Search results

1

Ksiądz Michał Poradowski w rodzinie emigracyjnych narodowców

100%

Kilian S.

Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

|

2021

|

issue 28

231-246

PL

Od wielu lat centralne miejsce w badaniach historycznych poświęconych dziejom emigracji zajmują publicyści, politycy – liderzy stronnictw politycznych bezpośrednio zaangażowani w życiu politycznym „polskiego” Londynu. Bohaterowie oddaleni od Londynu, osiedleni na półkuli zachodniej ustępują miejsca politykom „Polski na Tamizą”. W gronie zapomnianych bohaterów znalazł się osiadły w 1950 roku w Chile ks. Michał Poradowski, który przez 40 lat wykładał na uniwersytetach w Santiago i Valparaiso; był wybitnym teologiem, filozofem, socjologiem, publikował w kilku językach ( hiszpańskim, portugalskim, francuskim, angielskim), był animatorem życia Polonii jako wiceprzewodniczący Związku Polaków w Chile. W latach młodości organizacyjnie związany z ugrupowaniami obozu narodowego, należał do młodzieży Obozu Wielkiej Polski. Na emigracji utrzymywał kontakty z politykami „polskiego” Londynu, m.in.: Tadeuszem Bieleckim – prezesem Stronnictwa Narodowego, publikował na łamach „Myśli Polskiej” – sztandarowego pisma SN. W Chile, Brazylii i Argentynie). Zyskał uznanie jako krytyk ideologii lewicowych, marksizmu i polityki sowieckiej. Nie będzie przesady w stwierdzeniu, że ks. Poradowski był jedynym przedstawicielem polskiej emigracji politycznej, który w znaczącym stopniu przyczynił się do ukształtowania opinii publicznej kraju osiedlenia, któremu udało się uformować profil ideowy elity politycznej Chile. W 1992 roku po raz pierwszy od czasu wyjazdu (1945 r.) przyjechał do ojczyzny, na stałe osiadł w roku następnym, jako publicysta polityczny włączył się do pracy ideowo-programowej ugrupowań narodowo-katolickich. Z myślą o upowszechnieniu idei narodowej sfinansował z własnych oszczędności wydanie kilku broszur m.in.: Katolickie państwo narodu polskiego (1996). Celem badawczym szkicu jest ukazanie charakteru relacji, jakie łączyły ks. M. Poradowskiego z rodziną emigracyjnych narodowców – Stronnictwem Narodowym oraz przybliżenie tych wątków jego myśli politycznej, które wyróżniają go spośród publicystów „Myśli Polskiej”.

EN

For many years, the central place in historical research devoted to the history of Polish émigré ilieus has been occupied by publicists and politicians - leaders of parties directly involved in the political life of ‘Polish’ London; those distant from it, settled in the Western Hemisphere do not receive as much attention as politicians of ‘Poland on thames’. among the forgotten ones is Father Michał Poradowski, who settled in Chile in 1950 and for 40 years lectured at the universities of Santiago and Valparaiso; he was an eminent theologian, philosopher, sociologist publishing in several languages (Spanish, Portuguese, French, English). When young, he was associated with the national camp groupings and belonged to the youth of the Camp of Great Poland. He maintained contacts with politicians from ‘Polish’ London, including tadeusz Bielecki - president of the National Party (Polish: Stronnictwo Narodowe), and published in its flagship magazine Myśl Polska (i.e. Polish thought or think: Poland). in Chile, Brazil and argentina, he gained recognition as a critic of left-wing ideologies, Marxism and Soviet politics. there will be no exaggeration in stating that Fr Poradowski was the only representative of the Polish political émigré circle who significantly contributed to the formation of public opinion in the country of settlement and who managed to form the ideological profile of the political elite in Chile. in 1992, for the first time since his departure (1945), he came to Poland, settled there permanently the following year, and as a political journalist joined the ideological and programme work of national and Catholic groups. With a view to spreading the national idea, he financed the publication of several brochures, e.g.: The Catholic State of the Polish Nation (1996), from his own savings.

