Search results

1

Nieuchwytne granice człowieczeństwa. Wokół badań nad antropomorfizacją i infrahumanizacją

100%

La Torre A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica

|

2016

|

vol. 9

142-155

PL

Niniejszy artykuł prezentuje różne podejścia teoretyczne i metodologiczne we współczesnych badaniach nad antropomorfizacją, dehumanizacją i infrahumanizacją. W badaniach tych człowieczeństwo definiowane jest najczęściej na sposób esencjalistyczny, w kategorii uniwersalnego zestawu cech, których przypisywanie wiąże się z antropomorfizacją, odmawianie zaś z dehumanizacją. Przedstawiając wyniki dotychczasowych badań, w artykule ukazuje się pomijane w nich aspekty człowieczeństwa, a także alternatywne do esencjalistycznego, indywidualistyczne podejście do problematyki nadawania oraz odbierania różnym obiektom statusu człowieka.

EN

This article presents different theoretical and methodological approaches to current research on anthropomorphism, infrahumanization and dehumanization. In the majority of studies,humanness is defined in an essentialistic way, as a number of specific and universal traits,which are ascribed to anthropomorphized objects and denied to dehumanized people.Analyzing pros and cons of this approach and presenting the results of studies related to it,the article exposes additional aspects of humanness, which should be taken into account byfuture research. An attempt is also made at providing an alternative approach, other than essentialism, to these problems.

2

Ponowoczesność, czyli człowieczeństwo zdegradowane?

63%

Nakoneczny T.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2014

|

vol. 13

|

issue 1

PL

Dr TOMASZ NAKONECZNY – adiunkt w Instytucie Wschodnim Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się współczesnym literaturoznawstwem, głównie polskim i rosyjskim, kulturą popularną w Europie Wschodniej, a także historią idei obejmującą okres od oświecenia do ponowoczesności.

EN

The article poses the question on conditio humana on the background of conflict between the two ideological orientation of our time: constructivism and essentialism. The first orientation continues the project of human emancipation, whose initial ideas shaped the Enlightenment. In this framework, the man is a constructor of his world. The second orientation includes a number of traditions and paradigms, describing the man as irrevocably immersed in the world of standards and truths derived from the non-human reality. The author reflects on the implications of the this ideological conflict to our ideas of man as a creature of special moral status.

3

Między ludzką naturą a esencjalizmem. Fragmenty „Unfinished Dialogue”

63%

Berlin I., Polanowska-Sygulska B.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2015

|

vol. 2(11)

5-19

PL

W tekście zamieszczono fragmenty książki Isaiaha Berlina oraz Beaty Polanowskiej-Sygulskiej „Unfinished Dialogue”, która ukazała się w Nowym Jorku w 2006 r. Fragmenty te obejmują jeden z listów brytyjskiego filozofa skierowany do autorki w roku 1986 i opublikowany wcześniej w „The New York Review of Books” oraz zapis rozmowy przeprowadzonej w 1988 r. pomiędzy Isaiahem Berlinem, Johnem Grayem a autorką.

EN

The text consists of the excerpts from a book “Unfinished Dialogue” by Isaiah Berlin and Beata Polanowska-Sygulska published in New York in 2006. The passages include one of the letters that the British philosopher wrote to Beata Polanowska-Sygulska in 1986, printed earlier in „The New York Review of Books”, and a transcript from a discussion between Isaiah Berlin, Beata Polanowska-Sygulska and John Gray that took place in 1988.

