Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  entropia
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
XX
Sustainable development involves integration of economic, socio-cultural and ecological orders. A science on public finance should play a key role in such development because it formulates recommendations for economic policy. However a clear gap emerges in the study of the role of public finances in the new development model. The paper tries to indicate, suitable for a new paradigm, notions and categories of the science on public finance. It seems necessary to “physicalize” financial phenomena.
3
86%
PL
Znaczenia informacji w prowadzeniu działalności gospodarczej nie potrzeba dziś uzasadniać. Jest jednym z kluczowych czynników sukcesu i podstawowym spoiwem organizacji, tworzy jej kulturę i określa sposoby postępowania. Jest bodźcem i tworzywem procesów decyzyjnych, określających kierunek działania przedsiębiorstwa. Bez informacji nie byłoby możliwe podejmowanie decyzji i realizowanie przez przedsiębiorców (menedżerów) celów przedsiębiorstwa. Studiując obfitą literaturę z zakresu teorii informacji, można zastanawiać się, czy termin informacja używany w praktyce w działalności gospodarczej znaczy to samo, co stosowany w teorii informacji.
EN
There is no need to stress the importance of information in today’s business. It is one of the key factors of success and the basic glue of any company, it creates culture and determines behaviours within it. It is a stimulus and an essence of decision processes that define aim of the company’s existence. It would be impossible to make any decision or to achieve goals set by the entrepreneurs (managers) without relevant information. Studying literature on the information theory brings up a question whether the term ‘information’, which undoubtedly is an essential part of our lives, with its practical use in business, means the same as in the information theory.
PL
Opracowanie prezentuje wyniki zastosowania empirycznej miary entropii rozkładu prawdopodobieństwa w celu oceny zawartości informacyjnej danych pochodzących z testu koniunktury Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH. Miary entropii wyznaczane są dla realizacji i oczekiwań wyrażanych w teście koniunktury, dla wszystkich pytań kwestionariusza kierowanego do przedsiębiorstw przemysłowych, w podziale na sektory własnościowe, klasy wielkości oraz sektor działalności wg klasyfikacji PKD. Z przeprowadzonej analizy empirycznej wynika, że zastosowanie miar entropii statystycznej pozwala zróżnicować odpowiedzi respondentów w przekroju badanych zmiennych ekonomicznych (pytań testu koniunktury) oraz wielkości i sektora działalności przedsiębiorstwa. Szczególnie wysoka niepewność związana jest z pytaniami o wielkość produkcji, portfel zamówień ogółem i zamówień eksportowych, a najmniejsza – z pytaniem o ceny. Przedsiębiorstwa małe cechuje szczególnie wysoka niepewność związana z prognozowaniem i oceną bieżącej sytuacji finansowej,a przedsiębiorstwa duże – wysoka zmienność entropii, odzwierciedlająca znaczące wahania rozkładu odpowiedzi z miesiąca na miesiąc.
EN
This paper presents results of application of statistical entropy to evaluate information content of business tendency surveys administered by the Research Institute for Economic Development, Warsaw School of Economics. Measures of entropy, corresponding to changes observed and predicted by the survey respondents, are calculated for all questions included in the monthly industrial survey, taking into account ownership structure, size, and industrial sector in which an enterprise operates. Empirical results lead to conclusion that measures of statistical entropy allow to differentiate responses of industrial enterprises from the point of view of economic variables included in the questionnaire, size and industrial sector. Questions concerning size of production and number of domestic and export orders are associated with the highest uncertainty, and those pertaining to prices – with the lowest uncertainty. High uncertainty of forecasting and evaluating current financial situation is typical for small enterprises; variable entropy, reflecting significant changes in month-to-month distribution of survey answers, is typical for large firms.