2

Prometeizm po prometeizmie. Zarys historii ruchu prometejskiego po 1939 roku

84%

Libera P.

|

vol. 39

|

issue 1

40-64

XX

Znaczna część emigrantów politycznych, którzy pojawili siwę międzywojennej Europie, pochodziła z byłego Imperium Rosyjskiego. Składała się ona zarówno z przeciwników nowego państwa bolszewików, dążących do odbudowy imperium carów bez naruszania integralności jego historycznego terytorium, jak i z przedstawicieli narodów, które zostały wcześniej podbite przez Rosję ipo 1917 r. bezskutecznie próbowały odzyskać niezależność, a więc rozbić dawne imperium. Dlatego też chociaż obie grupy były wrogo nastawione do reżimu sowieckiego i zaciekle go zwalczały, w rzeczywistości starały się osiągnąć przeciwstawne cele. Chcąc nadać większą skuteczność swoim działaniom, przedstawiciele drugiej z tych grup zrzeszali sięw organizacjach, które miały mówićw ich imieniu na arenie międzynarodowej i ułatwić osiągnięcie wspólnego celu. Jedną zważniejszych spośród tych organizacji był ruch prometejski. Wokresie międzywojennym zrzeszał on przedstawicieli dwunastu narodówi ludów: Ukraińców, Gruzinów, Azerów, Górali kaukaskich, Tatarów krymskich inadwołżańskich, mieszkańców Turkiestanu, Kozaków dońskich, kubańskich i terskich1 oraz Ingrów i Karelów. Był on wspierany finansowo i organizacyjnie przez władze polskie i funkcjonował przede wszystkim wokresie międzywojennym, chociaż zarówno w czasie II wojny światowej, jak ipo jej zakończeniu podejmowano próby jego reaktywacji. Badania nad prometeizmem cieszą się od kilkunastu lat niesłabnącym zainteresowaniem w kręgach naukowców pracujących w przynajmniej kilkunastu krajach na trzech 1 Należy pamiętać, że większość Kozaków na emigracji była związana z wychodźstwem rosyjskim, a tylko odłamy identyfikujące się z tzw. ruchem wolnokozackim brały udział wruchu prometejskim.

3

Emigracyjny wizerunek przeciwnika politycznego... na tle historycznych resentymentów i w perspektywie zjednoczenia z krajem (1945–1992)

84%

Kilian S.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica

|

2015

|

issue 14

16-27

EN

In the catalogue of the emigration policy goals the motif of the political enemy can be visible in two aspects; as an adversary in the internal political rivalry between the historical groups and as an external enemy – the Soviet Union and the communist ideology as a factor connecting these groups within the anti-soviet concept of Polish politics. In time, since the creation of the Committee for a Free Europe as an organisation coordinating the fight against the communist ideology (also beyond Europe) and the implementation of emigration into the liberation strategy, a new enemy has appeared – the Sanation, born in the political rivalry from the years of the Second Polish Republic, reborn among the emigrants by the historical ressentiment and the diplomatic game of the Brits, who intentionally, selectively picked the historical parties as CFE partners, which resulted in a warped image of the political life in the “Polish London” as a society subject to external influence. The research aim of this paper in to explain the role of the political enemy motif in shaping of the ideological profile of the political programme and political fight strategy both in the context of emigration and the contemporary times (after 1989). The research interest includes also the analysis of the evolutionary factors of the political thought under the influence of the imaginary external enemy. These research questions lead to the next one, meaning if the unification of the political parties and atrophy of the historical parties in defining the ideological-political enemy reflects the authentic character change of the nationalist political parties, and furthermore, how does going back to the historical events with the intent to confirm the frame of mind block the process of modernising the political programme towards solving the problems of the future? Due to the homogeneous nature of the source material, the research aim has been primarily oriented towards the political thought history of the emigrational National Party (Stronnictwo Narodowe).

4

Prasa centralna Stronnictwa Ludowego „Wolność” w latach 1946-1957

67%

Indraszczyk A.