4

W poszukiwaniu ukrytej natury – rodzaje naturalne a język prawa

63%

Janik B.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2017

|

vol. 1(14)

66-73

PL

W literaturze teoretycznoprawnej pojawiają się koncepcje które w spójny sposób chcą łączyć rodzaje naturalne z semantyką języka prawnego (M. Moore, D. Brink, N. Stavropoulos). Motywacją dla tworzenia takich teorii jest chęć uzyskania takiej semantyki dla języka prawnego która będzie realistyczna. Semantyka taka ma umożliwić sformułowanie koncepcji zdeterminowania lub obiektywności. Bardzo często, wobec oczywistego zarzutu kierowanego do takich teorii, że terminy prawne nie korespondują z żadnymi obiektami w świecie, liberalizuje się pojęcie istnienia obiektów dla danej teorii. Celem niniejszego artykułu będzie analiza takich koncepcji oraz próba pokazania, że z natury terminów prawnych wprost wynika niemożliwość budowy obiektywnego dyskursu dla takich terminów (gdzie obiektywność rozumiana jest jako obiektywność w sensie naukowym). Niezależnie od tego, możemy formułować dyskurs który będzie obiektywny, ale obiektywność dyskursu będzie pochodziła raczej od metod konstruowania jego obiektów a nie od (niezależności) ich natury.

EN

In the theoretical legal literature there are views that consistently want to combine natural kinds with semantics of legal language (M. Moore, D. Brink, N. Stavropoulos). The motivation for creating such a theories is the desire to get the semantics of the legal language to be realistic. This semantics should enable the formulation of an objective theory of legal determination. Very often, the obvious objection to such theories is that the legal terms do not correspond to any objects in the world. The purpose of this article is to examine these ideas and attempt to show that the nature of the legal terms directly shows the impossibility of building an objective discourse for such terms (where objectivity is understood as objectivity in the scientific sense). Regardless, such theories can be formulated and treated as objective but the objectivity of those theories will come from methods of construction of the objects and not from their nature.

5

Some Contexts of the Question About Art – From Essentialism to Machine Epistemology

51%

Piotrowski K.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2019

|

vol. XXI

37-58

PL

Ponieważ znam klienta w Amsterdamie, marzę, by odwiedzić Muzeum Van Gogha. Zobaczyć jego oryginały i poczuć to, co on czuł. Chcę inspirować się jego obrazami, bo wtedy mój cel będzie bardziej wyraźny – czytamy napisy w filmie China’s Van Goghs (2016). Trudno nam zrozumieć znaczenie tej wypowiedzi producenta masowych replik. Czy jego pragnieniem jest pogłębienie wiedzy typu knowing that czy chce tylko podnieść efektywność posiadanej już wiedzy typu knowing how? Ale po cóż Zhao Xiaoyong – dysponujący coraz lepszą chińską connectivity – miałby trudzić się, skoro nie ma gwarancji, że jego świetnie prosperujący biznes dostarczy doskonalsze efekty sztuki niż oryginały Van Gogha? Czy istnieją inne konteksty – jak na przykład uczenie bez nadzoru – w których możemy inaczej spojrzeć na słynne rozróżnienie Gilberta Ryle’a i uprzywilejowaną pozycję dobrze ugruntowanej wiedzy?

EN

“Since I know the client in Amsterdam I have a dream to visit the Van Gogh Museum. See his originals and to feel how he felt. I want to get some inspiration from his paintings then my goal will be more clear,” read the subtitles in the movie China’s Van Goghs (2016). It is difficult for us to understand what the mass replicas manufacturer means. Does he want to deepen the knowledge of the knowing that type or does he simply want to increase the effectiveness of the knowledge of the knowing how type? But why would Zhao Xiaoyong – who has increasingly better Chinese connectivity – bother, despite the objections voiced by his wife, who is in charge of their home budget, since there is no guarantee that his thriving business will provide better art effects than Van Gogh originals? Are there other contexts – as, for example, Unsupervised Learning – in which we can look differently at Gilbert Ryle’s famous distinction and privileged position of well-established knowledge?

6

Wyjaśniamy czy utrzymujemy status quo? Teorie o „głęboko zakorzenionych” różnicach płciowych jako samospełniająca się przepowiednia

51%

Fine C.

