze nurty badawcze w dziedzinie będącej przedmiotem szczególnego zainteresowania autora - wykorzystywanie pojęć zaczerpniętych z ekonomii behawioralnej do analizy prawa oraz rozwój empirycznych badań przepisów prawa. Po wyjaśnieniu, dlaczego są one tak ważne, autor przedstawia przykłady znaczących różnic między wnioskami, do których dochodzą przedstawiciele nowych nurtów myślenia, a interpretacjami proponowanymi przez zwolenników bardziej tradycyjnego podejścia do zagadnień prawa, a także omawia ich wpływ na politykę prawną i regulacyjną.
EN
The author starts his essay with a brief overview of law and economics as a research discipline and offers examples of how its analysis differs from that of doctrinal analysis, an older style of legal analysis. Next, he focuses on what he considers to be the two most important developments in the area - the incorporation of behavioural economics into the analysis of law and the emergence of empirical legal studies. After explaining why he considers them to be of such importance, he gives examples of how the legal and regulatory policies suggested by these developments significantly differ from the previous ones.
PL
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie tzw. opłat półkowych, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, z perspektywy ekonomicznej analizy prawa. Artykuł wskazuje na konieczność pogłębionej interpretacji prawa z uwzględnieniem całościowym relacji biznesowych pomiędzy dostawcami a sieciami handlowymi. Artykuł prezentuje współczesny model współpracy pomiędzy dostawcami i sieciami detalicznymi jako wertykalnie zintegrowanych kanałów marketingowych (kanałów dystrybucji), w którym strony muszą uzgadniać kluczowe parametry współpracy, takiej jak: warunki logistyczne, warunki i metody promocji produktów, asortyment, terminy wprowadzenia nowych produktów i wiele innych. Artykuł przedstawia biznesową i ekonomiczną perspektywę tzw. opłat półkowych w przekonaniu, że jakiekolwiek formalistyczne podejście do zachowań biznesowych, bez uwzględnienia „myślenia ekonomicznego”, może prowadzić do nieprawidłowości w funkcjonowaniu konkurencji, a w konsekwencji negatywnie wpływać na konsumentów.
EN
The aim of this paper is to look at slotting (listing) fees as defined in Article 15(1)(4) of the Combating Unfair Competition Act from the perspective of an economical analysis. The paper calls for a more in-depth interpretation of the issues by courts that would cover the overall business relations between the retailers and the suppliers. Presented is the modern way of cooperation between suppliers and retailers structured as vertically integrated marketing (supply) chains where the parties have to agree to key parameters of long term cooperation such as: logistics, ways and methods of promotions, assortments as well as timing of listing of new products. A business and economic perspective is applied here to the analysis of slotting fees (listing fees) seeing as any formalistic interpretation of market practices without recourse to ‘economical thinking’ would lead to market failures and, in consequence, lead to a reduction in consumer welfare.
PL
Celem tekstu jest analiza czy ewolucja opcji, kontaktów terminowych i innych instrumentów pochodnych jest efektem szerszego wpływu rozwoju rynków finansowych i teorii ekonomicznych na system prawny. Stanowi to część szerszego zagadnienia, tj. stosunku prawa do ryzyka, niepewności i spekulacji. Stąd istotnym jest zbadanie, czy ostatnie regulacje dotyczące rynków finansowych i zwolnienie takich transakcji jak opcje, kontrakty terminowe lub tzw. kontrakty swap, dokonane poprzez ich wyłączenie z istniejących regulacji antyspekulacyjnych (lub zniesienie większości z tych regulacji) może mieć szerszy wpływ na pojęcie ryzyka w prawie i teorii regulacji.
EN
The paper aims at analysing whether the evolution of options, futures and other derivatives is an effect of a wider impact of the evolution of financial market and economic theories upon legal system. This constitutes, however, a part of a wider topic, namely the legal approach to risk, uncertainty and speculation. Thus it is crucial to examine whether recent regulation of financial markets and exempting such transactions as options, futures or swaps, performed by set-off from the existing anti-speculative regulation (or abolishing of the majority of anti-speculative rules) may have a wider impact on the notion of risk in law and theory of regulation.
PL
Celem pracy jest wskazanie powiązań i zależności istniejących pomiędzy ekonomią a prawem na przykładzie ekonomicznej analizy prawa konstytucyjnego. Autorka koncentruje się na kwestiach związanych z funkcjonowaniem i strukturą organów władzy państwowej w sensie ekonomicznym oraz bada również pod względem relacji ekonomia – prawo, ustrój kraju oraz prawa i wolności wynikające z konstytucji. Ponadto wyjaśnia, że nie bez znaczenia są związki istniejące pomiędzy określonymi regulacjami a rozwojem gospodarczym państwa i jego dynamiką. Ekonomiczne następstwa zjawisk prawnych stanowią bowiem odzwierciedlenie ustanowionych, a później stosowanych przez kompetentne organy państwowe przepisów prawa, które mają istotny wpływ na procesy gospodarcze. Prawo zatem traktowane jako dobro publiczne określa pozycję ekonomiczną danego państwa. Przyjęte metody badawcze obejmują komparatystyczną analizę tekstów podstawowych aktów prawnych z wykorzystaniem literatury przedmiotu.