|

vol. 39

|

issue 1

384-407

PL

Stronnictwo Ludowe „Wolność” było partią polityczną powstałą i działającą na emigracji w latach 1945–1970. W latach 1946–1957 publikowało kilka tytułów prasy centralnej: „Biuletyn Stronnictwa Ludowego »Wolność«”, „Przegląd Polityczny”, „Instrukcja Polityczna”, „Wolność i Lud”, „Biuletyn”. Większość z nich miała charakter periodyków wewnętrznych i wydawana była w formie maszynopisu powielanego. Tylko jedno pismo, miesięcznik „Wolność i Lud”, miało charakter otwarty i było publikowane w formie normalnej gazety. Pisma te nie ukazywały się jednocześnie. Po zakończeniu wydawania jednego tytułu, po jakimś czasie podejmowano trud wydawania kolejnego. Wynikało to ze słabej kondycji finansowej stronnictwa, a w pierwszych latach także z powodu małej liczby osób piszących artykuły i materiały do pism. Głównymi tematami poruszanymi w prasie były: uzasadnienie celowości powstania stronnictwa, organizacja i forma kierownictwa politycznego emigracji, kontestacja działalności Stanisława Mikołajczyka i kierowanego przez niego Polskiego Stronnictwa Ludowego, myśl polityczna stronnictwa, informacje o sytuacji w Polsce i innych państwach uzależnionych od ZSRR, przemiany październikowe w Polsce.

5

Wolność i Lud: Press organ of the agrarian People’s Party (Freedom)

67%

Indraszczyk A.

Rocznik Historii Prasy Polskiej

|

2018

6

Wielokulturowość w filmach NRD? Próba opisania zjawiska, którego mogło nie być

67%

Gwóźdź A.

Kwartalnik Filmowy

|

2022

|

issue 117 Kino nieznane/ukryte

26-48

PL

Z filmów wytwórni DEFA autor wywodzi hipotezę reglamentowanego multikulturalizmu kina NRD. Wskazuje na dyskursy multikulturowe w filmach na temat dalszej i bliższej historii: wielokulturowego pogranicza Prus Zachodnich w końcu XIX w. (Młyn Lewina, reż. Horst Seemann, 1980) czy konfrontacji kultury pruskiej i urugwajskiej na przełomie XVIII i XIX w. (Zdobywanie Chimborazo, reż. Rainer Simon, 1989). Podejmuje kwestię konfrontacji kultury NRD-owskiej i polskiej (Klucze, reż. Egon Günther, 1972/1974; Przez siedem mostów musisz przejść, reż. Hans Werner, 1978). Proponuje namysł nad propagandowym lokowaniem wizerunków Angeli Davis i Deana Reada w dwóch filmach związanych z X Światowym Festiwalem Młodzieży i Studentów w Berlinie w sierpniu 1973 r. Główny akcent zostaje zaś położony na filmy tematyzujące emigrację polityczną z Ameryki Południowej (Kwiecień ma 30 dni, reż. Gunther Scholz, 1979; Izabela na schodach, reż. Hannelore Unterberg, 1984; Blond Tango, reż. Lothar Warneke, 1986).

EN

Based on films produced in the East German company Defa, the author presents a hypothesis of regulated multiculturalism of the GDR cinema. He indicates multicultural discourses in historical films about distant and more recent history: the multicultural borderland of West Prussia in the late 19th century (Levins Mühle, dir. Horst Seemann, 1980) and the confrontation of Prussian and Uruguayan culture at the turn of the 18th and 19th centuries (Die Besteigung des Chimborazo, dir. Rainer Simon, 1989). Then he deals with issues concerning the meeting of East German and Polish cultures (Die Schlüssel, dir. Egon Günther, 1972/1974; Über sieben Brücken mußt du gehn, dir. Hans Werner, 1978). The author also discusses the propagandist use of the images of Angela Davis and Dean Read in two films related to the 10th World Festival of Youth and Students in Berlin in August 1973. However, the main emphasis is put on films thematizing political emigration from South America (Ein April hat 30 Tage, dir. Gunther Scholz, 1979; Isabel auf der Treppe, dir. Hannelore Unterberg, 1984; Blonder Tango, Lothar Warneke, 1986).

7

Obchody świąt państwowych i rocznic narodowych w działalności Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Stanach Zjednoczonych

67%

Kardela P.

Dzieje Najnowsze

|

2019

|

vol. 51

|

issue 2

EN

Artykuł dotyczy działalności Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Stanach Zjednoczonych, którzy będąc antykomunistami, manifestowali swoje przywiązanie do idei niepodległości Polski poprzez organizację uroczystych obchodów świąt państwowych i rocznic narodowych. Ta forma aktywności pozwalała im wyrażać swój sprzeciw wobec systemu politycznemu w PRL. Odtworzenie obrazu tejże aktywności członków SPK możliwe było przede wszystkim dzięki relacjom kombatanckim drukowanym w kwartalniku organizacyjnym SPK „Kombatant w Ameryce” i prasie polonijnej w Ameryce. The article presents the activities of the Association of Polish Veterans of World War II (Stowarzyszenie Polskich Kombatantów – SPK) in the United States, who, being anti-communists, manifested their attachment to the idea of Poland’s independence by organising solemn celebrations of national holidays and historic anniversaries. This form of activity allowed them to express their opposition to the political system in the Polish People’s Republic. Reconstructing a picture of this activity of the SPK members was made possible primarily thanks to veterans’ reports printed in the SPK organisational quarterly Kombatant w Ameryce and the Polish-American press in America.