Praktyka Teoretyczna

|

2018

|

vol. 28

|

issue 2

171-189

EN

In this article I flesh out support for observations that scientific accounts of social groups can influence the very groups and mental phenomena under investigation. The controversial hypothesis that there are hardwired differences between the brains of males and females that contribute to sex differences in gender-typed behaviour is common in both the scientific and popular media. Here I present evidence that such claims, quite independently of their scientific validity, have scope to sustain the very sex differences they seek to explain. I argue that, while further research is required, such claims can have self-fulfilling effects via their influence on social perception, behaviour and attitudes. The real effects of the products of scientists’ research on our minds and society, together with the fact that all scientific hypotheses are subject to dispute and disconfirmation, point to a need for scientists to consider the ethical implications of their work.

PL

W poniższym artykule przedstawiam dane na poparcie twierdzenia o wpływie naukowych opisów grup społecznych na same te grupy oraz na badane zjawiska mentalne. Zarówno w nauce, jak i w popularnym przekazie medialnym powszechna jest kontrowersyjna hipoteza o istnieniu głęboko zakorzenionych różnic między mózgami mężczyzn i kobiet, które przyczyniają się do powstawania różnic w zachowaniach typowych dla danej płci. Przedstawiam dowody na to, że takie stwierdzenia, niezależnie od ich zasadności naukowej, mogą podtrzymywać istnienie różnic płciowych, które mają wyjaśniać. Przekonuję, że choć potrzeba dalszych badań, powyższe twierdzenia mogą stać się samospełniającą się przepowiednią, oddziałując na odbiór społeczny, zachowania oraz nastawienie. Rzeczywisty wpływ efektów badań naukowych na nasze umysły i społeczeństwo oraz to, że wszystkie hipotezy naukowe podlegają dyskusji i podważaniu, wskazuje na potrzebę rozważenia przez naukowców etycznych implikacji ich pracy.

7

Tomistyczna krytyka ontologii fenomenologicznej

51%

Duchliński P.

Studia Philosophiae Christianae

|

2017

|

vol. 53

|

issue 2

29-75

EN

The aim of this article is to present and reconstruct the existential arguments formulated by thomists in opposition to ontology as pursued by phenomenologists. The entire discussion is presented against the general background of a critique of phenomenology as a way of pursuing philosophy. The article presents the most important arguments before evaluating them, taking into account their historical, subject-specific, and methodological contexts. Attention is paid to the significance of this discussion in shaping the philosophical dialogue between thomism and phenomenology, and with respect to the current relevance of the issues addressed. For some thomists, this dialogue has led to rethinking a number of metaphysical questions (e.g. the structure of intentional being). It is also pointed out that contemporary thomism and phenomenological ontology share a common opponent: namely, naturalism in its various guises. In relation to this, a deeper level of cooperation between thomism and phenomenological ontology is also advocated here as the only way to establish a meaningful debate with naturalism, given that the strong hold exercised by the latter – even at the level of how resources are administratively assigned – is such as to push in the direction of eliminating classical metaphysics and phenomenology altogether.

PL

Celem artykułu jest prezentacja i rekonstrukcja argumentów sformułowanych przez tomistów egzystencjalnych przeciwko ontologii uprawianej przez fenomenologów. Całość dyskusji zaprezentowano na ogólnym tle krytyki fenomenologii jako sposobu uprawiania filozofii. W artykule zaprezentowano najważniejsze argumenty, następnie oceniono ich wartość merytoryczną, biorąc pod uwagę kontekst historyczny, przedmiotowy i metodologiczny. Zwrócono uwagę na wartość tej dyskusji dla kształtowania dialogu filozoficznego między tomizmem a fenomenologią oraz na aktualność podejmowanej problematyki. Dialog ten u niektórych tomistów doprowadził do nowego przemyślenia szeregu kwestii metafizyki tomistycznej (np. struktury bytu intencjonalnego). Wskazano również, że współcześnie tomizm i ontologia fenomenologiczna mają wspólnego przeciwnika jakim jest naturalizm w różnych wariantach. W związku z tym rekomendowano, że między tomizmem a ontologią fenomenologiczną powinna zachodzić głębsza współpraca, gdyż tylko wtedy będzie można podjąć sensowną debatę z naturalizmem, który sięgając nawet po środki administracyjne stara się wprost wyeliminować tak metafizykę klasyczną, jak i fenomenologię.