EN
The aim of this thesis is to point out connections and relationships existing between the economy and the law on the example of the economic analysis of the constitutional law. The author concentrates on issues connected with the functioning and the structure of state authorities within economic terms, and also examines regime of the country and the rights and freedoms arising from the Constitution within economics-law relationship.. Moreover, it is explained that the relationships between particular regulations and economic development of the state and its dynamics are not irrelevant. The economic consequences of legal phenomena reflect established provisions of law having significant impact on economic processes which are then applied by the competent public authorities. Therefore, the law treated as a public welfare determines the economic position of the country concerned. Research methods contain a comparative analysis of contents of fundamental legal acts together with the publications in this field.
EN
The article addresses the topic of selected legislative actions initiated in the European Union in the last decade concerning corporate social responsibility (CSR) reporting. This has a direct impact on the shape of national legislation.CSR reporting has gained popularity in both theoretical and practical terms over the past few decades. Despite the increasing percentage of companies publishing CSR reports, it is essential to be aware that sustainable development reporting is a dynamic process that does not end with the publication of a document and is subject to changes, including legislative changes.CSR reporting can entail certain risks. One of the highlighted risks is greenwashing, which refers to using CSR reporting solely to improve a company’s image and reputation without a genuine connection between the reported information and the overall operational activities of the organisation. The article presents the essence of greenwashing and regulatory actions taken to eliminate this phenomenon. In the article, particular attention is paid to the Directive of the European Parliament and of the Council No. 2014/95/EU of October 22, 2014, amending Directive No. 2013/34/EU as regards disclosure of non-financial and diversity information by certain large entities and groups (EU Official Journal L 182/19) and Directive of the European Parliament and of the Council (EU) 2022/2464 of December 14, 2022, amending Regulation (EU) No. 537/2014, Directive 2004/109/EC, Directive 2006/43/EC, and Directive 2013/34/EU regarding corporate reporting on sustainability (EU Official Journal L 322/15). The initial condition for discussions on the nature and forms of greenwashing appears to be an analysis of the development of the concept of CSR, which constitutes the introductory part of the article.
PL
W artykule została podjęta tematyka wybranych działań legislacyjnych inicjowanych w ostatniej dekadzie w Unii Europejskiej w odniesieniu do sprawozdawczości CSR, mających bezpośredni wpływ na kształt krajowego prawodawstwa. Raportowanie CSR (ang. corporate social responsiblity – społeczna odpowiedzialność biznesu) zyskało w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat na popularności w wymiarze zarówno teoretycznym, jak i aplikacyjnym. Mimo stale zwiększającego się odsetka przedsiębiorstw publikujących raporty CSR należy mieć świadomość, że sprawozdawczość z zakresu zrównoważonego rozwoju jest procesem dynamicznym, który nie kończy się na publikacji dokumentu, lecz podlega nieustannym zmianom, w tym zmianom legislacyjnym. Sprawozdawczość CSR może nieść za sobą określone zagrożenia. Jednym z nich jest greenwashing, tj. wykorzystywanie sprawozdawczości CSR jedynie w celu poprawy wizerunku i reputacji firmy, bez realnego odniesienia raportowanych informacji do całościowej działalności operacyjnej organizacji. W artykule przedstawiono istotę greenwashingu oraz działania regulacyjne podejmowane w celu wyeliminowania tego zjawiska, ze szczególnym uwzględnieniem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/95/UE z dnia 22 października 2014 r. zmieniającej dyrektywę 2013/34/UE w odniesieniu do ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności przez niektóre duże jednostki oraz grupy [Dz. Urz. UE L 182/19] oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy 2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/WE oraz dyrektywy 2013/34/UE w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju [Dz. Urz. UE L 322/15]. W ramach wprowadzenia do rozważań nad charakterem i postaciami greenwashingu przeprowadzono analizę rozwoju koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu.