8

Polski Narodowy Komitet Demokratyczny wobec odwilży październikowej w Polsce

67%

Witalec R.

UR Journal of Humanities and Social Sciences

|

2023

|

issue 3(28)

23-44

PL

Wystąpienie Chruszczowa na XX zjeździe KPZR w 1956 r. stanowiło początek odwilży w ZSRS, a następnie w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, w tym w Polsce. W polityce wewnętrznej PRL nastąpiła tzw. odwilż gomułkowska, będąca liberalizacją systemu komunistycznego. Wprowadzono amnestię, w ramach której wypuszczono wielu więźniów politycznych. Zmiany zachodzące w kraju spotkały się z żywym zainteresowaniem polskiej emigracji politycznej. W artykule przedstawiono powstanie i funkcjonowanie Polskiego Narodowego Komitetu Demokratycznego (PNKD) oraz stanowisko tej platformy politycznej wobec zmian w Polsce, w tym także buntu robotników poznańskich z czerwca 1956 r. Opisano kontrowersje związane z wizytą w Polsce członka władz Stronnictwa Pracy Seweryna Eustachiewicza, zupełnie inaczej ocenianej przez partnerów z PNKD. Zwrócono uwagę na rozbieżną ocenę sytuacji i przeobrażeń zachodzących w kraju pomiędzy Polskim Stronnictwem Ludowym i Stronnictwem Pracy będącymi głównymi ugrupowaniami PNKD. Podkreślono, że odmienne oceny odwilży październikowej w znaczący sposób wpłynęły na funkcjonowanie PNKD, były katalizatorem jego rozpadu. W artykule zaznaczono, że partnerzy z PNKD różnili się też w innych sprawach: w kwestii uzyskania przez Polskę pomocy ekonomicznej Zachodu, jak również w ocenie kampanii wyborczej oraz samych wyborów do Sejmu PRL z 20 stycznia 1957 r.

EN

Nikita Khrushchev's secret speech at the 20th Congress of the Communist Party of the Soviet Union in 1956 marked the beginning of the process of liberalization in the USSR and the Soviet bloc, known as the "Khrushchev thaw". In Polish reality, this phenomenon known as "Gomułka’s thaw" or the Polish “October” initiated the destalinization of the political system. This included many political prisoners were released following an amnesty. The changes taking place in the country at that time met with considerable interest from the Polish political groups in exile. In the article, the author presents the establishment and functioning of the Polski Narodowy Komitet Demokratyczny (PNKD) [Polish National Democratic Committee] and the position of this political platform with regards the changes taking place in Poland, including the Poznań protests in June 1956. The controversies related to the visit to Poland of Seweryn Eustachiewicz, a member of the Christian Democrats, critically assessed by partners from PNKD, is also described. Another factor that the author has paid attention to is the contrasting opinions of the situation and transformations taking place in Poland between the main PNKD groups – Polskie Stronnictwo Ludowe [the Polish People's Party] and Partia Pracy [the Labor Party]. It is also pointed out that different assessments of the Polish “October” had a significant impact on the functioning of the PNKD and became a catalyst for its disintegration. The PNKD partners also differed in other matters, which is also highlighted in the article. Among other things, they had divergent views on the West's economic aid for Poland, as well as the election campaign and the election to the Parliament of the Polish People's Republic on January 20, 1957.

Refine search results

2 Pamięć i Sprawiedliwość

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica

1 Dzieje Najnowsze

1 Kwartalnik Filmowy

1 Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

1 Rocznik Historii Prasy Polskiej

1 UR Journal of Humanities and Social Sciences

1 2023

3 2022

1 2021

1 2019

1 2018

1 2015

2 Indraszczyk A.

2 Kilian S.

1 Gwóźdź A.

1 Kardela P.

1 Libera P.

1 Witalec R.