8

U źródeł narodzin nowożytnych ontologii

51%

Maryniarczyk A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2011

|

vol. 47

|

issue 1

37-50

PL

Ontologia nowożytna, jako oddzielna dyscyplina filozoficzna (obok metafizyki, a właściwie w jej miejsce), powstała na bazie późnej scholastyki i kartezjańskiego racjonalizmu. Pojawienie się nowej nazwy, która początkowo traktowana była jako synonim nazwy metafizyki, nie było zabiegiem czysto werbalnym. Wraz ze zmianą nazwy dokonuje się zmiana przedmiotu, metody i celu poznania metafizycznego. Artykuł pokazuje proces podmiany przedmiotu metafizyki, którym był realnie istniejący byt na pojęcie obiektywne, które jest jego reprezentacją oraz na istotę wewnętrznie niesprzeczną. Przedstawiony został również proces wyrugowania nazwy „metafizyka” i zastąpienia jej nazwą „ontologia” oraz przeniesienia problematyki metafizycznej na płaszczyznę fizyki.

9

Esencjalizm, antyhaecceityzm i haecceityzm

51%

Lenart K.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2019

|

issue 44 (1)

EN

A standard contemporary formulation essentialism defines essential properties with a help of a concept of possible worlds. It is often argued that in order to use possible worlds effectively, facts about transworld identity of individuals need to be determined. In this paper I discuss how essentialist might attempt the issue of transworld identity of individuals. Specifically, I analyze a connection between essentialism and the two theories that explain the transworld identity issue, that is, haecceitism and antihaecceitism. I provide a detailed analysis of different variants of antihaecceitism and argue, that all of them are incompatible with basic intuitions that stay behind essentialism. In contrast to that, I defend a position that essentialism ought to be combined with some form of haecceitism. In the remainder of this paper I provide the two ways through which essentialist might be a haecceitist.

10

Esencjalizm, antyhaecceityzm i haecceityzm

51%

Lenart K.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2019

|

vol. 44

|

issue 1

131-151

EN

A standard contemporary formulation essentialism defines essential properties with a help of a concept of possible worlds. It is often argued that in order to use possible worlds effectively, facts about transworld identity of individuals need to be determined. In this paper I discuss how essentialist might attempt the issue of transworld identity of individuals. Specifically, I analyze a connection between essentialism and the two theories that explain the transworld identity issue, that is, haecceitism and antihaecceitism. I provide a detailed analysis of different variants of antihaecceitism and argue, that all of them are incompatible with basic intuitions that stay behind essentialism. In contrast to that, I defend a position that essentialism ought to be combined with some form of haecceitism. In the remainder of this paper I provide the two ways through which essentialist might be a haecceitist.

11

Rekonstrukcjonizm społeczny: wzajemność oddziaływań kultury i edukacji

51%

Kostyło H.

Forum Oświatowe

|

2012

|

vol. 24

|

issue 2(47)

15-32

EN

The fact that culture has an impact, both in conceptual and practical sense, on education is undoubtable. But when we state that interaction between the two areas is mutual, namely, that also education has an influence on culture, then we express an original and controversial idea. Therefore, we acknowledge that education is a power which can change society. That idea was pushed forward for many years by Theodore Brameld, the founder of reconstructionst philosophy of education. In his view each educational theory and practice effectively affects culture, changes and reconstructs it. In this text I present the assumptions of Theodore Brameld’s social reconstructionism. The starting point for my considerations are three other philosophies of education indicated by by Brameld: perenialism, essentialism, and progressivism. In the conclusion I point out how each of the philosophies of education relates to social change. The terms “society” and “culture” are used interchangeably in this text.