PL
Artykuł bada podobieństwo między informacją a priori dostarczaną przez respondentów testu koniunktury (oczekiwaniami) a informacją a posteriori (zaobserwowanymi realizacjami). Struktura a priori definiowana jest poprzez odsetki respondentów wyrażających swoje oczekiwania, a struktura a posteriori – przez odsetki respondentów stwierdzających zaobserwowane zmiany. Na podstawie empirycznej analizy danych testu koniunktury na temat produkcji, cen, zatrudnienia oraz ogólnej sytuacji gospodarczej, sformułowano następujące wnioski. Produkcja cechuje się najwyższą entropią, a ceny – najniższą. Ponieważ poziom entropii może być interpretowany jako stopień koncentracji, w przypadku cen odsetki odpowiedzi na pytania testu koniunktury wydaje się być szczególnie mocno skoncentrowany na jednej z trzech opcji (wzrost – brak zmiany – spadek). Entropia ogólnej sytuacji gospodarczej wykazuje największą zmienność, co można zinterpretować jako przejaw dynamicznych zmian zawartości informacyjnej ankiety w poszczególnych miesiącach; entropia produkcji jest najbardziej stabilna. Co więcej, przedsiębiorstwa sektora publicznego cechuje średnio niższa entropia i wyższa jej zmienność (mierzona odchyleniem standardowym) niż przedsiębiorstwa prywatne.
EN
This paper evaluates similarities between a priori information supplied by business tendency surveys (that is, expectations), and a posteriori information (that is, realizations). A priori structure is defined by fractions of respondents expressing expectations, and a posteriori structure – by fractions of respondents declaring observed changes in economic variables (realizations). On the basis of empirical analysis of the business tendency survey data on production, prices, employment and general business conditions, the following conclusions have been reached. Production time series exhibits the highest entropy, and prices data – the lowest. Since value of entropy allows to evaluate degree of concentration, in case of prices fractions of survey answers seems to be particularly centered on one of the three options provided in the questionnaire (that is, increase – no change – decrease). Entropy of general business conditions exhibits the highest variability which may be interpreted as volatile changes in information content of surveys from one month to another; in contrast, entropy of production is the least variable. It is also found that public enterprises exhibit lower entropy (as measured by average) and higher variability (as measured by standard deviation) than private enterprises.
PL
Jednym z najbardziej oryginalnych, a przy tym w znacznej części zapomnianych reformatorów systemu monetarnego lat 20. i 30. XX wieku był angielski chemik Frederick Soddy (1877-1956). Zgłaszane przez niego propozycje reform systemu gospodarczego, choć nie miały podbudowy w obowiązującej teorii ekonomicznej, w większości doczekały się realizacji. Artykuł podejmuje próbę analizy propozycji Soddy’ego w ujęciu synchronicznym i diachronicznym.
EN
One of the most original, and at the same time largely forgotten, reformers of the monetary system of the 1920s and 1930s was an English chemist and Nobel Prize Winner Frederick Soddy (1877-1956). His proposed reforms of the economic system, although they did not have the foundation in the current economic theory, were largely implemented. The article attempts to analyze Soddy’s proposals in a synchronic and diachronic approach.
EN
In works by Zygmunt Haupt, the motif of entropy was a unique moment associating the speculative character of modern scientism with modernist prose. The scientific explanation – physics – is used to interpret the world’s natural and social history. Haupt extends the connotations of the second law of thermodynamics, typically conceptualized in terms of humanities as a pessimistic perspective on the passing of energetic livelihood of life, the human world, civilization. At the beginning of his experience of America, it provided him with both hope and hopelessness. The paper analyzes similarities between Haupt’s and Faulkner’s prose, as well as formal similarities between their worldviews. Writing about the Delta, both authors are interested in the imbalance between nature and civilization, which leads to a crisis of both nature and human society. Entropy turns out to be a paradoxical trace of hope in the growing disorder which may be heralding a new system, and with it – a form of younger entropy. 
