Search results

1

Maxa Schelera pluralistyczna koncepcja wiedzy

100%

Czerniak S.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2020

|

vol. 8/2

35-46

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja koncepcji trzech typów wiedzy, którą Max Scheler przedstawił w swej późnej pracy Światopogląd filozoficzny (1928). Scheler wyróżnił trzy rodzaje wiedzy: empiryczną wiedzę służącą panowaniu nad przyrodą, wiedzę ejdetyczną/esencjalną oraz wiedzę metafizyczną. Autor rozważa kryteria epistemologiczne tego podziału oraz zastanawia się nad jego założeniami funkcjonalistycznymi. W części polemicznej zarzuca Schelerowi: a) krypto-dualizm w koncepcji wiedzy, która niedostatecznie wyraźnie odróżnia od siebie wiedzę metafizyczną od ejdetycznej; b) całkowite pominięcie w klasyfikacji typów wiedzy statusu humanistyki; c) programowe rozwijanie filozofii wiedzy niezależnie od warsztatu badawczego filozofii nauki, co odrywa tego rodzaju analizę od kontekstu społeczno-historycznego (tzn. od tego, jak się tworzy wiedzę we współczesnych wspólnotach naukowych).

2

Drogi myślenia w geografii społecznej

67%

Kaczmarek J.

Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna

|

2019

|

issue 46

7-18

EN

Geography seeks to explain spatial relations in nature and in the social environment. In general terms, geography can be described as “the art of reading the space”. To a geographer, geographic environment is a book which he/she is trying to read, its content, the meanings, the symbols and relations between the events. In order to read the space one needs intuition, going beyond existing schemes, the sense of beauty and unrestricted thinking as well as being sensitive to other people. That is why should exceed the borders of science and make it possible to discover the sense of human existence of Earth. Geographic thinking is key to explain the world around (natural and social) and, consequently, to understand the place occupied by man. Its objective is to discover the truth of human being, the inhabitant of Earth.

PL

Geograf próbuje wyjaśnić relacje przestrzenne w przyrodzie i w środowisku społecznym. Z kolei geografię można określić jako „sztukę czytania przestrzeni”. Dla geografa środowisko geograficzne to książka, którą próbuje odczytać, poznać jej treść, znaczenia, symbole i relacje między obserwowanymi wydarzeniami. Aby odczytać przestrzeń, potrzebna jest intuicja, wykraczająca poza istniejące schematy, poczucie piękna i nieograniczona wyobraźnia, swoboda myślenia oraz wrażliwość na innych ludzi. Dlatego należy dążyć do przekraczania granic nauki i tym samym umożliwić odkrycie sensu ludzkiej egzystencji w społeczeństwie. Myślenie geograficzne jest kluczem do wyjaśnienia otaczającego świata (naturalnego i społecznego), a przez to zrozumienia miejsca zajmowanego przez człowieka na Ziemi. Tym samym myślenie geograficzne zmierza do poznania prawdy o człowieku, o istocie terytorialnej zanurzonej w rzece czasu

3

O fundamentach dla metafizycznego fundowania

67%

Lenart K.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

|

2019

|

vol. 45

5-24

PL

W artykule bronię twierdzenia o meta-fundowaniu, zgodnie z którym fakty wyrażające metafizyczne fundowanie są również ufundowane (niefundamentalne). Wpierw uzasadniam słuszność przyjęcia tezy o meta-fundowaniu. Następnie poddaję dyskusji dwie teorie wyjaśniające ufundowanie metafizycznego fundowania: teorię wykorzystującą pojęcię superwewnętrznej relacji oraz teorię wykorzystującą pojęcie esencji faktów. Argumentuję, że drugie rozwiązanie posiada istotne zalety względem pierwszego.

EN

In this article I defend a meta-grounding thesis according to which facts that express metaphysical grounding are grounded (are not fundamental). First, I claim that it is justified to accept the meta-grounding thesis. In the next step I discuss two theories that explain how metaphysical grounding is grounded: a theory that involves a notion of superinternal relation and a theory that uses a notion of essences of facts. I argue that later theory is preferable over the former one.

4

Max Scheler’s pluralistic conception of knowledge

67%

Filozofia i Nauka

|

2020

|

vol. 8

5

Wielka (nie)Obecna utkana z cierpienia i chichotu – tajemnicza postać wędrowna1 w teatrze i pismach Tadeusza Kantora

59%

Skrzypczak M.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2013

|

issue 3

PL

W artykule interesuje mnie etap artystycznych poszukiwań Tadeusza Kantora po 1975 r. – Teatr Śmierci. Galeria postaci w Teatrze Śmierci jest wielce osobliwa. Stanowi zbiór fi gur hybrydycznych, które można badać w kontekście estetyki groteski i makabreski. W szkicu dokonuję analizy jednej spośród nich – tajemniczej i niejednoznacznej postaci sprzątaczki „wędrującej” przez teatr i pisma Kantora (od Umarłej klasy do Dziś są moje urodziny). Szkic jest próbą odpowiedzi na pytanie, kim/czym jest ta postać wędrowna dla projektu artystycznego Kantora i jak można tę fi gurę interpretować.