PL

To, że kultura wpływa na konceptualny i praktyczny wymiar edukacji, nie budzi wątpliwości. Kiedy jednak stwierdzimy, że to oddziaływanie jest wzajemne, to znaczy edukacja wpływa na kulturę, to wyrazimy pogląd oryginalny i kontrowersyjny. Uznamy, że edukacja jest siłą, która może zmieniać społeczeństwo. Taki pogląd przez wiele lat wyrażał Theodore Brameld, twórca rekonstrukcjonistycznej filozofii edukacji. Według niego każda teoria i praktyka edukacji oddziałuje efektywnie na kulturę, zmienia ją i rekonstruuje. W niniejszym tekście przedstawiam założenia rekonstrukcjonizmu społecznego w rozumieniu Theodore’a Bramelda. Punktem wyjścia dla moich rozważań są przedstawione zwięźle trzy inne filozofie edukacji wyróżnione przez Bramelda: perenializm, esencjalizm i progresywizm. W zakończeniu wskazuję, jak każda z filozofii edukacji odnosi się do zmiany społecznej. Terminy społeczeństwo i kultura są używane w tekście zamiennie.

12

Metanaukowy kontekst problemu „brakującego ogniwa”

38%

Wagner M.

Studia Philosophiae Christianae

|

2016

|

vol. 52

|

issue 2

131-153

EN

The main theme of this work is the issue of transitional forms of biological evolution in its most well-known version, i.e., the problem of “missing link.” This problem frequently appeared in the deliberations of early Darwinists, but has been completely abandoned by modern evolutionists. The disappearance of the missing link issue from modern biology is often explained by the fact that the long-sought transitional forms have been found. Also this problem is considered to be unimportant, because it emerged as a consequence of the influence of various non-scientific factors. The aim of this study is to identify the causes that led to the change in the perception of the missing link problem. Particular attention is paid to the relationship between taxonomy and the way in which the problem in question was perceived. The philosophical theory of Paul Feyerabend serve to show how this relationship affected the missing link problem.

PL

W pracy tej podejmowane jest zagadnienie form przejściowych ewolucji biologicznej w jej najbardziej znanej formie, czyli problemu „brakującego ogniwa”. Problem ten często pojawiający się w rozważaniach wczesnych darwinistów, został całkowicie zarzucony przez współczesnych ewolucjonistów. Zniknięcie kwestii brakującego ogniwa z zainteresowań współczesnej biologii tłumaczy się tym, iż poszukiwane formy przejściowe zostały już odnalezione. Sam zaś problem uważa się za nieistotny, gdyż spowodowany niekorzystnym wpływem różnych czynników pozanaukowych. Celem pracy jest wskazanie przyczyn, które doprowadziły do zmiany sposobu postrzegania owej problematyki. Szczególna uwaga zostanie poświęcona relacji taksonomii do sposobu, w jaki postrzegano poszukiwane brakujące ogniwa. Cały zaś problem brakującego ogniwa, jego przyczyny i zniknięcia, jest interpretowany jako wynik przemian metanaukowych, jakie zaszły w trakcie rozwoju taksonomii.

Refine search results

Nieuchwytne granice człowieczeństwa. Wokół badań nad antropomorfizacją i infrahumanizacją

Ponowoczesność, czyli człowieczeństwo zdegradowane?

Między ludzką naturą a esencjalizmem. Fragmenty „Unfinished Dialogue”

W poszukiwaniu ukrytej natury – rodzaje naturalne a język prawa

Some Contexts of the Question About Art – From Essentialism to Machine Epistemology

Wyjaśniamy czy utrzymujemy status quo? Teorie o „głęboko zakorzenionych” różnicach płciowych jako samospełniająca się przepowiednia

Tomistyczna krytyka ontologii fenomenologicznej

U źródeł narodzin nowożytnych ontologii

Esencjalizm, antyhaecceityzm i haecceityzm

Esencjalizm, antyhaecceityzm i haecceityzm

Rekonstrukcjonizm społeczny: wzajemność oddziaływań kultury i edukacji

Metanaukowy kontekst problemu „brakującego ogniwa”