PL
Motyw entropii w twórczości Zygmunta Haupta był unikatowym momentem kojarzącym spekulatywność nowoczesnego scjentyzmu z modernistyczną prozą. Wyjaśnienie naukowe – fizyka – posłużyło interpretacji historii naturalnej i społecznej świata. Drugie prawo dynamiki, na ogół rozumiane w humanistycznym ujęciu jako pesymistyczna perspektywa przemijania energetycznej żywotności życia, świata ludzkiego, cywilizacji, u Haupta rozszerzyło swoje konotacje. Ameryka u progu jej doświadczenia przez pisarza niosła przesłanie zarazem nadziei i beznadziei. W artykule sygnalizuję podobieństwa prozy Haupta i Faulknera. I nakładanie się na formalne podobieństwo pokrewieństwa światopoglądowego. Piszących o Delcie Missisipi nowoczesnych prozaików interesuje brak równowagi między naturą i cywilizacją, który prowadzi do kryzysu tak natury, jak i ludzkiego społeczeństwa. Entropia okazuje się tutaj paradoksalnym śladem nadziei we wzrastającym nieporządku, który może zwiastować „pączkowanie” nowego systemu, a wraz z nim formę młodszej entropii.
|
2017
|
vol. 40
|
issue 2
91-105
PL
Punktem wyjścia artykułu jest omówienie roli, jaką w metapoetyckim i historycznoliterackim projekcie Adama Ważyka – jednego z najważniejszych praktyków i teoretyków polskiej awangardy poetyckiej – pełniła kategoria entropii. Refleksja nad entropią, luźno podbudowana nawiązaniami do nauk ścisłych, służyła Ważykowi do wyartykułowania stosunku do problemów formalnej organizacji wiersza: chociaż entropia, rozumiana w przypadku literatury jako ubytek informacji – zatarcie znaczenia – jest nieubłagana (i naiwnością byłoby próbować powstrzymać ją zupełnie), jej częściowe powściąganie pozostaje obowiązkiem twórcy i warunkiem jakiejkolwiek artystycznej komunikacji. Zarówno zupełne poddanie sile uniwersalnego rozproszenia, jak i próba otwartego jej zwalczenia skazane są na porażkę. W drugiej części artykułu to fundamentalne dla pism Ważyka napięcie połączone zostaje z szerszą debatą historycznie organizującą znaczną część teoretycznej refleksji dwudziestowiecznej lewicy; obserwacje Ważyka zestawione zostają ze sporem o parataksę, stoczonym na początku lat 90. przez amerykańskich poetów związanych z nurtem Language oraz Fredrika Jamesona, jednego z czołowych marksistowskich krytyków literackich. Napięcie między nieuchronnością a szkodliwością entropii, i wynikająca z niego konieczność formy, zostaje wskazane jako analogiczne do napięcia między nieuchronnością a szkodliwością rozproszenia (jako podstawy naraz ponowoczesnego doświadczenia i figury parataksy).  
EN
In its first section, the article focuses on certain concepts belonging to Adam Ważyk’s theory of poetics. Specifically, I note the role of entropy in Ważyk’s thought on the form of the poem. Ważyk’s thinking of entropy served the poet to regulate his more general conception of the formal constitution of the poem. Although entropy seems to be an unavoidable process, the poet’s role and duty is to partly control it. For Ważyk, such partial containment of entropy is the condition of poetic communication. The second section of the article places the entropy-related tensions identified by Ważyk in the context of poetic debates of the 90’s between Fredric Jameson, a prominent Marxist critic, and the American poets identified as the LANGUAGE group.
9
Publication available in full text mode
Content available

Czas na nową teo(kosmo)logię?