EN

The article focuses on Tadeusz Kantor’s artistic exploration from 1975 – the Theatre of Death. Kantor’s gallery of characters is very particular and peculiar. His characters are rather strange fi gures (e.g. Kantor’s bio-objects or mannequins). It is possible to analyse these objects through the prism of the aesthetic of the grotesque. This article att empts to describe the fi gure of a Charwoman – one of the most mysterious characters in Kantor’s oeuvre. This character is present in every Theatre of Death spectacle (starting with The Dead Class, then Wielopole, Wielopole, Let the Artists Die, I Shall Never Return to Today Is My Birthday). This curious fi gure is a kind of wanderer. What/Who is it exactly? How should we talk about this peculiar character, who oscillates between the world of the Living and the Dead? How shoud we understand its position in Kantor’s artistic project? This paper endeavours to fi nd the answers.

6

Obcy czy po prostu Inny? Wybrane etyczne aspekty dehumanizacji

51%

Wincław D.

Kultura i Wartości

|

2016

|

issue 19

DE

Der Artikel bildet den Versuch einer Antwort auf die Frage, ob die spezifische, durch Sozialpsychologie erforschte und beschriebene Wahrnehmungsweise des „Fremden“ ihre philosophische Entsprechung in den Moralwissenschaften hat und ob der Übergang von einer psychologischen zu einer ethischen Reflexion möglich ist. Der Verfasser erwägt auch den besonderen Charakter der drei Beziehungsarten „wir – sie“, „Eigene – Fremde“, „Ich – Du“. Bei der Feststellung von Unterschieden und Ähnlichkeiten zwischen der philosophischen und der psychologischen Reflexion wurde die Gliederung der Dehumanisierung aufgrund der von ihr angenommenen Formen verwendet, die von der italienischen Forscherin Chiara Volpato vorgeschlagen wurde. Infolge detaillierter Analysen kommt der Verfasser zum Schluss, dass ein gewisses Hilfsmittel gegen den kategorialen und essentialisierenden Charakter der Dehumanisierung die Wende zur Beziehung „Ich – Du“ bildet, die von der Philosophie des Dialogs beschrieben wird. Diese Wende könnte zur Vorbeugung schädlicher sozialer Antagonismen beitragen und lässt in dem „Anderen“ nicht ein feindliches und bedrohliches Individuum, sondern einen gleichwertigen Teilnehmer einer dialogischen Relation wahrnehmen.

EN

The paper attempts to answer the question as to whether the specific way of perceiving “the Other”, as examined and described by social psychology, has its own philosophical equivalent in the science of morality and if it is therefore possible to pass from psychological to ethical reflection. The author also considers the specific character of three kinds of relationship: “I – thou”, “we – others”, and “own people – strangers”. In determining the differences and similarities between philosophical and psychological reflection, the dehumanisation division was used as a reference point, as proposed by the Italian researcher Chiara Volpato, due to the particular forms which it can take. As a result of detailed analysis, the author comes to the conclusion that certain remedies for the categorical and essentialising character of dehumanisation could be a turn towards the “I – thou” relationship, well described by the philosophy of dialogue. This, in turn, could contribute to the prevention of harmful social antagonisms and allow one to notice that “the Other” is not a hostile and threatening individual, but rather an equal partner in a dialogical relationship.

PL

Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie czy specyficzny sposób postrzegania „obcego”, zbadany i opisany przez psychologię społeczną, ma swój filozoficzny odpowiednik w naukach o moralności oraz czy możliwe jest przejście z refleksji psychologicznej do namysłu etycznego. Autor rozważa także szczególny charakter trzech rodzajów relacji „my – oni”, „swoi – obcy”, „ja – ty”. W ustaleniu różnic i podobieństw między refleksją filozoficzną a psychologiczną wykorzystany został podział dehumanizacji ze względu na formy, które może ona przybierać, zaproponowany przez włoską badaczkę, Chiarę Volpato. W wyniku szczegółowych analiz autor dochodzi do wniosku, że pewnym remedium na kategorialny i esencjalizujący charakter dehumanizacji jest zwrócenie się ku relacji „ja – ty”, opisywanej przez filozofię dialogu. Zwrot ten mógłby przyczynić się do zapobiegania szkodliwym antagonizmom społecznym i pozwala dostrzec w „Innym” nie wrogie i zagrażające indywiduum, lecz równorzędnego uczestnika dialogicznej relacji.

Refine search results

1 Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

1 Filozofia i Nauka

1 Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

1 Kultura i Wartości

1 Ogrody Nauk i Sztuk

1 Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna

2 2020

2 2019

1 2016

1 2013

1 Czerniak S.

1 Kaczmarek J.

1 Lenart K.