EN
Based on recent literature on the subject, the article investigates why countries need constitutions and how constitutions influence economies. The authors look at how lasting national constitutions are and why they are amended. The analysis is based on approaches including Constitutional Economics, New Political Economy, and Law and Economics. The authors reach for explanations related to property rights economics, interest group theory, and analysis of the distribution of political power between various groups of society. The study identifies the primary factors shaping the process of establishing constitutional rules and their stability. It also highlights four channels through which constitutions influence economies. In particular, the authors focus on: (1) the constitution’s role in enhancing the credible commitments of political elites, (2) its significance for political stability within the state, (3) the functioning of interest groups benefiting from various constitutional provisions, and (4) transaction costs that various actors bear because of the necessity to adjust to the enforced rules or attempts to evade them. The authors formulate conclusions that they say could contribute to further research on the potential substitutability and complementarity of constitutional rules and to studies focusing on the issue of endogenizing constitutions.
PL
Artykuł ma na celu wskazanie najważniejszych wątków z powstałej na przestrzeni ostatnich lat literatury wyjaśniającej powody ustanawiania konstytucji, ich trwania i zmian oraz powiązanie tych rozważań z zagadnieniami dotyczącymi wpływu konstytucji na gospodarkę. Zaprezentowana dyskusja czerpie przede wszystkim z osiągnięć ekonomii konstytucyjnej, nowej ekonomii politycznej i ekonomicznej analizy prawa, sięgając m.in. do wytłumaczeń nawiązujących do teorii praw własności, teorii grup interesu, czy analiz rozkładu siły politycznej pomiędzy różne grupy w społeczeństwie. Przedstawione rozważania pozwalają zidentyfikować podstawowe czynniki kształtujące proces ustanawiania reguł konstytucyjnych oraz ich trwałość, naświetlając jednocześnie cztery kanały, poprzez które konstytucja może wpływać na gospodarkę. W tym kontekście, uwaga koncentruje się na (1) znaczeniu, jakie konstytucja ma dla wzmacniania wiarygodności obietnic składanych przez elity polityczne; (2) na roli jaką odgrywa ona przy zwiększaniu stabilności politycznej w państwie; (3) na działalności grup interesu czerpiących wymierne korzyści z konkretnych zapisów konstytucyjnych; oraz (4) na kosztach transakcyjnych, które różni aktorzy społeczni ponoszą, czy to z konieczności dostosowania się do obowiązujących reguł czy też z chęci ich obejścia. Sformułowane w artykule wnioski mogą stanowić podstawę do dalszych badań poświęconych, np. potencjalnej substytucyjności bądź komplementarności pomiędzy niektórymi regułami konstytucyjnymi, jak i tych koncentrujących się na problemie endogenizacji konstytucji.
EN
Illicit spirit drink market is a very complex social phenomenon. The existing estimates of the scale of the unofficial alcohol consumption differ a lot. The European Commission, the World Health Organization and health institution researches indicated Poland as the leader of unregistered alcohol consumption in the European Union. On the other hand, Polish tax authorities and the Supreme Chamber of Control estimate unregistered spirits consumption on a much lower level. The aim of the paper is to present various research methods that can help estimate the scale of this phenomenon. Standardized methodologies are necessary conditions to reduce the disproportions in the previous estimation of unregistered alcohol consumption in Poland. The need of new quality approach is justified due to the fact that illicit spirits market causes individual and social health problems, public finance losses and contributes to corruption and other illegal activities. Comprehensive and reliable tools and scientific approach which at least allow to verify the dynamics of changes in the illegal spirit drinks market, will allow to perform periodic regulatory impact assessments. Thanks to this, it will be possible to recommend changes to the provisions that may discourage violations of the law.
PL
Nielegalny rynek napojów spirytusowych to bardzo złożone zjawisko społeczne odpowiedzialne za problemy zdrowotne, straty finansów publicznych, korupcję i inne nielegalne działania. Wiedza na jego temat jest tyleż ważna, co trudno osiągalna. Dotychczasowe szacunki dotyczące skali nieoficjalnego spożycia alkoholu znacznie się różniły. Badania Komisji Europejskiej, Światowej Organizacji Zdrowia i instytucji zdrowia wskazały Polskę jako lidera nierejestrowanego spożycia alkoholu w Unii Europejskiej. Z drugiej strony polskie organy podatkowe i Najwyższa Izba Kontroli szacują nierejestrowaną konsumpcję spirytusu na znacznie niższym poziomie. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie metod badawczych pomocnych w oszacowaniu rozmiarów tego zjawiska. Uporządkowanie metodologii jest potrzebne, by zmniejszyć rozbieżności w dotychczasowych szacunkach nierejestrowanej konsumpcji alkoholu w Polsce. Stosowanie wiarygodnych metod, które przynajmniej umożliwiają określenie dynamiki zmian nielegalnego rynku napojów spirytusowych, pozwoli na prowadzenie okresowej oceny skutków regulacji. Dzięki temu możliwe będzie postulowanie zmian przepisów zniechęcających do naruszania prawa.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.