58%
PL
Balázs Mezei w eseju zatytułowanym Demythologizing Christian philosophy: an outline podejmuje krytykę stanowiska, które określa mianem „kosmoteologii”. Rozumie on przez to taki filozoficzny namysł nad światem, który jest silnie uwarunkowany przedkopernikańską koncepcją wszechświata. Jego zdaniem jedynym rozwiązaniem problemu „kosmoteologii” jest „zdemitologizowanie” filozofii, uwolnienie jej od wszelkich uwarunkowań kosmologicznych, które stanowią wyłącznie zbędny balast. Michał Heller prezentuje postawę odmienną. Twierdzi on bowiem, że teologia – czyli racjonalny namysł nad chrześcijańskim Objawieniem – musi uwzględniać to, co w wielu publikacjach nazywa „aktualnym obrazem świata”. Nauka ma być swoistym locus theologicus: źródłem refleksji i argumentacji teologicznej. Teolog nie może obracać się plecami do tak istotnych dla współczesnej nauki kwestii jak teoria Wielkiego Wybuchu, wieczność i nieskończoność wszechświata, fine tuning warunków początkowych wszechświata. Te dane pochodzące z nauk przyrodniczych mogą nie tylko inspirować, ale również wskazywać nowe sposoby rozumienia klasycznych teorii teologicznych. Właśnie pojęcie „inspiracji” wydaje się być kluczowe dla podejścia, które określiliśmy „nową teo(kosmo)logią”. Na kilku wybranych przykładach chcemy pokazać, jak w oparciu o najnowsze dane kosmologiczne Heller kształtuje „nową teologię”, twórczo przemyśliwując pytania o stworzenie świata, jego wieczność, Opatrzność troskliwie podtrzymującą istnienie wszechświata.
EN
The paper analyzes two short stories: Deszcz by Zygmunt Haupt and Little landscape with snow by Robert Walser, which seem marginal in terms of their works. The two stories share the anti-essentialist vision of the world. The aim of the comparative analysis is to identify similarities in creating reality, as well as situating the two works in the philosophical context (vagueness and entropy), especially by François Jullien.
PL
Punktem wyjścia swoich rozważań autor czyni dwa opowiadania: Zygmunta Haupta Deszcz i Roberta Walsera Śnieżycę (wydawałoby się, poboczne, marginalne w dorobku pisarzy), z których to opowiadań wyłania się wspólna dla obydwu twórców antyesencjalna wizja świata. Celem komparatystycznej lektury utworów jest tyleż wskazanie podobieństw w kreowaniu rzeczywistości u polskiego i szwajcarskiego prozaika, co usytuowanie estetyki autora Pierścienia z papieru i twórcy Rodzeństwa Tanner w perspektywie filozoficznej (motyw nieokreśloności, zjawisko entropii). Szerokich kontekstów i inspiracji autor poszukuje przede wszystkim w dziele Françoisa Julliena.
RU
В статье анализируются теоретические основы и обобщаются научные взгляды на определение основных характеристик понятия «социально-экономическая безопасность» с позиции системного подхода и сложных динамических систем; систематизация основных свойств социально-экономической безопасности. Социально-экономическая безопасность как образец сложной нелинейной динамической открытой (стохастической) системы, которая зависит от структурных свойств, определяющих характеристики определенного состояния системы в любой фиксированный момент времени; динамические свойства, которые проявляются в работе системы и характеризуют изменения в ее состоянии, динамике внутренней и внешней среды. Но наибольший интерес исследования представляют интегральные свойства сложных динамических систем, возникающих в процессе взаимодействия системы с окружающей средой. Эти свойства включают синергетичность, эмерджентность, энтропийность, мультипликативность.
EN
This article analyzes the theoretical foundation and generalization of scientific views on the definition of the essential characteristics of the concept of "social and economic security" system approach and operation of complex dynamic systems; systematization backbone properties of socio-economic security. Socio-economic security as a complex nonlinear dynamic open (stochastic) system, which suffers from structural properties that determine characteristics of a specific state of the system at any fixed point in time; dynamic properties, which are manifested in the operation of the system and characterize changes in its state, internal and external environment dynamics. But the greatest research interest are integral properties of complex dynamical systems, which appear in the interaction of the system with the ambient environment. These properties include the synergies, the emergence, entropy, multiplicative.
XX
Artykuł analizuje podstawy teoretyczne i podsumowuje poglądy naukowe na temat definiowania i określenia podstawowych cech pojęcia „bezpieczeństwa społeczno-gospodarczego” z punktu widzenia podejścia systemowego. Ponadto dokonano systematyki podstawowych właściwości bezpieczeństwa społeczno-gospodarczego. Bezpieczeństwo społeczno-gospodarcze jest przykładem złożonego, nieliniowego, dynamicznego i otwartego (stochastycznego) systemu, który zależy od właściwości strukturalnych cech definiujących określony (konkretny) stan systemu w dowolnym ustalonym punkcie czasu. Właściwości dynamiczne ujawniają się w działaniu systemu i zmianach jego stanu oraz w dynamice środowiska wewnętrznego i otoczenia zewnętrznego. Rozważania autora koncentrują się wokół integralnych właściwości złożonych systemów dynamicznych, powstających w procesie interakcji z otoczeniem. Właściwości te obejmują m.in. takie zjawiska, jak: synergia, entropia, wzmacnianie.
Praktyka Teoretyczna
|
2019
|
vol. 34
|
issue 4
73-105
PL
Artykuł przedstawia nowy model materialistycznej krytyki filozoficznej (technokrytyka ogólna lub krytyka cyfrowa) jako krytycznej odpowiedzi na nowy materializm/nowe materializmy. Bazując na ponownym odczytaniu dziedzictwa europejskich filozofii oraz pracach Bernarda Stieglera, Yuka Hui’ego i Gilberta Simondona, artykuł dąży do wypracowania autentycznie nowego oglądu teoretycznego materii, ze szczególnym uwzględnieniem techno-logicznego trybu jej organizacji. Zawarta w artykule krytyka nowego materializmu jest przeprowadzona w odniesieniu do bezprecedensowego kryzysu modelu wiedzy teoretycznej. Otóż końcówka drugiej dekady dwudziestego pierwszego wieku dobitnie pokazuje, że badaczki i badacze pracujący w obrębie nauk humanistycznych nie zdołali stawić czoła kluczowej kwestii decydującej o ich zdatnej do życia przyszłości: cały model teoretyczny i metodologiczny, który do tej pory napędzał współczesną humanistykę i kształtował nasze klasowe, postkolonialne, genderowe, querrowe i inne wrażliwości jest pogrążony w głębokim kryzysie epistemologicznym z uwagi na utratę własnej przyczyny sprawczej i celowej. Dotychczasowy model uprawiania teorii jest niewystarczający, o ile nie przestarzały w tym sensie, że rozwijana w drugiej połowie dwudziestego wieku „teoria” nie uwzględniła rewolucyjnych zmian w zakresie cybernetyki, które, począwszy od lat pięćdziesiątych, całkowicie przekształciły naturę wiedzy. Dlatego też kluczowe wyzwanie polega dzisiaj na wypracowaniu nowej episteme w nowym uwarunkowaniu cyfrowym. Wypracowanie takiej episteme wymaga jednak radykalnego przekształcenia tego, co nazywamy „teorią” lub „teorią krytyczną”, a także uwzględnienia osiągnięć w zakresie rozwoju nauk i technologii (niekoniecznie w ramach nurtu STS), co pozwoli na położenie fundamentów pod nową krytykę ekonomii politycznej w epoce hipermaterialnej. 
EN
The article offers a new model of materialist philosophical critique (general technocritique or digital critique) as a critical response to new materialism(s). Drawing on the reinterpretation of the legacy of European philosophies and works by Bernard Stiegler, the article strives to elaborate authentically new theoretical account of matter, notably in relation to the techno-logical mode of its organisation. The critique of new materialism(s) is positioned within the unprecedented crisis of the theoretical model of knowledge. What it is possible to discover by the end of the second decade of the 21st century is that humanities scholars have not managed to confront the central issue for their viable future: the whole theoretical and methodological model, which has so far provided fuel for the contemporary humanities and shaped our social class, postcolonial, gender, queer and other sensibilities, is plunging into a deep epistemological crisis, for having lost its efficient and final cause. In a nutshell, the modelof “doing theory,” is no longer valid, inasmuch as “theory” strangely misrecognized the revolutionary developments in cybernetics, which occurred in the 1950s and radically changed the very nature of knowledge. Therefore, a new epistēmē has to be formed in this new digital condition. However, the formation of this new epistēmē requires for us to radically transform what is referred to as “theory” or “critical theory” and to take into account the developments in the sciences and technology (not necessarily in the methodological framework offered by what is defined as STS) in order to lay the foundations under a new critique of political economy in the hyper-material era.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.